Interpretacja indywidualna z dnia 11 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.346.2024.2.ACZ

Skutki podatkowe zawarcia ugody z bankiem.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 kwietnia 2024 r. złożył Pan wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 27 maja 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Zawarł Pan z bankiem (dalej: Bank) umowę o kredyt mieszkaniowy (dalej: Umowa), zgodnie z którą Bank udzielił Panu kredytu hipotecznego denominowanego kursem franka szwajcarskiego.

Na podstawie zawartej Umowy Bank zobowiązał się do przekazania Panu określonej kwoty, celem częściowego sfinansowania zakupu lokalu mieszkalnego oraz refinansowania nakładów i kosztów poniesionych na finansowanie przedpłat na poczet nabycia tejże nieruchomości.

Zawarta Umowa wskazywała, że kredyt był denominowany, udzielony w złotych, w kwocie stanowiącej równowartość 149 171,59 CHF. Kredyt został wypłacony Panu w złotówkach w kwocie 351 895,77 zł.

Sposobem zabezpieczenia spłaty kredytu była hipoteka kaucyjna do kwoty 527 844 zł, ustanowiona na rzecz Banku na nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny. Kolejnymi sposobami zabezpieczenia kredytu miały być cesja na rzecz Banku praw umowy ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych potwierdzona przez ubezpieczyciela oraz ubezpieczenie kredytu od ryzyk związanych z niskim wkładem własnym w (…).

Okres kredytowania wynosił od 14 listopada 2006 r. do 10 listopada 2036 r., zaś ilość rat kapitałowo-odsetkowych ustalona została na 354.

W związku z tym, że zawarta przez Pana Umowa z Bankiem zawierała niedozwolone klauzule przeliczeniowe wystąpił Pan przeciwko Bankowi z pozwem o ustalenie nieważności Umowy i zapłatę wszystkich uiszczonych rat kredytu hipotecznego.

W toku ww. postępowania, Strony 30 stycznia 2023 r. zawarły ugodę sądową (dalej: Ugoda). W księgach rachunkowych Banku na dzień 30 stycznia 2023 r. wysokość zadłużenia Pana z tytułu Umowy wynosiła 5 304,20 CHF:

·kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 5 300,65 CHF;

·odsetki skapitalizowane: 0,00 CHF;

·odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 CHF;

·odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 CHF;

·odsetki zawieszone: 0,00 CHF;

·odsetki bieżące: 3,55 CHF,

co oznaczało, że po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody – 4,6961, zadłużenie Pana na dzień zawarcia Ugody wynosiło 24 909,05 zł:

·kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 24 892,38 zł;

·odsetki skapitalizowane: 0,00 zł;

·odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 zł;

·odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 zł;

·odsetki zawieszone: 0,00 zł;

·odsetki bieżące: 16,67 zł.

W drodze Ugody Strony dokonały zmiany waluty zadłużenia określonej w Umowie na walutę polską na zasadach określonych w Ugodzie.

Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach opisanych w postanowieniach Ugody z zachowaniem:

1)pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy, tj. okresu kredytowania – 30 lat, licząc od daty zawarcia Umowy oraz formy spłaty kredytu w ratach annuitetowych;

2)poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

Warunki udzielenia kredytu złotowego zostały określone w sposób następujący:

1)kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła 351 895,75 PLN; jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, Bank przeliczył ją na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty;

2)oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży w wysokości 1,44%; w dniu wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu oprocentowanie wynosiło 5,63%, zaś wartość wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M z dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu wynosiła 4,19%; pierwszy okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M obowiązywał od dnia wypłatykredytu lub pierwszej transzy i mógł być krótszy niż kolejne okresy trzymiesięczne wyznaczane w dniu wymagalności raty kredytu i odsetek; kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania wskaźnika referencyjnego kończyły się w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada dniowi, w którym rozpoczął się poprzedni trzymiesięczny okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych wmiesiącach, przewidzianych w przepisach Kodeksu cywilnego;

3)wysokość marży, o której mowa w pkt 2), odpowiada wysokości marży kredytów mieszkaniowych ponad średnią wartość WIBOR dla miesiąca, wktórym została zawarta Umowa.

Rozliczenie dotychczas spłaconych przez Pana rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu w złotych, zgodnie z Ugodą, następowała w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy została zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie – rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejsza kapitał do spłaty kredytu, od którego naliczane są kolejne odsetki, a niedobór – zwiększa kapitał do spłaty, od którego naliczane są kolejne odsetki. Bank nie nalicza odsetek bieżących od ostatniej spłaty raty.

Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską Strony uzgodniły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony i powstała nadpłata należna Panu, która na dzień zawarcia Ugody wynosi wraz z odsetkami 57 861,07 zł, w tym:

·kapitał 53 517,06 zł;

·odsetki 4 344,01 zł.

Na odsetki składa się naliczane przez Bank od dnia powstania nadpłaty oprocentowanie zmienne w stosunku rocznym w wysokości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M. Dzień poprzedzający dzień roboczy powstania nadpłaty jest dniem rozpoczynającym pierwszytrzymiesięczny okres obowiązywania tego wskaźnika. Wskaźnik referencyjny WIBOR 3M na dzień roboczy poprzedzający dzień powstania nadpłaty wynosił 1,72. Kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M kończą się w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada dniowi, wktórym rozpoczął się poprzedni trzymiesięcznyokres obowiązywania wskaźnika referencyjnego. Naliczone odsetki podlegały miesięcznej kapitalizacji.

Bank zobowiązał się do zapłaty na rzecz Pana kwoty nadpłaty wraz z odsetkami, w wysokości wskazanej powyżej, w terminie 14 dni od dnia zawarcia Ugody. Bank dokonał faktycznej zapłaty na Pana rachunek.

Strony postanowiły, że Bank zwalnia Pana z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie 24 892,38 zł, stanowiącej kwotę zadłużenia wskazaną w ust. 3, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje.

Na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z następującego tytułu w poniższych wysokościach:

·kapitał: 24 892,38 zł;

·odsetki skapitalizowane: 0,00 zł;

·odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 zł;

·odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 zł;

·odsetki zawieszone: 0,00 zł.

Tym samymi Bank uznał kredyt za spłacony i wskazał, że nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Pana w związku z Umową.

Niezależnie od wyżej wymienionych postanowień Strony postanowiły, że Bank, w terminie 14 dni od daty podpisania Ugody, wypłaci Panu dodatkową kwotę w wysokości 79 802 zł. Bank kwotę tę przelał na Pana rachunek.

Dodatkowa należna Panu kwota 79 802 zł wynikała z oferty Ugody przedstawionej przez Bank w trakcie procesu negocjowania jej warunków. W celu skłonienia Pana do polubownego i szybkiego zakończenia sporu Bank zaproponował dokonanie na rzecz Pana łącznie do zwrotu kwoty 137 663,07 zł, którą w trakcie procesu negocjacji Ugody określił jako nadpłatę kwot uiszczonych wcześniej przez Pana.

Kwota ta w Ugodzie została rozdzielona na dwie pozycje:

1)57 861,07 zł – jako nadpłata wynikająca z technicznego wyliczenia przeliczenia przewalutowania kredytu oraz

2)79 802 zł – jako kwota dodatkowa (skalkulowana jako różnica wynikająca z warunków Ugody „kwoty nadpłaty do zwrotu” w łącznej wysokości 137 663,07 zł oraz kwoty nadpłaty wynikającej z przewalutowania kredytu w wysokości 57 861,07 zł).

W zawartej Ugodzie Bank wskazał, że sporządził dla właściwych organów podatkowych oraz dla Pana informację PIT-11 wskazując, że osiągnął Pan przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych m.in. w kwocie 79 802 zł stanowiącej kwotę dodatkową (jako inny przychód z Ugody).

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że umowa o kredyt mieszkaniowy z Bankiem została zawarta 14 listopada 2006 r.

Kredyt został udzielony Panu przez (…) z siedzibą w (…) (poprzednikiem prawnym (…)).

Według najlepszej Pana wiedzy, Bank podlegał nadzorowi właściwego organu nadzoru i był uprawniony do udzielenia kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jego funkcjonowania.

Zgodnie z dodatkowymi wyjaśnieniami jakie uzyskał Pan od Banku, dodatkowa kwota w wysokości 79 802 zł stanowi zwrot wcześniej uiszczonych kwot zadłużenia na rzecz Banku.

Dodatkowa kwota w wysokości 79 802 zł nie stanowi dla Pana przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu hipotecznego.

Bank wypłacił kwotę 79 802 zł na Pana rzecz 1 lutego 2023 r.

Pytanie

Czy otrzymana przez Pana od Banku w wyniku zawartej Ugody kwota zwrotu (nadpłaty) w wysokości 79 802 zł stanowi przychód, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, otrzymana od Banku w wyniku zawartej Ugody kwota dodatkowego zwrotu (kwota nadpłaty) w wysokości 79 802 zł:

·nie stanowi dla Pana przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

a tym samym

·z tytułu otrzymania tej kwoty nie powstał dla Pana dochód, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

co za tym idzie, otrzymana w wyniku Ugody kwota 79 802 zł nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie stanowi dodatkowego przysporzenia majątkowego dla Pana, a jedynie jest umówionym w wyniku prowadzonej negocjacji z Bankiem zwrotem uprzednio dokonanych przez Pana wpłat na poczet rat  kapitałowo-odsetkowych z tytułu zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Powyższe wyklucza uznanie otrzymanej przez Pana kwoty jako przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uzasadnienie Pana stanowiska

Pojęcie przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9,10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowymi pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych  świadczeń.

Zasadniczo, ustawodawca przyjął, że przychodami są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku.

Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonymi przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są neutralne podatkowo.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W Pana przypadku, zgodnie z zawartą z Bankiem Ugodą, nastąpił de facto zwrot nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, tj. zwrot wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych. Należy mieć na względzie, że wystąpił Pan przeciwko Bankowi z pozwem o ustalenie nieważności Umowy kredytu i zapłatę uiszczonych w wykonaniu nieważnej Umowy rat kapitałowo-odsetkowych. Na trzy miesiące przed zawarciem Ugody łączne wpłaty na rzecz Banku w wykonaniu nieważnej Umowy kredytu opiewały na kwotę 129 398,27 zł  i 130 128,88 CHF. Zatem spłacił Pan na rzecz Banku więcej środków niż uruchomiony kapitał kredytu. W drodze Ugody Bank zgodził się umorzyć pozostałą do spłaty, niewielką kwotę kredytu oraz zwrócić Panu część uiszczonych przez Pana, ponad uruchomiony kapitał kredytu, rat kredytu, tj. kwotę 137 663,07 zł. Zatem Bank dokonywał de facto zwrotu kwoty137 663,07 zł, którą następnie technicznie rozdzielił w treści Ugody na kwotę: 53 517,06 zł  – tytułem zwracanego kapitału, kwotę 4 344,01 zł – tytułem odsetek od tego kapitału oraz kwotę 79 802 zł – tytułem dodatkowej kwoty wypłaconej przez Bank.

Wobec powyższego wskazać należy, że dodatkowe świadczenie pieniężne, które zwrócił Panu Bank, nie stanowi dla Pana przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego ani wzrostu Jego majątku. Otrzymana przez Pana kwota była zwrotem uprzednio dokonanych wpłat, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do Banku.

Tym samym, stoi Pan na stanowisku, że nie będzie miał Pan obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

Należy zauważyć, że podobne stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 28 lipca 2023 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.609.2023.2.AC.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Jak stanowi art. 2 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Zakresem zastosowania tego przepisu są objęte sytuacje, w których spełnione są łącznie następujące warunki:

·podatnik uzyskał przychód, a więc przysporzenie majątkowe i jednocześnie

·przychód ten „wynika z czynności, które nie mogą być przedmiotem skutecznej prawnie umowy”, czyli wykazuje związek przyczynowo-skutkowy z taką czynnością, ma swoje źródło w takiej czynności.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Z kolei jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Skutki podatkowe zwrotu przez bank należności stanowiącej zwrot uiszczonych kwot zadłużenia na rzecz banku

Powziął Pan wątpliwość, czy zwrócona Panu przez bank należność podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Wobec powyższego, skoro jak Pan wskazał w uzupełnieniu wniosku – dodatkowa kwota wypłacona Panu przez bank w wyniku zawartej w 2023 r. ugody z bankiem stanowi zwrot wcześniej uiszczonych przez Pana kwot zadłużenia na rzecz banku i nie stanowi dla Pana przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu hipotecznego, to należy uznać, że zwrot ten (dodatkowej kwoty objętej pytaniem) nie stanowi dla Pana przychodu.

Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana kwota stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do banku.

Pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, Pana stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pana w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Wyjaśnić również należy, że wydając interpretacje w trybie ww. przepisu Organ nie odnosi się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego(…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).