Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 4 kwietnia 2024 r., sygn. I SA/Ol 85/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Andrzej Brzuzy (sprawozdawca) Sędziowie sędzia WSA Przemysław Krzykowski sędzia WSA Jolanta Strumiłło Protokolant starszy referent Weronika Ćwiek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2024r. sprawy ze skargi R. O. na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 13 grudnia 2023r., nr GI-92133831 w przedmiocie odmowy umorzenia nienależnie pobranej renty rolniczej uchyla zaskarżoną decyzję.

Uzasadnienie

R. O. (dalej jako: "strona", "skarżący") wnioskiem z 18 października 2023 r. zwrócił się do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (dalej jako: "KRUS") o umorzenie nienależnie pobranej renty rolniczej w kwocie 28.933,06 zł, z uwagi na trudną sytuację materialną.

Decyzją z 13 grudnia 2023 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (dalej jako: "Prezes KRUS", "organ"), na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 10 i art. 41a ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023 r. poz. 208, ze zm.), dalej jako: "u.s.r.", odmówił stronie umorzenia ww. kwoty.

Jak wynika z uzasadnienia decyzji Prezesa KRUS oraz przekazanych wraz ze skargą akt administracyjnych sprawy, decyzją z 12 czerwca 2023 r. Oddział KRUS w Olsztynie ustalił nadpłatę renty rolniczej za okres od 1 lipca 2020 r. do 30 kwietnia 2022 r. w kwocie 28.933,06 zł, z uwagi na uzyskanie uprawnień do świadczenia w ZUS i niepowiadomienia o tym fakcie KRUS.

Organ wyjaśnił, że zgodnie z art. 41a ust. 1 pkt 2 u.s.r. umorzenie należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części może nastąpić w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego, na jego wniosek oraz przy uwzględnieniu możliwości płatniczych wnioskodawcy oraz stanu finansów funduszu emerytalno-rentowego i składkowego kasy. Określenie "ważny interes zainteresowanego" należy rozumieć jako zaistnienie szczególnych zdarzeń losowych, niezależnych od działań danej osoby, powodujących ograniczenie zdolności płatniczych, tj. potwierdzenie jego szczególnie trudnej sytuacji bytowej, w której konieczność zwrotu nienależnie pobranego świadczenia zagrażałaby podstawom egzystencji. Z drugiej zaś strony ustawodawca nakazuje uwzględnić stan funduszy KRUS, z którego wypłacane są należne rolnikom świadczenia emerytalno-rentowe. Z kolei analiza stanu Funduszu Emerytalno-Rentowego KRUS (dane są opublikowane na stronie internetowej KRUS) wskazuje, że wydatki tego funduszu wielokrotnie przekraczają wpływy z tytułu składek opłacanych przez ubezpieczonych rolników, zaś brakującą kwotę wydatków na realizację gwarantowanych przez KRUS świadczeń emerytalno-rentowych dla ogółu ubezpieczonych pokrywa budżet Państwa w kwocie określonej ustawą budżetową. Dlatego też każde umorzenie nienależnie pobranego świadczenia pogarsza stan finansów Funduszu, ograniczając przewidywane wpływy i możliwości ich wydawania na świadczenia.