Wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 stycznia 2024 r., sygn. II SA/Wa 1025/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Góraj, Sędzia WSA Iwona Maciejuk, Asesor WSA Lucyna Staniszewska (spr.), , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 24 stycznia 2024 r. sprawy ze skargi J. R. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] marca 2023 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku uchyla zaskarżoną decyzję

Uzasadnienie

I. Przedmiotem zaskarżenia jest decyzja Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: "Organ", "Prezes ZUS") z dnia [...] marca 2023 nr [...] wydana na podstawie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 504) w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia J. R. (dalej: "Skarżący").

Il. Zaskarżona decyzja zapadła w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

1. Wnioskiem z dnia [...] listopada 2022 r. J. R. zwrócił się do Prezesa ZUS o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku.

Wyjaśnił, że nie jest w stanie dokładnie udokumentować przebiegu swojej pracy z powodu zniszczenia dokumentów związanego z zalaniem piwnic w 2010 r. Skarżący dostarczył do ZUS listę większości firm, w których pracował a które zapamiętał. Skarżący wskazał, że od września 1992 r. pracowałem w "firmach" przeważnie na umowy "śmieciowe" tj. umowy o dzieło lub zlecenie na co stracił połowę życia i dorobiłem się tylko inwalidztwa. Aktualnie skarżący utrzymuję się z zasiłku MOPS w wysokości 719 zł z czego po opłaceniu mediów i czynszu zostaje mu ok. 270 zł na "życie" miesięcznie.

2. Decyzją z dnia [...] marca 2023 r. Prezes ZUS odmówił przyznania skarżącemu renty w drodze wyjątku. W uzasadnieniu decyzji przytoczył brzmienie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2022 r., poz. 504) stanowiącego, że ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych- okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes Zakładu może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie. Organ zwrócił uwagę, że przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku na podstawie art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest możliwe, gdy spełnione są następujące przesłanki: wnioskodawca jest lub był osobą ubezpieczoną w rozumieniu ustawy emerytalnej lub jest członkiem rodziny pozostałym po ubezpieczonym, nie spełnia warunków ustawowych do uzyskania świadczenia wskutek szczególnych okoliczności, nie może podjąć pracy lub innej działalności objętej ubezpieczeniami społecznymi z uwagi na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek, nie posiada niezbędnych środków utrzymania. Jednocześnie warunki określone w wyżej cytowanym przepisie muszą być spełnione łącznie, a niespełnienie nawet jednego z nich wyklucza możliwość przyznania świadczenia w drodze wyjątku.