Interpretacja indywidualna z dnia 14 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.636.2023.6.DS

Nieuznania Wnioskodawczyni jako podatnika z tytułu prowadzenia wspólnego gospodarstwa rodzinnego rolnego.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych zdarzeń przyszłych w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 listopada 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 29 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia:

-czy nie będzie Pani posiadać statusu podatnika czynnego z tytułu istnienia i funkcjonowania gospodarstwa rodzinnego (pytania oznaczone we wniosku nr 4);

-czy pozostawanie przez A – w okresie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X, i wyboru B – w obrębie porozumienia w przedmiocie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego – jako osobę, na którą mają być wystawiane faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego i która będzie wystawiać faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego, będzie powodować, że nie będzie Pani posiadała statusu podatnika podatku od towarów i usług w obrębie gospodarstwa rodzinnego (pytanie oznaczone we wniosku nr 5).

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 stycznia 2024 r. (wpływ 26 stycznia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

B jest polskim rezydentem podatkowym. Na dzień złożenia wniosku B jest właścicielem użytków rolnych o powierzchni ok. (…) ha. B jest właścicielem nieruchomości rolnej, zabudowanej szklarnią o powierzchni (…) m²(dalej jako „Szklarnia nr 1”). Szklarnia nr 1 jest przystosowana do uprawy pomidorów. Część Szklarni nr 1, o powierzchni (…) m², B wykorzystuje do uprawy pomidorów w ramach prowadzonego przez siebie Y, pozostała część jest wydzierżawiana. Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, B kwalifikuje sprzedaż pomidorów wytworzonych w Y jako działy specjalne produkcji rolnej. Dotychczas dochody z działów specjalnych produkcji rolnej B ustalał przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu.

Poza działami specjalnymi produkcji rolnej B prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Z, w ramach którego świadczy usługi maszynami rolniczymi i przemysłowymi.

Z tytułu działalności rolniczej w ramach Y oraz działalności usługowej prowadzonej w ramach Z, B pozostaje czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawczyni jest polskim rezydentem podatkowym. Wnioskodawczyni żoną B. Pomiędzy małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa małżeńska. Wnioskodawczyni dzierżawi od B (…) m² Szklarni nr 1, która służy jej do uprawy pomidorów w ramach W. Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, Wnioskodawczyni kwalifikuje sprzedaż pomidorów wytworzonych w W jako działy specjalne produkcji rolnej. Dotychczas dochody z działów specjalnych produkcji rolnej Wnioskodawczyni ustalała przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu. Z tytułu działalności rolniczej w ramach W, Wnioskodawczyni pozostaje czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

D i A są polskimi rezydentami podatkowymi. D i A są rodzicami B. Pomiędzy małżonkami, o których mowa, panuje ustrój wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Małżonkowie, o których mowa, są m.in. współwłaścicielami nieruchomości rolnej, zabudowanej szklarnią o powierzchni (…) m²(dalej jako „Szklarnia nr 2”). Szklarnia nr 2 jest przystosowana do uprawy pomidorów.

D i A prowadzą spółkę cywilną. W jej ramach małżonkowie, o których mowa, uprawiają pomidory. W tym celu wykorzystują należącą do nich nieruchomość zabudowaną Szklarnią nr 2, jak również dzierżawią oni od syna (…) m² Szklarni nr 1. Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, każde z małżonków kwalifikuje przychody ze sprzedaży pomidorów wytworzonych w ramach spółki cywilnej jako przychody z działów specjalnych produkcji rolnej. Dotychczas dochody z działów specjalnych produkcji rolnej każdy z małżonków ustalał przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu. Spółka cywilna, o której mowa, jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzonej działalności rolniczej.

Ponadto małżonkowie Di A są na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej współwłaścicielami nieruchomości rolnych. Aktualna powierzchnia użytków rolnych, których współwłaścicielami są małżonkowie, o których mowa, wynosi ok. (…) ha. Część z nich jest wykorzystywana do produkcji roślinnej (produkcja zbóż oraz nasion roślin oleistych), część – zabudowana szklarniami do uprawy pomidorów – jest wydzierżawiana na rzecz córek D i A. Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, przychody z produkcji roślinnej są kwalifikowane jako przychody z działalności rolniczej, a zatem są wyłączone z zastosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na gruncie podatku od towarów i usług, jako podatnik czynny, zarejestrowany pozostaje jeden z małżonków – A. Działalność rolnicza prowadzona jest pod nazwą X.

W przyszłości planowane jest:

1)rozwiązanie umów dzierżawy, na podstawie których Wnioskodawczyni oraz D i A prowadzący spółkę cywilną, dzierżawią od B części należącej do Niego Szklarni nr 1;

2)rozwiązanie przez D i A spółki cywilnej.

W konsekwencji okoliczności, o której mowa w pkt 1, dotyczącej Wnioskodawczyni, Wnioskodawczyni wyrejestruje się z podatku od towarów i usług.

Następnie B, Wnioskodawczyni, D oraz A planują zawrzeć umowę, w ramach której postanowią, że:

1)nieruchomość należąca do B zabudowana Szklarnią nr 1,

2)nieruchomość należąca do D i A zabudowana Szklarnią nr 2,

będą przedmiotem wspólnego wykorzystania przez wyżej wymienionych członków rodziny, w ramach gospodarstwa rodzinnego, w celu uprawy pomidorów (dalej jako „Umowa o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego” lub „UPGR”). Szklarnia nr 1 oraz Szklarnia nr 2 będą w dalszej części zwane „Szklarniami”. Okres przetrzymywania pomidorów w Szklarniach, w trakcie którego następować będzie biologiczny wzrost pomidorów, wynosić będzie co najmniej miesiąc. Stronami UPGR nie będą żadne inne osoby, w szczególności córki D i A, a siostry B. Nie będą one również faktycznie pracować w gospodarstwie, o którym mowa. UPGR będzie przewidywać, że każda ze stron umowy, zobowiązana będzie do świadczenia pracy w ramach gospodarstwa rodzinnego, która to praca polegać będzie na uprawie pomidorów lub podejmowaniu innych niezbędnych działań związanych z produkcją pomidorów i ich sprzedażą. B, Wnioskodawczyni, D oraz A zakładają, że w gospodarstwie prowadzonym w ramach UPGR zostanie wykorzystana praca najemna (pracownicy lub zleceniobiorcy), zarówno w sferze produkcyjnej, jak i innej – np. administracyjnej, logistycznej.

UPGR będzie przewidywać, że każda ze Stron będzie uczestniczyć w równym stopniu w zyskach i stratach wynikłych ze sprzedaży pomidorów wyprodukowanych w gospodarstwie w ramach UPGR.

UPGR będzie zawierała zapis wskazujący na to, że umowa nie stanowi umowy spółki w rozumieniu art. 860 i następne ustawy Kodeks cywilny. Dochody z uprawy pomidorów w ramach Umowy o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego wykorzystywane będą przede wszystkim na cele produkcyjno-gospodarcze, jak i na potrzeby ekonomiczne i społeczne stron UPGR.

B, Wnioskodawczyni, D oraz A zakładają, że w roku poprzedzającym rok zawarcia Umowy o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego:

1)D będzie osiągać przychody z działów specjalnych produkcji rolnej jedynie w ramach spółki cywilnej,

2)A będzie osiągać przychody z działów specjalnych produkcji rolnej jedynie w ramach spółki cywilnej,

3)przychody każdej z pozostałych osób, tj. B i Wnioskodawczyni, z tytułu działów specjalnych produkcji rolnej, nie przekroczą progu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości.

Osoby, o których mowa, zakładają, że również w okresie obowiązywania Umowy o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego, przychody każdej z osób będących stroną UPGR, z tytułu działów specjalnych produkcji rolnej, nie przekroczą progu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości.

B, Wnioskodawczyni, D oraz A zakładają, że podatnikiem czynnym w podatku od towarów i usług z tytułu działalności rolniczej prowadzonej w ramach Umowy o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego będzie mogła być wyłącznie jedna ze wskazanych osób. Zakłada się, że osobą, o której mowa, będzie B.

Jednocześnie osoby, o których mowa, zakładają, że:

1)B w dalszym ciągu będzie prowadził działalność gospodarczą pod firmą Z, w ramach której będzie świadczył usługi maszynami rolniczymi i przemysłowymi;

2)D i A w dalszym ciągu będą współwłaścicielami nieruchomości rolnych, których część będzie wykorzystywana do produkcji roślinnej (produkcja zbóż oraz nasion roślin oleistych), a część – zabudowana szklarniami do uprawy pomidorów – będzie nadal wydzierżawiana na rzecz córek D i A; A w dalszym ciągu będzie pozostawał czynnym podatnikiem podatku z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X.

Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu sprawy

Na pytanie o treści, czy „Umowa o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego” będzie dotyczyć prowadzenia gospodarstwa rolnego, o którym mowa w art. 2 pkt 16 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.)? wskazała Pani, że:

W świetle art. 2 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług, za gospodarstwo rolne rozumie się gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.

W świetle ustawy o podatku rolnym, za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej. Jak będzie mowa w dalszej części w dniu 31 grudnia 2023 r. doszło do zawarcia porozumienia w przedmiocie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego (dalej jako „Porozumienie”). Do prowadzenia gospodarstwa rodzinnego są i będą wykorzystywane użytki rolne o łącznej powierzchni przekraczającej (…) ha lub (…) ha przeliczeniowy, znajdujące się we własności lub posiadaniu osób fizycznych, w związku z czym Pani wywodzi, że Porozumienie dotyczy prowadzenia gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług.

W odpowiedzi na poniższe pytania o treści udzieliła Pani następujących odpowiedzi:

a)kiedy zamierza Pani zawrzeć „Umowę o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego”;

Porozumienie zostało zawarte 31 grudnia 2023 r.

b)na jaki dokładnie okres zostanie zawarta „Umowa o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego”;

Porozumienie zostało zawarte na czas nieokreślony.

c)czy w wyniku zawarcia „Umowy o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego” Pani, Pan B, Pani D oraz Pan A będą prowadzić gospodarstwo rodzinne zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2569 ze zm.);

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego: Za gospodarstwo rodzinne uważa się gospodarstwo rolne:

1)prowadzone przez rolnika indywidualnego oraz

2)w którym łączna powierzchnia użytków rolnych jest nie większa niż (…) ha.

Mając na uwadze powyższe wywodzi Pani, że w wyniku Porozumienia jest i będzie prowadzone gospodarstwo rodzinne w rozumieniu art. 5 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.

d)czy zawarta „Umowa o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego” będzie zawierała zapisy ustalające, na którą osobę z Państwa prowadzących gospodarstwo rodzinne, tj. Panią, Pana B, Panią D, czy Pana A, będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług, i która osoba w imieniu gospodarstwa będzie wystawiała faktury przy sprzedaży produktów rolnych; jeśli tak, to proszę wskazać, która z ww. osób będzie „reprezentować” gospodarstwo rodzinne; jeśli nie, to prosimy wskazać, w jaki sposób, poza zawartą umową, wyznaczą Państwo ww. osobę;

Porozumienie zawiera zapisy, w świetle których osobą, na którą mają być wystawiane faktury i która będzie wystawiać faktury, jest B.

e)jakie dokładnie nieruchomości rolne wraz z podaniem, kto jest ich właścicielem, będą stanowiły rodzinne gospodarstwo rolne;

Do prowadzenia gospodarstwa rodzinnego wykorzystywane są i będą następujące nieruchomości:

1.Nieruchomości należące do D i A:

1)działka ewidencyjna nr 1, powierzchnia (…) ha,

2)działka ewidencyjna nr 2, powierzchnia (…)ha,

3)działka ewidencyjna nr 3, powierzchnia (…) ha,

4)działka ewidencyjna nr 4, powierzchnia (…) ha,

5)działka ewidencyjna nr 5, powierzchnia (…) ha,

6)działka ewidencyjna nr 6, powierzchnia (…) ha.

2.Nieruchomości należące do B:

·działka ewidencyjna nr 1, powierzchnia (…) ha,

·działka ewidencyjna nr 2, powierzchnia (…) ha,

·działka ewidencyjna nr 3, powierzchnia (…) ha, działka ewidencyjna nr 4, powierzchnia (…) ha.

Wszystkie wymienione działki stanowią użytki rolne.

f)czy przed zawarciem „Umowy o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego” dojdzie do rozwiązania umów dzierżawy zawartych przez Panią z Panem B oraz Spółką cywilną;

Tak jak wskazano we wniosku, przed zawarciem Porozumienia miało dojść do rozwiązania stosunków dzierżawy zawartych pomiędzy B a Panią oraz spółką cywilną i do takiego rozwiązania doszło.

g)czy wszystkie strony „Umowy o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego” będą właścicielami udziałów we współwłasności wszystkich nieruchomości wchodzących w skład rodzinnego gospodarstwa rolnego, czy też odrębnymi właścicielami poszczególnych nieruchomości (w tym Szklarni) wchodzących w skład rodzinnego gospodarstwa rolnego, będącego przedmiotem wniosku;

Zawarcie Porozumienia nie wpłynęło w żaden sposób na strukturę właścicielską jeżeli chodzi o nieruchomości wykorzystywane do prowadzenia gospodarstwa rodzinnego. Porozumienie uprawnia do współkorzystania z nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego.

h)jeżeli wszystkie osoby tworzące rodzinne gospodarstwo rolne będą odrębnymi właścicielami poszczególnych nieruchomości tworzących to gospodarstwo rodzinne, to na jakiej podstawie (np. umowy cywilnoprawnej – jakiej; oraz czy odpłatnej czy nieodpłatnej) będzie Pani korzystała z nieruchomości wchodzących w skład rodzinnego gospodarstwa rolnego nienależących do Pani.

Podstawą do współkorzystania z nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego jest Porozumienie, które przewiduje, że strony tego porozumienia są uprawnione do współkorzystania z nieruchomości wykorzystywanych do prowadzenia gospodarstwa rodzinnego. Nie dokonuje Pani i nie będzie dokonywać zapłaty na rzecz właścicieli nieruchomości współużytkowanych w ramach gospodarstwa rodzinnego za możliwość współkorzystania z tych nieruchomości.

i)czy „Umowa o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego” będzie dotyczyć prowadzenia gospodarstwa rolnego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 333);

Pośrednio odpowiedź na to pytanie została udzielona w odpowiedzi na pytanie nr 2. W świetle ustawy o podatku rolnym, za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej (…) ha lub (…) ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej. Do prowadzenia gospodarstwa rodzinnego są i będą wykorzystywane użytki rolne o łącznej powierzchni przekraczającej (…) ha lub (…) ha przeliczeniowy, znajdujące się we własności lub posiadaniu osób fizycznych, w związku z czym wywodzi Pani, że Porozumienie dotyczy prowadzenia gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym.

Pytania

1.Czy prawidłowe jest stanowisko, że w obrębie opisu przedstawionego zdarzenia, nie będzie Pani posiadała statusu podatnika czynnego w ramach podatku od towarów i usług z tytułu istnienia i funkcjonowania gospodarstwa rodzinnego? (pytanie oznaczone we wniosku nr 4, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu)

2.Czy prawidłowe jest stanowisko, że pozostawanie przez A – w okresie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego, o którym mowa w opisie przedstawionego zdarzenia – czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X, i wyboru B – w obrębie porozumienia w przedmiocie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego – jako osobę, na którą mają być wystawiane faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego i która będzie wystawiać faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego, będzie powodować, że nie będzie Pani posiadała statusu podatnika podatku od towarów i usług w obrębie gospodarstwa rodzinnego, o którym mowa? (pytanie oznaczone we wniosku nr 5, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu)

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni:

1)prawidłowe jest stanowisko, że w obrębie opisu przedstawionego zdarzenia, Wnioskodawczyni nie będzie Pani posiadała statusu podatnika czynnego w ramach podatku od towarów i usług z tytułu istnienia i funkcjonowania gospodarstwa rodzinnego.

2)prawidłowe jest stanowisko, że pozostawanie przez A – w okresie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego, o którym mowa w opisie przedstawionego zdarzenia – czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X, i wyboru B – w obrębie porozumienia w przedmiocie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego – jako osobę, na którą mają być wystawiane faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego i która będzie wystawiać faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego, będzie powodować, że nie będzie Pani posiadała statusu podatnika podatku od towarów i usług w obrębie gospodarstwa rodzinnego, o którym mowa.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że przepisy prawa podatkowego, w szczególności ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawa o podatku od towarów i usług, nie posługują się pojęciem „gospodarstwo rodzinne”, tym bardziej go nie definiują. W celu udzielenia właściwej odpowiedzi na sformułowane pytania, konieczne jest zatem w pierwszej kolejności, właściwe zdefiniowanie tego pojęcia.

W nauce prawa podatkowego, jeżeli ustawa podatkowa nie definiuje jakiegoś pojęcia, sięga się do definicji słownikowej. Słownik języka polskiego PWN definiuje pojęcia „gospodarstwa” jako:

«posiadłość wiejska obejmująca grunty i zabudowania; też: rolna jednostka produkcyjna»

«rzeczy i sprzęty domowe»

«ogół spraw rodzinnych i domowych».

Pojęcie „rodzinny” słownik języka polskiego PWN definiuje z kolei w następujący sposób:

«dotyczący rodziny»

«lubiący życie rodzinne».

Pojęcie „gospodarstwa rodzinnego” występuje m.in. w art. 23 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także w art. 5 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.

Art. 5 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego stanowi zaś:

Za gospodarstwo rodzinne uważa się gospodarstwo rolne:

-prowadzone przez rolnika indywidualnego oraz

-w którym łączna powierzchnia użytków rolnych jest nie większa niż 300 ha.

Przy ustalaniu powierzchni użytków rolnych, o której mowa w ust. 1 pkt 2, będących przedmiotem współwłasności uwzględnia się powierzchnię nieruchomości rolnych odpowiadających udziałowi we współwłasności takich nieruchomości, a w przypadku współwłasności łącznej uwzględnia się łączną powierzchnię nieruchomości rolnych stanowiących przedmiot współwłasności.

Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do ustalania powierzchni użytków rolnych będących przedmiotem współposiadania samoistnego oraz współposiadania na podstawie użytkowania wieczystego lub na podstawie umowy dzierżawy.

W doktrynie przyjmuje się, że definicja „gospodarstwa rodzinnego” zawarta w art. 5 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego została sformułowana na potrzeby ograniczenia obrotu nieruchomościami rolnymi i nie powinna być wykorzystywana na gruncie innych ustaw.

D. Łobos-Kotowska oraz M. Stańko wskazują:

„Należy zatem uznać, że definicja gospodarstwa rodzinnego zawarta w art. 5 u.k.u.r. została sformułowana na potrzeby ograniczenia obrotu nieruchomościami rolnymi i nie stanowi wskazania typu gospodarstwa rolnego podlegającego ochronie ustrojowej (por.: A. Lichorowicz, Instrumenty oddziaływania na strukturę gruntową Polski w ustawie z dnia 11.04.2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, KPP 2004/2; Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego – sprawozdanie z wykładu SSN Gerarda Bieńka, „Biuletyn Izby Notarialnej w Katowicach” 2003/4; Z. Truszkiewicz, Przeniesienie własności nieruchomości rolnej w świetle ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, cz. 1, „Rejent” 2003/9, cz. 2, „Rejent” 2003/11, oraz relacja z wykładu na temat ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego dr. M. Stańko i dr. J. Góreckiego, „Biuletyn Izby Notarialnej w Katowicach” 2003/3; Z. Truszkiewicz, Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego – relacja z wykładu, „Biuletyn Izby Notarialnej w Katowicach” 2003/4)” (D. Łobos-Kotowska, M. Stańko, Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2023).

T. Czech wskazuje natomiast: „W art. 5 ust. 1 u.k.u.r. wprowadzono definicję gospodarstwa rodzinnego. Definicja ta ma zastosowanie jedynie w zakresie komentowanej ustawy. Zasadniczo nie powinna być stosowana do wykładni przepisów zamieszczonych w odrębnych aktach prawnych, chyba że odsyłają one do komentowanego przepisu …” (T. Czech, Kształtowanie ustroju rolnego. Komentarz, wyd. II, WKP 2022, wersja LEX).

Art. 23 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi: Podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne. Zasada ta nie narusza postanowień art. 21 i art. 22.

Łatwo zauważyć, że art. 23 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie zawiera definicji pojęcia „gospodarstwo rodzinne”. W związku z powyższym definicja tego pojęcia została wypracowana przez dorobek doktryny i orzecznictwa.

P. Tuleja wskazuje, że:

„Gospodarstwo rodzinne to gospodarstwo, którego własność pozostaje w rękach jednej rodziny (TK – K 43/12). Określenia tego nie należy rozumieć dosłownie. Mieści się w nim również sytuacja, w której właścicielem gospodarstwa będzie jeden z członków rodziny, a pracę w gospodarstwie będą wykonywali również pozostali członkowie rodziny. Przymiotnik „rodzinne” należy definiować w oparciu o pojęcie rodziny użyte w art. 18 Konstytucji. Konstytucja nie rozstrzyga o wielkości tak rozumianego gospodarstwa rolnego. Stanowi on (przepis – przyp. red.) natomiast podstawę i uzasadnienie wprowadzania do systemu prawa wielu instytucji prawnych. Ma też wpływ na interpretację przesłanek uzasadniających ograniczanie wolności i praw człowieka, o których mowa w art. 31 ust. 3.” (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, WKP 2023, wersja Lex).

L. Garlicki oraz M. Zubik wskazują natomiast:

„Gospodarstwo rodzinne jest szczególną formą gospodarstwa rolnego… W doktrynie zauważa się, że jest to taki typ gospodarstwa rolnego, który w sposób szczególny łączy produkcję i konsumpcję. Wyraża się to „w ścisłym połączeniu gospodarstwa rolnego (produkcyjnego) z gospodarstwem domowym, w specyfice pracy rodziny w gospodarstwie rolnym oraz we współzależności rozwoju rodziny i gospodarstwa” (R. Budzinowski, Koncepcja gospodarstwa, s. 41). Szczególnie akcentuje się przy tym cechę zatrudnienia przede wszystkim członków rodziny (J. Boć, [w:] Konstytucje Rzeczypospolitej, s. 60), wskazując, że gospodarstwo rodzinne jest oparte „na pracy co najmniej kilku osób, najczęściej pełnoletnich, powiązanych węzłami pokrewieństwa i powinowactwa” (A. Lichorowicz, O instytucji rodzinnego gospodarstwa rolnego – de lege ferenda, „Rejent” 1996, nr 7–8, s. 45). W konstruowaniu zaś pojęcia „rodziny” należy nawiązać do art. 18 konstytucji. Zdecydowanie podkreśla się też, że rodzinnego charakteru gospodarstwa nie przekreśla posługiwanie się pracą najemną, pod warunkiem jednoczesnej pracy członków rodziny w tym gospodarstwie. Raczej za podstawowe kryterium należy uznawać strukturę własności, która powinna pozostawać w rękach jednej, w zasadzie, rodziny” (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom I, red. L. Garlicki, M. Zubik, 2016, wersja Lex).

W. Borysiak wskazuje:

W orzecznictwie TK wskazano, że gospodarstwem rodzinnym w rozumieniu art. 23 Konstytucji RP jest „gospodarstwo, którego własność pozostaje w zasadzie w rękach jednej rodziny” (uzasadnienie wyr. TK z 7.5.2014 r., K 43/12, OTK-A 2014, Nr 5, poz. 50, pkt 4.2.4). Pogląd ten nawiązuje do poglądów wyrażanych w doktrynie. W celu zdefiniowania pojęcia „rodzinne gospodarstwo rolne” przyjęto w niej możliwość odwołania się do struktury własności takiego gospodarstwa – tego, że powinno być ono własnością lub współwłasnością jednej rodziny (członków rodziny), niezależne od tego, czy jest to rodzina jedno – czy wielopokoleniowa (tak L. Garlicki, Artykuł 23, w: Garlicki, Konstytucja, t. 4, s. 5,pkt 5). Definicja przyjęta w orzecznictwie TK – przy literalnym jej odczytaniu – zbyt zawęża jednak pojęcie rodzinnego gospodarstwa rolnego, skupiając się jedynie na fakcie własności takiego gospodarstwa. Samo odwołanie się do tego czynnika nie powinno rozstrzygać o kwalifikacji danego gospodarstwa jako „rodzinnego” w świetle Konstytucji RP, gdyż możliwa jest również sytuacja, w której dane gospodarstwo będzie formalnie własnością jedynie jednego z członków rodziny, lecz pracę w nim członkowie rodziny będą wykonywali wspólnie (…).

Podzielić należy pogląd, że przy definiowaniu rodzinnego gospodarstwa rolnego zaakcentować należy dwie jego cechy, po pierwsze, udział pracy własnej właściciela (lub użytkownika) i członków jego rodziny w tym gospodarstwie oraz po drugie, wykorzystanie dochodów zarówno na cele produkcyjno-gospodarcze, jak i na potrzeby ekonomiczne i społeczne rodziny (zob. J. Górecki, Przyszłość gospodarstw rodzinnych, s. 17; por. też S. Prutis, Status prawny rodzinnego gospodarstwa rolnego w polskim prawie rolnym (ocena stanu regulacji), publikacja elektroniczna dostępna na http://ksow.pl/analizy-i-ekspertyzy.html, s. 4–5).

Gospodarstwo rodzinne opierać się powinno przede wszystkim na pracy członków rodziny zatrudnionych w nim. Nie oznacza to, że jednoczesne posługiwanie się pracą najemną w takim gospodarstwie wyklucza rodzinny jego charakter [zob. A. Lichorowicz, O instytucji, s. 45; T. Kurowska, Ochrona gospodarstwa rodzinnego, s. 17; B. Zdziennicki, w: P. Czechowski (red.), Prawo rolne, s. 49, Nb 70; L. Garlicki, Artykuł 23, w: Garlicki, Konstytucja, t. 4, s. 5, pkt 5; Winczorek, Komentarz, 2008, s. 63]. Pojęcie gospodarstwa rodzinnego oznacza więc każde gospodarstwo, które opiera swoje funkcjonowanie przede wszystkim na pracy rodziny ("prowadzone jest przez rodzinę"). Pojęcie rodziny, a więc osób powiązanych ze sobą więzami pokrewieństwa i powinowactwa, na tle art. 23 Konstytucji RP powinno być rozumiane w sposób szeroki. Może być to więc również rodzina wielopokoleniowa i rodzeństwo.

Według danych Krajowej Rady Izb Rolniczych w Polsce blisko 99% gospodarstw rolnych stanowią rodzinne gospodarstwa rolne o powierzchni nieprzekraczającej 300 ha. Zdecydowana większość z nich (70%) ma niewielką powierzchnię, nie przekraczają 5 ha. Zazwyczaj więc rodzinne gospodarstwa rolne będą miały nieznaczną powierzchnię. Regulacji art. 23 Konstytucji RP nie należy jednak odczytywać jako nakazu wspierania przez państwo jedynie małych gospodarstw rolnych, lecz jako nakaz wspierania tych z nich, które mają charakter gospodarstw rodzinnych (choć oba zakresy będą się w dużym zakresie pokrywały). Wykluczyć też należy wykładnię, zgodnie z którą rodzinnym gospodarstwem rolnym jest jedynie gospodarstwo niewielkie obszarowo (zob. Winczorek, Komentarz, 2008, s. 63)” (Konstytucja RP, red. M. Safjan, L. Bosek, 2016, wersja Legalis).

Biorąc pod uwagę słownikową definicję pojęć „gospodarstwo” oraz „rodzinne”, a także dorobek doktryny i orzecznictwa w odniesieniu do pojęcia „gospodarstwa rodzinnego”, uznać należy, że są one ze sobą spójne. Podsumowując, gospodarstwo rodzinne cechuje to, że: stanowi ono szczególną postać gospodarstwa rolnego, pozostaje w rękach jednej rodziny (powiązanych węzłami pokrewieństwa i powinowactwa), przy czym może być to rodzina jedno- lub wielopokoleniowa, zaś własność gospodarstwa może przysługiwać wyłącznie jednemu z członków rodziny, członkowie rodziny wykonują pracę w gospodarstwie rodzinnym, przy czym nie jest wykluczone posługiwanie się pracą najemną, dochody z gospodarstwa rodzinnego wykorzystywane są przede wszystkim na cele produkcyjno-gospodarcze, jak i na potrzeby ekonomiczne i społeczne rodziny, wielkość gospodarstwa, wielkość obrotów nie mają znaczenia.

W Pani ocenie, w przypadku Umowy o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego, wszystkie powyżej wymienione cechy będą spełnione. Stoi Pani na stanowisku, że gospodarstwo prowadzone na podstawie UPGR będzie gospodarstwem rodzinnym, a zawarta Umowa o prowadzenia gospodarstwa rodzinnego nie będzie stanowić umowy spółki cywilnej.

Przechodząc do udzielenia odpowiedzi na postawione pytania wskazać należy co następuje.

Ad. 4 (stanowisko ostatecznie wyrażone w uzupełnieniu do wniosku)

Art. 15 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi: W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1.

Ponadto zgodnie z art. 96 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług: W przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych.

A. Bartosiewicz wskazuje: „Podatnikiem VAT zasadniczo jest jeden podmiot (z pewnym wyjątkiem odnoszącym się do gospodarstwa rolnego, gdzie quasi-podatnikiem jest gospodarstwo rolne, w przypadku którego rolę podatnika przejmuje jedna z osób fizycznych prowadzących gospodarstwo, zaś pozostałe osoby w gospodarstwie podatnikami, w zakresie działalności w tym gospodarstwie, być już nie mogą). Polska ustawa zawiera pewne szczególne rozwiązania dotyczące podatników, którzy prowadzą wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie, oraz podatników, którzy prowadzą wyłącznie działalność rolniczą w innych ramach niż gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Wówczas bowiem za podatnika jest uważana osoba, która składa zgłoszenie rejestracyjne. Przyjęta fikcja prawna – wymienione gospodarstwa to w istocie funkcjonalne działalności, w przypadku których częstokroć nie można wyodrębnić osoby prowadzącej gospodarstwo – ma uprościć rozliczenia podatkowe. Wówczas bowiem podatnikiem jest ta osoba fizyczna, która (jak gdyby w imieniu gospodarstwa) zarejestruje się jako podatnik” (VAT. Komentarz, A. Bartosiewicz, WKP 2023, wersja Lex).

T. Michalik wskazuje natomiast: „Ustawa wprowadza przepis szczególny związany z osobami prowadzącymi wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Otóż na podstawie art. 15 ust. 4 podatnikiem jest nie tylko rolnik prowadzący działalność rolniczą zdefiniowaną w art. 2 pkt 15, ale także osoba fizyczna, która dokonała zgłoszenia rejestracyjnego na podstawie art. 96 ust. 1, w sytuacji gdy gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie prowadzone jest przez więcej niż jedną osobę. To przede wszystkim dotyczy rodzinnych gospodarstw, które są prowadzone przez całą grupę osób. Stąd wydaje się, że przepis ten powinien zbudować raczej fikcję uznania grupy osób, które „wspólnie” prowadzą gospodarstwo rolne lub działalność rolniczą, za jednego podatnika. Co więcej, wydaje się, że także w takim przypadku osoby te, jeśli prowadziłyby również samodzielną działalność, powinny mieć możliwość albo przystąpienia do tak rozumianego grupowego podatnika, albo też pozostać samodzielnymi podatnikami” (VAT 2024. Komentarz, T. Michalik, 2023, wersja Legalis).

Mając na uwadze powyższe stoi Pani na stanowisku, że wyłącznie jedna ze stron porozumienia w przedmiocie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego może posiadać status podatnika podatku od towarów i usług. Skoro osobą wytypowaną do tego ma być Bto wyłącznie on będzie posiadał taki status i z tego tytułu będzie mógł być zarejestrowany. W takiej sytuacji nie może Pani posiadać takiego statusu.

Stanowisko, o którym mowa, zostało potwierdzone w następujących interpretacjach indywidualnych:

1)interpretacji indywidualnej z 15 grudnia 2017 r., znak: 0113-KDIPT1-3.4012.692.2017.2.OS,

2)interpretacji indywidualnej z 27 stycznia 2023 r., znak: 0114-KDIP1- 3.4012.598.2022.4.JG.

W konsekwencji na pytanie nr 4 należało udzielić odpowiedzi twierdzącej.

Ad. 5 (stanowisko ostatecznie wyrażone w uzupełnieniu do wniosku)

Jednocześnie pozostawanie przez A – w okresie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego, o którym mowa w opisie przedstawionego zdarzenia – czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X, nie będzie wpływać na to, że wyłącznie jedna ze stron porozumienia w przedmiocie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego może posiadać status podatnika podatku od towarów i usług, a skoro osobą wytypowaną do tego ma być B, to wyłącznie On będzie posiadał taki status i z tego tytułu będzie mógł być zarejestrowany. W takiej sytuacji nie może Pani posiadać takiego statusu.

Stoi Pani na stanowisku, że możliwość taka będzie wynikać z samodzielności każdego z gospodarstw. W tym zakresie – per analogiam – należy przywołać wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 24 marca 2022 r., sygn. akt C-697/20. W wyroku, o którym mowa, Trybunał dopuścił możliwość uznania małżonków prowadzących działalność rolniczą w ramach jednego gospodarstwa, przy wykorzystaniu majątku objętego wspólnością małżeńską, za odrębnych podatników, o ile każde z nich prowadzi działalność gospodarczą w sposób samodzielny. Samodzielność ma w tym przypadku cechować odrębność ekonomiczna, finansowa i organizacyjna. Przenosząc wnioski płynące z wymienionego wyroku na gruntu omawianego przypadku uznać należy, że:

1)w ramach gospodarstwa funkcjonującego w ramach porozumienia w przedmiocie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego wytwarzane będą pomidory,

2)w ramach X wytwarzane będą zboża i nasiona roślin oleistych,

3)każde z wymienionych gospodarstw cechować będzie odrębność ekonomiczna, finansowa i organizacyjna.

W konsekwencji na pytanie nr 5 należało udzielić odpowiedzi twierdzącej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361) – zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do treści art. 15 ust. 2 ustawy:

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Przepis art. 2 pkt 15 ustawy stanowi, że:

Biorąc pod uwagę przytoczoną definicję działalności gospodarczej (art. 15 ust. 2 ustawy) uznać należy, iż działalność rolnicza (art. 2 pkt 15 ustawy) mieści się w pojęciu działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 4 ustawy:

Natomiast zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 5 ustawy:

Zgodnie z dyspozycją art. 2 pkt 16 ustawy:

Natomiast art. 2 pkt 21 ustawy stanowi, że:

I tak, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 333 ze zm.):

Na podstawie art. 5 ustawy z 11 kwietnia 2023 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2569 ze zm.):

W myśl art. 96 ust. 1 ustawy:

Z brzmienia art. 96 ust. 2 ustawy wynika, iż:

Z powyższych przepisów wynika, że ustawa o podatku od towarów i usług zawiera pewne szczególne rozwiązania dotyczące podatników, którzy prowadzą wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie oraz podatników, którzy prowadzą wyłącznie działalność rolniczą w innych ramach niż gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie.

Wówczas bowiem za podatnika jest uważana osoba, która składa zgłoszenie rejestracyjne.

Przyjęta zasada ma uprościć rozliczenia podatkowe – gdyż wymienione gospodarstwa to w istocie działalności, w przypadku których częstokroć nie można wyodrębnić osoby prowadzącej gospodarstwo. W takim przypadku, podatnikiem jest ta osoba fizyczna, która – jak gdyby w imieniu gospodarstwa – zarejestruje się jako podatnik.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług wprowadzają jednocześnie zasadę, że do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego uprawniona jest tylko i wyłącznie jedna osoba fizyczna spośród tych, które prowadzą wspólne gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Dokonanie zgłoszenia rejestracyjnego ma takie znaczenie, że faktury dotyczące tego gospodarstwa (przy nabyciu towarów i usług) będą wystawiane na tę właśnie osobę, która dokonała zgłoszenia rejestracyjnego. Jednocześnie ta sama osoba występować będzie w roli zbywcy (dostawcy) przy sprzedaży (dostawie) produktów rolnych i w związku ze świadczeniem usług rolniczych.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że:

·Pan B jest właścicielem nieruchomości rolnej zabudowanej szklarnią o powierzchni (…) m²(dalej jako „Szklarnia nr 1”). Szklarnia nr 1 jest przystosowana do uprawy pomidorów. Część Szklarni nr 1, o powierzchni (…) m², B wykorzystuje do uprawy pomidorów w ramach prowadzonego przez siebie Y, pozostała część jest wydzierżawiana.

·Poza działami specjalnymi produkcji rolnej B prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Z, w ramach którego świadczy usługi maszynami rolniczymi i przemysłowymi.

·Z tytułu działalności rolniczej w ramach Y oraz działalności usługowej prowadzonej w ramach Z, B pozostaje czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

·Jest Pani żoną Pana B. Pomiędzy Państwem istnieje rozdzielność majątkowa małżeńska. Pani dzierżawi od B (…) m² Szklarni nr 1, która służy Pani do uprawy pomidorów w ramach W. Z tytułu działalności rolniczej w ramach W, pozostaje Pani czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

·D i A są rodzicami B. Pomiędzy małżonkami, o których mowa, panuje ustrój wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Małżonkowie, o których mowa, są m.in. współwłaścicielami nieruchomości rolnej, zabudowanej szklarnią o powierzchni (…) m²(dalej jako „Szklarnia nr 2”). Szklarnia nr 2 jest przystosowana do uprawy pomidorów.

·D i A prowadzą spółkę cywilną. W jej ramach małżonkowie, o których mowa, uprawiają pomidory. W tym celu wykorzystują należącą do nich nieruchomość zabudowaną Szklarnią nr 2, jak również dzierżawią oni od syna (…) m² Szklarni nr 1. Spółka cywilna, o której mowa, jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzonej działalności rolniczej.

·Ponadto małżonkowie D i A są na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej współwłaścicielami nieruchomości rolnych. Aktualna powierzchnia użytków rolnych, których współwłaścicielami są małżonkowie, o których mowa, wynosi ok. (…) ha. Część z nich jest wykorzystywana do produkcji roślinnej (produkcja zbóż oraz nasion roślin oleistych), część – zabudowana szklarniami do uprawy pomidorów – jest wydzierżawiana na rzecz córek D i A. Na gruncie podatku od towarów i usług, jako podatnik czynny zarejestrowany pozostaje jeden z małżonków – A. Działalność rolnicza prowadzona jest pod nazwą X.

·W przyszłości planowane jest:

1)rozwiązanie umów dzierżawy, na podstawie których Wnioskodawczyni oraz D i A prowadzący spółkę cywilną, dzierżawią od B części należącej do niego Szklarni nr 1;

2)rozwiązanie przez D i A spółki cywilnej.

·W konsekwencji okoliczności, o której mowa w pkt 1, dotyczącej Pani, wyrejestruje się Pani z podatku od towarów i usług.

·Następnie B, Pani, D oraz A planują zawrzeć umowę, w ramach której postanowią, że:

1)nieruchomość należąca do B zabudowana Szklarnią nr 1,

2)nieruchomość należąca do D i A zabudowana Szklarnią nr 2,

będą przedmiotem wspólnego wykorzystania przez wyżej wymienionych członków rodziny, w ramach gospodarstwa rodzinnego, w celu uprawy pomidorów (dalej jako „Umowa o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego” lub „UPGR”).

·Stronami UPGR nie będą żadne inne osoby, w szczególności córki D i A, a siostry B. Nie będą one również faktycznie pracować w gospodarstwie, o którym mowa.

·UPGR będzie przewidywać, że każda ze stron umowy, zobowiązana będzie do świadczenia pracy w ramach gospodarstwa rodzinnego, która to praca polegać będzie na uprawie pomidorów lub podejmowaniu innych niezbędnych działań związanych z produkcją pomidorów i ich sprzedażą.

·B, Pani, D oraz A zakładają, że w gospodarstwie prowadzonym w ramach UPGR zostanie wykorzystana praca najemna (pracownicy lub zleceniobiorcy), zarówno w sferze produkcyjnej, jak i innej – np. administracyjnej, logistycznej.

·UPGR będzie przewidywać, że każda ze Stron będzie uczestniczyć w równym stopniu w zyskach i stratach wynikłych ze sprzedaży pomidorów wyprodukowanych w gospodarstwie w ramach UPGR.

·UPGR będzie zawierała zapis wskazujący na to, że umowa nie stanowi umowy spółki w rozumieniu art. 860 i następne ustawy Kodeks cywilny. Dochody z uprawy pomidorów w ramach Umowy o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego wykorzystywane będą przede wszystkim na cele produkcyjno-gospodarcze, jak i na potrzeby ekonomiczne i społeczne stron UPGR.

·B, Pani, D oraz A zakładają, że podatnikiem czynnym w podatku od towarów i usług z tytułu działalności rolniczej prowadzonej w ramach Umowy o prowadzenie gospodarstwa rodzinnego będzie mogła być wyłącznie jedna ze wskazanych osób. Zakłada się, że osobą, o której mowa, będzie B.

·Jednocześnie osoby, o których mowa, zakładają, że:

1)B w dalszym ciągu będzie prowadził działalność gospodarczą pod firmą Z, w ramach której będzie świadczył usługi maszynami rolniczymi i przemysłowymi;

2)D i A w dalszym ciągu będą współwłaścicielami nieruchomości rolnych, których część będzie wykorzystywana do produkcji roślinnej (produkcja zbóż oraz nasion roślin oleistych), a część – zabudowana szklarniami do uprawy pomidorów – będzie nadal wydzierżawiana na rzecz córek D i A; A w dalszym ciągu będzie pozostawał czynnym podatnikiem podatku z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X.

·Porozumienie dotyczy prowadzenia gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług i zostało zawarte 31 grudnia 2023 r. na czas nieokreślony.

·W wyniku zawarcia porozumienia jest i będzie prowadzone gospodarstwo rodzinne w rozumieniu art. 5 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.

·Porozumienie zawiera zapisy, w świetle których osobą, która będzie „reprezentować” gospodarstwo rodzinne, na którą mają być wystawiane faktury, i która będzie wystawiać faktury jest B.

·Do prowadzenia gospodarstwa rodzinnego wykorzystywane są i będą nieruchomości należące do D i A oraz nieruchomości należące do Pana B. Wszystkie wymienione działki stanowią użytki rolne.

·Zawarcie Porozumienia nie wpłynęło w żaden sposób na strukturę właścicielską, jeżeli chodzi o nieruchomości wykorzystywane do prowadzenia gospodarstwa rodzinnego. Porozumienie uprawnia do współkorzystania z nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego.

·Podstawą do współkorzystania z nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego jest Porozumienie, które przewiduje, że strony tego porozumienia są uprawnione do współkorzystania z nieruchomości wykorzystywanych do prowadzenia gospodarstwa rodzinnego. Nie dokonuje Pani i nie będzie dokonywać zapłaty na rzecz właścicieli nieruchomości współużytkowanych w ramach gospodarstwa rodzinnego za możliwość współkorzystania z tych nieruchomości.

·Porozumienie dotyczy prowadzenia gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym.

·Jak wskazano we wniosku, przed zawarciem Porozumienia miało dojść do rozwiązania stosunków dzierżawy zawartych pomiędzy B a Wnioskodawczynią oraz spółką cywilną i do takiego rozwiązania doszło.

Wątpliwości Pani dotyczą w pierwszej kolejności ustalenia, czy prawidłowe jest stanowisko, że w obrębie opisu przedstawionego zdarzenia przyszłego, nie będzie Pani posiadała statusu podatnika czynnego w ramach podatku od towarów i usług z tytułu istnienia i funkcjonowania gospodarstwa rodzinnego.

Mając na uwadze powyższe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy należy stwierdzić, że dla wszystkich czynności wykonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – rodzinne gospodarstwo rolne występuje jako jeden podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a jego reprezentantem, jak wyżej wskazano, może być tylko jedna z osób prowadzących wspólnie gospodarstwo, zarejestrowana jako podatnik VAT czynny.

W tym miejscu należy podkreślić, że jak jednoznacznie wynika z opisu sprawy:

·Porozumienie dotyczy prowadzenia gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług,

·w wyniku zawartego Porozumienia jest i będzie prowadzone gospodarstwo rodzinne w rozumieniu art. 5 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego,

·do prowadzenia gospodarstwa rodzinnego wykorzystywane są i będą nieruchomości należące do D i A oraz nieruchomości należące do Pana B,

·UPGR będzie przewidywać, że każda ze Stron będzie uczestniczyć w równym stopniu w zyskach i stratach wynikłych ze sprzedaży pomidorów wyprodukowanych w gospodarstwie w ramach UPGR.

Tym samym w związku z informacją, że nieruchomość należąca do B zabudowana Szklarnią nr 1 i nieruchomość należąca do D i A zabudowana Szklarnią nr 2 będą przedmiotem wspólnego wykorzystania przez wyżej wymienionych członków rodziny wraz z Panią, w ramach gospodarstwa rodzinnego, w celu uprawy pomidorów, i skoro – jak wynika z opisu sprawy – nieruchomości te będą wykorzystywane wyłącznie do prowadzenia gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług, które to gospodarstwo będzie gospodarstwem rodzinnym w rozumieniu art. 5 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, dojdzie do sytuacji, w której dla wszystkich czynności wykonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (w tym przypadku działalności rolniczej), w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – gospodarstwo rodzinne zajmujące się uprawą pomidorów występuje jako jeden podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a jego reprezentantem, jak wyżej wskazano, może być tylko jedna z osób prowadzących wspólnie gospodarstwo, zarejestrowana jako podatnik VAT czynny, którą w przedmiotowej sprawie będzie Pan B.

Jednocześnie w przypadku, gdy prowadzone gospodarstwo rodzinne zajmujące się uprawą pomidorów będzie odrębnym gospodarstwem rolnym samodzielnym pod względem technicznym i ekonomicznym zastosowanie znajdzie art. 15 ust. 4 w związku z art. 96 ust. 1 i 2 ustawy.

W związku z tym, podatnikiem podatku VAT będzie jedynie Pan B zgodnie z art. 15 ust. 4 w związku z art. 96 ust. 2 ustawy. Jak bowiem wskazano w opisie sprawy porozumienie zawiera zapisy, w świetle których osobą, która będzie „reprezentować” gospodarstwo rodzinne, na którą mają być wystawiane faktury, i która będzie wystawiać faktury jest Pan B. Ponadto Pani, jako członek rodziny współprowadzący wspólne gospodarstwo rodzinne nie musi dokonać rejestracji dla potrzeb podatku VAT z uwagi na to, że – jak wynika z opisu sprawy – nie będzie Pani „reprezentantem” tego gospodarstwa.

Podsumowując, w obrębie gospodarstwa rodzinnego, o którym mowa w opisie przedstawionego zdarzenia, nie będzie Pani posiadała statusu podatnika czynnego w ramach podatku od towarów i usług z tytułu istnienia i funkcjonowania gospodarstwa rodzinnego, skoro porozumienie zawiera zapisy, w świetle których osobą, która będzie „reprezentować” gospodarstwo rodzinne, na którą mają być wystawiane faktury, i która będzie wystawiać faktury jest Pan B.

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznano za prawidłowe.

Następnie Pani wątpliwości dotyczą ustalenia, czy pozostawanie przez A – w okresie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego, o którym mowa w opisie przedstawionego zdarzenia – czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X, i wyboru B – w obrębie porozumienia w przedmiocie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego – jako osobę, na którą mają być wystawiane faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego i która będzie wystawiać faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego, będzie powodować, że nie będzie Pani posiadała statusu podatnika podatku od towarów i usług w obrębie gospodarstwa rodzinnego.

Wskazać należy, że jak wynika z treści wniosku Pan A – w okresie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego, będzie czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X. Ponadto, D i A w dalszym ciągu będą współwłaścicielami nieruchomości rolnych, których część będzie wykorzystywana do produkcji roślinnej (produkcja zbóż oraz nasion roślin oleistych), a część – zabudowana szklarniami do uprawy pomidorów – będzie nadal wydzierżawiana na rzecz córek D i A.

Jednocześnie w przypadku, gdy prowadzone przez Pana A gospodarstwo rolne będzie niezależnym, odrębnym gospodarstwem rolnym, samodzielnym pod względem technicznym i ekonomicznym, niezwiązanym w żaden sposób z prowadzoną przez wspólne gospodarstwo rodzinne działalnością, pozostawanie przez A czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X – w okresie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego nie będzie pozbawiać Pana B statusu podatnika podatku od towarów i usług w obrębie gospodarstwa rodzinnego, o którym mowa w opisie przedstawionego zdarzenia, skoro porozumienie zawiera zapisy, w świetle których osobą, która będzie „reprezentować” gospodarstwo rodzinne, na którą mają być wystawiane faktury, i która będzie wystawiać faktury jest Pan B. Nie można bowiem wtedy mówić, że w ramach jednego gospodarstwa rolnego działałoby drugie gospodarstwo, a ponadto w ramach istniejącego gospodarstwa rolnego działałoby dwóch podatników podatku od towarów i usług.

Podsumowując, pozostawanie przez A – w okresie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego, o którym mowa w opisie przedstawionego zdarzenia – czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X, i wybór Pana B – w obrębie porozumienia w przedmiocie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego – jako osobę, na którą mają być wystawiane faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego i która będzie wystawiać faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego, będzie powodować, że nie będzie Pani posiadała statusu podatnika podatku od towarów i usług w obrębie gospodarstwa rodzinnego.

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 2 uznano za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację tut. Organ przyjął, że – jak wynika z opisu sprawy – Szklarnia nr 2 nie będzie wydzierżawiana na rzecz córek D i A. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Ta interpretacja rozstrzyga w zakresie statusu podatnika czynnego z tytułu istnienia i funkcjonowania gospodarstwa rodzinnego dla Pani oraz sytuacji pozostawanie przez A – w okresie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach X, i wyboru B – w obrębie porozumienia w przedmiocie prowadzenia gospodarstwa rodzinnego – jako osobę, na którą mają być wystawiane faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego i która będzie wystawiać faktury w obrębie gospodarstwa rodzinnego, będzie powodować, że nie będzie Pani posiadała statusu podatnika podatku od towarów i usług w obrębie gospodarstwa rodzinnego. Natomiast w zakresie pytań nr 1-3 oraz 6 dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych, zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Tut. Organ informuje ponadto, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pani wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisywanym stanie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem, należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja dotyczy tylko Pani i nie wywołuje skutków podatkowych dla pozostałych osób prowadzących wspólne gospodarstwo.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361) Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).