Interpretacja indywidualna z dnia 7 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.4.2024.1.ASZ

Skutki podatkowe darowizny mieszkania obciążonego służebnością osobistą.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 5 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy darowizny mieszkania obciążonego służebnością osobistą.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pani babcia zamierza przekazać Pani aktem darowizny mieszkanie w (…), jednocześnie ustanawiając służebność osobistą mieszkania dla swojego męża. Pani w tym samym akcie notarialnym ustanowi służebność osobistą mieszkania dla swojej babci. Z dziadkiem jest Pani związana emocjonalnie i są Państwo rodziną. Natomiast nie łączą Państwa więzy krwi. Domniema Pani, że w tej relacji z dziadkiem jest Pani prawnie zstępną pasierba. Jest Pani uczennicą czwartej klasy liceum ogólnokształcącego i nie pracuje.

Wskazała Pani, że Pani babcia złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w tej sprawie. Składając swój wniosek, według Organu, Pani babcia nie jest stroną w postępowaniu o wydanie interpretacji indywidualnej. Jednak, Pani zdaniem, to ona musiałaby zapłacić ewentualny podatek od ustanowienia służebności mieszkania dla Pani „przyszywanego” dziadka i od tego czy podatek jest należny czy nie – uzależnia przekazanie Pani mieszkania aktem darowizny, więc jak najbardziej jest stroną w tym wniosku.

Pytanie

Czy przyjmując darowiznę mieszkania od swojej babci – z ustanowioną służebnością mieszkania dla Pani „przyszywanego” dziadka, będzie Pani musiała zapłacić podatek od ww. służebności?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, podatek od służebności mieszkania dla „przyszywanego” dziadka w Pani sprawie nie jest należny, gdyż babcia przekazując Pani mieszkanie aktem notarialnym sama ustanawia służebność mieszkania dla swojego męża (są dla siebie w 0 grupie podatkowej). Pani przyjmując darowiznę ustanawia służebność dla swojej babci (0 grupa podatkowa).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe, ale z innych względów niż Pani uzasadniła.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 i 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „darowizna” oraz „służebność”. Z tego względu, celem ustalenia tych definicji, należy sięgnąć do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

W myśl art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 890 § 1 cyt. Kodeksu:

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie to ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarciu umowy darowizny podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Zgodnie natomiast z art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 245 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 296 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 297 ww. Kodeksu:

Z powołanego powyżej art. 296 Kodeksu cywilnego wynika, że służebność osobista jest obciążeniem nieruchomości na rzecz indywidualnie oznaczonej osoby fizycznej. Na skutek ustanowienia służebności właściciel nieruchomości obciążonej ma obowiązek znosić w określonym zakresie korzystanie z jego nieruchomości przez osobę uprawnioną. Funkcją służebności osobistej jest zaspokojenie osobistych potrzeb uprawnionego, w związku z czym często pełni ona funkcję alimentacyjną, zawsze jednak ściśle związaną z osobą uprawnionego.

Źródłem powstania służebności (ograniczonego prawa rzeczowego) jest co do zasady czynność prawna (umowa), stanowiąca wynik uzgodnień stron.

Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 ww. ustawy:

Jak wynika z art. 14 ust. 1, 2 i 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W myśl natomiast art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Zgodnie z art. 4a ust. 3 ww. ustawy:

Stosownie do art. 4a ust. 4 cyt. ustawy:

Z treści wniosku wynika, że Pani babcia zamierza przekazać Pani, aktem darowizny, mieszkanie w (…), jednocześnie ustanawiając służebność osobistą mieszkania dla swojego męża (Pani „przyszywanego” dziadka). Pani w tym samym akcie notarialnym ustanowi służebność osobistą mieszkania dla swojej babci.

Ma Pani wątpliwości czy przyjmując darowiznę mieszkania od swojej babci – z ustanowioną służebnością mieszkania dla Pani „przyszywanego” dziadka, będzie Pani musiała zapłacić podatek od ww. służebności.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe i powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że zgodnie z cytowanym wyżej art. 1 ust. 1 ww. ustawy podatkiem od spadków i darowizn opodatkowane jest nabycie własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej przez osoby fizyczne m.in. tytułem darowizny. Jeżeli natomiast umowa darowizny zostaje zawarta pomiędzy osobami wymienionymi w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. pomiędzy babcią a wnuczką), to korzysta ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ponadto wskazać należy, że jeżeli umowa darowizny zostaje sporządzona w formie aktu notarialnego, to dla zachowania warunków zwolnienia nie jest konieczne zgłoszenie jej naczelnikowi urzędu skarbowego.

Natomiast ustanowienie nieodpłatnej służebności osobistej mieszkania, podlega, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu tym podatkiem, przy czym – stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn − obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Z wniosku wynika, że ustanowienie służebności osobistej dla Pani „przyszywanego” dziadka zostanie dokonane przez Pani babcię na rzecz jej męża (Pani „przyszywanego” dziadka), a nie na Pani rzecz. Tym samym nabywającym tytułem służebności osobistej jest Pani „przyszywany” dziadek. To oznacza, że po Pani stronie z tego tytułu (tj. z tytułu ustanowienia służebności na rzecz dziadka) nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Zatem nabywając tytułem darowizny mieszkanie od babci z ustanowioną przez Pani babcię na rzecz przyszywanego dziadka służebnością mieszkania, nie będzie Pani musiała płacić podatku od spadków i darowizn.

Również z tytułu ustanowienia przez Panią służebności osobistej na rzecz Pani babci po Pani stronie nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn, bowiem w takiej sytuacji osobą nabywającą tytułem służebności osobistej jest Pani babcia, a nie Pani.

Jak już wskazano powyżej ustanowienie nieodpłatnej służebności podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Obowiązek uiszczenia podatku z tego tytułu ciąży na nabywcy prawa majątkowego. Jeżeli nabywcą jest osoba wymieniona w zamkniętym katalogu, określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, to takie nabycie korzysta ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Przedmiotowa interpretacja – zgodnie ze złożonym wnioskiem, została wydana wyłącznie dla Pani. Stosownie bowiem do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem, tylko Pani może czerpać z wydanej interpretacji ochronę prawną. Interpretacja ta stanowi ocenę Pani stanowiska wyłącznie w zakresie powstania po Pani stronie skutków podatkowych w podatku od spadków i darowizn.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.