Wyrok NSA z dnia 18 maja 2022 r., sygn. II OSK 1130/19

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Andrzej Wawrzyniak Sędziowie: sędzia NSA Robert Sawuła sędzia del. WSA Piotr Broda (spr.) po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Gminy [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 listopada 2018 r. sygn. akt VII SA/Wa 531/18 w sprawie ze skargi Gminy [...] na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 8 stycznia 2018 r. znak DOZ-OAiK.650.601.2017.MP-3 w przedmiocie odmowy skreślenia z rejestru zabytków 1. oddal skargę kasacyjną; 2. zasądza od Gminy [...] na rzecz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego kwotę: 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 8 listopada 2018 r., sygn. akt sygn. akt VII SA/Wa 531/18 oddalił skargę Gminy [...] (dalej jako Gmina) na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 8 stycznia 2018 r., znak DOZ-OAiK.650.601.2017.MP-3 w przedmiocie odmowy skreślenia z rejestru zabytków.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

Decyzją z dnia 6 lutego 1995 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Szczecinie wpisał do rejestru zabytków pod numerem [...] (ob. [...]), dwór wraz z parkiem w miejscowości [...], gm. [...], w granicach oznaczonych na mapie, będącej integralną częścią tej decyzji. Dwór położony jest na działce nr ewid. [...], dla której Sąd Rejonowy w Gryfinie prowadzi księgę wieczystą nr [...], będącej własnością Gminy.

Wskutek wniosku Gminy o skreślenie z rejestru zabytków dworu w [...], w dniu 10 sierpnia 2017 r. odbyła się wizja lokalna zabytku. Z uwzględnieniem m.in. protokołu z tej wizji Narodowy Instytutu Dziedzictwa Oddział Terenowy w Szczecinie sporządził opinię, w której stwierdzono, że dwór jest obecnie ruiną. Zachowały się jednak ściany obwodowe na parterze oraz częściowo na piętrze, oranżeria od południa oraz ganek wejściowy od północy. Brak jest więźby dachowej i stropów powyżej piwnic, a stan sklepień i stropów nad piwnicami określono jako nieczytelny. Natomiast zachowały się fragmenty ścian działowych oraz część detalu architektonicznego: gzyms międzykondygnacyjny przy korpusie głównym oraz pilastry, belkowanie i okładzina kamienna cokołu przy oranżerii. Odnotowano, że od czasu wydania poprzedniej decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 18 maja 2016 r., znak DOZ-OAiK- 660.1179.2015.AJ odmawiającej skreślenia przedmiotowego budynku z rejestru zabytków, stan dworu pogorszył się. Zawaliły się szczyty od strony północnej i południowej, jak również znacznej destrukcji uległy pozostałe części murów. W opinii wskazano również, że pomimo stwierdzenia bardzo złego stanu technicznego obiektu, dwór należy do ciekawszych pod względem historycznym zabytków rezydencjonalnych na Pomorzu Zachodnim, który powstał prawdopodobnie pod koniec XVI lub na początku XVII wieku. O jego bogatej historii świadczy nie tylko układ przestrzenny zespołu (widoczny na starych mapach oraz zachowany pod ziemią), ale też mury samego dworu, które wzniesione są przy zastosowaniu różnych konstrukcji oraz technik budowlanych, często o starej tradycji, mających obecnie unikatową wartość (ceglano-kamienny cokół, charakterystyczna konstrukcja ryglowa obmurowana cegłą, gliniana niewypalona cegła itp.). Dlatego też Narodowy Instytut Dziedzictwa uznał, że w stosunku do dworu nie zachodzą okoliczności wskazane w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2018 r. poz. 2067, ze zm.; dalej zwanej ustawą) pozwalające na skreślenie tego obiektu z rejestru zabytków.