Interpretacja indywidualna z dnia 14 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.546.2023.1.RK

Brak opodatkowania podatkiem VAT czynności wykonywanych w ramach WPI oraz braku opodatkowania podatkiem VAT zniesienia współwłasności Nieruchomości.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 listopada 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 12 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT czynności wykonywanych w ramach WPI oraz braku opodatkowania podatkiem VAT zniesienia współwłasności Nieruchomości.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT zarejestrowanym na terenie RP.

Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym, podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terenie RP. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie architektury i realizacji robót budowlanych jak również wynajmowania i zarządzania nieruchomościami. Działalność gospodarcza Wnioskodawcy obejmuje pełen zakres czynności odnoszących się do inwestycji budowlanych.

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca wraz z osobą fizyczną, polskim rezydentem podatkowym, nieprowadzącą działalności gospodarczej (zwaną dalej: OS) znaleźli atrakcyjną nieruchomość (dalej: Nieruchomość), potencjalnie umożliwiającą - po uregulowaniu jej stanu i przeprowadzeniu szeregu czynności, realizację deweloperskiego przedsięwzięcia inwestycyjnego. Wnioskodawca oraz OS przeprowadzili negocjacje oraz zawarli umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości, w celu realizacji na niej w przyszłości inwestycji.

Po zawarciu umowy przedwstępnej, a przed zawarciem umowy przenoszącej własność Wnioskodawca i OS na przestrzeni kilku lat podjęli i zrealizowali wspólnie liczne czynności odnoszące się do Nieruchomości, mające na celu przygotowanie jej do realizacji w przyszłości inwestycji deweloperskiej.

W ramach tych czynności przygotowawczych Wnioskodawca i OS:

i. uregulowali stan prawny Nieruchomości;

ii. pozyskali opracowania geologiczne Nieruchomości obejmujące opinię geotechniczną, dokumentację badań podłoża gruntowego i projekt geotechniczny dla Nieruchomości;

iii. dokonali podziału geodezyjnego Nieruchomości;

iv. zapewnili dostęp Nieruchomości do drogi publicznej poprzez uzgodnienie zmiany zagospodarowania terenu przyległego do pasa drogowego;

v. doprowadzili do uzyskania prawomocnych i ostatecznych decyzji o warunkach zabudowy Nieruchomości;

vi. uzgodnili warunki przyłączy, tj. sieci wodnej, gazowej oraz pozostałych mediów;

vii. ustalili warunki techniczne na odprowadzanie wód opadowych i roztopowych dla Nieruchomości oraz drogi wewnętrznej;

viii. opracowali wstępną koncepcję zabudowy Nieruchomości.

Planowane deweloperskie przedsięwzięcie inwestycyjne polegało na nabyciu Nieruchomości na współwłasność Wnioskodawcy i OS, wspólnym wybudowaniu na Nieruchomości budynku usługowego, zniesieniu współwłasności budynku poprzez wyodrębnienie w nim samodzielnych lokali usługowych i przydzieleniu poszczególnych lokali użytkowych uczestnikom przedsięwzięcia inwestycyjnego w proporcji zgodnej z udziałami we własności Nieruchomości (dalej: Przedsięwzięcie inwestycyjne).

W związku z brakiem po stronie Wnioskodawcy i OS wystarczających środków finansowych na realizację Przedsięwzięcia inwestycyjnego, w celu jego realizacji konieczne stało się pozyskanie inwestora, zainteresowanego Przedsięwzięciem inwestycyjnym.

Po znalezieniu podmiotu zainteresowanego udziałem w Przedsięwzięciu inwestycyjnym, po przeprowadzeniu rozmów i negocjacji, ostatecznie 24 lutego 2021 roku Wnioskodawca, OS oraz osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą na terenie RP (zwana dalej Inwestorem) zawarły umowę o realizacji wspólnego przedsięwzięcia inwestycyjnego. Wnioskodawca zawarł tą umowę, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

W ramach umowy strony uzgodniły, iż:

a)wspólnie nabędą własność Nieruchomości, przy czym Wnioskodawca i OS w udziałach po 15%, a Inwestor w udziale 70%,

b)wspólnie wybudują budynek usługowy na Nieruchomości wraz ze zjazdami i dojazdami,

c)po wybudowaniu budynku zniosą jego współwłasność, w ten sposób, iż wydzielą w nim samodzielne lokale usługowe, których własność lub współwłasność przypadnie uczestnikom wspólnego Przedsięwzięcia inwestycyjnego proporcjonalnie do ich udziału we własności Nieruchomości, co będzie równoznaczne z zakończeniem Przedsięwzięcia inwestycyjnego,

d)proporcja zniesienia współwłasności poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali i ich przydzielenie poszczególnym uczestnikom Przedsięwzięcia inwestycyjnego zostanie ustalona na podstawie powierzchni użytkowej budynku, tj. Inwestor pozyska lokale o powierzchni odpowiadającej 70% powierzchni użytkowej budynku, zaś Wnioskodawca i OS o powierzchni odpowiadającej 30% powierzchni użytkowej budynku, tj. po 15% dla każdego z nich,

e)do obowiązków Inwestora należy sfinansowanie Przedsięwzięcia inwestycyjnego oraz formalne prowadzenie Przedsięwzięcia inwestycyjnego,

f)do obowiązków Wnioskodawcy należy sprawowanie nadzoru nad przygotowaniem dokumentacji projektowej, sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem postępowania w przedmiocie pozwolenia na budowę oraz pozwolenia na użytkowanie, sprawowanie nadzoru inwestorskiego i nadzoru autorskiego,

g)do obowiązków OS należy sprawowanie nadzoru inwestorskiego, prowadzenie obsługi administracyjnej Przedsięwzięcia inwestorskiego oraz zarządzanie procesami osób trzecich w trakcie realizacji Przedsięwzięcia inwestycyjnego (dalej: Wspólne Przedsięwzięcie Inwestycyjne lub WPI).

W ramach umowy WPI strony uzgodniły partycypację rzeczową w realizacji WPI.

Pomiędzy stronami nie dochodzi do jakichkolwiek rozliczeń, albowiem ich obowiązki zostały rozdzielone. Każda ze stron samodzielnie ponosi własne koszty realizacji przypisanych jej obowiązków w ramach WPI. Równocześnie każda ze stron jest niezależna organizacyjnie, prawnie i finansowo, zaś zawarcie umowy o WPI nie stanowi zawiązania spółki cywilnej lub spółki prawa handlowego.

Partycypacja każdej ze stron w realizacji WPI odpowiada proporcji udziału tej strony w zrealizowanym WPI, tj. powierzchni użytkowej przydzielonych im w wyniku zniesienia współwłasności budynku lokali użytkowych, w zw. z czym żadna ze stron nie ma względem którejkolwiek z pozostałych stron jakichkolwiek roszczeń lub wierzytelności z tytułu poniesionych kosztów na realizację własnych obowiązków.

Wnioskodawca wraz z Inwestorem oraz OS obecnie kończą realizację budynku w ramach WPI. Planowany termin zakończenia prac budowlanych budynku i uzyskanie pozwolenia na użytkowanie przypada na połowę 2024 roku.

Opis zdarzenia przyszłego

W opisanym wyżej stanie faktycznym, po ukończeniu budynku i uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, strony planują finalizację WPI, tj. zniesienie współwłasności Nieruchomości. Zniesienie współwłasności nastąpi poprzez wydzielenie samodzielnych lokali użytkowych w budynku i przeniesienie ich własności na rzecz poszczególnych uczestników WPI. Powierzchnia samodzielnych lokali użytkowych powstałych w ramach WPI przypadająca na uczestników WPI, będzie zgodna z umową WPI i będzie odpowiadać ich udziałowi w Nieruchomości. Tym samym, Inwestor uzyska prawo własności samodzielnych lokali użytkowych o powierzchni 70% powierzchni użytkowej budynku wraz z odpowiadającym tej powierzchni udziałem w nieruchomości wspólnej, zaś Wnioskodawca i OS uzyskają samodzielne lokale użytkowe o powierzchni po 15% powierzchni użytkowej wraz z odpowiadającym tej powierzchni udziałem w nieruchomości wspólnej.

Planowane zniesienie współwłasności nastąpi bez spłat i dopłat.

Wnioskodawca planuje wprowadzić lokale użytkowe uzyskane w ramach zniesienia współwłasności do ewidencji środków trwałych działalności gospodarczej z przeznaczeniem na wynajem.

Pytania

1)Czy czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach WPI, w opisanym stanie faktycznym, stanowią odpłatne świadczenie usług na rzecz pozostałych uczestników WPI opodatkowane podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług?

2)Jeżeli czynności wykonywanie przez Wnioskodawcę w ramach WPI w opisanym stanie faktycznym stanowią odpłatne świadczenie usług na rzecz pozostałych uczestników WPI, to w jaki sposób Wnioskodawca powinien ustalić podstawę opodatkowania dla tych usług?

3)Czy opisane w zdarzeniu przyszłym nabycie przez Wnioskodawcę w drodze zniesienia współwłasności, w ramach finalizacji WPI, własności samodzielnych lokali użytkowych o powierzchni użytkowej odpowiadającej udziałowi Wnioskodawcy w nieruchomości gruntowej, jak również udziałowi Wnioskodawcy w powierzchni użytkowej wybudowanego na tej nieruchomości budynku, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług?

4)Jeżeli opisane wyżej w zdarzeniu przyszłym, nabycie przez Wnioskodawcę własności samodzielnych lokali użytkowych w ramach finalizacji WPI podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to w jaki sposób Wnioskodawca powinien ustalić podstawę opodatkowania tego nabycia?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, na pytanie oznaczone nr 1: „Czy czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach WPI, w opisanym stanie faktycznym, stanowią odpłatne świadczenie usług na rzecz pozostałych uczestników WPI opodatkowane podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług?” należy odpowiedzieć, iż w opisanym stanie faktycznym, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach WPI nie stanowią odpłatnego świadczenia usług na rzecz pozostałych uczestników WPI, opodatkowanego podatkiem VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, na pytanie oznaczone nr 2: „Jeżeli czynności wykonywanie przez Wnioskodawcę w ramach WPI w opisanym stanie faktycznym stanowią odpłatne świadczenie usług na rzecz pozostałych uczestników WPI, to w jaki sposób Wnioskodawca powinien ustalić podstawę opodatkowania dla tych usług?” należy odpowiedzieć, iż w zw. z tym, iż w opisanym stanie faktycznym czynności wykonywane przez Wnioskodawcę nie stanowią odpłatnego świadczenia usług i nie podlegają opodatkowaniu, to nie ustala się w odniesieniu do nich podstawy opodatkowania.

UZASADNIENIE STANOWISKA WNIOSKODAWCY ODNOŚNIE PYTANIA 1 i 2

Zgodnie z art. 353(1) Kodeksu cywilnego, statuującej swobodę umów, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według własnego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zgodnie z tym przepisem strony mogą zawrzeć umowę, której przedmiotem będzie również wspólne przedsięwzięcie (inwestycja), w której strony uregulują zasady dokonywania partycypacji finansowej (ponoszenie kosztów) albo rzeczowej (podjęcie realizacji określonych obowiązków) w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia oraz partycypacji w osiągniętym wspólnie efekcie. Co do zasady, wspólne przedsięwzięcie zrzesza co najmniej dwa podmioty gospodarcze na określony czas, w konkretnym celu. Jest to wspólne działanie w celu realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też szeroki zakres przedmiotowy przekracza możliwości jednego podmiotu. Umowa taka zawarta między podmiotami z reguły wiąże je na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, dla którego została zawarta.

Podmioty zawierające porozumienie zachowują niezależność w swoich dotychczasowych działaniach, a w działaniach związanych z realizacją wspólnego przedsięwzięcia działają razem. Zatem w sytuacjach, w których przedmiotem umowy stron jest wspólna realizacja określonego celu, można przyjąć, że w zakresie działań każdej ze stron, wynikających z ich obowiązków umownych, nie dochodzi do wzajemnego odpłatnego świadczenia usług, albowiem wszelkie działania realizowane są wspólnie, we wspólnym interesie, jednocześnie na własną jak i na wspólną rzecz, i nie ma możliwości wyodrębnienia odbiorców poszczególnych działań.

Tym samym "wspólne przedsięwzięcie" należy postrzegać szeroko - jako wszelkiego rodzaju projekty, których realizacja wiąże się z udziałem co najmniej dwóch podmiotów niezwiązanych formalnie strukturą organizacyjną podejmowanych w celu realizacji zamierzonego celu. W ramach umowy WPI strony w celu wybudowania budynku z lokalami użytkowymi na Nieruchomości uzgodniły partycypację rzeczową w przedsięwzięciu i ustaliły przysługujący im z tego tytułu udział w finalnym efekcie przedsięwzięcia. W ramach WPI strony wspólnie nabyły własność Nieruchomości i wspólnie realizują uzgodniony cel WPI, a więc budują budynek wraz z infrastrukturą towarzyszącą, aby po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, wydzielić w jego ramach samodzielne lokale użytkowe, które przypadną stronom w takiej proporcji, w jakiej strony partycypują w efekcie WPI.

Równocześnie procent partycypacji każdej ze stron w efekcie WPI (uzyskanej powierzchni użytkowej lokali użytkowych w budynku) odpowiada udziałowi każdej ze stron we własności Nieruchomości. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, która nie stanowi dostawy towarów.

Wg Wnioskodawcy w sprawie, pomiędzy uczestnikami WPI nie dochodzi do odpłatnego świadczenia usług. W analizowanej sytuacji nie ma bowiem możliwości wyodrębnienia podmiotu, który świadczy usługę (usługodawcy) i tego, który świadczenie odbiera (usługobiorcy), czyli konsumenta usługi. Wszelkie czynności wykonywane przez strony w ramach WPI wykonywane są w ramach ich rzeczowej partycypacji w realizacji wspólnego celu i na własną rzecz, zarówno we własnym jak i jednocześnie wspólnym celu, którego osiągnięcie jest przyczyną i zamierzonym efektem współdziałania. Równocześnie zakres rzeczowy WPI przekraczał możliwość zrealizowania go bez równoczesnego zaangażowania każdego z uczestników WPI, poza WPI. WPI nie przewiduje, w żadnym miejscu uprawnienia jednego uczestnika WPI w stosunku do innego czy też pozostałych, nie czyniąc żadnego z nich odbiorcą świadczenia i nie przyznając mu prawa „wymuszenia spełnienia jego zobowiązania”. Nie ma również mowy, o wzajemnym świadczeniu pozostałych stron. WPI nie przewiduje sankcji dla żadnej ze stron za niewykonanie, czy też niewłaściwe wykonanie przyjętych na siebie zobowiązań do realizacji poszczególnych działań w ramach WPI, albowiem cała idea zawarcia tej umowy opiera się na założeniu działania każdej ze stron w interesie własnym, który zbieżny jest z interesami pozostałych uczestników WPI. Pomiędzy uczestnikami WPI nie dochodzi także do jakichkolwiek rozliczeń finansowych, a samo zniesienie współwłasności odbędzie się bez spłat i dopłat.

Tym samym, tradycyjny model zobowiązania w odniesieniu do WPI ulega istotnej zmianie, albowiem WPI żadnemu z jej uczestników nie przyznaje uprawnień wierzycielskich, charakterystycznych dla odbiorcy świadczenia, a więc konsumenta usługi. Skoro więc zawarta przez uczestników umowa WPI, nie czyni żadnego z nich wierzycielem, to nie zawiera elementu obligatoryjnego świadczenia usług. W tym układzie nie ma bowiem elementu wzajemności, a jedynie element wspólności celu. Usługą będzie bowiem tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Jak zauważył Trybunał w wyroku C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

W opinii Wnioskodawcy, w opisanym stanie faktycznym pomiędzy Wnioskodawcą, OS a Inwestorem nie dochodzi do świadczenia usług. W konsekwencji powyższego, nie występuje potrzeba ustalania podstawy opodatkowania dla tych czynności, albowiem nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, na pytanie oznaczone nr 3 „Czy opisane w zdarzeniu przyszłym nabycie przez Wnioskodawcę w drodze zniesienia współwłasności, w ramach finalizacji WPI, własności samodzielnych lokali użytkowych o powierzchni użytkowej odpowiadającej udziałowi Wnioskodawcy w nieruchomości gruntowej, jak również udziałowi Wnioskodawcy w powierzchni użytkowej wybudowanego na tej nieruchomości budynku, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług?” należy odpowiedzieć, iż opisane w zdarzeniu przyszłym nabycie przez Wnioskodawcę własności samodzielnych lokali użytkowych w drodze zniesienia współwłasności, w ramach zakończenia WPI, nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatna dostawa towarów.

Zdaniem Wnioskodawcy, na pytanie oznaczone nr 4 „Jeżeli opisane wyżej w zdarzeniu przyszłym, nabyciem przez Wnioskodawcę własności samodzielnych lokali użytkowych w ramach finalizacji WPI podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to w jaki sposób Wnioskodawca powinien ustalić podstawę opodatkowania tego nabycia?” należy odpowiedzieć, iż w zw. z tym, że opisane w zdarzeniu przyszłym nabycie samodzielnych lokali użytkowych przez Wnioskodawcę w drodze zniesienia współwłasności nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jako odpłatna dostawa towarów, to nie ustala się w odniesieniu do tego nabycia podstawy opodatkowania.

UZASADNIENIE STANOWISKA ODNOŚNIE PYTANIA 3 i 4

W ramach umowy WPI strony w celu wybudowania budynku z lokalami użytkowymi na Nieruchomości uzgodniły partycypację rzeczową w przedsięwzięciu i ustaliły przysługujący im z tego tytułu udział w finalnym efekcie przedsięwzięcia. W ramach WPI strony wspólnie nabyły własność Nieruchomości i wspólnie realizują uzgodniony cel WPI, a więc budują budynek wraz z infrastrukturą towarzyszącą, aby po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, wydzielić w jego ramach samodzielne lokale użytkowe, które przypadną stronom w takiej proporcji, w jakiej strony partycypują w efekcie WPI. Równocześnie procent partycypacji każdej ze stron w efekcie WPI (uzyskanej powierzchni użytkowej lokali użytkowych w budynku) odpowiada udziałowi każdej ze stron we własności Nieruchomości. Po ukończeniu budynku i uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, strony planują finalizację WPI, tj. zniesienie współwłasności Nieruchomości poprzez wydzielenie samodzielnych lokali użytkowych w budynku i przeniesienie ich własności na rzecz poszczególnych uczestników WPI. Powierzchnia samodzielnych lokali użytkowych powstałych w ramach WPI przypadająca na uczestników WPI, będzie zgodna z umową WPI i będzie odpowiadać ich udziałowi w Nieruchomości. Tym samym, Inwestor uzyska prawo własności samodzielnych lokali użytkowych o powierzchni 70% powierzchni użytkowej budynku wraz z odpowiadającym tej powierzchni udziałem w nieruchomości wspólnej, zaś Wnioskodawca i OS uzyskają samodzielne lokale użytkowe o powierzchni po 15% powierzchni użytkowej wraz z odpowiadającym tej powierzchni udziałem w nieruchomości wspólnej.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Aby mówić o dostawie towarów, nastąpić musi przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel z dostawcy na nabywcę.

W analizowanym zdarzeniu przyszłym zakres dotychczasowego władztwa każdego z uczestników WPI nie ulega zwiększeniu i każdy z uczestników otrzyma taką część zabudowanej Nieruchomości, jaką już dysponował. Różnica będzie polegała jedynie na formie władania - w miejsce współwłasności w częściach ułamkowych, uczestnicy WPI uzyskają samodzielne władztwo nad fizycznie wydzielonymi przestrzeniami w zabudowanej Nieruchomości. W związku z czym, u żadnego z uczestników WPI nie wystąpi przysporzenie, które mogłoby być traktowane jako odpłatna dostawa towarów.

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się - jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji - przepisy odnoszące się do własności.

Zgodnie z art. 196 k.c.: Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej.

Zgodnie z art. 46 § 1 k.c.: Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Stosownie do treści art. 47 § 1-3 k.c.: Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

Jak stanowi art. 48 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych: Do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

W myśl art. 210 § 1 k.c.: Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Z regulacji art. 211 k.c. wynika, że: Każdy ze współwłaścicieli może żądać, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy, albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Skoro więc Wnioskodawca oraz pozostali uczestnicy WPI uzyskają w wyniku zniesienia współwłasności w drodze wydzielenia samodzielnych lokali użytkowych wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, taki udział w zabudowanej Nieruchomości, jaki odpowiada ich udziałowi we współwłasności tej zabudowanej Nieruchomości, to nie dojdzie do jakiejkolwiek zmiany wielkości prawa, a jedynie do zmiany rodzaju tego prawa. W konsekwencji, w stanie sprawy nie wystąpi odpłatna dostawa towaru, nie zmieni się bowiem zakres ekonomicznego władztwa, a jedynie forma władania. W związku ze zniesieniem współwłasności nie nastąpi bowiem w ogóle „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel”, albowiem uczestnicy WPI byli już właścicielami zabudowanej Nieruchomości. Nie zostanie zatem w ocenie Wnioskodawcy, spełniona podstawowa przesłanka - przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, która warunkuje uznanie konkretnej czynności za dostawę towarów w świetle art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji powyższego, skoro opisane zdarzenie przyszłe nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jako dostawa towarów, to nie występuje potrzeba ustalania podstawy opodatkowania dla tych czynności, albowiem nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, który przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. 2020 poz. 106 ze zm.), (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
• odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności te muszą być wykonywane przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że jest Pan czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT.

Pana działalność gospodarcza obejmuje pełen zakres czynności odnoszących się do inwestycji budowlanych.

Opis stanu faktycznego

Znalazł Pan wraz z osobą fizyczną, nieprowadzącą działalności gospodarczej (OS) atrakcyjną nieruchomość (Nieruchomość), potencjalnie umożliwiającą realizację deweloperskiego przedsięwzięcia inwestycyjnego. Zawarł Pan umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości, w celu realizacji na niej w przyszłości inwestycji.

Po zawarciu umowy przedwstępnej, a przed zawarciem umowy przenoszącej własność na przestrzeni kilku lat podjął i zrealizował Pan wraz OS liczne czynności odnoszące się do Nieruchomości, mające na celu przygotowanie jej do realizacji w przyszłości inwestycji deweloperskiej.

Planowane deweloperskie przedsięwzięcie inwestycyjne polegało na nabyciu Nieruchomości na współwłasność (Pan i OS), wspólnym wybudowaniu na Nieruchomości budynku usługowego, zniesieniu współwłasności budynku poprzez wyodrębnienie w nim samodzielnych lokali usługowych i przydzieleniu poszczególnych lokali użytkowych uczestnikom przedsięwzięcia inwestycyjnego w proporcji zgodnej z udziałami we własności Nieruchomości (Przedsięwzięcie inwestycyjne).

W związku z brakiem środków finansowych na realizację Przedsięwzięcia inwestycyjnego, w celu jego realizacji konieczne stało się pozyskanie inwestora, zainteresowanego Przedsięwzięciem inwestycyjnym.

Po znalezieniu podmiotu zainteresowanego udziałem w Przedsięwzięciu inwestycyjnym, po przeprowadzeniu rozmów i negocjacji, 24 lutego 2021 r. Pan, OS oraz osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą na terenie RP (Inwestor) zawarliście umowę o realizacji wspólnego przedsięwzięcia inwestycyjnego. Zawarł Pan tę umowę, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

W ramach umowy strony uzgodniły, że:

1. wspólnie nabędą własność Nieruchomości, przy czym Pan i OS w udziałach po 15%, a Inwestor w udziale 70%,
2. wspólnie wybudują budynek usługowy na Nieruchomości wraz ze zjazdami i dojazdami,
3. po wybudowaniu budynku zniosą jego współwłasność, w ten sposób, iż wydzielą w nim samodzielne lokale usługowe, których własność lub współwłasność przypadnie uczestnikom wspólnego Przedsięwzięcia inwestycyjnego proporcjonalnie do ich udziału we własności Nieruchomości, co będzie równoznaczne z zakończeniem Przedsięwzięcia inwestycyjnego,
4. proporcja zniesienia współwłasności poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali i ich przydzielenie poszczególnym uczestnikom Przedsięwzięcia inwestycyjnego zostanie ustalona na podstawie powierzchni użytkowej budynku, tj. Inwestor pozyska lokale o powierzchni odpowiadającej 70% powierzchni użytkowej budynku, zaś Pan i OS o powierzchni odpowiadającej 30% powierzchni użytkowej budynku, tj. po 15% dla każdego,
5. do obowiązków Inwestora należy sfinansowanie Przedsięwzięcia inwestycyjnego oraz formalne prowadzenie Przedsięwzięcia inwestycyjnego,
6. do Pana obowiązków należy sprawowanie nadzoru nad przygotowaniem dokumentacji projektowej, sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem postępowania w przedmiocie pozwolenia na budowę oraz pozwolenia na użytkowanie, sprawowanie nadzoru inwestorskiego i nadzoru autorskiego,
7. do obowiązków OS należy sprawowanie nadzoru inwestorskiego, prowadzenie obsługi administracyjnej Przedsięwzięcia inwestorskiego oraz zarządzanie procesami osób trzecich w trakcie realizacji Przedsięwzięcia inwestycyjnego (Wspólne Przedsięwzięcie Inwestycyjne lub WPI).

W ramach umowy WPI strony uzgodniły partycypację rzeczową w realizacji WPI.

Pomiędzy stronami nie dochodzi do jakichkolwiek rozliczeń, albowiem ich obowiązki zostały rozdzielone. Każda ze stron samodzielnie ponosi własne koszty realizacji przypisanych jej obowiązków w ramach WPI. Równocześnie każda ze stron jest niezależna organizacyjnie, prawnie i finansowo, zaś zawarcie umowy o WPI nie stanowi zawiązania spółki cywilnej lub spółki prawa handlowego.

Partycypacja każdej ze stron w realizacji WPI odpowiada proporcji udziału tej strony w zrealizowanym WPI, tj. powierzchni użytkowej przydzielonych im w wyniku zniesienia współwłasności budynku lokali użytkowych, w zw. z czym żadna ze stron nie ma względem którejkolwiek z pozostałych stron jakichkolwiek roszczeń lub wierzytelności z tytułu poniesionych kosztów na realizację własnych obowiązków.

Opis zdarzenia przyszłego

Po ukończeniu budynku i uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, strony planują finalizację WPI, tj. zniesienie współwłasności Nieruchomości. Zniesienie współwłasności nastąpi poprzez wydzielenie samodzielnych lokali użytkowych w budynku i przeniesienie ich własności na rzecz poszczególnych uczestników WPI. Powierzchnia samodzielnych lokali użytkowych powstałych w ramach WPI przypadająca na uczestników WPI, będzie zgodna z umową WPI i będzie odpowiadać ich udziałowi w Nieruchomości. Tym samym, Inwestor uzyska prawo własności samodzielnych lokali użytkowych o powierzchni 70% powierzchni użytkowej budynku wraz z odpowiadającym tej powierzchni udziałem w nieruchomości wspólnej, zaś Pan i OS uzyskają samodzielne lokale użytkowe o powierzchni po 15% powierzchni użytkowej wraz z odpowiadającym tej powierzchni udziałem w nieruchomości wspólnej.

Planowane zniesienie współwłasności nastąpi bez spłat i dopłat.

Pana wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą uznania czynności wykonywanych przez Pana w ramach WPI za czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W tym miejscu zauważyć należy, że zawieranie porozumień w postaci umowy o współpracę jest dopuszczalne, w ramach swobody umów.

Według art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Umowa o wspólne przedsięwzięcie z reguły wiąże podmioty na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, dla którego została zawarta. Podmioty podejmujące współpracę w ramach wspólnego przedsięwzięcia realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem, a podjęte przez takie podmioty działania nie tworzą podmiotu gospodarczego, który byłby odrębnym podmiotem gospodarczym podlegającym rejestracji. Zatem przedsiębiorcy działający w ramach wspólnego przedsięwzięcia są odrębnymi podatnikami VAT.

Z uwagi na przedstawione okoliczności sprawy należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Pana w ramach WPI nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu VAT. WPI jest przedsięwzięciem realizowanym wspólnie przez Pana, OS i Inwestora, gdzie każda ze stron ma określone obowiązki. Do Pana obowiązków należy sprawowanie nadzoru nad przygotowaniem dokumentacji projektowej, sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem postepowania w przedmiocie pozwolenia na budowę oraz pozwolenia na użytkowanie, sprawowanie nadzoru inwestorskiego i nadzoru autorskiego. W opisie sprawy wskazano, że pomiędzy stronami nie dochodzi do jakichkolwiek rozliczeń z uwagi na to, że obowiązki zostały podzielone. Każda ze stron samodzielnie ponosi własne koszty realizacji przypisanych jej obowiązków w ramach WPI. Ponadto partycypacja każdej ze stron w realizacji WPI odpowiada proporcji udziału tej strony w zrealizowanym WPI, tj. powierzchni użytkowej przydzielonych im w wyniku zniesienia współwłasności budynku lokali użytkowych. Żadna ze stron nie ma względem którejkolwiek z pozostałych stron jakichkolwiek roszczeń lub wierzytelności z tytułu poniesionych kosztów na realizację własnych obowiązków. Zatem, w analizowanej sytuacji brak jest przesłanek pozwalających uznać, że wykonywane przez Pana czynności stanowią usługi świadczone przez Pana na rzecz pozostałych uczestników przedsięwzięcia za wynagrodzeniem, gdyż za świadczone czynności nie otrzymuje Pan wynagrodzenia ani innego świadczenia wzajemnego. Przekazywanych przez Inwestora środków na realizację WPI nie można uznać za wynagrodzenie za świadczone przez Pana usługi, gdyż środki te służą sfinansowaniu przedsięwzięcia. Również po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia nie otrzyma Pan żadnego wynagrodzenia, gdyż jak wskazano w opisie sprawy w ramach planowanego zniesienie współwłasności Nieruchomości otrzyma Pan 15% powierzchni użytkowej wraz z odpowiadającym tej powierzchni udziałem w nieruchomości wspólnej, czyli stosownie do już posiadanego przez Pana udziału w Nieruchomości.

W związku z powyższym, wykonywane przez Pana czynności w ramach WPI nie stanowią odpłatnego świadczenia usług na rzecz pozostałych uczestników WPI w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, opodatkowanego podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 wniosku jest prawidłowe.

Pana wątpliwości dotyczą także określenia, czy nabycie przez Pana własności samodzielnych lokali użytkowych w drodze zniesienia współwłasności Nieruchomości stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Kwestia współwłasności została uregulowana w ustawie Kodeks cywilny

W myśl art. 195 ustawy Kodeks cywilny:

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się - jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji - przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Zgodnie z art. 196 Kodeks cywilny:

Jak stanowi art. 198 Kodeks cywilny:

W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, jako wyłącznego prawa współwłaściciela, zasadą jest, że każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.

Współwłaściciele są zatem odrębnymi podmiotami prawa.

Stosownie do art. 210 § 1 Kodeks cywilny:

Z powyższej normy wynika więc, że ustawodawca przyznaje każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Jego zaspokojenie może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności.

Jak wynika z art. 211 Kodeks cywilny:

Zgodnie z art. 212 Kodeks cywilny:

Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. Podział rzeczy wspólnej prowadzi do zniesienia współwłasności. Jest bowiem oczywiste, że w wyniku podziału powstają nowe przedmioty własności - samoistne, odrębne rzeczy, wydzielone z większej rzeczy macierzystej (poprzednio wspólnej). Przypadają zaś one na wyłączną własność poszczególnym współwłaścicielom. Tym samym wygasa współwłasność macierzystej rzeczy wspólnej.

W wyniku umowy zniesienia współwłasności następuje podział rzeczy wspólnej, który prowadzi do likwidacji stosunku współwłasności poprzez unicestwienie bytu prawnego dotychczasowej rzeczy wspólnej (jako przedmiotu współwłasności), wyodrębnienie (powstanie) z rzeczy macierzystej nowych rzeczy oraz ich nabycie na wyłączną własność przez poszczególnych współwłaścicieli. Gdy czynność ta ma charakter umowny (wolicjonalny) pomiędzy współwłaścicielami, w ujęciu VAT ma charakter rozporządzenia rzeczą wspólną (towarem) przez współwłaścicieli w taki sposób, który umożliwia jej podział prowadzący do uzyskania przez każdego z nich wyłącznego prawa własności do nowego towaru. Należy jednak przy tym uwzględnić, że jeżeli czynności tej nie towarzyszy dopłata pieniężna, mająca na celu wyrównanie wartości poszczególnych udziałów, nie ma ona charakteru odpłatnego, w tym też na gruncie VAT. Wydzielone bowiem (bez dopłaty) w wyniku zniesienia współwłasności nowe rzeczy swoją wartością powinny odpowiadać wielkości poszczególnych udziałów, co oznacza, że żaden ze współwłaścicieli nie uzyskuje w wyniku tej czynności przysporzenia majątkowego (ekonomicznego), a jedynie prawo umożliwiające mu dysponowanie nowym towarem jak właściciel.

Ponadto umowy zniesienia współwłasności rzeczy przez fizyczny jej podział, z uwzględnieniem jedynie wartości udziałów współwłaścicieli, nie można utożsamiać z czynnościami zamiany udziałów w rzeczy, czy ich sprzedaży.

Oznacza to, że tego rodzaju umowne zniesienie współwłasności rzeczy, które nie ma charakteru odpłatnego, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wskazano w opisie sprawy, zniesienie współwłasności nastąpi poprzez wydzielenie samodzielnych lokali użytkowych w budynku i przeniesienie ich własności na rzecz poszczególnych uczestników WPI. Powierzchnia samodzielnych lokali użytkowych powstałych w ramach WPI przypadająca na uczestników WPI, będzie zgodna z umową WPI i będzie odpowiadać ich udziałowi w Nieruchomości. Tym samym, uzyska Pan samodzielne lokale użytkowe o powierzchni 15% powierzchni użytkowej wraz z odpowiadającym tej powierzchni udziałem w nieruchomości wspólnej. Ponadto co istotne w sprawie, planowane zniesienie współwłasności nastąpi bez spłat i dopłat.

W tym miejscu należy wskazać, że w myśl art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1048):

Zgodnie z art. 10 ww. ustawy:

Sposób ustanowienia odrębnej własności lokali powoduje, że dotychczasowy właściciel całej nieruchomości, po jednostronnym ustanowieniu dla siebie odrębnej własności lokali w posiadanym przez siebie budynku, staje się właścicielem kilku nieruchomości lokalowych, z których każda posiada odrębną księgę wieczystą.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatne transakcje dostawy towarów i świadczenia usług. Aby mówić o dostawie towarów, musi nastąpić czynność polegająca na przeniesieniu prawa do rozporządzania (dysponowania) towarem jak właściciel. W rozpatrywanym przypadku dochodzi jedynie do wyodrębnienia w sposób materialny posiadanych udziałów w Nieruchomości, a zniesienie współwłasności Nieruchomości, o którym mowa w niniejszym wniosku stanowi jedynie zmianę formy prawnej tytułu przypadającego do Nieruchomości, nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, tj. zmianę współwłasności na wyłączną własność części nieruchomości.

Ponadto zmiana tytułu prawnego do Nieruchomości będzie miała charakter nieodpłatny bez spłat bądź dopłat. W tym miejscu należy zauważyć, że umowne zniesienie współwłasności, polegające na podziale rzeczy wspólnej, ma charakter rozporządzenia tą rzeczą, prowadzącego do uzyskania przez każdego ze współwłaścicieli wyłącznego prawa własności do nowej rzeczy, co na gruncie podatku od towarów i usług stanowi dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy - jeżeli czynność ta ma charakter odpłatny, wyrażający się zastosowaniem dopłaty pieniężnej. Nieodpłatne zniesienie współwłasności rzeczy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ jeżeli czynności tej nie towarzyszy dopłata pieniężna, mająca na celu wyrównanie wartości poszczególnych udziałów, nie ma ono charakteru odpłatnego, w tym też na gruncie VAT. Ponadto umowy zniesienia współwłasności rzeczy przez fizyczny jej podział, z uwzględnieniem jedynie wartości udziałów współwłaścicieli, nie można utożsamiać z czynnościami zamiany udziałów w rzeczy, czy ich sprzedaży. Oznacza to, że tego rodzaju umowne zniesienie współwłasności rzeczy, które nie ma charakteru odpłatnego, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jedynie w sytuacji, gdy w wyniku zniesienia współwłasności jeden ze współwłaścicieli uzyska własność nowej rzeczy o wartości niższej od wartości jego udziału we własności wspólnej rzeczy, a pozostali współwłaściciele zostaną zobowiązani do wyrównania tej wartości przez dopłatę pieniężną (z uwagi na to, że wartość jego nowej rzeczy jest wyższa od wartości przysługującego mu uprzednio udziału), na gruncie VAT miałaby miejsce odpłatna dostawa towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, której odpłatność wyznacza wielkość poczynionej dopłaty. W takiej bowiem sytuacji, skoro w wyniku zawartej umowy „część” pozyskanego przez współwłaściciela towaru w części przewyższającej wartość przysługującego mu udziału w rzeczy wspólnej, znalazła się w jego wyłącznym władaniu, oznacza to, że pozostali współwłaściciele dokonali jej zbycia z przynależnej im części towaru wspólnego, mającego charakter dostawy towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy za odpłatnością w wysokości ustalonej dopłaty pieniężnej.

Odnosząc opisaną przez Pana sytuację do obowiązujących przepisów prawa należy stwierdzić, że skoro w rozpatrywanym przypadku dojdzie jedynie do wyodrębnienia w sposób materialny posiadanych udziałów w Nieruchomości, a zniesienie współwłasności nieruchomości, o którym mowa w niniejszym wniosku stanowić będzie jedynie zmianę formy prawnej tytułu przypadającego do nieruchomości, nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, tj. zmianę współwłasności na wyłączną własność części Nieruchomości, przy czym w analizowanej sprawie nie wystąpi element odpłatności to tym samym, czynność ta nie będzie stanowiła dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W rozpatrywanej sprawie przy dokonaniu zniesienia współwłasności Nieruchomości poprzez wydzielenie samodzielnych lokali użytkowych w Nieruchomości nie dojdzie zatem do dostawy towarów. Czynność wyodrębnienia lokali nie wypełni więc przesłanek zawartych w art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, a tym samym pozostanie poza zakresem przepisów ustawy o VAT.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony opis zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że w wyniku zniesienia współwłasności Nieruchomości, przeprowadzonego na zasadach opisanych w niniejszym wniosku, nie dojdzie do wydania towaru a wyłącznie do nowego ukształtowania prawa własności rzeczy, tj. zmiany współwłasności na wyłączną własność Nieruchomości, poprzez wyodrębnienie samodzielnych lokali użytkowych o powierzchni użytkowej odpowiadającej Pana udziałowi w Nieruchomości (15%). Tym samym, nabycie przez Pana własności samodzielnych lokali użytkowych w drodze zniesienia współwłasności Nieruchomości nie będzie stanowić czynności opodatkowanej w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pana stanowisko w zakresie pytania nr 3 wniosku jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Z uwagi na uznanie, że czynności wykonywane przez Pana w ramach WPI, nie stanowią odpłatnego świadczenia usług na rzecz pozostałych uczestników WPI w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, opodatkowanego podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy pytanie nr 2 wniosku stało się bezzasadne. Pytanie nr 4 wniosku, również stało się bezzasadne z uwagi na uznanie, że nabycie w drodze zniesienia współwłasności, w ramach finalizacji WPI, własności samodzielnych lokali użytkowych o powierzchni użytkowej odpowiadającej Pana udziałowi w nieruchomości gruntowej, jak również Pana udziałowi w powierzchni użytkowej wybudowanego na tej nieruchomości budynku, nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Informujemy, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana i tylko w stosunku do Pana może wywołać określone przepisami skutki prawne. Natomiast interpretacja ta, nie wywołuje skutków prawnych dla pozostałych współwłaścicieli.

Zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

W związku z tym informujemy, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (pytań).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.)