Wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2022 r., sygn. I SA/Wa 2652/21

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia WSA Joanna Skiba, Sędziowie: sędzia WSA Monika Sawa (spr.), asesor WSA Iwona Ścieszka, , po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi D.B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] sierpnia 2021 r. nr [...] w przedmiocie przyznania zasiłku okresowego oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z [...] sierpnia 2021 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] (SKO/organ) po rozpatrzeniu odwołania D. B. utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lipca 2021 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku okresowego z pomocy społecznej.

Decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Decyzją z dnia [...] lipca 2021 r. nr [...] Prezydent Miasta [...] przyznał D. B. zasiłek okresowy z pomocy społecznej z powodu bezrobocia na okres od 1 czerwca 2021 r. do 31 sierpnia 2021 r. w wysokości [...] zł miesięcznie. W uzasadnieniu organ wskazał, że świadczenie zostało przyznane w oparciu o ustalenia wywiadu środowiskowego, potwierdzającego spełnienie warunków określonych w art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020 r., poz. 1876 ze zm.). Wysokość świadczenia została ustalona przy uwzględnieniu sytuacji życiowej wnioskodawcy, jak również możliwości organu i konieczności zaspokojenia potrzeb innych świadczeniobiorców.

Od powyższej decyzji odwołanie z zachowaniem ustawowego terminu złożył D. B., wyrażając niezadowolenie z treści rozstrzygnięcia. W odpowiedzi na odwołanie organ podkreślił, że łącznie w czerwcu 2021 r. skarżącemu przyznano pomoc w wysokości [...] zł, zaś w lipcu w wysokości [...] zł.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpoznaniu odwołania wskazało, że nie jest ono zasadne. SKO odwołało się do treści art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r, poz. 1508 ze zm.), zgodnie z którym zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego: 1) osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; 2) rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. Zasiłek okresowy ustala się w przypadku osoby samotnie gospodarującej w wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (art. 38 ust. 2 pkt 1). Kwota zasiłku okresowego ustalona zgodnie z ust. 2 nie może być niższa niż 50% różnicy między: 1) kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby; 2) kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny. SKO odwołało się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 30 kwietnia 2013 r. sygn. akt II SA/Po 223/13 który wskazał, że wysokość zasiłku okresowego ustalona została przez ustawodawcę w wysokości minimalnej i maksymalnej, co wynika to z treści art. 38 ust. 2 u.p.s., w którym ustawodawca użył zwrotu "zasiłek okresowy ustala się". Określenie maksymalnej i minimalnej wysokości zasiłku okresowego, oznacza, iż organ przyznający zasiłek o ile stwierdzi, że osoba ubiegająca się spełnia kryterium wskazane w art. 38 ust. 1 u.p.s., działa w granicach uznania administracyjnego. Organ nie może stronie przyznać świadczenia w niższej kwocie (a także wyższej) niż to zostało określone w u.p.s. W ustalonych w ten sposób widełkach organ poruszać się może jednak swobodnie, przy czym powinien ustalić to świadczenie przy uwzględnieniu w szczególności posiadanych przez organ środków finansowych na realizacją zadań pomocowych. Organ podał, że w sprawach z zakresu pomocy społecznej, rozstrzyganych w oparciu o przepisy ustanawiające uznanie administracyjne, kryteriami wyboru rozstrzygnięcia powinny być cele i zadania pomocy społecznej - kryteria ustawowe sformułowane w art. 2-4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. W ramach takiej kontroli nie mieści się badanie samego uznania administracyjnego (por: wyrok NSA z dnia 26 czerwca 2009 r., sygn. akt I OSK 1457/08 ; wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 2010 r., sygn. akt I OSK 116/10). Kontrola decyzji uznaniowych w przedmiocie pomocy społecznej nie może sięgać do okoliczności z zakresu celowości wydatkowania świadczeń z pomocy społecznej. Organ wskazał, że kwestia ta stanowiła wielokrotnie przedmiot orzeczeń sądów administracyjnych i tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wskazał w wyroku z dnia 7.02.2012r. sygn akt II SA/Ol 918/11 publ. LEX nr 1116433, że spełnienie kryteriów przez osobę ubiegającą się o zasiłek celowy nie oznacza, że istnieje po jej stronie roszczenie o przyznanie świadczenia w wysokości, którą sama określa. Decyzja o przyznaniu zasiłku celowego wydawana jest w ramach uznania administracyjnego, dlatego organ przyznający zasiłek nie jest zobowiązany do spełnienia żądań osoby, która musi liczyć się z tym, że organ odmówił przyznania jej tego świadczenia lub jego rozmiar będzie różny od tego, który strona określiła we wniosku. SKO wskazało także, że organy pomocy społecznej dysponują ograniczonymi środkami, zatem mają prawo odmowy przyznania świadczenia w związku z koniecznością udzielania pomocy także innym osobom. W myśl art. 3 ust. 4 ustawy potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. Na konieczność racjonalnego gospodarowania środkami przez organy pomocy społecznej wskazuje również judykatura. W szczególności w wyroku z dnia 17 kwietnia 2002 r. (SA/Gd 4332/01 LEX nr 77665) Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż "organy pomocy społecznej działają w oparciu o środki finansowe. których wysokość jest ściśle określona i w tak wyznaczonych granicach realizować muszą ustawowe cele. Wymaga to realistycznej oceny możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych osób uprawnionych do świadczeń. Racjonalne gospodarowanie posiadanymi środkami finansowymi wymaga określenia. które z potrzeb muszą być zaspokojone niezbędnie i w jaki sposób."