Wyrok NSA z dnia 7 kwietnia 2022 r., sygn. I FSK 779/18

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Danuta Oleś, Sędzia NSA Marek Olejnik, Sędzia WSA (del.) Dominik Mączyński (spr.), Protokolant Marek Kleszczyński, po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2022 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skarg kasacyjnych P.B. i Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 stycznia 2018 r. sygn. akt VIII SA/Wa 830/17 w sprawie ze skargi P.B. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie z dnia 12 września 2017 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za marzec 2015 r. 1) oddala skargi kasacyjne, 2) odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.

Uzasadnienie

1. Wyrok sądu pierwszej instancji.

1.1. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrokiem z dnia 30 stycznia 2018 r., VIII SA/Wa 830/17, uchylił decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie z dnia 12 września 2017 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług.

1.2. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd pierwszej instancji wskazał, że zaskarżona decyzja została wydana przez Dyrektora IAS z naruszeniem przepisów postępowania, czyli art. 122, art. 124, art. 127, art. 187 § 1, art. 191 oraz art. 210 § 1 pkt 6 i § 4 Ordynacji podatkowej, gdyż organ odwoławczy nie wyjaśnił dokładnie stanu faktycznego i nie rozpoznał sprawy w zgodzie z istotą zasady dwuinstancyjności. Odstąpił od obowiązku uzupełnienia materiału dowodowego, pomimo wskazywania dodatkowej podstawy materialnoprawnej rozstrzygnięcia (art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c ustawy o podatku od towarów i usług – dalej: ustawa o PTU), a także nie rozpatrzył oraz nie ocenił należycie całego materiału dowodowego. Nie odniósł się należycie do zarzutów i argumentacji odwołania. Nie uzasadnił swojej decyzji w sposób odpowiadający przepisom art. 210 § 1 pkt 6 i § 4 Ordynacji podatkowej. W istocie nie wskazał podstawy materialnoprawnej swojego rozstrzygnięcia w części dotyczącej wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (dalej także jako "wdt"). Nie wypowiedział się w sposób jednoznaczny odnośnie do podmiotu, który zdaniem organów podatkowych orzekających w sprawie dokonywał dostaw towarów (folii stretch) na rzecz podmiotu krajowego (N. Sp. z o. o.). Jednocześnie przyjął, że towar (folia stretch) był kupowany przez skarżącego jako brokera w miejscu prowadzenia jego działalności gospodarczej ([...]) przez podmiot określany przez organy jako typowy bufor tj. przez S. [...]. Towar ten był następnie przewożony (okoliczność bezsporna) do miejscowości N. (Czechy) w ramach wdt dokonywanej przez skarżącego na rzecz podmiotu węgierskiego (K. Kft.), który następnie dostarczał ten towar podmiotowi krajowemu (N. Sp. z o. o., magazyn w L.). Z ustaleń organów wynika, że ostatni podmiot, tj. N. Sp. z o. o. nie deklarował nabycia wewnątrzwspólnotowego. Okoliczność ta zdaniem Sądu nie może świadczyć na niekorzyść skarżącego w sytuacji, gdy organy podatkowe orzekające w sprawie nie wykazały, a nawet nie uprawdopodobniły, że skarżący brał udział w sposób świadomy w oszustwach podatkowych związanych z bezpodstawnym deklarowaniem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Nie wykazały, że to skarżący dokonywał dostaw na rzecz podmiotu krajowego (N. Sp. z o. o.) lub w sposób świadomy brał udział w pozorowaniu czynności mających na celu oszustwa podatkowe związane z wdt. Nie wykazały, że skarżący oraz inne podmioty rzekomo biorące udział w przestępstwach typu karuzela podatkowa osiągały w sposób nieuprawniony korzyści ekonomiczne kosztem polskich dochodów budżetowych oraz (lub) innych państw Unii Europejskiej. Skoro bezsporne jest w realiach niniejszej sprawy, że towar (folia stretch) był przedmiotem obrotu krajowego i wdt, to obowiązkiem organów podatkowych było ustalenie korzyści ekonomicznych osiąganych przez podmioty biorące udział w tzw. karuzeli podatkowej. Osiągnięcie ewentualnych korzyści w postaci bezpodstawnego zwrotu VAT oraz uchylenia się od zapłaty należnego podatku z tytułu dostawy krajowej wymagało bowiem poniesienia nakładów w postaci kosztów transportu tych towarów do Radomia, a następnie do Czech i do Łodzi. Podmioty biorące udział w pozorowaniu czynności prawnych lub wykorzystywane w tym celu (zdaniem organu odwoławczego) mogły nadto ponosić ekonomiczny ciężar wynagrodzeń dla pracowników i zobowiązań podatkowych związanych z poszczególnymi czynnościami dokonywanymi w celu osiągnięcia korzyści z ewentualnego oszustwa podatkowego (podatki od transakcji przewozowych i najmu).