Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 1 lutego 2024 r., sygn. II SA/Go 680/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Dziedzic Sędziowie Sędzia WSA Jacek Jaśkiewicz Sędzia WSA Grażyna Staniszewska (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 1 lutego 2024 r. sprawy ze skargi R. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia odsetek od należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz odmowy rozłożenia na raty oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] lipca 2023 r. nr [...] wydaną na podstawie art. 2 pkt 10, art. 27 ust. 1, ust. 1a, art. 30 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2023 r., poz. 581, z późn. zm., dalej jako u.p.a.) oraz art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r., poz. 775, z późn. zm., dalej jako - kpa) Prezydent Miasta, po rozpatrzeniu wniosku dłużnika alimentacyjnego R.B. z dnia [...].04.2023 r. o umorzenie odsetek od należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną W.B. świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz rozłożenia na raty powstałych zobowiązań - odmówił umorzenia ustawowych odsetek, które na dzień [...].07.2023 r. wynoszą 16 100,51 zł, naliczonych od należności głównej wynoszącej 46 824,97 zł, z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej – W.B. oraz rozłożenia na raty powstałych zobowiązań.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że z powodu bezskuteczności egzekucji komorniczej zasądzonych świadczeń alimentacyjnych osoba uprawniona W.B. otrzymuje pomoc w formie świadczeń z funduszu alimentacyjnego, wypłacanych na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. W dniu 17.05.2023 r. wpłynął wniosek R.B. o umorzenie odsetek od należności głównej, z tytułu wypłaconych osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego, w związku z trudną sytuacją materialną oraz rodzinną. W uzasadnieniu wniosku R.B. podał, że spłata należności alimentacyjnych przekracza jego możliwości finansowe. W dniu 06.06.2023 r. do Wydziału Świadczeń Rodzinnych wpłynęły następujące dokumenty: • oświadczenie dotyczące sytuacji dochodowej i rodzinnej; • kserokopia umowy zlecenia z dnia [...].05.2023 r.; • kserokopia wezwania do zapłaty z dnia [...].05.2023 r.; • kserokopia zajęcia wierzytelności z dnia [...].11.2022 r.;. • kserokopia orzeczenia o stopniu. niepełnosprawności z dnia [...].03.2022 r.; • kserokopie rachunków i opłat za mieszkanie (szt. 4); • kserokopia potwierdzenia transakcji bankowej, przelew świadczenia z ZUS; • kserokopia przekazu pocztowego, wypłaty świadczenia z ZUS; • kserokopia wpłaty alimentów na rzecz P.B.. Zgodnie z ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym z dnia [...].02.2016 r., sygn. akt [...], od R.B. zasądzono na rzecz W.B. alimenty w kwocie 350,00 zł miesięcznie. W myśl art. 30 ust. 1 u.p.a. organ właściwy dłużnika (wójt, burmistrz, prezydent właściwy dla ‘ miejsca zamieszkania dłużnika) może umorzyć należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej w łącznej wysokości: 1) 30%, jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 3 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów; 2) 50%, jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 5 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów; 3) 100%, jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 7 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów. Pismem z dnia [...].06.2023 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym zaświadczyła, że w trakcie trwania postępowania, w sprawie [...], wyegzekwowano następujące kwoty: • [...].01.2012 r.-202,30 zł; • [...].02.2012 r.-66,22 zł; • [...].03.2012 r.-66,22 zł; • [...].04.2012 r.-66,28 zł; • [...].05.2012 r. -66,25 zł; • [...].06.2012 r.-66,22 zł; • [...].07.2012 r.-13,33 zł; • [...].03.2019 r. - 100,00 zł; • [...].05.2019r. - 100,00 zł; • [...].07.2019r.- 100,00 zł; • [...].08.2019 r. -100,00 zł; • [...].09.2019 r. - 100,00 zł; • [...].10.2019 r.-100,00 zł; • [...].11.2019 r.- 100.00 zł; • [...].11.2019 r.- 100,00 zł; • [...].01.2020 r.- 100.00 zł; • [...].02.2020 r.-100,00 zł; • [...].03.2020 r. - 100,00 zł; • [...].03.2020 r.-100,00 zł; • [...].04.2020r. - 100,00 zł; • [...].05.2020 r.-100,00 zł; • [...].07.2020 r.-100,00 zł; • [...].07.2020 r. 100,00 zł; • [...].09.2020 r. - 100,00 zł; • [...].09.2020r.-100,00 zł; • [...].10.2020 r. - 100.00 zł; • [...].10.2020 r.-100,00 zł; • [...].10.2020 r. 86,09 zł; • [...].11.2020 r.-0,00 zł; • [...].12.2020 r.-100,00 zł; • [...].01.2021 r. - 100,00 zł; • [...].03.2021 r.-100,00 zł; • [...].04.2021 r.-100,00 zł; • [...].06.2021 r.-100,00 zł; • [...].06.2021 r.- 100,00 zł; • [...].07.2021 r.- 100,00 zł; • [...].08.2021 r.-49.90 zł; • [...].09.2021 r.-100.00 zł; . • [...].10.2021 r.-100,00 zł; • [...].12.2021 r.-200,00 zł; • [...].01.2022 r. - 100,00 zł; • [...].02.2022 r. - 100,00 zł; • [...].06.2022 r.- 100,00 zł; • [...].07.2022 r.-100,00 zł; • [...].11.2022 r.-100,00 zł; • [...].12.2022 r.-100,00 zł., • [...].01.2023 r.-100,00 zł; • [...].04.2023 r.-150,00 zł. Zatem nie zachodzi podstawa do umorzenia należności na podstawie w/w przepisu. Natomiast zgodnie z art. 30 ust. 2 w/w ustawy organ właściwy wierzyciela może na wniosek dłużnika alimentacyjnego umorzyć jego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną. Z wniosku oraz ze zgromadzonych w sprawie dokumentów wynika, że R.B. prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z matką oraz babcią. Jest zatrudniony w firmie N K.R., gdzie osiąga dochód w wysokości 3 600,00 zł brutto miesięcznie. Z oświadczenia strony wynika, że dokłada się do opłat związanych z utrzymaniem mieszkania, w wysokości ok. 600 zł miesięcznie, spłaca kredyt zaciągnięty na kwotę ponad 40 tysięcy, posiada zobowiązania wobec funduszu alimentacyjnego, w związku z zaległościami oraz bieżącą wypłatą świadczeń na dwoje dzieci, ponadto płaci dobrowolne alimenty na rzecz trzeciego dziecka w wysokości 400 zł miesięcznie. Dłużnik oświadczył, że nie posiada nieruchomości, majątku ruchomego, nie prowadzi działalności gospodarczej, nie korzysta z pomocy osób trzecich ani z pomocy społecznej. R.B. zaznaczył, że spłata zobowiązań wobec funduszu alimentacyjnego przekracza jego możliwości finansowe, a otrzymywane wynagrodzenie nie starcza na zabezpieczenie podstawowych potrzeb życiowych. Jednocześnie zadeklarował możliwość spłaty powstałych zobowiązań, w wysokości 700 zł miesięcznie. W ocenie organu nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 ust. 2 u.p.a. uzasadniające umorzenie odsetek naliczonych od należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej W.B. oraz rozłożenia na raty powstałych zobowiązań. Wnioskodawca nie posiada orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, z którego wynikałoby, że nie może pracować. Podejmuje zatrudnienie, z którego uzyskuje dochody. Instytucja umorzenia należności na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy jest wyjątkowa, co oznacza, że w sytuacji osoby występującej o podjęcie takiej decyzji muszą wystąpić szczególne okoliczności. Obowiązek alimentacyjny zgodnie z art. 128 i 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w przypadku rodziców w stosunku do ich dzieci ma charakter obligatoryjny. Zgodnie z zasadą pomocniczości, wyrażoną w preambule RP, system zabezpieczenia społecznego nie ma na celu zwolnienia w całości rodzica z ponoszenia kosztów utrzymania dzieci, bowiem Państwo ma wspierać, a nie zastępować w alimentacji osoby do tego zobowiązane. Organ wskazał, że wypłata osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego w miejsce przyznanych mu od rodzica alimentów nie stanowi zwolnienia tego rodzica z jego obowiązku., a umorzenie powinno mieć miejsce, gdy sytuacja dochodowa zobowiązanego lub jego rodziny nie pozwala mu na wywiązanie się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Stan taki powinien być efektem czynników obiektywnych, na które zobowiązany nie ma wpływu, a przy ocenie możliwości spłaty należy mieć i na uwadze nie tylko aktualną sytuację dłużnika, lecz także należy ocenić, czy istnieją widoki na poprawę, jego sytuacji w przyszłości. Obowiązek alimentacyjny ciąży na każdym z rodziców, a alimenty służą realizacji ochrony dobra dziecka poprzez zapewnienie środków na jego godziwe utrzymanie, wychowanie czy edukację, przy czym dobro dziecka jest wartością najwyższą i podlega konstytucyjnej ochronie ze strony państwa (art. 72 Konstytucji RP). Każde umorzenie zadłużenia alimentacyjnego powoduje przerzucenie na wszystkich członków społeczeństwa kosztów utrzymania dzieci dłużników alimentacyjnych - co byłoby sprzeczne z interesem społecznym. W takiej sytuacji, gdzie brak jest szczególnie uzasadnionej okoliczności uzasadniającej umorzenie, byłoby to sprzeczne z założeniami ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. W niniejszej sprawie organ stwierdził brak podstaw do umorzenia odsetek od należności z tytułu wypłaconych osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego, Z okoliczności sprawy wynika, że wnioskodawca nie jest osobą niepełnosprawną, pracuje i uzyskuje dochody. Sytuacji wnioskodawcy nie można nadać cech wyjątkowości na tle innych tego typu przypadków. Analogicznie, rozłożenie należności na raty z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego następuje w ramach uznania administracyjnego. Jednocześnie ustawodawca nie wskazuje ścisłych przesłanek do zastosowania ulgi, posługując się pojęciem ogólnym ("uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną"). Zgodnie z art. 27 ust. 11 u.p.a. z kwoty uzyskanej z egzekucji w pierwszej kolejności zaspokaja się odsetki od należności. Na dzień wydania decyzji należność wnioskodawcy wynosi 46 824,97 zł. Od powyższej kwoty naliczono 16 100,51 zł odsetek ustawowych. Rozłożenie należności dłużnika na raty po 700,00 zł miesięcznie powodowałoby spłacanie jedynie przyrastających odsetek od należności. Należność dłużnika nie ulegałaby zmianie, a wydanie decyzji ratalnej powodowałoby zawieszenie egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego, co byłoby sprzeczne z interesem społecznym. Organ wskazał, że R.B. może wpłacać zadeklarowaną kwotę rat - tj. 700,00 zł - na konto komornika sądowego, który zgodnie z przepisami będzie przekazywał je na konto Urzędu Miasta.