Wyrok WSA w Lublinie z dnia 3 marca 2022 r., sygn. II SA/Lu 892/21

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jerzy Parchomiuk Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Grymuza Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski (sprawozdawca) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 3 marca 2022 r. sprawy ze skargi R. S. na decyzję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w [...] z dnia [...] września 2021 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej I. oddala skargę; II. przyznaje radcy prawnemu P. B.-W. od Skarbu Państwa (Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie) kwotę 295,20 zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w tym 55,20 zł (pięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) należnego podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie

Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w [...] decyzją z dnia [...] września 2021 r. nr [...], po rozpatrzeniu odwołania R. S. (dalej także jako: "skarżący"), utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Zakładu Karnego w C. z dnia [...] sierpnia 2021 r. w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej. W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że wnioskiem z dnia [...] maja 2021 r. R. S. zwrócił się do Dyrektora Zakładu Karnego w C. o udostępnienie informacji publicznej w postaci kopii odpowiedzi na skargi osadzonych uznane za zasadne i częściowo zasadne w roku 2018. Pismem doręczonym w dniu [...] sierpnia 2021 r. organ pierwszej instancji wezwał skarżącego do wykazania, w terminie 5 dni, przesłanki szczególnego interesu publicznego w uzyskaniu żądanej informacji, z uwagi na fakt, iż stanowi ona informację publiczną przetworzoną. W odpowiedzi na wezwanie R. S. w piśmie z dnia [...] sierpnia 2021 r. nie zgodził się z zakwalifikowaniem wnioskowanej informacji jako informacji przetworzonej. W tej sytuacji Dyrektor Zakładu Karnego w C. w dniu [...] sierpnia 2021 r. wydał decyzję o odmowie udostępnienia informacji publicznej objętej wnioskiem z dnia [...] maja 2021 r. W uzasadnieniu organ pierwszej instancji podtrzymał stanowisko, że żądana informacja publiczna ma charakter informacji przetworzonej. Stwierdził jednocześnie, że skarżący nie wykazał szczególnej istotności dla interesu publicznego w uzyskaniu przedmiotowej informacji. W odwołaniu od powyższej decyzji R. S. wniósł o jej uchylenie, kwestionując zasadność zakwalifikowania żądanej informacji publicznej jako przetworzonej. Skarżący stwierdził, że organ jest w posiadaniu przedmiotowej informacji, albowiem jest ona wprost dostępna w systemie informatycznym Centralna Baza Danych Osób Pozbawionych Wolności, w sposób wyselekcjonowany w celu wprowadzenia skutkujących na przyszłość procedur naprawczych. Skarżący podkreślił, że jego wniosek zmierzał do ustalenia, jakie nieprawidłowości w funkcjonowaniu Zakładu Karnego w C. stwierdziły organy nadzoru oraz, czy Zakład ten wprowadził procedury mające na celu wyeliminowanie stwierdzonych w wyniku rozpatrzenia skargi naruszeń uprawnień skazanych, co, zdaniem skarżącego, jest szczególnie istotne dla znacznej części społeczeństwa. Po rozpatrzeniu odwołania Dyrektor Zakładu Karnego powołaną na wstępie decyzją z dnia [...] września 2021 r. (zaskarżoną do Sądu), utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu organ odwoławczy podzielił stanowisko organu pierwszej instancji, że żądana informacja jest informacją przetworzoną, której udostępnienie uwarunkowane jest wykazaniem przez wnioskodawcę, że jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego. Organ drugiej instancji podkreślił, że informacja żądana przez skarżącego nie jest wprost dostępna. Jej przygotowanie wymaga przeglądu dokumentów 285 postępowań skargowych, wyselekcjonowania spraw odpowiadającym kryteriom wskazanym we wniosku, sporządzenia kopii wyselekcjonowanych dokumentów i ich zanonimizowania w celu wyselekcjonowania treści odnoszących się do skarg i zarzutów uznanych za zasadne i częściowo zasadne, z usunięciem pozostałych treści oraz usunięciem danych chronionych prawem. Usunięcie danych chronionych nie jest przy tym wyłącznie czynnością techniczną, polegającą na mechanicznym zaczernieniu imienia i nazwiska osoby, której skarga dotyczy, lecz czynnością analityczną, połączoną z wysiłkiem intelektualnym polegającą na uniemożliwieniu identyfikacji występujących tam osób (głównie innych skazanych z którymi wnioskodawca mógł lub może w przyszłości zetknąć się w zakładzie karnym), poprzez anonimizację fragmentów tekstu umożliwiających identyfikację osoby a także analizą pod kątem stwierdzenia, czy i jakie informacje chronione prawem się w nich znajdują. Wszystkie wymienione czynności prowadzą do wytworzenia nowego dokumentu o odmiennej od pierwotnej postaci. Organ zaznaczył, że Zakład Karny w C. przetwarza dane osób w systemie teleinformatycznym Centralna Baza Danych Osób Pozbawionych Wolności, o którym mowa w art. 25a ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1064 ze zm.), lecz w wbrew twierdzeniom skarżącego akta spraw skargowych nie są prowadzone w wersji elektronicznej a ewentualne wykorzystanie danych znajdujących się w Centralnej Bazie Osób Pozbawionych Wolności nie powoduje odstąpienia od analizy całego zbioru dokumentów skargowych posiadanych przez Zakład Karny w C.. Żądaną informację organ musi wytworzyć zgodnie z wnioskiem i na podstawie kryteriów w nim wskazanych. Ponadto zakres czynności jakie należałoby wykonać w celu realizacji wniosku skarżąćego pozwala na przyjęcie, że wytworzenie żądanych informacji wymagałoby takich działań organizacyjnych i zaangażowania środków osobowych, które nie pozostawałby bez wpływu na normalny tok działania organu i realizację zadań przypisanych Dyrektorowi Zakładu Karnego w C.. Dyrektor Zakładu Karnego w C. nie posiada specjalistycznego programu komputerowego służącego do anonimizacji pism w celu ich udostępnienia, nie posiada również wyspecjalizowanej w tym zakresie komórki czy pracownika. Tym samym, zdaniem organu odwoławczego, należy uznać, że przygotowanie odpowiedzi zgodnej z kryteriami określonymi przez wnioskodawcę prowadziłoby do przetworzenia informacji publicznej. Organ odwoławczy podzielił stanowisko Dyrektora Zakładu Karnego w C. również w zakresie uznania, że wnioskodawca w niniejszej sprawie nie wykazał istnienia szczególnego interesu publicznego przemawiającego za udostępnieniem mu wnioskowanej informacji publicznej przetworzonej. W ocenie organu drugiej instancji, argumentacja zawarta w odwołaniu jednoznacznie wskazuje, że uzyskanie przez skarżącego wnioskowanej informacji w żaden sposób nie przyczyni się do poprawy funkcjonowania Zakładu Karnego w C.. Uznanie przez organ nadzoru podnoszonego w skardze zarzutu za uzasadniony jest bowiem jednym z elementów już dokonanej skutecznej kontroli organu nadzoru. Z odpowiedzi organu na skargę osadzonego nie wynika natomiast, jakie Zakład Karny w C. wprowadził procedury mające na celu wyeliminowanie stwierdzonego naruszenia. Organ odwoławczy stwierdził jednocześnie, że pozycja skarżącego nie daje mu możliwości wykorzystania dla dobra ogółu uzyskanej informacji, w sposób który nie jest dostępny dla każdego innego posiadacza tej informacji, co więcej nie daje mu również możliwości wykorzystania jej w celu wskazanym we wniosku. Biorąc pod uwagę fakt, iż wnioskodawca od wielu lat przebywa w zakładach karnych oraz treść licznych innych wniosków kierowanych do organów Służby Więziennej, organ stwierdził, że zainteresowanie skarżącego odpowiedziami na skargi innych osadzonych jest bezpośrednio związane z jego sytuacją osobistą. Przedmiotowy wniosek obiektywnie nie służy wiec jakiemukolwiek dobru powszechnemu, nie prowadzi do poprawy funkcjonowania urzędu i nie służy usprawnieniu realizacji przez organ zadań publicznych. Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie może być natomiast wykorzystywana w czysto prywatnych sprawach, w szczególności, że dostęp osoby pozbawionej wolności do określonych dokumentów oraz informacji o przysługujących mu uprawnieniach regulują odrębne przepisy m.in. Kodeks karny wykonawczy.