Interpretacja indywidualna z dnia 8 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.915.2023.2.KF

Skutki podatkowe umorzenia części zadłużenia z tytułu kredytu mieszkaniowego (zaniechanie poboru podatku).

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 grudnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 14 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych umorzenia części zadłużenia z tytułu kredytu mieszkaniowego. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 2 lutego 2024 r. (wpływ 2 lutego 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W 2007 r. zaciągnęła Pani mieszkaniowy kredyt frankowy w (…).

W czerwcu 2023 r. wystąpiła Pani na drogę sądową w związku z abuzywnością postanowień umowy kredytowej. (...)2023 r. Sąd podjął decyzję o udzieleniu zabezpieczania, umożliwiając Pani zawieszenie spłaty rat kredytu na czas postępowania sądowego.

W listopadzie (…) wystąpił z propozycją Ugody. W treści ugody (…) informuje Panią, że wystawi Pani PIT-11 na kwotę umorzonej części kredytu wraz z odsetkami, którą nazywa „długiem”. Cytat:

Kredyt wzięła Pani na kupno mieszkania i zaspokojenie swoich potrzeb mieszkaniowych w 2007 r. Po dokonaniu zakupu zamieszkała Pani w wyżej wymienionej nieruchomości. W 2009 r., w związku z zawarciem związku małżeńskiego, uległa zmianie Pani sytuacja – przeprowadziła się Pani do mieszkania męża (który również ma mieszkanie w kredycie zakupione przed ślubem) i z powodu niemożności finansowej obsługi dwóch kredytów frankowych podjęła Pani decyzję o wynajęciu swojego mieszkania. Dochód z wynajmu częściowo pokrywał ratę kredytu. Wynajem jest okazjonalny i zgłoszony do Urzędu Skarbowego.

Prosi Pani o wydanie interpretacji podatkowej w związku z otrzymaną od (…) propozycją ugody dotyczącej mieszkaniowego kredytu hipotecznego we frankach szwajcarskich. Bank każdorazowo przy kwestii umorzenia pozostałej części kredytu wraz z odsetkami używa nomenklatury słownej „dług” – co dla osoby z KIS, z którą konsultowała się Pani telefonicznie nie było tożsame z zapisami w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.

Mieszkanie zostało zakupione w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych i z powodu zmiany sytuacji osobistej obecnie jest wynajmowane.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Bank, z którym zawarła Pani umowę kredytową w 2007 r. to (…) i podlega KNF.

Kredyt jest kredytem hipotecznym dla osób fizycznych waloryzowany kursem CHF i dotyczył zakupu na rynku wtórnym spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego o nr księgi wieczystej (…).

Nieruchomość (mieszkanie), na którą zaciągnięty został kredyt jest położona w Polsce, w (…).

Jest Pani i była jedynym kredytobiorcą.

Na kwotę zadłużenia składają się zarówno: kwota kapitału, jak i odsetki. Kredyt wzięty był na 30 lat i przez pierwsze 15 lat, co uwidocznione jest w harmonogramie spłat, spłacała Pani głównie odsetki, a w dużo mniejszym wymiarze samą kwotę kapitału. Kredyt spłacała Pani regularnie i nigdy nie została obciążona odsetkami karnymi. W związku z wystąpieniem na drogę sądową (odnośnie abuzywności zapisów umowy kredytowej) w dniu (...)2023 r. do Kancelarii reprezentującej Pani interesy wpłynął odpis postanowienia Sądu w sprawie zabezpieczenia roszczenia. Sąd podjął decyzję o zabezpieczeniu i zawiesił spłatę Pani rat. (W chwili podjęcia przez Sąd decyzji o zabezpieczeniu, do banku tytułem spłaty rat wpłaciła Pani już ok. 13 tys. zł ponad kwotę na jaką zaciągnięty został rzeczony kredyt).

Podpisanie ugody z bankiem warunkowane jest odpowiedzią z Krajowej Informacji Skarbowej na Pani wniosek o dokonanie interpretacji indywidualnej Pani sytuacji. Jeżeli okaże się, że nie będzie Pani musiała ponosić dodatkowych kosztów – w postaci uiszczenia podatku od umarzanej przez bank kwoty, będzie skłaniała się Pani ku podpisaniu ugody w miarę możliwości administracyjnych do końca 2024 r.

Nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Mieszkanie, na które wzięła Pani kredyt jest Pani pierwszym i jedynym mieszkaniem, podobnie rzecz ma się z kredytem – jest on Pani pierwszym i jedynym kredytem mieszkaniowym jaki w życiu Pani wzięła.

Pytanie

Czy, w związku z powyższymi kwestiami, rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. o zaniechaniu poboru podatku dochodowego (od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe), w związku z umorzeniem pozostałej części kredytu frankowego przez (…), w przypadku zawarcia ugody, dotyczy Pani osoby?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. (w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe) ma zastosowanie w przypadku Pani osoby, bowiem nomenklatura słowna używana przez Bank ma na celu wybielenie swoich nieuczciwych praktyk i stosowania niezgodnych z prawem zapisów w umowie kredytowej, ale de facto innymi słowy nazywa sytuację dokładnie opisaną w rozporządzeniu, którego warunki Pani spełnia, tj. jest Pani właścicielką jednej nieruchomości i kupując rzeczoną nieruchomość zaciągnęła Pani kredyt w banku, w celu zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych, którego to faktu nie zmienia również obecny wynajem nieruchomości spowodowany zmianą w życiu osobistym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnychświadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego przez Panią, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem w Pani sprawie fakt, że po krótkotrwałym zamieszkiwaniu w nabytym mieszkaniu wynajęła je Pani nie ma znaczenia dla możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku od uzyskanego przychodu na podstawie ww. rozporządzenia.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Panią na zakup lokalu mieszkalnego, stanowić będzie dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże – w sytuacji gdy do zawarcia ugody pomiędzy Panią a bankiem dojdzie do końca 2024 r. – do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pani bowiem spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).