Interpretacja indywidualna z dnia 5 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.511.2023.3.APR

Skutki podatkowe zawartego Porozumienia z A. S.A. (opodatkowanie otrzymanej rekompensaty, moment powstania obowiązku podatkowego).

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 listopada 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawartego Porozumienia z A. S.A Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 11 stycznia 2024 r. (wpływ 11 stycznia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A. S.A. będąca operatorem (...) może wydawać polecenia zaniżenia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach OZE lub wiatrowych przyłączonych do krajowego systemu elektroenergetycznego, gdy jest to niezbędne do zapewnienia jego właściwej pracy.

Właściciele takich instalacji, którzy zrealizują polecenia A. S.A., mają prawo do rekompensaty finansowej z tytułu niewyprodukowania energii elektrycznej w ilości, w jakiej zostałaby ona wyprodukowana w przypadku niewydania polecenia przez A. S.A. Rekompensata taka jest wypłacana na podstawie art. 13 ust. 7 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 roku w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej.

A spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką działającą w sektorze wytwarzania energii elektrycznej (dalej jako: „Spółka”, „Wnioskodawca”, „Wytwórca”). Przedmiotem głównej działalności Spółki, zgodnie z wpisem do KRS jest wytwarzanie energii elektrycznej (PKD 35.11.Z).

Jednostki wytwarzania energii elektrycznej wykorzystujące (...) należące do spółki, podlegały redysponowaniu nierynkowemu w wyniku polecenia A. S.A. w celu równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię i zapewnienia (...). W związku z tym zdarzeniem Spółka zawarła z A. S.A. porozumienie dotyczące rekompensaty finansowej z tytułu redysponowania nierynkowego jednostkami wytwarzania energii elektrycznej (dalej jako: „Porozumienie”).

Celem zawartego Porozumienia jest:

• ustalenie zasad wyznaczania kwoty rekompensaty,
• wyznaczenie kwoty i ustalenie warunków wypłaty rekompensaty finansowej z tytułu redysponowania nierynkowego (...) Wnioskodawcy w wyniku polecenia A. S.A. w celu równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tą energię (...)

Przedmiotem Porozumienia jest dokonanie rozliczenia z tytułu redysponowania nierynkowego (...)Wnioskodawcy w wyniku polecenia A. S.A., poprzez wyznaczenie i wypłatę przez A. S.A. na rzecz Wykonawcy rekompensaty finansowej, stosownie do wynikającej z mocy prawa, tj. z art. 13 ust. 7 Rozporządzenia 2019/943, zasady, że zastosowanie redysponowania, które nie opiera się na zasadach rynkowych, podlega rekompensacie finansowej.

A. S.A. dokona wypłaty na rzecz Wykonawcy rekompensaty finansowej z tytułu redysponowania po otrzymaniu faktury albo faktury korygującej, przelewem na rachunek Wykonawcy.

W celu wyliczenia rekompensaty finansowej z tytułu redysponowania (...), A. S.A. wyznacza:

1.Całkowity wolumen energii możliwej do wprowadzenia przez (...), w miejscu jej przyłączenia do sieci A. S.A., w przypadku gdyby nie nastąpiło jej redysponowanie.

2.Wolumen energii niewprowadzonej przez(...), w miejscu jej przyłączenia do sieci A. S.A., w wyniku jej redysponowania.

3.Wolumen energii niewyprodukowanej przez (...) w wyniku jej redysponowania, która zostałaby rozliczona według pomiarów na zaciskach generatorów turbin (...) w ramach systemu wsparcia zielonych certyfikatów, gdyby nie nastąpiło redysponowanie (...) (wielkość wyznaczana wyłącznie dla (...), która w okresie redysponowania była objęta systemem wsparcia zielonych certyfikatów).

Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Rekompensata związana jest z koniecznością ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii przez Wnioskodawcę. Celem tego działania (...) S.A. jest bilansowanie systemu energetycznego oraz (...).

Wnioskodawca nie potrafi w sposób jednoznaczny wskazać, czy istnieje związek pomiędzy kwotą podlegającą zapłacie, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, tj. czy jest to świadczenie wzajemne, czy też nie. Sytuacja wygląda w ten sposób, że Spółka jako wytwórca energii elektrycznej musi ograniczyć produkcję (...) W zamian za to otrzyma rekompensatę finansową wypłacaną przez A. S.A. Spółka nie ma możliwości odmowy wykonania polecenia polegającego na ograniczeniu lub zaprzestaniu wytwarzania energii elektrycznej. Operator (...).

Rekompensata ma rekompensować utracone przez Spółkę zyski ze sprzedaży energii elektrycznej. Rekompensatę oblicza się na podstawie szacowanej niewyprodukowanej energii w danym okresie i cen obowiązujących w tym okresie na rynku bilansującym.

Decyzja o redysponowaniu podejmowana przez A. S.A. wpływa na ograniczenie produkcji energii przez Spółkę. Produkcja energii elektrycznej jest ograniczona i w związku z tym nie jest dostarczana w pełnej ilości do odbiorcy. W konsekwencji Wnioskodawca nie otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenia. Natomiast otrzymuje rekompensatę finansową wypłacaną przez A. S.A.

Pytania (oznaczone we wniosku nr 3 i 4)

3.Czy wypłacona Spółce przez A. S.A. rekompensata finansowa powinna podlegać opodatkowaniu na gruncie podatku od towarów i usług?

4.W przypadku uznania, że rekompensata finansowa powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług - w którym momencie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 3

W opinii Wnioskodawcy, wypłacona Spółce przez A. S.A. rekompensata finansowa nie będzie podlegała opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT, a wartość wypłaconej rekompensaty nie zwiększy podstawy opodatkowania zgodnie z art. 29a ustawy o VAT.

Ad. 4

W przypadku uznania, że rekompensata finansowa powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług, zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o VAT powstanie w momencie jej otrzymania, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 2 w zw. z art. 19a ust. 6 ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad. 3

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Otrzymane dotacje, czy inne dopłaty o podobnym charakterze podlegają opodatkowaniu jako składnik ceny czynności, z którą są związane. Jeżeli dotacja, subwencja lub inna dopłata o podobnym charakterze przekazywana jest w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług - istnieje bezpośredni związek między otrzymaną dopłatą a dostawą towarów lub świadczeniem usług i ich ceną - to stanowi ona podstawę opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dotacje, czy inne środki o podobnym charakterze, aby stanowiły podstawę opodatkowania, muszą być wypłacane jako należność z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług oraz muszą być bezpośrednio związane z ceną tego świadczenia. Ustawa o VAT, ani Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.) nie zawiera definicji „bezpośredniego wpływu na cenę” - w tym zakresie pomocne może być orzecznictwo TSUE.

Przykładowo TSUE w wyroku z 15 lipca 2004 r. (C-144/02) wskazał, że do podstawy opodatkowania podatkiem VAT zalicza się, w przypadkach, które określa art. 11 część A ust. 1 lit. a szóstej dyrektywy (odpowiednio art. 73 dyrektywy 2006/112/WE), subwencje przyznane podatnikom. Przepis ma zastosowanie, gdy subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji.

Aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna przede wszystkim być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencja może być uznana za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym podlega opodatkowaniu (pkt 28 ww. wyroku C-144/02).

W przedmiotowej sprawie otrzymane przez Spółkę środki w ramach rekompensaty finansowej od A. S.A. nie są ściśle związane z realizowaną dostawą energii. W praktyce, Wnioskodawca uzyskał prawo do rekompensaty finansowej z tytułu niewyprodukowania energii elektrycznej w ilości, w jakiej zostałaby ona wyprodukowana w przypadku niewydania polecenia przez A. S.A..

W opinii Wnioskodawcy nie można uznać, że rekompensata od A. S.A. jest przekazywana w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług. W związku z tym nie istnieje bezpośredni związek między otrzymaną dopłatą, a dostawą towarów lub świadczeniem usług i ich ceną. Wobec tego kwota otrzymanej od A. S.A. rekompensaty finansowej nie stanowi podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Tym samym, w ocenie Spółki nie powinna ona dokonywać opodatkowania otrzymanej rekompensaty finansowej podatkiem od towarów i usług, gdyż nie ma ona bezpośredniego związku z realizowaną dostawą oraz nie ma bezpośredni wpływ na zastosowaną cenę sprzedaży wytworzonej energii elektrycznej. Wobec tego obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanej rekompensaty finansowej w ogóle nie powstanie na gruncie ustawy o VAT.

Ad. 4

Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.

Przy czym zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT:

W przypadku dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części dotacji, subwencji lub innej dopłaty o podobnym charakterze.

Stosownie do art. 19a ust. 6 ustawy:

W przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 3 wskazane we wniosku (tj. uznania, że wypłacona przez A. S.A. rekompensata finansowa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług) Spółka stoi na stanowisku, że zastosowanie znaleźć powinien art. 19a ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT w zw. z art. 19a ust. 6 ustawy o VAT. Oznacza to, że dla otrzymanych rekompensat finansowych obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o VAT powstaje z chwilą otrzymania całości lub części rekompensaty finansowej. Obowiązek podatkowy powstanie w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Tak więc, w przypadku uznania, że rekompensata stanowi dotację i powinna zostać opodatkowana na gruncie ustawy o VAT i doliczona do podstawy opodatkowania zgodnie z art. 29a ustawy o VAT to obowiązek podatkowy w stosunku do otrzymanej rekompensaty (dotacji) powstanie dopiero w dacie jej otrzymania przez Wnioskodawcę.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Powyższe stanowisko potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku C-16/93 z 3 marca 1994 r. pomiędzy R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Natomiast w wyroku C-90/20 ws. Apcoa Parking Danmark, TSUE wskazał, że aby świadczenie usług można było uznać za odpłatne, i wobec tego opodatkowane podatkiem VAT, to pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą musi istnieć stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych - usługi i wynagrodzenia, między którymi istnieje bezpośredni związek.

W opinii Rzecznika Generalnego w sprawie C‑295/17 w pkt 34 czytamy, „Nie ma jednak znaczenia, w jaki sposób prawo krajowe traktuje opłatę wyrównawczą. Jak podkreśliły również Komisja i Portugalia podczas rozprawy, z punktu widzenia przepisów o VAT nie ma znaczenia, czy jest to roszczenie o odszkodowanie z tytułu deliktu czy kara umowna, ani czy jest to określane jako odszkodowanie, rekompensata czy wynagrodzenie. Ocena, czy płatność jest dokonywana w zamian za dostawę lub usługę, jest kwestią z zakresu prawa Unii, która musi być rozstrzygana odrębnie od oceny dokonywanej na mocy prawa krajowego(15)”.

W konsekwencji, aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie:

• po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
• po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Ponadto należy zwrócić uwagę, że przepisy art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług stanowią implementację art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Zgodnie z ww. regulacją Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

Powyższe przepisy wskazują, że czynność podlega opodatkowaniu, jeśli podmiot wykorzystuje w sposób ciągły w celach zarobkowych swój majątek.

W myśl art. 9c ust. 7a – 7c, 7j ustawy Prawo energetyczne (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.):

W przestawionym opisie sprawy wskazali Państwo, że A. S.A. może wydawać polecenia zaniżenia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach OZE lub wiatrowych przyłączonych do krajowego systemu elektroenergetycznego, gdy jest to niezbędne do zapewnienia jego właściwej pracy. Właściciele takich instalacji, którzy zrealizują polecenia A. S.A., mają prawo do rekompensaty finansowej z tytułu niewyprodukowania energii elektrycznej w ilości, w jakiej zostałaby ona wyprodukowana w przypadku niewydania polecenia przez A. S.A.. Rekompensata taka jest wypłacana na podstawie art. 13 ust. 7 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 roku w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej.

Są Państwo spółką działającą w sektorze wytwarzania energii elektrycznej. Przedmiotem głównej Państwa działalności, zgodnie z wpisem do KRS, jest wytwarzanie energii elektrycznej. Jednostki wytwarzania energii elektrycznej wykorzystujące energię (...) należące do Państwa, podlegały redysponowaniu nierynkowemu w wyniku polecenia A. S.A. w celu równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię i zapewnienia (...). W związku z tym zdarzeniem zawarli Państwo z A. S.A. Porozumienie dotyczące rekompensaty finansowej z tytułu redysponowania nierynkowego jednostkami wytwarzania energii elektrycznej.

Celem zawartego Porozumienia jest:

• ustalenie zasad wyznaczania kwoty rekompensaty,
• wyznaczenie kwoty i ustalenie warunków wypłaty rekompensaty finansowej z tytułu redysponowania nierynkowego Państwa (...) w wyniku polecenia A. S.A. w celu równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tą energię i zapewnienia (...).

Przedmiotem Porozumienia jest dokonanie rozliczenia z tytułu redysponowania nierynkowego Państwa (...) w wyniku polecenia A. S.A., poprzez wyznaczenie i wypłatę przez A. S.A. na Państwa rzecz rekompensaty finansowej, stosownie do wynikającej z mocy prawa, tj. z art. 13 ust. 7 Rozporządzenia 2019/943, zasady, że zastosowanie redysponowania, które nie opiera się na zasadach rynkowych, podlega rekompensacie finansowej.

Rekompensata związana jest z koniecznością ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii przez Państwa. Celem tego działania A. S.A. jest bilansowanie systemu energetycznego (...).

Jako wytwórca energii elektrycznej muszą Państwo ograniczyć produkcję energii (...). W zamian za to otrzymają Państwo rekompensatę finansową wypłacaną przez A. S.A.. Nie mają Państwo możliwości odmowy wykonania polecenia polegającego na ograniczeniu lub zaprzestaniu wytwarzania energii elektrycznej. Operator sieci przejmuje kontrolę i ustawia parametry ograniczające produkcję energii. Dzięki temu możliwe jest bilansowanie systemu energetycznego (...).

Rekompensata ma rekompensować utracone przez Państwa zyski ze sprzedaży energii elektrycznej. Rekompensatę oblicza się na podstawie szacowanej niewyprodukowanej energii w danym okresie i cen obowiązujących w tym okresie na rynku bilansującym.

Decyzja o redysponowaniu podejmowana przez A. S.A. wpływa na ograniczenie produkcji energii przez Państwa. Produkcja energii elektrycznej jest ograniczona i w związku z tym nie jest dostarczana w pełnej ilości do odbiorcy. W konsekwencji nie otrzymują Państwo z tego tytułu wynagrodzenia. Natomiast otrzymują Państwo rekompensatę finansową wypłacaną przez A. S.A.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą kwestii, czy wypłacona Państwu przez A. S.A. rekompensata finansowa powinna podlegać opodatkowaniu na gruncie podatku od towarów i usług.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Analizując przedstawiony opis sprawy w kontekście obowiązujących przepisów prawa stwierdzić należy, że są spełnione warunki niezbędne do uznania świadczenia polegającego na konieczności ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Mianowicie istnieje konsument świadczenia (A. S.A.), istnieje stosunek prawny między świadczącym usługę a usługobiorcą (Porozumienie między Państwem a OSP), w ramach którego świadczenia stron uznawane są za ekwiwalentne oraz między świadczeniem usługodawcy a wzajemnym świadczeniem usługobiorcy (wynagrodzeniem - rekompensatą) istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Tym samym świadczenie polegające na ograniczeniu lub zatrzymaniu produkcji energii stanowić będzie usługę podlegającą opodatkowaniu VAT.

Jak Państwo wskazali w opisie sprawy, rekompensata ma rekompensować utracone przez Państwa zyski ze sprzedaży energii elektrycznej. Decyzja o redysponowaniu podejmowana przez A. S.A. wpływa na ograniczenie produkcji energii przez Państwa. Produkcja energii elektrycznej jest ograniczona i w związku z tym nie jest dostarczana w pełnej ilości do odbiorcy. A zatem po Państwa stronie dochodzi do świadczenia usługi polegającej na ograniczeniu lub zatrzymaniu produkcji energii. Do określonego zachowania – a więc ograniczenia bądź zaprzestania produkcji - z Państwa strony dochodzi na skutek wydanego polecenia przez A. S.A.. Wiąże się to co prawda z utraconą korzyścią ze sprzedaży tej energii, jednakże za to zachowanie otrzymują Państwo rekompensatę finansową wypłacaną przez A. S.A., której zasady obliczania i warunki wypłaty szczegółowo określa zawarte Porozumienie. Rekompensata ta stanowi odpłatność za wykonane przez Państwa świadczenie. Spełniona zatem jest przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji wykonanie świadczenia polegającego na ograniczeniu lub zatrzymaniu produkcji energii, w związku z którym A. S.A. wypłaca na Państwa rzecz rekompensatę należy uznać za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT.

Zaznaczyć ponadto należy, że bez wpływu na powyższe pozostaje okoliczność, że art. 13 ust. 7 Rozporządzenia 2019/943, stanowiący podstawę dla wypłaty Państwu rekompensaty, posługuje się pojęciem „rekompensaty finansowej” w odniesieniu do przedmiotowego wynagrodzenia. O skutkach podatkowych na gruncie VAT decydować będzie bowiem nie nazwa transferu pieniężnego, lecz faktyczna charakterystyka danej płatności. Na opodatkowanie VAT opisanych świadczeń nie ma również wpływu fakt, że polecenia wydawane są podstawie przepisów prawa w celu równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tą energię i zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej. Jak wskazano wyżej dla zaistnienia czynności podlegającej opodatkowaniu VAT istotne znaczenie ma określone działanie w zamian za wynagrodzenie, jednoznacznie przypisane do tego działania.

Podsumowując, wypłacona Państwu przez A. S.A. rekompensata finansowa stanowi w istocie wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, opodatkowane VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania 1 jest nieprawidłowe.

Państwa wątpliwości w dalszej kolejności dotyczą kwestii ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o VAT, w przypadku uznania, że rekompensata finansowa powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 19a ust. 1 ustawy:

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis art. 19a ust. 1 formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

Z brzmienia przepisów art. 19a ustawy nie wynika, by dla świadczenia polegającego na konieczności ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii, można było zastosować inny, szczególny moment powstania obowiązku podatkowego, niż wykonanie usługi.

W szczególności w niniejszej sprawie nie znajduje zastosowania przepis art. 19a ust. 5 pkt 2 w związku z art. 19a ust. 6 ustawy, gdyż jak wskazano wyżej – otrzymana rekompensata stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług na rzecz A. S.A. podlegające opodatkowaniu VAT, nie stanowi więc dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy.

Jak wynika z opisu sprawy, jako wytwórca energii elektrycznej, w wyniku wydanego polecenia przez A. S.A., muszą Państwo ograniczyć produkcję energii z (..). W zamian za to otrzymają Państwo rekompensatę finansową wypłacaną przez A. S.A.

A. S.A. dokona wypłaty na rzecz Państwa rekompensaty finansowej z tytułu redysponowania po otrzymaniu faktury albo faktury korygującej, przelewem na Państwa rachunek.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że przedmiotowa usługa wykonana przez Państwa na rzecz OSP nabiera cech odpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT z chwilą ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii – i to właśnie w tym momencie usługę tę należy uznać za wykonaną w rozumieniu przepisów VAT.

Z kolei dopiero wykonanie czynności polegającej na ograniczeniu produkcji energii z (...)uprawnia Państwa do wystawienia na rzecz A. S.A. faktury, stanowiącej podstawę do wypłaty rekompensaty finansowej.

W konsekwencji obowiązek podatkowy w VAT z tytułu wykonania przez Państwa na rzecz A. S.A. usługi polegającej na ograniczeniu lub zatrzymaniu produkcji energii, w związku z którym A. S.A. wypłaca na rzecz Państwa rekompensatę finansową, powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy, z chwilą wykonania przedmiotowej usługi na rzecz A. S.A., tj. z chwilą ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (pytania ozanczone we wniosku nr 1 i 2) sprawa została rozpatrzona w odrębnym postępowaniu.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), ul. (…), (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).