Interpretacja indywidualna z dnia 31 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.568.2023.2.MM

Możliwość odliczenia 100% ulgi prorodzinnej przez matkę samotnie wychowującą dziecko.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 grudnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zastosowania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 24 stycznia 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Posiada Pani dziecko ze związku nieformalnego (...). Ma Pani wraz z ojcem dziecka władzę „obustronną”. Od stycznia 2021 r. ojciec dziecka nie mieszka z Panią, dziecko jest zameldowane i mieszka tam gdzie Pani.

Pani – jako matka – pełni 24-godzinną opiekę nad dzieckiem, praktycznie zajmuje się nim od przedszkola po wszelkie zajęcia dodatkowe, lekarzy, wakacje, wolny czas czy inne kwestie. Kontakty ojca z dzieckiem odbywają się 16 godzin w miesiącu w Pani obecności, w miejscu zamieszkania dziecka i Pani. Brak zgody sądownej na zabieranie dziecka na noclegi, bez Pani.

Sprawa o kontakty toczy się od sierpnia 2022 r. We wrześniu 2022 r. złożyła Pani pozew o alimenty, gdyż ojciec dziecka nie płacił nic przez pierwsze pół roku, a później wpłacał ile mógł (nie była to kwota adekwatna do podstawowych potrzeb dziecka). Od października 2022 r. postanowieniem zostały ustalone alimenty, a ostatecznie od (...) października  2023 r. ma Pani prawomocny wyrok Sądu Okręgowego, że alimenty się należą w kwocie zasądzonej.

Ojciec dziecka płaci co zasądzone nic dodatkowego. Wszelkie koszty za zajęcia dodatkowe, urządzenie pokoju, wakacje pokrywa Pani sama. Sprawuje Pani opiekę nad synem faktyczną, praktycznie 24 godziny na dobę.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

W okresie, którego dotyczy wniosek, tj. w 2023 r. – podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W 2023 r. otrzymywała Pani wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę z jednego źródła przy zatrudnieniu na czas nieokreślony.

W 2023 r., dziecko o którym mowa we wniosku przebywało i przebywa do teraz – od dnia narodzin – w jednym i tym samym miejscu co Pani tj. miejscu zameldowania. Nie zostało umieszczone sądownie w żadnej instytucji.

Posiadała Pani w 2023 r. oraz posiada obecnie pełną władzę rodzicielską nad dzieckiem.

W 2023 r. (oraz wcześniej, od dnia narodzin) wykonuje Pani względem dziecka 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu władzę rodzicielską, sprawuje Pani pieczę nad tym dzieckiem i jego majątkiem, zajmuje się Pani jego wychowaniem, dba Pani o jego zdrowie i bezpieczeństwo, troszczy się o jego prawidłowy rozwój psychiczny i fizyczny, realizuje obowiązek szkolny, uczestniczy w jego życiu szkolnym i pozaszkolnym. Osobiście, samodzielnie koordynuje/zajmuje się Pani wszelkimi tematami związanymi z przedszkolem, do którego uczęszcza dziecko (opłaty, zebrania, przedstawienia, wyjazdy, urodzinki rówieśników, jest Pani w Radzie Rodziców).

W okresie, którego dotyczy wniosek, ojciec dziecka posiadał względem tego dziecka władzę rodzicielską.

Ojciec dziecka w 2023 r. (a faktycznie od 2021 r.) nie wykonywał względem dziecka faktycznej opieki. Kontakt ojca z dzieckiem to maksymalnie 16 godzin w miesiącu ustalone postanowieniem sądownym.

Kontakty sądowne w okresie od maja do września 2023 r. nie odbywały się nawet systematycznie lub nie było ich wcale. Nie zabezpieczał więc żądnych potrzeb bytowych, edukacyjnych, rozwojowych czy zdrowotnych. Nie był ani razu w kwestiach zdrowotnych od dnia narodzin dziecka u żadnego lekarza czy specjalisty. Nie uczestniczy w życiu przedszkolnym dziecka (...). Nie zajmuje się majątkiem dziecka.

Nie uczestniczy nawet w urodzinach dziecka, nie jest obecny na żadnych imprezach przedszkolnych/pozaprzedszkolnych.

Pani dziecko nie posiada orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

W 2023 r. wykonywała Pani władzę rodzicielską tylko w stosunku do dziecka, o którym jest mowa we wniosku. Posiada Pani tylko to dziecko, urodzone w lutym 2018 r., alimenty sądownie otrzymuje Pani od ojca dziecka.

Nie była i nie jest Pani w związku małżeńskim.

Jest Pani osobą samotnie wychowującą dziecko w 2023 r., a Pani dochody nie przekroczyły kwoty 112.000 zł.

W 2023 r. w stosunku do dziecka, o którym mowa we wniosku: nie miały zastosowania przepisy art. 30c (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń oraz nie miały zastosowania przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Dziecko od dnia narodzin mieszka pod tym samym adresem co Pani (matka dziecka). Nie jest Pani znane dokładne miejsce zamieszkania ojca. Na pewno jest to X. Podczas toczących się spraw sądownych wskazywane były dwa adresy x-owskie. Miejsce zamieszkania/zameldowania dziecka to B.

Pomiędzy Panią, a ojcem dziecka nie doszło do porozumienia co do sposobu podziału ulgi prorodzinnej za 2023 r., gdyż na przestrzeni lat wstecz były prowadzone postępowania skarbowe, ponieważ ojciec dziecka odliczał sobie 100 % ulgi na dziecko, mimo że nie mieszkał z nim i nie pełnił względem niego jakichkolwiek funkcji.

Ostateczny prawomocny wyrok o obowiązku alimentacyjnym ojca względem dziecka został wydany w październiku 2023 r. Alimenty ojciec dziecka realizuje.

Pytanie

Czy ulga na dziecko za 2023 r. przysługuje Pani w 100 % jak to było za 2022 r., czy powinna Pani odliczyć 50 % ulgi?

Pani stanowisko w sprawie

Wzwiązku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem praktycznie 24-godzinnej na dobę uważa Pani, że przysługuje Pani ulga na dziecko za 2023 r. w 100 %. Ojciec nie sprawuje praktycznej opieki nad dzieckiem mimo ustalonych alimentów sądownie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1)wykonywał władzę rodzicielską;

2)pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;

3)sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Na mocy art. 27f ust. 2 ww. ustawy:

Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1)jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:

a)pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,

b)niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego wart. 6 ust. 4c i 4g, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;

2)dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;

3)trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:

a)92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,

b)166,67 zł na trzecie dziecko,

c)225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

W myśl art. 27f ust. 2a ww. ustawy:

Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27,art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a oraz art. 30c ust. 2 pkt 2.

Zgodnie z art. 27f ust. 2e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Limity dochodów określone w ust. 2 pkt 1 nie dotyczą podatnika i jego małżonka, którzy wykonywali władzę, pełnili funkcję albo sprawowali opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do jednego dziecka, posiadającego orzeczenie albo decyzję, o których mowa w art. 26 ust. 7d.

Stosownie do art. 27f ust. 2b ww. ustawy:

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.

Zgodnie z art. 27f ust. 2c ww. ustawy:

Odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1)na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;

2)wstąpiło w związek małżeński.

Z art. 27f ust. 3 ww. ustawy wynika, że:

W przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Stosownie do art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim - kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Z art. 26 ww. Kodeksu wynika, że:

§ 1 Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.

§ 2 Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.

W myśl art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1)odpis aktu urodzenia dziecka;

2)zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;

3)odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;

4)zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Stosownie do art. 27f ust. 7 ww. ustawy:

Przepis art. 6 ust. 8 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

Natomiast, z art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2809) wynika, że:

Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.

Zgodnie z art. 93 § 1 ww. ustawy:

Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.

Stosownie do art. 95 § 1 ww. ustawy:

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

W myśl art. 97 § 1 tejże ustawy:

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Zgodnie zaś z treścią art. 107 ww. Kodeksu:

§ 1 Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

§ 2 W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Jak wynika z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ulga na małoletnie dzieci przysługuje rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską.

Samo posiadanie władzy rodzicielskiej jest niewystarczające do zastosowania przedmiotowej preferencji. Dla nabycia prawa do ulgi konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne realizowanie, czyli wykonywanie obowiązków, dzięki którym dziecko wychowywane jest w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, w szczególności sprawowanie faktycznej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywanie, troszczenie się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, a więc zapewnienie/zabezpieczenie wszystkich potrzeb dziecka od bytowych, po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne i emocjonalne. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Co istotne, samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka, czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia wykonywanie władzy rodzicielskiej.

W myśl art. 27f ust. 4 wskazanej ustawy, kwotę przysługującej ulgi rodzice mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między rodzicami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

W świetle opisanego zdarzenia oraz zacytowanych wyżej przepisów prawa uznać należy, że skoro:

•ojciec dziecka nie mieszka z Panią i z dzieckiem,

•kontakty ojca z dzieckiem odbywają się 16 godzin w miesiącu w Pani obecności, w miejscu zamieszkania dziecka i Pani,

•ojciec dziecka nie wykonywał względem dziecka faktycznej opieki, nie zabezpieczał żadnych potrzeb bytowych, edukacyjnych, rozwojowych czy zdrowotnych dziecka,

•dziecko zamieszkiwało z Panią,

•Pani pełniła 24-godzinną opiekę nad dzieckiem, praktycznie się nim zajmowała,

to wyłącznie Pani za 2023 r. przysługuje prawo do dokonania odliczenia w ramach ulgi prorodzinnej, wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na małoletnie dziecko w pełnej wysokości, tj. 100% kwoty, ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest wiązany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).