Interpretacja indywidualna z dnia 26 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.801.2023.2.KK

Możliwości zaliczenia wydatków z tytułu wypłaty zachowków do kosztów uzyskania przychodu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 listopada 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia wydatków z tytułu wypłaty zachowków do kosztów uzyskania przychodu. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie  – pismem z 14 stycznia 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 2017 r. na mocy testamentu, odziedziczyła Pani majątek w skład, którego wchodziło mieszkanie w blokach i długi. Został od tego zapłacony podatek spadkowy. W międzyczasie, zaraz po śmierci spadkodawczyni, do sądu zostały złożone 3 pozwy o zachowek po zmarłej, który to skończył się w 2022 r. prawomocnym wyrokiem nakazującym Pani (jako spadkobiercy) zapłatę tych zachowków.

W 2018 r. sprzedała Pani mieszkanie, a za nie dokonała Pani zakupu działki, jej uzbrojenia, postawiła domek kanadyjski i zakupiła materiały budowlane. Po zapłaceniu zachowków zgłosiła Pani do urzędu skarbowego korekty podatku spadkowego o zachowki. Powstała nadpłata została Pani zwrócona. Ponieważ mieszkanie sprzedała Pani przed upływem 5 lat, powstał podatek dochodowy. Po ok. 4 latach urząd skarbowy wezwał Panią do wyjaśnienia z PIT-39 za 2018 r., z tytułu sprzedaży tego mieszkania. Przedstawiła Pani wszystkie faktury od 2018 r. do 2021 r. Ponieważ w PIT-39 za 2018 r., po korektach, przedstawiła Pani zerowy podatek, urząd kazał Pani przedstawić wszystkie faktury na pokrycie tego podatku. W 2019 r. weszła ustawa, że zachowek jest kosztem i można go odliczyć. Ponieważ NSA wyrokiem z 26 lipca 2022 r., sygn. akt II FSK 70/20 uznał, że przychód ze sprzedaży nieruchomości uzyskanej w spadku można pomniejszyć o wydatki poniesione na wykonanie zapisu testamentowego oraz wypłatę zachowku. Ciężary spadkowe można uznać za koszt podatkowy także w stanie prawnym obowiązującym przed 2019 r. Pani zdaniem, może wypłacone zachowki zaliczyć do kosztów, mimo że mieszkanie sprzedała Pani przed 2018 r., z czym nie zgadza się urząd skarbowy.

Przedstawiła Pani chronologię zdarzeń:

1.2017 r. - odziedziczyła Pani mieszkanie na mocy testamentu.

2.2017 r. – sprawa spadkowa w sądzie o zachowki.

3.2018 r. – sprzedaż mieszkania:

a)zapłacony podatek spadkowy,

b)zakup działki.

4.2019 r. – rozliczenie PIT 39 jako „0”:

a)zakup materiałów budowlanych,

b)postawienie domku kanadyjskiego,

c)przyłącza do działki.

5.2022 r. prawomocny wyrok o zachowki:

a)zapłacone zachowki,

b)korekta zeznania spadkowego,

c)urząd skarbowy wnosi o dowody na to, że rzeczywiście PIT-39 za 2018 r. jest zerowy.

Urząd powołuje prawo, które zaczęło obowiązywać od stycznia 2019 r., że dopiero po tym czasie można zaliczyć zachowek jako koszty podatku dochodowego.

Pani powołuje się na wyrok NSA z 26 lipca 2022 r., sygn. akt II FSK 70/20, że może zachowek zaliczyć przed prawem z 1 stycznia 2019 r.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że spadkodawczyni – (…) - zmarła w kwietniu 2017 r. i przedmiotem spadku był lokal mieszkalny stanowiący odrębną własność. Zachowki wpłaciła Pani na rachunek bankowy 29-30 września 2022 r. Zbycie lokalu mieszkalnego nie nastąpiło w wykonywaniu przez Panią działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.).

Pytanie

Czy w związku z tym, że w skład spadku wchodziło mieszkanie, wydatek związany z zapłatą zachowku stanowi koszt uzyskania przychodu i podlega on odliczeniu od podstawy opodatkowania, zgodnie z dyspozycją art. 19 ust. 1 oraz 30e ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Uważa Pani, że w związku z tym, iż w skład spadku wchodziła nieruchomość, wydatek związany z zapłatą zachowku stanowi koszt uzyskania przychodu i podlega on odliczeniu od podstawy opodatkowania, zgodnie z dyspozycją art. 19 ust. 1 oraz art. 30e ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na podstawie wydanego wyroku NSA z dnia 26 lipca 2022 r., sygn. akt II FSK 70/20.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.):

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że nienastępujące w wykonywaniu działalności gospodarczej, odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości następuje po upływie pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.

Z treści wniosku wynika, że spadkodawczyni zmarła w kwietniu 2017 r. i przedmiotem spadku był lokal mieszkalny stanowiący odrębną własność. Na mocy testamentu, odziedziczyła Pani majątek w skład, którego wchodziło mieszkanie w blokach i długi. Zaraz po śmierci spadkodawczyni, do sądu zostały złożone 3 pozwy o zachowek po zmarłej, które zakończyły się w 2022 r. prawomocnym wyrokiem sądu nakazującym Pani, jako spadkobierczyni, zapłatę tych zachowków. W 2018 r. sprzedała Pani mieszkanie, a za nie dokonała Pani zakupu działki, jej uzbrojenia, postawiła domek kanadyjski i zakupiła materiały budowlane. Zachowki wpłaciła Pani na rachunek bankowy 29-30 września 2022 r. Odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego nie nastąpiło w wykonywaniu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponieważ mieszkanie sprzedała Pani przed upływem 5 lat, powstał obowiązek w podatku dochodowym. Po ok. 4 latach urząd skarbowy wezwał Panią do wyjaśnienia zeznania PIT-39 za 2018 r. z tytułu sprzedaży tego mieszkania. Przedstawiła Pani wszystkie faktury od 2018 r. do 2021 r. Ponieważ w zeznaniu PIT-39 za 2018 r., po korektach, przedstawiła Pani zerowy podatek, urząd poprosił Panią o przedstawienie wszystkich faktur na pokrycie tego podatku.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.):

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 925 Kodeksu cywilnego:

Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei, postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia. Istotny zatem dla podatku dochodowego jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że nabycie przez Panią nieruchomości (lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną własność) nastąpiło w kwietniu 2017 r. (w dacie śmierci spadkodawczyni).

Zatem, dokonana przez Panią w 2018 r. sprzedaż ww. nieruchomości, stanowi źródło przychodu w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ odpłatne zbycie zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.

W myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy:

Zgodnie z uregulowaniami zawartymi w art. 19 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie natomiast do art. art. 19 ust. 3 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 45 ust. 1a pkt 3 ww. ustawy:

W myśl natomiast art. 45 ust. 4 pkt 4 ww. ustawy:

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (m.in. sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością).

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 6d ww. ustawy:

Zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy:

Odnosząc przywołane wyżej uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości będzie jej wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży, przy czym cena sprzedaży nieruchomości winna odpowiadać jej wartości rynkowej. Cenę sprzedaży nieruchomości można pomniejszyć wyłącznie o koszty, o których mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (koszty odpłatnego zbycia) oraz w art. 22 ust. 6d ww. ustawy (koszty uzyskania przychodów).

W przedmiotowej sprawie, wypłaciła Pani w 2022 r., zachowki na rzecz osób uprawnionych.

W myśl art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego:

Podkreślić należy, że na podstawie art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego:

Należy wskazać, że jest Pani obowiązana do zapłaty zachowków z tego powodu, że nabyła w spadku nieruchomość, a zapłata zachowków wynika z ustawy Kodeks cywilny. Zachowek jest to wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego uprawnienie przysługujące zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, polegające na możliwości żądania określonego świadczenia pieniężnego od spadkobiercy lub spadkobierców, a jego celem jest ochrona interesów najbliższej rodziny spadkodawcy, w sytuacji gdy spadkodawca pominął ich w testamencie. Zauważyć przy tym należy, że w świetle prawa zobowiązanym z tytułu zachowku jest spadkobierca, w stosunku do osoby niewskazanej w testamencie, a mającej prawo do spadku z mocy ustawy, której przysługuje roszczenie o zachowek względem wyznaczonych przez spadkodawcę spadkobierców. Uprawniony do zachowku otrzymuje pieniężną rekompensatę. Korzyść ta stanowi równowartość części udziału spadkowego, który przypadałby uprawnionemu, gdyby dziedziczył z ustawy.

Zatem konieczność zapłaty przez Panią zachowków stanowi Jej osobiste zobowiązanie względem osoby pominiętej w testamencie. Zapłata zachowków nie ma jednak żadnego wpływu na wymiar uzyskania przychodu ze sprzedaży nieruchomości, gdyż wynika z samego faktu dziedziczenia. Musiałaby Pani ww. zachowki zapłacić bez względu na to, czy sprzedałaby nieruchomość, czy zdecydowałaby się ją zachować.

Zdaniem Pani, podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym stanowi kwota uzyskana ze sprzedaży po odliczeniu kwot wypłaconych zachowków. Twierdzenie takie jest sprzeczne z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. To art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określa, co stanowi przychód z odpłatnego zbycia udziałów w nieruchomości lub praw majątkowych – przepis ten mówi o cenie wyrażonej w umowie, a nie o faktycznie otrzymanej kwocie pieniężnej.

Natomiast koszty uzyskania przychodu w opisanym stanie faktycznym, należy ustalić na podstawie art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym w dacie sprzedaży nieruchomości, który jasno wskazuje co może być kosztem uzyskania przychodu przy sprzedaży nieruchomości lub prawa nabytych w spadku, zaliczając do nich wyłącznie:

-udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania,

-kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Zatem, brak jest regulacji prawnych, aby podstawę opodatkowania stanowiła uzyskana ze sprzedaży dokonanej w 2018 r., kwota, po odliczeniu wypłat z tytułu zachowków. Zachowki w żaden sposób nie mieszczą się w ustawowych kryteriach kosztów odpłatnego zbycia, o których mowa w art. 19 ust. 1 oraz kosztach uzyskania przychodu, określonych w art. 22 ust. 6d ww. ustawy, wobec czego – wbrew Pani twierdzeniu - koszty ich poniesienia nie mogą mieć wpływu na wysokość uzyskanego przez Nią przychodu.

Powyższe potwierdza również nowelizacja art. 22 ust. 6d w. ustawy, dokonana ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2159), mająca jednak zastosowanie do stanów faktycznych zaistniałych od dnia 1 stycznia 2019 r. Obecne brzmienie wskazanego przepisu wyraźnie zalicza do kosztów uzyskania przychodów ciężary spadkowe, przez które rozumie się spłacone przez podatnika długi spadkowe, zaspokojone roszczenia o zachowek oraz wykonane zapisy zwykłe i polecenia, również w przypadku, gdy podatnik spłacił długi spadkowe, zaspokoił roszczenia o zachowek lub wykonał zapisy zwykłe i polecenia po dokonaniu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c). Zakres wprowadzonych zmian, nie pozwala uznać tej nowelizacji za doprecyzowującą poprzednie brzmienie przepisu, lecz jest to zmiana o charakterze prawotwórczym, przewidująca rozszerzenie zakresu kosztów uzyskania przychodów. Zmiana ta potwierdza, że dotychczasowe brzmienie omawianego przepisu, nie pozwalało uznać wypłaconych zachowków za koszt uzyskania przychodu. Potwierdza również, wypłata zachowków, nie mogła być uznana, jako koszt odpłatnego zbycia, uregulowany w art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przedstawionym stanie faktycznym odpłatne zbycie nieruchomości nastąpiło w roku 2018, zatem w sprawie zastosowanie znajdzie przepis art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2018 r.

Reasumując, należy stwierdzić, że przychód z odpłatnego zbycia w 2018 r. nieruchomości nabytej w 2017 r. w drodze spadku, podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie nie może Pani pomniejszyć przychodu ze sprzedaży ww. nieruchomości o kwoty wypłaconych zachowków, gdyż w żaden sposób nie mieszczą się w ustawowych kryteriach kosztów odpłatnego zbycia, o których mowa w art. 19 ust. 1 oraz kosztów uzyskania przychodu określonych w art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że kwota, którą przeznaczyła Pani na wypłatę zachowków nie może zostać przez Panią uwzględniona w kosztach uzyskania przychodu i nie podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnosząc się do Pani stanowiska zawartego we wniosku, w którym wskazuje Pani na treść wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. akt II FSK 70/20, tutejszy Organ zaznacza, że przeanalizował rozstrzygnięcie w nim zawarte. Należy jednak stwierdzić, że w świetle art. 87 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z poźn. zm.), wyroki nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla Organu wydającego przedmiotową interpretację, nawet jeżeli kształtują określoną linię orzeczniczą. Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r., poz. 1634 ze zm.), ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Zatem, wymieniony we wniosku wyrok nie może stanowić podstawy do żądania podobnego rozstrzygnięcia Pani sprawy, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA) :

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres : Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).