Interpretacja indywidualna z dnia 23 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.841.2023.2.KF

Możliwość skorzystania z rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 listopada 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 20 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 20 stycznia 2024 r. (wpływ 20 stycznia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

24 października 2023 r. orzeczono rozwód między Panią a (…).

Są Państwo rodzicami dwojga małoletnich dzieci: A (x lat) i B (y lat). Miejsce zamieszkania dzieci jest przy Pani jako matce.

Ojciec widuje się z dziećmi w Pani mieszkaniu, syn regularnie odwiedza ojca w jego miejscu zamieszkania, kilka razy w miesiącu u niego nocuje. Córka odwiedza tatę sporadycznie.

Zasądzone alimenty na rzecz dzieci po 1200 zł na każde pokrywają niespełna 1/3 kosztów ich utrzymania, przy czym wszelkie nieoczekiwane wydatki związane z nimi ponoszone są przez Panią, w tym koszt płatnej opieki, gdy żadne z rodziców nie może się dziećmi zająć. Ojciec dzieci nie bierze pełnego udziału w procesie wychowawczym ani organizacji dzieciom edukacji, zajęć, zakupów, wakacji czy leczenia.

W związku z osiągnięciem przez Panią w sierpniu 2. progu podatkowego, Pani budżet domowy uległ znacznemu uszczupleniu, przez co nie jest Pani w stanie zapewnić dzieciom utrzymania na dotychczasowym poziomie. Kwota podatku odprowadzona przez Panią w ramach 2. progu podatkowego przewyższy w sumie kwotę rocznych alimentów przyznanych na córkę.

Uzupełnienie stanu faktycznego

Pani wniosek dotyczy możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczenia dochodów, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. możliwości rozliczenia się w sposób przewidziany dla „osoby samotnie wychowującej dziecko”.

W 2023 r. podlegała Pani nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. W 2023 r. uzyskała Pani dochody opodatkowane wg skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W 2023 r. w odniesieniu do Pani lub Pani dzieci nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń.

W 2023 r. Pani lub Pani dzieci nie podlegały opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Orzeczenie sądu o Pani rozwodzie z ojcem dzieci, (…), uprawomocniło się (...)2023 r. Sąd przyznał pełną władzę rodzicielską obojgu rodzicom ze wskazaniem miejsca zamieszkania dzieci przy Pani. Sąd nie odniósł się do kwestii regulacji sposobu i częstotliwości kontaktów ojca z dziećmi, pozostawiając tę kwestię w gestii ustaleń między Panią a ojcem dzieci. Sąd przyznał Pani alimenty od ojca dzieci na ich rzecz w wys. 1200 zł na każde z dzieci. Opieka naprzemienna nie została ustalona przez sąd. Zgodnie z ustaleniami z ojcem dzieci, świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci na oboje dzieci pobiera Pani.

Przed i po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego dzieci na stałe mieszkają z Panią. Wszelkie sprawy organizacyjno-bytowe, jak wyżywienie, zapewnienie odzieży, środków higieny, leków, pomocy naukowych, zabawek, wizyt lekarskich, logistyki związanej z uczęszczaniem dzieci do placówek edukacyjno-wychowawczych, na zajęcia dodatkowe, kontakty towarzyskie, wyjazdy rekreacyjne, pomoc w odrabianiu lekcji spoczywają na Pani.

Córka A pozostawała z Panią cały listopad i grudzień. Syn pozostawał przy Pani w listopadzie w dniach 1-3, 5-17, 19-24, 26-30 , spędzając czas w 3 weekendy u ojca od piątku wieczorem do niedzieli ok. 13. W tygodniu ojciec odwiedził go na 2-3 godziny 5 razy. W grudniu syn pozostawał przy Pani w dniach 1, 3-15, 17-30, spędzając 3 weekendy u ojca. W tygodniu ojciec odwiedził go 5 razy na 3-4 godziny.

Ojciec dzieci uczestniczy w życiu syna, zabierając go na weekendy i opiekując się nim wówczas oraz odwiedzając go regularnie w ciągu tygodnia. Niemniej wszelkie decyzje dotyczące edukacji, zdrowia, rozwoju i rekreacji syna są po Pani stronie, jak i ewentualne koszty z tym związane. Ojciec dzieci jest informowany o decyzjach, czasem wypowiada swoją opinię, ale pozostawia Pani odpowiedzialność za ich podejmowanie.

Córka odwiedza ojca sporadycznie oraz widuje się z nim krótko podczas odwiedzin ojca u syna (córka ma w tym czasie zajęcia dodatkowe). Czasem rozmawiają przez telefon. Decyzje i wszelkie czynności związane z opieką nad córką oraz dbałością o jej zdrowie, edukację, zapewnienie zajęć dodatkowych i pomocy edukacyjnych, wyjazdy rekreacyjne i edukacyjne, przyszłość należą do Pani. Ojciec wyraża niekiedy swoją opinię, ale ostateczne decyzje i organizację pozostawia Pani; nie ponosi również żadnych dodatkowych kosztów ewentualnie wynikających z powyższego.

Sytuacja związana z podziałem opieki nad dziećmi nie ulegnie zmianie na rzecz zwiększenia udziału ojca w ich wychowaniu.

Pytanie

Czy w związku ze sporadycznym kontaktem córki z ojcem i jego znikomym udziałem w jej wychowaniu przysługuje Pani prawo rozliczenia się wspólnie z córką w celu podwyższenia kwoty wolnej od podatku?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, jak wynika z powyższego, ojciec dzieci bierze udział w opiece nad Państwa synem B. Opieka nad Państwa córką A sprawowana jest jednakże wyłącznie przez Panią, udział ojca w jej życiu sprowadza się do sporadycznych spotkań lub rozmów telefonicznych i wypłacania alimentów. Wszelka odpowiedzialność za dobrostan, edukację i rozwój ogólny córki, jak i ewentualne dodatkowe koszty z nimi związane, spoczywa na Pani. W związku z powyższym wnosi Pani o uznanie możliwości preferencyjnego rozliczenia dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

W myśl art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

Natomiast stosownie do art. 6 ust. 4e cyt. ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ponadto zgodnie z art. 6 ust. 8 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

-posiadania przez rodzica statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

-wychowywania samotnie w roku podatkowym dziecka,

-nieuzyskiwania przez rodzica i dziecko przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego– w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,

-niepodlegania przez rodzica i dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny.

Przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dziecko samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 maja 2011 r. sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie:

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnego z rodziców sąd nie pozbawił władzy rodzicielskiej, a jednocześnie matka/ojciec dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem/świadczeń alimentacyjnych. Jednakże wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie zatem przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Zaznaczyć przy tym należy, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania. Z przywołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej. W konsekwencji, aby skorzystać z preferencyjnego opodatkowania swoich dochodów na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4c ww. ustawy, należy spełnić warunki w nim wskazane, a w szczególności mieć ściśle określony stan cywilny oraz faktycznie wychowywać samotnie dziecko.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic kontaktuje się z dzieckiem sporadycznie, status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym, aby móc skorzystać z omawianej preferencji podatkowej status osoby samotnie wychowującej dziecko (określonej ww. przepisem) nie musi trwać przez cały rok podatkowy. Wystarczające jest, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego to Pani ponosi zdecydowanie większy ciężar wychowania córki. Wychowywanie dziecka nie powinno być utożsamiane wyłącznie z fizycznym przebywaniem z nim czy wysokością wydatków ponoszonych na dziecko. Wychowania dzieci nie da się bowiem wyliczyć liczbowo, lecz należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym (jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych). Z przedstawionego stanu faktycznego wyraźnie wynika, że zaangażowanie ojca w proces wychowawczy córki jest zdecydowanie mniejsze. Córka zamieszkiwała z Panią i to Pani w sposób stały wykonywała w stosunku do niej obowiązki rodzicielskie. Wprawdzie ojciec córki posiadał pełną władzę rodzicielską i płacił zasądzone alimenty, jednak jego kontakty z córką były sporadyczne. To Pani wykonywała wszelkie czynności związane z opieką nad córką oraz dbałością o jej zdrowie, edukację, zapewnienie zajęć dodatkowych i pomocy edukacyjnych, wyjazdy rekreacyjne i edukacyjne. Jeszcze raz podkreślić należy, że wychowanie dziecka nie sprowadza się jedynie do jego „utrzymania”, czy też czasowego (doraźnego) z nim przebywania, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania dziecka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Mając na uwadze powyższe uregulowania prawne oraz przedstawiony stan faktyczny stwierdzić zatem należy, że można Panią uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko (córkę) w 2023 r. W konsekwencji, może Pani skorzystać za 2023 r. z preferencyjnego rozliczenia dochodów, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. może Pani rozliczyć się za 2023 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).