Interpretacja indywidualna z dnia 24 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-2.4012.557.2023.1.JO

Opodatkowanie podatkiem VAT licytacji komorniczej nieruchomości należącej do dłużnika.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 listopada2023 r. wpłynął Pana wniosek z 17 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem VAT licytacji komorniczej nieruchomości należącej do dłużnika (Km (…)).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego:

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla (…) w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego Km (…) będzie przeprowadzał licytację udziału 4/6 w nieruchomości położonej w (…), dla której Sąd Rejonowy dla (…) (…) Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr KW (…). Właścicielem nieruchomości był Pan A.R., PESEL: (…), NIP: (…), zam. (…).

Z posiadanych przez Komornika informacji dłużnik A.R. był zarejestrowany jako podatnik VAT od 1 stycznia 2013 r. – 31 lipca 2018 r. Według oświadczenia dłużnika, nieruchomość została nabyta z podatkiem VAT, przy sprzedaży nieruchomości koniecznym będzie jego odprowadzenie. Ponadto, zgodnie z informacją udzieloną przez Urząd Skarbowy (…) w dniu 2 grudnia 2021 r. dłużnik A.R. obecnie nie figuruje w rejestrze VAT, wg informacji urzędu nieruchomość nabył w dniu 13 grudnia 2005 r. Ponadto w okresie od 13 grudnia 2005 r. do 31 grudnia 2012 r. nie dokonał rejestracji dla potrzeb podatku VAT i nie składał deklaracji dla podatku od towarów i usług.

Nadto dłużnik w piśmie z dnia 25 sierpnia 2023 r. wskazał, iż:

• budynek posadowiony na nieruchomości jest budynkiem mieszkalnym z lokalami handlowymi,
• lokal nie był wykorzystywany do celów osobistych,
• lokal był w całości przedmiotem najmu w okresie październik 2016 r. – czerwiec 2018 r.,
• dłużnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia,
• lokal ma charakter usługowy,
• nieruchomość została nabyta na cele prowadzenia działalności gospodarczej,
• nie zostały poniesione nakłady na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, które stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej lokalu,
• nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu poniesionych nakładów.

Ww. informacje są wszystkimi jakie Komornik posiada. Brak innych informacji jest wynikiem podjętych działań potwierdzających brak możliwości ich uzyskania.

Jednocześnie koniecznym jest ustalenie, czy nieruchomość o numerze KW (…) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, a także czy dłużnik A.R. rozliczył podatek od towarów i usług od przedmiotowej nieruchomości w momencie wykreślenia go z rejestracji jako podatnika VAT.

Ww. wniosek jest uzasadniony w związku z koniecznością przeprowadzenia licytacji rzeczonej nieruchomości właściwym w związku z tym rozliczeniem podatku.

Pytanie

Czy opisana w stanie faktycznym nieruchomość o nr KW (…) poł. przy ul. (…), w przypadku jej sprzedaży w drodze licytacji będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz czy dłużnika uznaje się bądź nie uznaje się za podatnika VAT w związku ze sprzedażą nieruchomości?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy nieruchomość o nr KW (…) poł. przy ul. (…), w przypadku jej sprzedaży w drodze licytacji będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na podstawie uregulowania zawartego w art. 18 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), zgodnie z którym:

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą mającą miejsce w ramach egzekucji.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik, natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku. Jeżeli na dłużniku spoczywa obowiązek podatkowy związany ze sprzedażą towarów, to komornik jest zobowiązany do wystawienia faktury w imieniu i na rzecz dłużnika.

Tym samym, komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Zgodnie zaś z art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie zatem z ww. przepisami zarówno grunty, jak i budynki i budowle spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich zbycie, dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z dnia 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

Nie każda jednak czynność, która stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Określona czynność jest opodatkowana podatkiem VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady:

Uwzględniając powyższe przepisy stwierdzić należy, że opodatkowanie danej czynności podatkiem od towarów i usług uwarunkowane jest łącznym spełnieniem dwóch przesłanek. Po pierwsze, konkretna czynność powinna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, po wtóre – musi być dokonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Odnosząc regulacje zawarte w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy do art. 18 ustawy wskazać należy, że w przypadku, gdy dłużnik – właściciel nieruchomości – jest podatnikiem podatku VAT, wówczas komornik jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy tej nieruchomości.

Należy zaznaczyć, że sprzedaż składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego będzie Pan przeprowadzał licytację udziału 4/6 w nieruchomości położonej w (…) o nr KW (…), należącej do dłużnika Pana A.R. Nieruchomość została nabyta z podatkiem VAT w dniu 13 grudnia 2005 r. na cele działalności gospodarczej. Na nieruchomości posadowiony jest budynek mieszkalny z lokalami handlowymi, który nie był wykorzystywany do celów osobistych, ma charakter usługowy, był w całości przedmiotem najmu w okresie październik 2016 r. – czerwiec 2018 r. Dłużnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia nieruchomości oraz nie zostały poniesione nakłady na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, które stanowiły co najmniej 30% jej wartości początkowej. Dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT od 1 stycznia 2013 r. – 31 lipca 2018 r.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy, Pana wątpliwości dotyczą ustalenia czy sprzedaż egzekucyjna nieruchomości o nr KW (…) poł. przy ul. (…), będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług a dłużnika należy uznać za podatnika VAT w związku ze sprzedażą ww. nieruchomości.

W tym miejscu należy wskazać, że na mocy art. 659 § 1 ustawy Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

W myśl art. 659 § 2 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do treści powyższego przepisu, oddanie rzeczy innej osobie do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony na podstawie umowy najmu związane jest z wzajemnym świadczeniem najemcy polegającym na zapłacie umówionego czynszu. Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej własności i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie rzeczy przez jego najemcę.

Tak więc, najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Z treści przywołanego wyżej art. 8 ust. 1 ustawy i przedstawionych w tym zakresie objaśnień wynika, że ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów”. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

W konsekwencji, najem stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Tym samym, wypełnia ona określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej.

Pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego.

Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Analiza okoliczności przedstawionych we wniosku oraz obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do transakcji sprzedaży nieruchomości dłużnika, tj. udziału 4/6 w zabudowanej nieruchomości położonej w (…) o nr KW (…), dłużnik występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

W opisie sprawy wskazał Pan bowiem, że dłużnik nabył nieruchomość na cele działalności gospodarczej, zaś budynek posadowiony na nieruchomości ma charakter usługowy, oraz był w całości przedmiotem najmu w okresie październik 2016 r. – czerwiec 2018 r. Ponadto dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT od 1 stycznia 2013 r. – 31 lipca 2018 r.

Zatem kierując się orzeczeniem TSUE C-291/92, które wskazuje kierunek w jakim należy dokonywać interpretacji pojęcia „majątku prywatnego” nie sposób uznać, że wskazana nieruchomość stanowi majątek osobisty dłużnika, a tym samym jej sprzedaż będzie dysponowaniem przez dłużnika własnym majątkiem osobistym.

Z uwagi na powyższe, w tej konkretnej sytuacji nie można uznać, że przedmiotem dostawy będzie składnik majątku osobistego dłużnika. Dokonując sprzedaży nieruchomości, dłużnik nie będzie korzystać z prawa do rozporządzania własnym majątkiem prywatnym, nie jest to bowiem typowe (zwykłe) rozporządzanie prawem własności. Jak wynika z okoliczności sprawy, sposób wykorzystywania nieruchomości wyklucza jej sprzedaż w ramach zarządu majątkiem osobistym.

Zatem dla dostawy nieruchomości zostały spełnione przesłanki do uznania dłużnika za podatnika podatku, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, bowiem sprzedaż będzie dotyczyła składnika majątku dłużnika wykorzystywanego w działalności gospodarczej.

W konsekwencji, Pan – jako komornik sądowy, dokonujący sprzedaży powyższej nieruchomości w drodze egzekucji komorniczej, będzie płatnikiem podatku VAT zobowiązanym do rozliczenia podatku z tytułu dostawy ww. nieruchomości.

W konsekwencji Pana stanowisko, że sprzedaż w drodze licytacji nieruchomości położonej w (…) o nr KW (…) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie należy wskazać, że wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może być albo opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Przy czym należy zaznaczyć, że zakres przedmiotowy wniosku wyznacza pytanie przedstawione przez Wnioskodawcę. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (pytania), tj. kwestii ustalenia, czy sprzedaż w drodze licytacji przedmiotowej nieruchomości będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT zaś dłużnika należy uznać za podatnika VAT z tytułu sprzedaży tej nieruchomości. Natomiast Organ nie zajął stanowiska w kwestii, czy sprzedaż ta jest opodatkowana właściwą stawką podatku, czy też może korzystać ze zwolnienia, gdyż nie była przedmiotem Pana zapytania. Zgodnie bowiem z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku, nie mogą być rozpatrzone.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).