Interpretacja indywidualna z dnia 19 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.209.2023.2.AD

Przedmiotem darowizny było prawo majątkowe, na które składa się uprawnienie do zadatku wpłaconego na konto sprzedającego. Darowizna została dokonana pomiędzy osobami należącymi do zerowej grupy czyli osób wymienionych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe, a w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego:

- w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania – jest prawidłowe,

- w części dotyczącej obowiązku składania zgłoszenia na druku SD-Z2 – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 października 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 19 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizny od wnuka. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 7 grudnia 2023 r. (data wpływu – 7 grudnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Umowę przedwstępną na zakup mieszkania podpisał wnuk i wpłacił kwotę (…) zł jako zadatek do sprzedającego (rynek wtórny). Niestety nie uzyskał kredytu na zakup mieszkania i ostatecznie dziadkowie postanowili kupić mieszkanie. Z uwagi na fakt, że sprzedający nie zwrócił zadatku, a jedynie zgodził się na zmianę nabywcy, notariusz postanowił, że zawrze umowę darowizny praw i obowiązków z umowy przedwstępnej, umożliwiając tym samym zaliczenie zadatku wpłaconego przez wnuka na poczet ceny nabycia nieruchomości przez dziadków. Pozostałą kwotę umożliwiającą zakup mieszkania dziadkowie wpłacili już samodzielnie, ze środków własnych.

W uzupełnieniu wniosku doprecyzował Pan opis zdarzenia przez wskazanie, że (…) 2023 r., została zawarta „umowa darowizny praw i obowiązków” z przedwstępnej umowy sprzedaży udokumentowanej aktem notarialnym (…) 2023 r.

Umowa darowizny z (…) 2023 r. (której dotyczy pytanie) została zawarta pomiędzy wnukiem a dziadkami niemającymi rozdzielności majątkowej – obdarowani.

Przedwstępna umowa sprzedaży zawarta przez wnuka, a będąca później przedmiotem darowizny, dotyczyła zakupu lokalu mieszkalnego oraz udziału (…) w stanowiącym odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnym (garaż). Na jej podstawie wnuk wpłacił zadatek na poczet zakupu mieszkania i garażu, w łącznej wysokości (…) zł ze środków własnych, bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedającej, co zostało udokumentowane aktem notarialnym.

W związku z nieotrzymaniem przez wnuka kredytu bankowego na zakup nieruchomości, dziadkowie zakupili nieruchomość aktem notarialnym (…) ze środków własnych. Zadatek na zakup mieszkania i garażu nie został zwrócony wnukowi. Wnuk aktem notarialnym zawarł umowę darowizny praw i obowiązków z niej z dziadkami, czyli darował zadatek dziadkom.

Do (…) 2023 r. (do 6 m-cy od zaistniałego zdarzenia) planuje Pan złożyć druk SD-Z2 do urzędu skarbowego w związku z otrzymaną darowizną w postaci praw i obowiązków z umowy, czyli zadatku w wysokości (…) zł. Podobnie jak Pana małżonka.

Pytanie ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu

Czy obdarowany przez wnuka dziadek wpłaconym przez wnuka zadatkiem w wysokości (…) zł na zakup nieruchomości (docelowo zakupionej przez dziadka) na podstawie umowy darowizny praw i obowiązków zawartej w formie aktu notarialnego jest zwolniony z podatku od spadków i darowizn?

Pana stanowisko w sprawie ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu

Pana zdaniem, darowizna zadatku (wpłaconego przez wnuka do sprzedającego i darowanego dziadkowi) na podstawie notarialnej umowy darowizny praw i obowiązków, jest zwolniona z podatku od spadku i darowizn.

Dziadek i wnuk należą do I grupy podatkowej, zwolnionej na podstawie ustawy z konieczności opłacenia podatku od spadku i darowizn, pod warunkiem spełnienia określonych ustawą czynności, a sama umowa zakupu mieszkania i darowizny zadatku jest aktem notarialnym sporządzonym u notariusza, który zgodnie z obowiązującym prawem ma obowiązek przesłania elektronicznego jej wypisu do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, co też zgodnie z adnotacją w akcie notarialnym uczynił.

Konieczne jest jednak zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego na druku SD-Z2 otrzymanego zadatku (prawa majątkowego z umowy darowizny praw i obowiązków) do 6 miesięcy od momentu zawarcia transakcji czyli do (…) 2023 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia „darowizna”, dlatego w tym zakresie odwołać się należy do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Jak stanowi natomiast art. 890 § 1 i § 2 cyt. Kodeksu:

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom, które ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron.

Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje, przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 18 omawianej ustawy:

Notariusze są płatnikami podatku od dokonanej w formie aktu notarialnego:

1) darowizny;

2) umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie;

3) umowy nieodpłatnego ustanowienia służebności;

4) umowy nieodpłatnego ustanowienia użytkowania.

Należy zauważyć, że − co do zasady − darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

W myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy:

Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

W myśl art. 4a ust. 1 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

 1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

 2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Zgodnie z art. 4a ust. 4 omawianej ustawy:

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

 1) wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

 2) nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że (…) 2023 r. została zawarta „umowa darowizny praw i obowiązków” – wynikających z przedwstępnej umowy sprzedaży, udokumentowanej aktem notarialnym (…) 2023 r. – pomiędzy wnukiem a dziadkami niemającymi rozdzielności majątkowej. Na podstawie ww. przedwstępnej umowy sprzedaży, wnuk wpłacił zadatek na poczet zakupu mieszkania i garażu, w łącznej wysokości (…) zł ze środków własnych, bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedającego. W związku z nieotrzymaniem przez wnuka kredytu bankowego na zakup nieruchomości, dziadkowie zakupili nieruchomość ze środków własnych. Zadatek na zakup mieszkania i garażu nie został zwrócony wnukowi; sprzedający zgodził się na zmianę nabywcy. Wnuk zawarł z dziadkami umowę darowizny praw i obowiązków wynikających z umowy przedwstępnej, czyli darował zadatek dziadkom.

Jak więc wynika z opisu sprawy, przedmiotem darowizny było prawo majątkowe, na które składa się uprawnienie do zadatku wpłaconego na konto sprzedającego.

Darowizna została dokonana pomiędzy osobami należącymi do zerowej grupy czyli osób wymienionych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zatem z uwagi na fakt, że darowizna została zawarta pomiędzy osobami wymienionymi w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. pomiędzy dziadkiem a wnukiem), to korzysta ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zatem po Pana stronie – jako obdarowanego – nie powstał obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Zatem stanowisko w tym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Podkreślić przy tym należy, że skoro umowa darowizny została sporządzona w formie aktu notarialnego, to – w celu skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa powyżej – nie ciąży na Panu obowiązek zgłoszenia jej do naczelnika urzędu skarbowego.

Z treści art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (jak już wyżej wskazano) co prawda wynika, iż jednym z warunków skorzystania ze zwolnienia jest zgłoszenie przez nabywcę właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek taki nie obejmuje jednak przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron (art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Zatem dla celów skorzystania przez Pana ze zwolnienia podatkowego – wbrew Pana twierdzeniu – nie wystąpił obowiązek zgłoszenia nabycia ww. prawa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na druku SD-Z2.

Tym samym w tej części stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Przedmiotowa interpretacja – zgodnie ze złożonym wnioskiem, została wydana wyłącznie dla Pana. Stosownie bowiem do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Nie rozstrzyga ona zatem o skutkach podatkowych otrzymania darowizny przez Pana żonę. Stosownie do powyższego, jeżeli Pana żona chciałby również otrzymać interpretację indywidualną, to powinna złożyć odrębny wniosek i uiścić wymaganą opłatę.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.