Interpretacja indywidualna z dnia 15 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT1.4011.771.2023.1.AS

Skutki podatkowe administrowania lokalami mieszkalnymi do czasu zakończenia postępowania spadkowego przez jednego z spadkobiorców.

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 listopada 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 9 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy sposobu ustalenia przychodów z najmu.Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pani X (Wnioskodawczyni) w związku ze śmiercią Pani Y, która była jej dalszą ciocią, jest w gronie 26 potencjalnych spadkobierców. Zmarła pozostawiła środki pieniężne oraz 3 lokale mieszkalne, z których 2 są wynajmowane. Żaden z potencjalnych spadkobierców nie chce pobierać należności za najem oraz regulować należności czynszowych za lokal nie wynajęty.

W zaistniałych okolicznościach polecono dwóm najemcom regulowanie z należnych kwot z tytułu umowy najmu czynsz bieżący i opłaty dotyczące zajmowanych przez najemców lokali oraz lokalu niewynajmowanego bezpośrednio do Wspólnot Mieszkaniowych oraz dostawców mediów. Żaden z potencjalnych spadkobierców nie otrzymuje osobiście kwot z tytułu najmu, a kwoty z sum czynszów najmu są przeznaczane na koszty utrzymania masy spadkowej w postaci trzech lokali mieszkalnych. Potencjalni spadkobiercy do czasu zakończenia postępowania spadkowego po zmarłej chcą powierzyć Wnioskodawczyni administrowanie - nadzór nad realizacją umów najmu, tj. pilnowanie zapłacenia kwot z tytułu najmu z przeznaczeniem na wpłaty bezpośrednio do Wspólnot Mieszkaniowych i dostawców mediów.

Kwoty wynikające z umów najmu są znacznie niższej wartości od obecnych cen rynkowych i ich wysokości nie zawsze wystarczają na pokrycie bieżących opłat związanych z utrzymaniem wszystkich trzech lokali mieszkalnych.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego należne czynsze za najem dwóch lokali nie zawsze pokrywają koszty bieżącego utrzymania wszystkich trzech lokali mieszkalnych. W przypadku wystąpienia nadwyżki przychodów nad wydatkami związanymi z utrzymaniem wszystkich trzech lokali mieszkalnych najemcy zobowiązani są do wpłaty kwoty nadwyżki na poczet czynszu należnego za kolejny miesiąc lub inne należności związane z utrzymaniem lokalu (np. przegląd kominiarski).

Pytanie

Czy w opisanym stanie faktycznym opłaty czynszowe najemców, przekazywane na rzecz bieżących opłat wszystkich trzech lokali mieszkalnych, będą stanowiły źródło przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni fakt sprawowania nadzoru nad rozliczaniem należności czynszowych za najem lokali mieszkalnych wchodzącymi w skład masy spadkowej po zmarłej nie będą one stanowiły źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przekonanie to wynika z treści art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późniejszymi zmianami), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych. Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego zmarła pozostawiła w spadku środki pieniężne, lokale mieszkalne oraz umowy cywilnoprawne (najmu lokali mieszkalnych).

W myśl art. 924 ustawy Kodeks cywilny spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast zgodnie z treścią art. 925 ustawy Kodeks cywilny spadkobiercy nabywają spadek z chwilą otwarcia spadku. Jak wynika ze wskazanych norm prawnych, z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, które podlegają przepisom prawa spadkowego. Z datą śmierci spadkodawcy koniecznym jest ustalenie masy spadkowej oraz grona spadkobierców. W celu ustalenia grona spadkobierców na dzień śmierci spadkodawcy. W tym celu wystąpiono do Sądu z wnioskiem o stwierdzenia nabycia spadku przez potencjalnych 26 spadkobierców.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, na dzień dzisiejszy nie zostało jeszcze ustalone grono spadkobierców, a tym samym nie jest możliwe określenie na kogo i w jakich udziałach przechodzi masa spadkowa. Jak wynika to z treści art. 666 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, do czasu objęcia spadku przez spadkobierców koniecznym jest sprawowanie zarządu nad masą spadkową. W tym celu sąd spadkowy może ustanowić kuratora spadkowego, który jak wynika z interpretacji podatkowych nie jest osobą zobowiązaną do odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych z tytułu umów najmu.

Środki pieniężne zmarłej znajdujące się na rachunkach bankowych nie wymagają nadzoru, natomiast realizacja umów cywilnoprawnych powinna być, do czasu prawomocnego stwierdzenia nabycia spadku przez Sąd, objęta takim nadzorem. Celem tego nadzoru jest utrzymanie masy spadkowej i niedopuszczenie do powstania długów związanych z bieżącymi opłatami za wszystkie lokale, w tym te wynajmowane.

Sprawując nadzór Pani X nie uzyskuje żadnych przychodów od najemców, jak i z tytułu takiego nadzoru.

Zgodnie z treścią art. 10 ustawy z dnia 21 lipca 1991 r., przychody z najmu stanowią źródło przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych. Brak uzyskiwania jakichkolwiek środków pieniężnych w przekonaniu Wnioskodawczyni powoduje, że nie występuje źródło przychodów.

Za takim stanowiskiem przemawia również fakt, że na dzień dzisiejszy nie ma podmiotu wynajmującego, gdyż w miejsce zmarłego wchodzą wszyscy spadkobiercy. Grono spadkobierców nie jest ustalone, a postępowanie sądowe o stwierdzenie nabycia spadku jest w toku. Dopiero po zakończeniu tego postępowania zostaną ustaleni spadkobiercy, którzy to obejmą masę spadkową w udziałach wynikających z postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Istotnym jest, że istniejące grono potencjalnych spadkobierców może ulec zwiększeniu, jak i zmniejszeniu (np. pojawi się członek rodziny nieznany na dzień dzisiejszy, nastąpi zgon jednego z potencjalnych spadkobierców, czy nastąpi odrzucenie spadku).

Ponadto, zgodnie z treścią art. 12 ustawy z dnia 28 lipca 1983 o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774), w przypadku nabycia prawa majątkowego (umowa najmu lokalu) powtarzające świadczenia na rzecz nabywców stanowią podstawę opodatkowania podatkiem o spadków i darowizn.

Stanowisko takie zawarł WSA w Warszawie w sprawie oznaczonej sygnaturą lll SA/18/09/03 z dnia 15 września 2024 r. W takim przypadku zgodnie z treścią art. 2 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn wyłączone są z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W takich okolicznościach sprawowanie nadzoru nad realizacją umów najmu wchodzących w skład masy spadkowej nie powoduje, iż staje się ona podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu najmu nieruchomości wchodzącej w skład masy spadkowej.

Przekonanie to uzasadnia fakt, że Wnioskodawczyni nie otrzymuje żadnych środków pieniężnych, będzie jedynie działać w interesie spadkobierców by zachować masę spadkową i nie dopuścić do powstania zobowiązań. W takich okolicznościach faktycznych Wnioskodawczyni nie będzie w tym zakresie podatnikiem, a tym samym nie wystąpi opodatkowanie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W ustawie z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) wskazane zostały poszczególne źródła przychodów oraz sposoby opodatkowania dochodów z każdego z tych źródeł.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Stosownie do art. 9a ust. 6 ww. ustawy:

Dochody osiągane przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6, są opodatkowane w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Zasady opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne uregulowane są w przepisach ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2540 ze zm.).

Jak stanowi art. 2 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne:

Osoby fizyczne osiągające przychody, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym, opłacają ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Stosownie do art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne:

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tych tytułów stosuje się przepisy art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym.

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 4 lit. a) tej ustawy:

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5% przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1a, do kwoty 100 000 zł; od nadwyżki ponad tę kwotę ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 12,5% przychodów.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że potencjalni spadkobiercy do czasu zakończenia postępowania spadkowego po zmarłej chcą Pani powierzyć nadzór nad realizacją umów najmu, tj. pilnowanie zapłacenia kwot z tytułu najmu z przeznaczeniem na wpłaty bezpośrednio do Wspólnot Mieszkaniowych i dostawców mediów. Ani Pani ani żaden z innych potencjalnych spadkobierców nie otrzymuje osobiście kwot z tytułu najmu. W przypadku wystąpienia nadwyżki przychodów nad wydatkami związanymi z utrzymaniem wszystkich trzech lokali mieszkalnych najemcy zobowiązani są do wpłaty kwoty nadwyżki na poczet czynszu należnego za kolejny miesiąc lub inne należności związane z utrzymaniem lokalu.

Należy zatem wyjaśnić, że w przypadku opodatkowania przychodów (dochodów) z najmu zryczałtowanym podatkiem dochodowym ustawodawca przyjął zasadę, że opodatkowaniu podlegają:

-przychody, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie przychody, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

-przychody, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przychody, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru.

Przykładowo, jeśli należnością podatnika z umowy najmu jest czynsz najmu, to obowiązek podatkowy z tytułu najmu powstaje z momentem, kiedy wynajmujący otrzyma ten czynsz (tj. dostanie fizycznie pieniądze od najemcy albo otrzyma wpłatę od najemcy na rachunek bankowy). A zatem – w omawianym systemie rozliczania podatku – czynsz najmu, którego nie otrzymał wynajmujący, ani którego nie postawiono wynajmującemu do dyspozycji nie jest jego przychodem, nawet jeśli ten czynsz jest mu należny (tj. zgodnie z umową najmu powinien już zostać otrzymany przez wynajmującego).

Reasumując, skoro w opisanym zdarzeniu przyszłym nie będzie uzyskiwać Pani przychodów z najmu mieszkań, tym samym po Pani stronie nie powstanie obowiązek podatkowy z tego tytułu. Sprawując nadzór nad realizacją umów najmu nie będzie Pani podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu najmu nieruchomości wchodzących w skład spadku.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) i musi się Pani zastosować do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).