Interpretacja indywidualna z dnia 9 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.220.2023.2.MD

Skutki podatkowe darowizny środków pieniężnych od męża obywatela Polski na rzecz żony, obywatelki Nigerii mającej miejsce zamieszkania w Polsce.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 października 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 27 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny od męża, obywatela Polski na rzecz żony, obywatelki Nigerii. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z daty wpływu 3 stycznia 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani obywatelką Nigerii, która od (…) r. w sposób stały i nieprzerwany przebywa na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Od (…) r. jest Pani w związku małżeńskim z obywatelem Rzeczpospolitej Polskiej Panem (…). W (…) r., przy pomocy firmy zajmującej się pośredniczeniem w legalizacji pobytu i pracy obcokrajowców, złożyła Pani wniosek do (…) Urzędu Wojewódzkiego o pozwolenie na pobyt czasowy w Polsce (przed upływem ważności Pani wizy).

W (…) r., w związku z wyżej opisaną sprawą została Pani zwizytowana przez funkcjonariuszy Straży Granicznej, a następnie w (…) r. przez funkcjonariuszy Policji. Pomimo powyższego, na dzień złożenia wniosku o interpretację nie otrzymała Pani informacji o rozstrzygnięciu powyższej sprawy, z racji bardzo dużej ilości wniosków oczekujących nadal na rozpatrzenie. Podała Pani nr. Referencyjny wniosku w sprawie wydania zezwolenia na pobyt czasowy.

Wskazuje Pani również, że od czasu pobytu w Polsce przez rok wynajmowała mieszkanie we Wrocławiu, w którym zamieszkiwała z rodziną, a obecnie zakupiła w tym celu mieszkanie. Wskazuje Pani zatem, że obecnie (…) stanowi Pani główne centrum życiowe i planuje w nim pozostać. Dzieci Pani oraz Pani męża, które posiadają jednocześnie polskie i nigeryjskie obywatelstwo ((…)) uczęszczają (…) do szkoły i przedszkola, natomiast Pani została przyjęta na studia (…). Powyższe okoliczności jednoznacznie wskazują, że to właśnie Polska, a nie Nigeria jest Pani centrum interesów życiowych.

Pani mąż w sierpniu 2023 r. dokonał na Pani rzecz darowizny środków pieniężnych, przelewem na Pani rachunek bankowy.

Pytanie

Czy darowizna przekazana przez męża – obywatela Polski na rzecz Pani – obywatelki Nigerii, starającej się o wydanie zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, będzie korzystała ze zwolnienia z art. 4a ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.

Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie zawierają definicji pojęcia „darowizna” dlatego konieczne jest odwołanie się do art. 888 § 1 ustawy Kodeks cywilny.

W myśl ww. art. 888 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Tak określone essentialia negotii umowy darowizny pozwalają zaliczyć ją do umów jednostronnie zobowiązujących konsensualnych, nieodpłatnych i kauzalnych. Świadczenie darczyńcy może polegać zwłaszcza na przeniesieniu własności, użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, przelewie wierzytelności, zwolnieniu z długu, przejęciu długu, zrzeczeniu się ograniczonego prawa rzeczowego lub zmianie pierwszeństwa takiego prawa. Skutkiem darowizny jest więc bezpłatne zwiększenie aktywów obdarowanego albo zmniejszenie jego pasywów. Ponadto, świadczenie darczyńcy powinno być spełnione kosztem jego majątku, co oznacza, że w ostatecznym rozrachunku to majątek darczyńcy obciążany jest obowiązkiem świadczenia (por. G. Karaszewski (w:) Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX/el. 2022, art. 888.).

Na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 (art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Natomiast stosownie do art. 4 ust. 4 ww. ustawy, zwolnienia określone w ust. 1 oraz art. 4a (przepis ten ma zastosowanie w tym stanie faktycznym) i art. 4b stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium takiego państwa.

Mając na uwadze treść ww. przepisu należy stwierdzić, że zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ust. 1 cyt. ustawy ma zastosowanie do podmiotów, które w dniu wystąpienia zdarzenia prawotwórczego transakcji (w tym przypadku darowizny), działając jako nabywca w rozumieniu prawa cywilnego, spełniły co najmniej jedną z wymienionych niżej cech:

-posiadają obywatelstwo polskie,

-posiadają obywatelstwo jednego z państw członkowskich UE lub jednego z państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego,

-mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

-mają miejsce zamieszkania na terytorium jednego z państw członkowskich UE lub jednego z państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

O ile przesłanki dot. obywatelstwa nie budzą większych wątpliwości, to w przypadku miejsca

zamieszkania, konieczne jest odwołanie się do treści art. 25 Kodeksu cywilnego, gdyż przepisy polskiego prawa podatkowego nie zawierają definicji tego pojęcia.

Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

W orzecznictwie panuje pogląd, iż na prawną konstrukcję miejsca zamieszkania składają się dwa elementy: zewnętrzny (fakt przebywania) i wewnętrzny (zamiar stałego pobytu). O stałości pobytu na określonym terytorium decyduje przede wszystkim takie przebywanie, które ma na celu założenie tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów, chodzi zatem o aktualne centrum życiowej działalności konkretnego człowieka. O zamiarze stałego pobytu można mówić wówczas, gdy występują okoliczności pozwalające przeciętnemu obserwatorowi na wyciągnięcie wniosku, że określona miejscowość jest głównym ośrodkiem działalności danej dorosłej osoby fizycznej, w której koncentrują się jej czynności życiowe, i to bez względu na adres jej zameldowania. Wyrażenie zamiaru stałego pobytu nie wymaga złożenia oświadczenia woli. Wystarczy więc, że zamiar taki wynika z zachowania danej osoby, a mianowicie koncentracji aktywności życiowej w określonej miejscowości, (por. wyrok WSA w Poznaniu z 19 sierpnia 2022 r. sygn. akt III SA/Po 2/22, wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 28 lipca 2022 r. sygn. akt I SA/G 373/21, wyrok NSA z 5 kwietnia 2022 r. sygn. akt III FSK 446/21 – wskazuje Pani, że wymienione wyroki zostały wydane w odmiennych stanach faktycznych niż opisane w tym wniosku zdarzenie, ale wskazane w nich rozumienie, przez sądy administracyjne, przesłanek miejsca zamieszkania jest istotne dla prawidłowego rozstrzygnięcia wniosku).

Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych prezentowanym w interpretacjach indywidualnych, wydanych w zbliżonym stanie faktycznym do tego zdarzenia, należy stwierdzić, że jeżeli ma Pani miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, to opisana we wniosku darowizna, z uwagi na fakt, że została zawarta pomiędzy osobami wymienionymi w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. pomiędzy mężem a żoną), będzie korzystać ze zwolnienia  podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn (por. interpretacje indywidualne Dyrektora KIS z 4 marca 2022 r. znak: 0111-KDIB2-3.4015.2.2022.2.JKU (dot. darowizny dokonanej na rzecz obywatelki Niemiec), z 10 września 2020 r. znak: 0111-KDIB2-3.4015.89.2020.2.BD (dot. transakcji darowizny zawartej pomiędzy obywatelem Rzeczpospolitej Polskiej a obywatelką Federacji Rosyjskiej – małżeństwo), z 4 grudnia 2018 r. znak: 0111-KDIB4.4015.142.2018.1.MCZ (dot. transakcji darowizny, darowizna lokalu mieszkalnego położonego w Polsce na rzecz obywatelki Ukrainy).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Pani – będąca obywatelką Nigerii otrzymała od swojego męża – obywatela Polski – darowiznę. Pani oraz darczyńca są małżeństwem od maja 2014 r. Natomiast oświadcza Pani, że przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieprzerwanie od września 2022 r. i w trakcie dokonania transakcji darowizny mieszkała na terytorium Polski (co potwierdza umowa najmu lokalu mieszkalnego, a obecnie umowa zakupu nieruchomości) oraz protokoły ich przekazania, a także informacja o adresie zameldowania jej dzieci) i planuje nadal pozostać na terytorium RP (co potwierdza między innymi fakt nabycia przez Panią nieruchomości oraz zakwalifikowanie się na studia MBA we Wrocławiu). Nadto stara się Pani od ponad prawie roku o uzyskanie decyzji/zezwolenia na pobyt czasowy na terytorium RP, następnie o zezwolenie na pobyt stały. Jak bowiem wynika z ustawy o cudzoziemcach – może zostać udzielone zezwolenie na pobyt stały na terytorium Rzeczpospolitej na czas nieoznaczony, jeżeli wnioskodawca spełnia jeden z warunków określonych w art. 195 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach, tj. pozostaje w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim z obywatelem polskim i pozostaje w tym związku małżeńskim przez co najmniej 3 lata przed dniem, w którym złożył wniosek o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały, i bezpośrednio przed złożeniem tego wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 2 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z tym obywatelem polskim lub w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych (art. 195 ust. 1 pkt 4 ustawy o cudzoziemcach).

Mając powyższe okoliczności na względzie, w tym fakt, iż zakupiła Pani mieszkanie we Wrocławiu, planuje rozpocząć tutaj studia oraz Pani najbliższa rodzina tutaj zamieszkuje (w tym dzieci, które uczęszczają w Polsce do szkoły) jednoznacznie wskazują, że to właśnie Polska, a nie Nigeria jest centrum Pani osobistych oraz majątkowych interesów. W konsekwencji czego, spełniona jest przesłanka miejsca zamieszkania opisana w ww. art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Mając na uwadze powyższe – w Pani ocenie – opisana we wniosku darowizna z uwagi na fakt, że została dokonana pomiędzy osobami wymienionymi w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. pomiędzy małżonkami) oraz obdarowana (obywatelka Nigerii) ma miejsce zamieszkania w Polsce, będzie korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie definiuje pojęcia darowizny. W tym zakresie konieczne jest sięgnięcie do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Jak stanowi art. 888 § 1 ww. Kodeksu:

Z art. 890 § 1 cyt. Kodeksu wynika, że:

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Umowa darowizny ma charakter umowy zobowiązującej (konsensualnej) – do zawarcia umowy dochodzi z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia woli – jednostronnej, jako nie przynoszącej darczyńcy żadnej opłaty. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 i ust. 4 cyt. ustawy:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 ww. ustawy:

W myśl art. 14 ust. 1-3 cyt. ustawy:

Niezależnie od powyższego, ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje w swojej treści zwolnienie podmiotowo-przedmiotowe, dla członków najbliższej rodziny.

Zgodnie z treścią art. 4a ust. 1, 3 oraz 4 tej ustawy:

Jak wynika z art. 4 ust. 4 cyt. ustawy:

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, Pani mąż w sierpniu 2023 r. dokonał na Pani rzecz darowizny środków pieniężnych, przelewem na Pani rachunek bankowy. Jest Pani obywatelką Nigerii, która od (…) r. w sposób stały i nieprzerwany przebywa na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Od (…) r. jest Pani w związku małżeńskim z obywatelem Rzeczpospolitej Polskiej. Od czasu pobytu w Polsce przez rok wynajmowała (…), w którym zamieszkiwała z rodziną, a obecnie zakupiła w tym celu mieszkanie. Wskazuje Pani zatem, że obecnie (…) stanowi Pani główne centrum życiowe i planuje w nim pozostać. Dzieci Pani oraz Pani męża, które posiadają jednocześnie polskie i nigeryjskie obywatelstwo ((…)) uczęszczają (…) do szkoły i przedszkola, natomiast Pani została przyjęta na studia (…). Powyższe okoliczności jednoznacznie wskazują, że to właśnie Polska, a nie Nigeria jest Pani centrum interesów życiowych. W (…) r., przy pomocy firmy zajmującej się pośredniczeniem w legalizacji pobytu i pracy obcokrajowców, złożyła Pani wniosek do Urzędu Wojewódzkiego o pozwolenie na pobyt czasowy w Polsce (przed upływem ważności Pani wizy).

Pani wątpliwości budzi, czy może Pani skorzystać ze zwolnienia podmiotowo-przedmiotowego w związku z nabyciem ww. darowizny od męża.

Stoi Pani na stanowisku, że ma Pani prawo skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania.

Jak wynika z powołanego powyżej art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dla skorzystania ze zwolnienia z art. 4a tej ustawy przy zawarciu umowy darowizny, koniecznym jest, aby obdarowany:

a) posiadał obywatelstwo Polskie, lub

b) posiadał obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub

c) miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

d) miał miejsce zamieszkania na terytorium jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

W przepisach polskiego prawa podatkowego pojęcie „miejsca zamieszkania” nie zostało zdefiniowane.

Jak stanowi art. 25 Kodeksu cywilnego:

Warunek przebywania w danym miejscu ma charakter obiektywny i nie ma problemów dowodowych w wykazaniu, że dana osoba przebywa lub nie w danej miejscowości. Zamiar stałego pobytu w danej miejscowości ma natomiast charakter subiektywny, ponieważ odnosi się do woli osoby. Należy jednak zauważyć, iż istnieją kryteria obiektywizujące zamiar stałego pobytu. Uznaje się na przykład, że podatnik wykazuje zamiar stałego pobytu w danej miejscowości, jeżeli miejscowość ta stanowi dla niego centrum jego życiowej działalności, ocenianej w aspekcie jego powiązań osobistych i gospodarczych.

W związku z opisanymi okolicznościami oraz powołanymi powyżej przepisami należy stwierdzić, że skoro Pani – obdarowana oświadczyła, iż miejsce zamieszkania ma na terytorium Polski, w Polsce zamieszkuje Pani najbliższa rodzina (mąż oraz dzieci), Pani centrum interesów życiowych jest Polska (zamieszkuje tu Pani, rozpoczyna studia, Pani dzieci chodzą tutaj do szkoły), a także że stara się Pani o zezwolenie na pobyt czasowy – to podjęte przez nią aktywności uzewnętrzniają zamiar stałego pobytu w Polsce i wskazują na faktyczne zamieszkanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jeżeli zatem istotnie Pani jako obdarowana ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, to opisana we wniosku darowizna na Pani rzecz, z uwagi na fakt, że zostanie zawarta pomiędzy osobami wymienionymi w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. pomiędzy mężem a żoną), będzie korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli spełni Pani pozostałe warunki przewidziane dla ww. zwolnienia, a więc złoży Pani w terminie 6 miesięcy zgłoszenie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych SD-Z2 do właściwego Naczelnika Urzędu Skarbowego, a także udokumentuje Pani darowiznę dowodem przelewu na Pani rachunek bankowy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a i art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.