Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 5 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.674.2023.3.MAP
Koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnej umowy cesji wierzytelności.
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
·nieprawidłowe w zakresie momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu odpłatnej umowy cesji wierzytelności oraz
·prawidłowe w pozostałym zakresie.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
28 września 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 25 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od towarów i usług oraz podatku od czynności cywilnoprawnych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 grudnia 2023 r. (wpływ 18 grudnia 2023 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Jest Pan polskim rezydentem podatkowym i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie konserwacji i naprawy pojazdów samochodowych i jest Pan czynnym podatnikiem podatku VAT. Nie prowadzi Pan działalności w obszarze windykacji długów. Naprawia Pan pojazdy uszkodzone w czasie kolizji i wypadków drogowych w trybie bezgotówkowym. Właściciel uszkodzonego pojazdu podpisuje dla Pana upoważnienie do odbioru odszkodowania. Po oszacowaniu kosztów naprawy, przesyła Pan kosztorys do firmy ubezpieczeniowej celem weryfikacji i akceptacji kosztów naprawy. Po uzgodnieniu z firmą ubezpieczeniową bezspornej kwoty należnej za naprawę pojazdu, wystawiana jest faktura VAT za usługę. Ubezpieczyciel wpłaca kwotę wynikającą z faktury VAT na Pana konto bankowe. Planuje Pan po tym etapie, podpisać z poszkodowanym klientem odpłatną umowę cesji wierzytelności. Cesja wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Na podstawie tejże cesji planuje Pan dochodzić dodatkowego wynagrodzenia na drodze sądowej lub korzystając z usług prawnych podpisać ugodę. Po prawomocnym wyroku sądowym lub ugodzie pozasądowej ubezpieczyciel, na podstawie cesji wierzytelności dopłaci zasądzoną lub uzgodnioną ugodą kwotę na Pana konto. Po otrzymaniu zapłaty wykaże Pan ją jako przychód z działalności gospodarczej.
W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku doprecyzował Pan, że nabycie wierzytelności nastąpi na podstawie odkupu roszczeń odszkodowawczych, co umożliwia artykuł 511 Kodeksu cywilnego. Cesja zawarta będzie zgodnie z art. 509, art. 510 oraz art. 511 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.). Przedmiotem nabycia będzie prawo do wierzytelności i prawo do odszkodowania.
Nabywa Pan wierzytelność na własne ryzyko, ponieważ nie można z całą pewnością stwierdzić, że wierzytelność zostanie w ogóle spłacona (a także w jakiej wysokości). W praktyce bowiem cesjonariusz może zawrzeć ugodę z towarzystwem ubezpieczeniowym lub skierować sprawę do sądu (przy czym nie wiadomo, czy sąd uwzględni powództwo). Sprawia to, że z perspektywy firmy odzyskującej odszkodowanie nabywa ona wierzytelności trudne - poniżej ich nominalnej wartości (z uwagi na opisane powyżej ryzyko potencjalnych komplikacji w ich uzyskaniu). Perspektywa uzyskania wierzytelności w wysokości określonej Pana żądaniem (czy też skierowanym przeciwko temu podmiotowi pozwem) jest niepewna i zależy od wyników postępowania sądowego. Nie jest Pan w stanie przewidzieć, czy w ogóle dojdzie do wypłaty odszkodowania oraz ewentualnie w jakiej kwocie.
Po nabyciu wierzytelności będzie Pan dochodził na drodze sądowej lub w drodze podpisanej ugody dodatkowego odszkodowania związanego z uszkodzonym pojazdem lub/oraz dodatkowego wynagrodzenia wg sporządzonego przez Pana, jako płatnika, kosztorysu po średnich stawkach rynkowych za daną usługę. Przedmiotem sporu/ugody będzie kwota wynikająca ze sporządzonego kosztorysu. Umowa nabycia wierzytelności (cesja) nie będzie zawierała postanowień umożliwiających dokonanie zwrotu wierzytelności lub ich części na pierwotnego wierzyciela. Nabywa Pan taką cesję na własne ryzyko. Nabyte wierzytelności w dacie ich poniesienia będą stanowić wierzytelności niewymagalne. Nie dojdzie do przekazania jakiegokolwiek wynagrodzenia dla Pana w związku z nabyciem wierzytelności. Umowa przelewu wierzytelności nie nakłada na Pana obowiązku innych dodatkowych świadczeń na rzecz poszkodowanych. Wierzytelność zostanie przez Pana nabyta we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko. Wartość wierzytelności będzie kalkulowana na podstawie kosztorysu po średnich stawkach rynkowych. Na Pana rzecz przelewane są w ramach cesji wierzytelności roszczenia odszkodowawcze z tytułu likwidacji szkody za cenę określoną w umowie cesji, która ustalana byłaby każdorazowo z poszkodowanym - cedentem i nie przekraczałaby ustalonej wartości nominalnej wierzytelności. Ponadto, na mocy zawartej umowy cesji będzie Pan posiadał wyłączne prawo do wypłaconej przez podmiot odpowiedzialny dodatkowej kwoty odszkodowania. Cena za jaką Pan nabędzie wierzytelność nie będzie odzwierciedlała jej rzeczywistej wartości ponieważ będzie mniejsza niż wartość rynkowa z kalkulacji. Wartość zbycia wierzytelności na Pana rzecz będzie ustalana umownie ze zbywającym za kwotę, na którą zbywający jest gotów pozbyć się wierzytelności. W chwili nabycia przez Pana wierzytelności nie odzwierciedlają one rzeczywistej ekonomicznej ich wartości. Cena za nabyte wierzytelności nie odpowiada ich wartości rynkowej w chwili ich nabycia, ponieważ jest niższa.
Działalność gospodarczą prowadzi Pan od 1 czerwca 1995 r. Dokumentacją dla potrzeb podatku dochodowego od osób fizycznych jest podatkowa księga przychodów i rozchodów. Koszty rozliczane są w ramach działalności gospodarczej metodą uproszczoną. Wierzytelności zostaną zarachowane na podstawie art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako przychód należny w dacie ich faktycznej zapłaty.
Wierzytelności wskazane we wniosku nie będą stanowiły szczególnego rodzaju wierzytelności własnej. Ewentualne wydatki związane z cesją praw które zamierza Pan zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej to koszty obsługi prawnej. Związek przyczynowo-skutkowy poniesionych wydatków z tytułu podpisania odpłatnej cesji praw, o której mowa we wniosku, dotyczy wartości in plus dla Pana firmy. Cesja zostaje zakupiona za kwotę mniejszą niż jej wartość rynkowa a uzyskany przychód rokuje przychód w wartości rynkowej cesji. W związku z powyższym, w większości przypadków szacuje Pan osiągnięcie zysku, a co za tym idzie dochodu w prowadzonej działalności gospodarczej.
Pytania (pytania Nr 2, 4 oraz 5 zostały ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
1.Czy podpisana odpłatna cesja praw jest kosztem podatkowym w momencie przeniesienia praw i zapłaty cedentowi?
2.Czy cesja wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
3.Czy po wystawieniu faktury na kwotę bezsporną, podpisaniu umowy cesji, skierowaniu do sądu i wygraniu sprawy lub alternatywnie po podpisaniu ugody przedsądowej, może Pan wykazać przychód z działalności gospodarczej w momencie zapłaty zasądzonej kwoty?
4.Jeśli odpowiedź na pytanie Nr 2 okaże się twierdząca, to jak należy opodatkowywać podatkiem VAT czynności opisane w zdarzeniu przyszłym począwszy od cesji wierzytelności, aż po uzyskanie przez Pana przychodu z tytułu odszkodowania otrzymanego od Towarzystwa Ubezpieczeniowego? W szczególności jak określić przedmiot opodatkowania, podstawę opodatkowania, kiedy powstaje obowiązek podatkowy, czy winien Pan wystawić fakturę na dłużnika (Towarzystwo Ubezpieczeń), względnie, czy w sytuacji nabywania wierzytelności powinien Pan wykazywać podatek należny z tytułu takiej transakcji?
5.Czy nabycie wierzytelności będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC)?
Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest udzielenie odpowiedzi na pytania Nr 1 i Nr 3 dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie pytań Nr 2 oraz Nr 4 dotyczących podatku od towarów i usług oraz w zakresie pytania Nr 5 dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.
Pana stanowisko w sprawie
Ad. 1.
Uważa Pan, że, odpłatna cesja praw jest kosztem podatkowym w momencie przeniesienia praw i zapłaty cedentowi, ponieważ podstawową metodą rozliczania kosztów uzyskania przychodów jest metoda określona w art. 22 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którą koszty można potrącić wyłącznie w roku, w którym zostały poniesione.
Ad. 3.
Pana zdaniem, w związku z nabyciem wierzytelności w przedstawionych warunkach, po Pana stronie nie powstaje na jakiejkolwiek podstawie prawnej przychód lub dochód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Cechą wierzytelności jest to, że generuje ona przychód dopiero w przyszłości, w postaci środków pieniężnych uzyskanych z jej spłaty lub odpłatnego zbycia. W związku z powyższym, przychód powstanie dopiero w momencie gdy zapłata za wierzytelność stanie się definitywna i nie będzie miała charakteru zwrotnego.
Zgodnie z art. 14 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za datę powstania przychodu, uważa się dzień wydania rzeczy zbycia prawa majątkowego, wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.
W związku z powyższym, przychód u Pana powstanie w momencie zapłaty zasądzonej kwoty na Pana konto bankowe.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest:
·nieprawidłowe w zakresie momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu odpłatnej umowy cesji wierzytelności oraz
·prawidłowe w pozostałym zakresie.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie reguluje kwestii związanych z cesją wierzytelności. Regulacje w tym zakresie zawierają przepisy art. 509-518 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).
Stosownie do przepisu art. 509 § 1 ww. ustawy:
Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
W myśl art. 509 § 2 ww. ustawy:
Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.
Zgodnie z art. 510 § 1 powyższej ustawy:
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
W świetle powyższych przepisów, przeniesienie wierzytelności polega na tym, że prawa przysługujące zbywcy (dotychczasowemu wierzycielowi) przechodzą na nabywcę wierzytelności. Właściwość zobowiązania, uprawnienia wierzyciela i zobowiązania dłużnika pozostają bez zmian, gdyż w wyniku umowy cesji wierzytelności zmienia się tylko wierzyciel.
W wyniku przeniesienia (przelewu, cesji) wierzytelności wygasa u dotychczasowego wierzyciela (cedenta) stosunek zobowiązaniowy z dłużnikiem, powstają natomiast nowe stosunki zobowiązaniowe w rozumieniu cywilnoprawnym pomiędzy nabywcą wierzytelności (cesjonariuszem) a dłużnikiem oraz pomiędzy zbywcą a nabywcą wierzytelności, jeżeli przeniesienie wierzytelności jest odpłatne.
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Stosownie do art. 22 ust. 1 cyt. ustawy:
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów.
Odnosząc się do kwestii kosztów, kosztem uzyskania przychodów jest wyłącznie taki koszt, który spełnia kumulatywnie warunki określone w cytowanym art. 22 ust. 1 ustawy, czyli:
·został poniesiony przez podatnika,
·jest definitywny, a więc bezzwrotny,
·pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
·jego poniesienie miało na celu uzyskanie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów, tj. istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania; w momencie ponoszenia wydatku podatnik mógł, obiektywnie oceniając, oczekiwać skutku w postaci osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenie ich źródła,
·nie został wyłączony z kategorii kosztów podatkowych mocą art. 23 ust. 1 ustawy,
·został właściwie udokumentowany.
Stosownie do ww. art. 23 ust. 1 ustawy za koszty uzyskania przychodu nie uważa się m.in. wydatków na :
a) nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
b) nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części,
c) ulepszenie środków trwałych, które zgodnie z art. 22g ust. 17 powiększają wartość środków trwałych, stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych
- wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d), oraz gdy odpłatne zbycie rzeczy i praw jest przedmiotem działalności gospodarczej, a także w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, bez względu na czas ich poniesienia;
Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowić mogą koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, a właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:
·przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz
·potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu.
Dla ustalenia momentu zaliczenia wydatków w ciężar kosztów uzyskania przychodów, podatnik powinien rozpoznać rodzaj powiązania kosztów z przychodami. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania koszty podatkowe można podzielić na:
·bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód),
·inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji kosztu „bezpośredniego” oraz kosztu „pośredniego” – brak takiej definicji związany jest z nieokreślonością tych pojęć i brakiem stałych, niezmiennych kryteriów oceny wystąpienia bezpośredniego lub jedynie pośredniego związku takich kosztów z przychodami osoby prawnej w konkretnym przypadku. W efekcie te same wydatki mogą być w danych warunkach bezpośrednimi, zaś w innych jedynie pośrednimi kosztami uzyskania przychodu. Ocena tej kwestii musi być więc dokonywana w każdym przypadku na tle określonej sytuacji, przy uwzględnieniu indywidualnych cech działalności podatnika, w warunkach której wydatki te są ponoszone. Przy czym, jeżeli określone wydatki można powiązać z osiąganiem konkretnego przychodu, to bez względu na możliwość jednoczesnego wywiedzenia pośredniego związku tych wydatków z ewentualnymi innymi przychodami, zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów ocenić należy w kontekście tego przychodu, z którym wydatki te są bezpośrednio związane.
Zgodnie z ugruntowanym poglądem, kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów z danego źródła. Są to więc wszelkie koszty, których poniesienie jest niezbędne, aby określone źródło przychodów przyniosło konkretne przychody. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru. Podobnie traktować należy wydatki na zakup materiałów i produktów, które można przypisać do konkretnego przychodu, a tym samym dokonać identyfikacji i konkretyzacji przychodu uzyskanego w następstwie poniesienia tego rodzaju wydatku.
Natomiast do kosztów pośrednich zalicza się wydatki, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach, a więc takie, którym nie można przypisać konkretnego przychodu, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje ich uzyskanie, np. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, koszty ogólne działalności firmy. Tego rodzaju koszty, chociaż niewątpliwie związane są z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami. Tym samym nie jest możliwe ustalenie, w którym okresie, bądź roku podatkowym wystąpi przychód uzasadniający potrącenie takich kosztów. W stosunku do tego rodzaju kosztów doszukiwanie się bezpośredniej relacji z przychodem nie wchodzi w rachubę.
Na mocy art. 22 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.
Moment potrącalności kosztów bezpośrednio związanych z przychodami regulują przepisy art. 22 ust. 5 – 5b. W myśl art. 22 ust. 5 ustawy:
U podatników prowadzących księgi rachunkowe koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 5a i 5b.
Z kolei zgodnie z ust. 5a tego przepisu :
Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia:
1) sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo
2) złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego
- są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.
Natomiast, jak stanowi ust. 5b tego przepisu :
Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po dniu, o którym mowa w ust. 5a pkt 1 albo pkt 2, są potrącalne w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane jest zeznanie.
Natomiast stosownie do treści art. 22 ust. 6 ww. ustawy:
Zasady określone w ust. 5-5c, z zastrzeżeniem ust. 6b, mają zastosowanie również do podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów, pod warunkiem że stale w każdym roku podatkowym księgi te będą prowadzone w sposób umożliwiający wyodrębnienie kosztów uzyskania przychodów odnoszących się tylko do tego roku podatkowego.
W myśl art. 22 ust. 6b ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych:
Dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku podatników, o których mowa w ust. 6, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.
A zatem, zgodnie z regułą zawartą w art. 22 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z zastrzeżeniem ust. 5a i 5b, wydatki podatnika bezpośrednio związane z przychodem są potrącalne w roku podatkowym, w którym powstają związane z nimi przychody, tj. w roku podatkowym, w którym podatnik osiąga przychód.
Zasadą wynikającą z tego przepisu jest więc zasada odpowiedniości (adekwatności) potrącania kosztów z przychodami.
Z kolei, art. 22 ust. 5c-d ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawiera regulacje dotyczące kosztów pośrednich. Zgodnie z treścią art. 22 ust. 5c:
Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.
Zgodnie z dyspozycją art. 22 ust. 5d wskazanej ustawy:
Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.
Natomiast art. 24e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych reguluje szczególne zasady opodatkowania dochodów z pakietów wierzytelności. Zgodnie z art. 24e ust. 1 ww. ustawy :
W przypadku nabycia w ramach jednej transakcji co najmniej 100 wierzytelności bez wyodrębniania ceny nabycia poszczególnych wierzytelności (pakiet wierzytelności) dochód z pakietu wierzytelności stanowi nadwyżka przychodów uzyskanych z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności nad kosztem nabycia pakietu wierzytelności.
Jak stanowi art. 24 e ust. 2 ww. ustawy:
Przez przychody uzyskane z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności rozumie się środki lub wartości otrzymane w wyniku uregulowania tych wierzytelności lub środki lub wartości ze zbycia całości albo części wierzytelności wchodzących w skład danego pakietu wierzytelności, z wyjątkiem opłat, odsetek, odsetek za opóźnienie w zapłacie zobowiązań i kar, naliczonych po dniu nabycia pakietu wierzytelności.
Stosownie do art. 24e ust. 3 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przez koszt nabycia pakietu wierzytelności rozumie się cenę nabycia takiego pakietu wierzytelności. Koszty nabycia pakietu wierzytelności potrąca się w okresie rozliczeniowym, w którym osiągnięty został przychód z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności, do wysokości odpowiadającej temu przychodowi.
Zgodnie z art. 24e ust. 5 ww. ustawy:
Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio do nabycia pojedynczej wierzytelności.
Zatem, w przypadku wydatków poniesionych na nabycie wierzytelności, winien Pan uwzględnić przepisy art. 24e ust. 3 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które to przepisy stanowią lex specialis względem ogólnych zasad zaliczania wydatków do bezpośrednich i pośrednich kosztów uzyskania przychodów wynikających z art. 22 tej ustawy.
Z powyżej przywołanego przepisu wynika zatem, że w przypadku wydatków poniesionych na nabycie wierzytelności, koszty nabycia pakietu wierzytelności (bądź pojedynczej wierzytelności) potrąca się w okresie rozliczeniowym, w którym osiągnięty został przychód z wierzytelności, do wysokości odpowiadającej temu przychodowi.
Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie konserwacji i naprawy pojazdów samochodowych i jest Pan czynnym podatnikiem podatku VAT. Nie prowadzi Pan działalności w obszarze windykacji długów. Naprawia Pan pojazdy uszkodzone w czasie kolizji i wypadków drogowych w trybie bezgotówkowym. Właściciel uszkodzonego pojazdu podpisuje dla Pana upoważnienie do odbioru odszkodowania. Ubezpieczyciel wpłaca kwotę wynikającą z faktury VAT na Pana konto bankowe. Planuje Pan po tym etapie, podpisać z poszkodowanym klientem odpłatną umowę cesji wierzytelności. Na podstawie cesji planuje Pan dochodzić dodatkowego wynagrodzenia na drodze sądowej lub korzystając z usług prawnych podpisać ugodę. Po prawomocnym wyroku sądowym lub ugodzie pozasądowej ubezpieczyciel, na podstawie cesji wierzytelności dopłaci zasądzoną lub uzgodnioną ugodą kwotę na Pana konto. Po otrzymaniu zapłaty wykaże Pan ją jako przychód z działalności gospodarczej. Przedmiotem nabycia będzie prawo do wierzytelności i prawo do odszkodowania. Perspektywa uzyskania wierzytelności w wysokości określonej Pana żądaniem (czy też skierowanym przeciwko temu podmiotowi pozwem) jest niepewna i zależy od wyników postępowania sądowego. Nie jest Pan w stanie przewidzieć, czy w ogóle dojdzie do wypłaty odszkodowania oraz ewentualnie w jakiej kwocie. Po nabyciu wierzytelności będzie Pan dochodził na drodze sądowej lub w drodze podpisanej ugody dodatkowego odszkodowania związanego z uszkodzonym pojazdem lub/oraz dodatkowego wynagrodzenia wg sporządzonego przez Pana jako płatnika kosztorysu po średnich stawkach rynkowych za daną usługę. Umowa nabycia wierzytelności (cesja) nie będzie zawierała postanowień umożliwiających dokonanie zwrotu wierzytelności lub ich części na pierwotnego wierzyciela. Nabywa Pan taką cesję na własne ryzyko. Nabyte wierzytelności w dacie ich poniesienia będą stanowić wierzytelności niewymagalne. Nie dojdzie do przekazania jakiegokolwiek wynagrodzenia dla Pana w związku z nabyciem wierzytelności. Umowa przelewu wierzytelności nie nakłada na Pana obowiązku innych dodatkowych świadczeń na rzecz poszkodowanych. Wierzytelność zostanie przez Pana nabyta we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko. Na Pana rzecz przelewane są w ramach cesji wierzytelności roszczenia odszkodowawcze z tytułu likwidacji szkody za cenę określoną w umowie cesji, która ustalana byłaby każdorazowo z poszkodowanym - cedentem i nie przekraczałaby ustalonej wartości nominalnej wierzytelności. Ponadto, na mocy zawartej umowy cesji będzie Pan posiadał wyłączne prawo do wypłaconej przez podmiot odpowiedzialny dodatkowej kwoty odszkodowania. Wierzytelności zostaną zarachowane na podstawie art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako przychód należny w dacie ich faktycznej zapłaty. Ewentualne wydatki związane z cesją praw które zamierza Pan zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej to koszty obsługi prawnej. Związek przyczynowo-skutkowy poniesionych wydatków z tytułu podpisania odpłatnej cesji praw, o której mowa we wniosku, dotyczy wartości in plus dla firmy. Cesja zostaje zakupiona za kwotę mniejszą niż jej wartość rynkowa a uzyskany przychód rokuje przychód w wartości rynkowej cesji. W związku z powyższym w większości przypadków szacuje Pan osiągnięcie zysku, a co za tym idzie dochodu w prowadzonej działalności gospodarczej.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że wydatki związane z zawarciem odpłatnej umowy cesji wierzytelności nie stanowią podstawy do rozpoznania przychodu należnego po Pana stronie. Przychód z tytułu umowy cesji wierzytelności powinien powstać nie wcześniej niż z datą faktycznego otrzymania należności przez Pana od ubezpieczyciela uzyskanych na drodze sądowej lub w wyniku podpisania ugody pozasądowej. Do przychodów podatkowych powinien Pan zaliczyć kwoty wpłacane przez ubezpieczyciela w miarę ich uzyskiwania, tj. w dacie ich wpływu na Pana rachunek bankowy.
Zatem Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 3 jest prawidłowe.
Spłata wierzytelności uzyskana przez Pana od ubezpieczyciela na drodze sądowej lub w wyniku podpisania ugody pozasądowej pozwoli na potrącenie odpowiedniej części kosztów nabycia cesji wierzytelności. Do momentu uzyskania przez Pana spłat wierzytelności określonej w cenie jej nabycia - każdorazowa spłata wierzytelności będzie wiązała się z prawem potrącenia przez Pana kosztów uzyskania przychodu w wysokości tej części ceny nabycia wierzytelności, jaka odpowiadać będzie wartości uzyskanej spłaty. W praktyce, do momentu uzyskania przez Pana poziomu spłaty wierzytelności oczekiwanego na moment jej nabycia, wartość kosztów uzyskania przychodów potrącalnych w związku z uzyskiwaniem spłat wierzytelności odpowiadać będzie wartości otrzymanych przez Pana spłat.
Jak wynika z powyższego, wydatki na nabycie wierzytelności należy uznać za koszty bezpośrednio związane z przychodami. Od daty zawarcia umowy cesji wierzytelności stanie się Pan nowym wierzycielem, jednak do czasu faktycznej realizacji wierzytelności nie uzyska Pan żadnego przychodu. Wydatki poniesione na nabycie wierzytelności (odpłatną umowę cesji wierzytelności) nie mogą więc w tym czasie stanowić kosztu podatkowego. Dopiero jeśli uzyska Pan wynagrodzenie na drodze sądowej lub podpisując ugodę koszty nabycia wierzytelności będą rozpoznawane w kwocie odpowiadającej kwocie uzyskanego z niej przychodu, do momentu zrównania się wartości spłat z wydatkiem na jej nabycie.
W związku z powyższym, Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 1 jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonałem wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie zgodne ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego nie przeprowadzam postępowania dowodowego, lecz opieram się jedynie na zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.
Niniejsza interpretacja indywidualna stanowi rozstrzygnięcie tylko i wyłącznie w zakresie kwestii objętych pytaniami w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. A zatem, nie odnosi się do innych kwestii zawartych w opisie sprawy, które nie były przedmiotem zapytania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right