Interpretacja indywidualna z dnia 5 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.607.2023.4.OS

Niepodleganie opodatkowaniu podatkiem VAT cesji wierzytelności.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT cesji wierzytelności jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 września 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 25 września 2023 r.  o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy :

‒niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT cesji wierzytelności ;

‒określenia sposobu opodatkowania podatkiem VAT czynności opisanych w stanie faktycznym, określenia przedmiotu opodatkowania, podstawy opodatkowania, momentu powstania obowiązku podatkowego, obowiązku wystawienia faktury, obowiązku wykazania podatku należnego z tytułu nabywania wierzytelności;

‒podatku dochodowego od osób fizycznych ;

‒podatku od czynności cywilnoprawnych.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 grudnia 2023 r. (data wpływu 18 grudnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca (dalej „Wnioskodawca” lub „Podatnik”) jest polskim rezydentem podatkowym i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie konserwacji i naprawy pojazdów samochodowych i jest czynnym podatnikiem VAT. Nie prowadzi Pan działalności w obszarze windykacji długów.

Wnioskodawca naprawia pojazdy uszkodzone w czasie kolizji i wypadków drogowych w trybie bezgotówkowym.

Właściciel uszkodzonego pojazdu podpisuje dla Wnioskodawcy upoważnienie do odbioru odszkodowania.

Wnioskodawca po oszacowaniu kosztów naprawy, przesyła kosztorys do firmy ubezpieczeniowej celem weryfikacji i akceptacji kosztów naprawy.

Po uzgodnieniu z firmą ubezpieczeniową bezspornej kwoty należnej za naprawę pojazdu, wystawiana jest faktura VAT za usługę.

Ubezpieczyciel wpłaca kwotę wynikającą z faktury VAT na konto bankowe Podatnika.

Wnioskodawca planuje po tym etapie, podpisać z poszkodowanym klientem odpłatną umowę cesji wierzytelności. Cesja wierzytelności podlega opodatkowaniem od czynności cywilnoprawnych. Na podstawie niniejszej cesji Podatnik planuje dochodzić dodatkowego wynagrodzenia na drodze sądowej lub korzystając z usług prawnych podpisać ugodę.

Po prawomocnym wyroku sądowym lub ugodzie pozasądową ubezpieczyciel, na podstawie cesji wierzytelności dopłaci zasądzoną lub uzgodnioną ugodą kwotę na konto Podatnika.

Wnioskodawca po otrzymaniu zapłaty wykaże ją jako przychód z działalności gospodarczej.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan:

a)Nabycie wierzytelności nastąpi na podstawie odkupu roszczeń odszkodowawczych, co umożliwia artykuł 511 Kodeksu Cywilnego. Cesja zawarta będzie zgodnie z art. 509, 510, 511 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

b)Przedmiotem nabycia będzie prawo do wierzytelności i prawo do odszkodowania.

c)Podatnik, który nabywa wierzytelność, robi to na własne ryzyko, ponieważ nie można z całą pewnością stwierdzić, że wierzytelność zostanie w ogóle spłacona (a także w jakiej wysokości). W praktyce bowiem cesjonariusz może zawrzeć ugodę z towarzystwem ubezpieczeniowym lub skierować sprawę do sądu (przy czym nie wiadomo, czy sąd uwzględni powództwo). Sprawia to, że z perspektywy firmy odzyskującej odszkodowanie nabywa ona wierzytelności trudne - poniżej ich nominalnej wartości (z uwagi na opisane powyżej ryzyko potencjalnych komplikacji w ich uzyskaniu).

d)Perspektywa uzyskania wierzytelności w wysokości określonej żądaniem (czy też skierowanym przeciwko temu podmiotowi pozwem) Wnioskodawcy jest niepewna i zależy od wyników postępowania sądowego. Podatnik nie jest w stanie przewidzieć czy w ogóle dojdzie do wypłaty odszkodowania oraz ewentualnie w jakiej kwocie.

e)Po nabyciu wierzytelności Podatnik będzie dochodził na drodze sądowej lub w drodze podpisanej ugody dodatkowego odszkodowania związanego z uszkodzonym pojazdem lub/oraz dodatkowego wynagrodzenia wg sporządzonego przez Płatnika kosztorysu po średnich stawkach rynkowych za daną usługę. Przedmiotem sporu/ugody będzie kwota wynikająca ze sporządzonego kosztorysu.

f)Umowa nabycia wierzytelności (Cesja) nie będzie zawierała postanowień umożliwiających dokonanie zwrotu wierzytelności lub ich części na pierwotnego wierzyciela. Płatnik nabywa taką cesję na własne ryzyko.

g)Nabyte wierzytelności w dacie ich poniesienia będą stanowić wierzytelności niewymagalne.

h)Nie dojdzie do przekazania jakiegokolwiek wynagrodzenia dla Podatnika w związku z nabyciem wierzytelności.

i)Umowa przelewu wierzytelności nie nakłada na Podatnika obowiązku innych dodatkowych świadczeń na rzecz poszkodowanych.

j)Wierzytelność zostanie nabyta we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko.

k)Wartość wierzytelności będzie kalkulowana na podstawie kosztorysu po średnich stawkach rynkowych. Na Wnioskodawcę przelewane są w ramach cesji wierzytelności roszczenia odszkodowawcze z tytułu likwidacji szkody za cenę określoną w umowie cesji, która ustalana byłaby każdorazowo z poszkodowanym - Cedentem i nie przekraczałaby ustalonej wartości nominalnej wierzytelności. Ponadto Wnioskodawca na mocy zawartej umowy cesji będzie posiadał wyłączne prawo do wypłaconej przez podmiot odpowiedzialny dodatkowej kwoty odszkodowania.

l)Cena za jaką Podatnik nabędzie wierzytelność nie będzie odzwierciedlała jej rzeczywistej wartości ponieważ będzie mniejsza niż wartość rynkowa z kalkulacji.

m)Wartość zbycia wierzytelności na rzecz Podatnika będzie ustalana umownie ze zbywającym za kwotę na którą zbywający jest gotów pozbyć się wierzytelności.

n)W chwili nabycia przez Podatnika wierzytelności nie odzwierciedlają one rzeczywistej ekonomicznej ich wartości.

o)Cena za nabyte wierzytelności nie odpowiada ich wartości rynkowej w chwili ich nabycia, ponieważ jest niższa. Podatnik prowadzi działalność od 01-06-1995 roku. Dokumentacją dla podatku dochodowego jest książka przychodów i rozchodów. Koszty rozliczane są w ramach działalności gospodarczej metodą uproszczoną. Wierzytelności zostaną zarachowane na podstawie art. 14 o podatku dochodowym od osób fizycznych jako przychód należny w dacie ich faktycznej zapłaty. Wierzytelności wskazane we wniosku nie będą stanowiły szczególnego rodzaju wierzytelności własnej. Ewentualne wydatki związane z cesją praw które podatnik zamierza zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej to koszty obsługi prawnej. Związek przyczynowo-skutkowy poniesionych wydatków z tytułu podpisania odpłatnej cesji praw, o której mowa we wniosku, dotyczy wartości in plus na firmy. Cesja zostaje zakupiona za kwotę mniejszą niż jej wartość rynkowa a uzyskany przychód rokuje przychód w wartości rynkowej niniejszej cesji. W związku z powyższym w większości przypadków Podatnik szacuje osiągnięcie zysku, a co za tym idzie dochodu w prowadzonej działalności gospodarczej.

Pytanie (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku)

Czy cesja wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług? (oznaczone we wniosku jako pytanie nr 2)

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku)

Cesja umowy ubezpieczeniowej jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Stanowisko takie zostało poparte przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w orzeczeniu z 23 września 2022 r. (sygn. akt VIII SA/Wa 357/22). Sąd stwierdził, iż sama umowa i zawarcie transakcji pomiędzy stronami - cedentem i cesjonariuszem - nie przesądza o istnieniu wynagrodzenia za tego rodzaju świadczenie – i nie można uznać, że takim wynagrodzeniem jest zakup wierzytelności po cenie niższej od nominalnej. Takie samo było orzecznictwo TSUE i NSA (odpowiednio - wyrok TSUE z 27 października 2011 r. o sygn. C-93/10 i uchwała NSA w składzie 7 sędziów z 19 marca 2012 r. sygn. I FPS 5/11). Obie instytucje sformułowały wytyczne co do rozumienia art. 8 ust. 1 ustawy o VAT w odniesieniu do czynności cesji wierzytelności. Zarówno TSUE, jak i NSA wskazały, że gdy dochodzi do nabycia wierzytelności przez cesjonariusza od cedenta za cenę, która jest niższa od nominalnej wartości wierzytelności i nie towarzyszy temu żadne wynagrodzenie z tytułu tak określonej czynności nabycia długu, a przy tym umowa zawarta jest na własne ryzyko nabywcy, czyli cesjonariusza, to taka aktywność nie stanowi odpłatnej usługi w rozumieniu przepisów VAT i nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (cedent również nie wykonuje na rzecz cesjonariusza jakiegokolwiek świadczenia - sprzedając wierzytelność, realizuje on swoje prawa o charakterze zbliżonym do właścicielskich).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w podatku od towarów i usług w zakresie niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT cesji wierzytelności jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Analiza przepisów wskazuje, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że nabywać będzie Pan wierzytelności na podstawie odkupu roszczeń odszkodowawczych. Przedmiotem nabycia będzie prawo do wierzytelności i prawo do odszkodowania. Nabywa Pan wierzytelność, robiąc to na własne ryzyko, ponieważ nie można z całą pewnością stwierdzić, że wierzytelność zostanie w ogóle spłacona (a także w jakiej wysokości). W praktyce bowiem cesjonariusz może zawrzeć ugodę z towarzystwem ubezpieczeniowym lub skierować sprawę do sądu (przy czym nie wiadomo, czy sąd uwzględni powództwo). Po nabyciu wierzytelności będzie Pan dochodził na drodze sądowej lub w drodze podpisanej ugody dodatkowego odszkodowania związanego z uszkodzonym pojazdem lub/oraz dodatkowego wynagrodzenia wg sporządzonego kosztorysu po średnich stawkach rynkowych za daną usługę. Przedmiotem sporu/ugody będzie kwota wynikająca ze sporządzonego kosztorysu. Umowa nabycia wierzytelności (Cesja) nie będzie zawierała postanowień umożliwiających dokonanie zwrotu wierzytelności lub ich części na pierwotnego wierzyciela. Nabyte wierzytelności w dacie ich poniesienia będą stanowić wierzytelności niewymagalne. Wartość wierzytelności będzie kalkulowana na podstawie kosztorysu po średnich stawkach rynkowych. Na mocy zawartej umowy cesji będzie Pan posiadał wyłączne prawo do wypłaconej przez podmiot odpowiedzialny dodatkowej kwoty odszkodowania. Cena za jaką Pan nabędzie wierzytelność nie będzie odzwierciedlała jej rzeczywistej wartości ponieważ będzie mniejsza niż wartość rynkowa z kalkulacji. Wartość zbycia wierzytelności na Pana rzecz będzie ustalana umownie ze zbywającym za kwotę na którą zbywający jest gotów pozbyć się wierzytelności. W chwili nabycia przez Pana wierzytelności nie odzwierciedlają one rzeczywistej ekonomicznej ich wartości. Cesja zostaje zakupiona za kwotę mniejszą niż jej wartość rynkowa a uzyskany przychód rokuje przychód w wartości rynkowej niniejszej cesji. W związku z powyższym w większości przypadków szacuje Pan osiągnięcie zysku, a co za tym idzie dochodu w prowadzonej działalności gospodarczej.

Pana wątpliwości dotyczą kwestii niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT cesji wierzytelności .

Odnosząc się do Pana wątpliwości, w pierwszej kolejności wskazać należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Stosownie do treści art. 509 § 1 tej ustawy:

W myśl art. 509 § 2 cyt. Ustawy:

Z kolei art. 510 § 1 ww. ustawy stanowi, że:

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela, podczas gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usług dochodzi już w momencie samego nabycia wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też innego jej wykorzystania do celów prawno-gospodarczych. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi nie zaś o istocie czynności prawnej, jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Zatem usługą na rzecz cedenta jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Zatem zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Jednakże jak wskazano na wstępie, ww. usługa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie.

Powyższe rozumienie przelewu wierzytelności jako usługi znajduje potwierdzenie w wyrokach polskich sądów administracyjnych. Przykładowo w orzeczeniu z dnia 6 listopada 2009 r., sygn. akt I SA/Po 628/09 WSA w Poznaniu stwierdził: „Biorąc pod uwagę powyższe Sąd podziela pogląd organów podatkowych, że wierzytelność nie jest towarem, a zakup wierzytelności jest usługą. Istotą tej usługi jest zdjęcie z dotychczasowego wierzyciela (zbywcy) ciężaru egzekucji, czy też niewypłacalności dłużnika. Usługa ta wyraża się w tym, że usługodawca uzyskuje zysk generowany „kosztem zbywcy”. Zbywca w tym wypadku otrzymuje za wierzytelność cenę niższą od jej wartości nominalnej. Z drugiej strony zbywca uzyskuje konkretne świadczenie w postaci zdjęcia z niego: ryzyka niewypłacalności dłużnika, konieczności prowadzenia postępowania egzekucyjnego, czy też opóźnień związanych z egzekwowaniem gotówki. Przenosząc powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy należy podkreślić, że stosunek cywilnoprawny pomiędzy zbywcą i nabywcą wierzytelności kończy się po dokonaniu tej czynności prawnej. Po zbyciu wierzytelności, zbywca nie ma wpływu na dalszy byt wierzytelności i nie jest zainteresowany dalszym postępowaniem nabywcy w tym względzie. Nie można więc przyjąć, że usługa trwa od chwili nabycia wierzytelności do czasu jej zbycia albo wyegzekwowania”.

W kwestii nabycia wierzytelności trudnych po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że „Artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży”. W pkt 25 ww. orzeczenia, Trybunał wskazał, że „Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”.

Trybunał wskazał, że jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT. W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 VI Dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy.

Ponadto z orzeczenia wynika, że różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników.

Należy wskazać, że z zawartego w ww. wyroku zwrotu, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie należy wywodzić, że końcowa część tej tezy oznacza konieczność analizowania, czy różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży faktycznie odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

Z zawartego bowiem w tezie 25 tego wyroku stwierdzenia „Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”, wynika, że Trybunał przyjmuje, że w przypadku, gdy cena nabytych wierzytelności uzależniona jest „od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”, „różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży” (nie stanowiąc wynagrodzenia za tego rodzaju usługę) „odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży”.

Również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 marca 2012 r., sygn. akt I FPS 5/11 wskazał: „Przyjąć zatem należy, że podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę. Zatem badając konkretną transakcję należy poszukiwać takiego ewentualnego bezpośredniego wynagrodzenia, które otrzymuje kupujący – cesjonariusz, jako świadczenie wzajemne za ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę. Plastyczniej rzecz ujmując poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego, niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy. Podkreślenia wymaga bowiem, że dla rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z odpłatną usługą, konieczne jest ustalenie, czy – obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności – wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę. W omawianej sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi. Wobec tego należy dojść do wniosku, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.”.

Dokonując analizy całokształtu sprawy należy stwierdzić, że nabycie przez Pana opisanych wierzytelności uznać należy za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podkreślić należy, że ww. wyrok TSUE odwołuje się do wierzytelności „trudnych”, tj. wymagalnych, o wątpliwej perspektywie spłaty. W analizowanej sprawie przedmiotem nabycia nie będą wierzytelności wymagalne oraz nie można uznać, że wierzytelności opisane we wniosku stanowią wierzytelności „trudne”, o których mowa w ww. orzeczeniu TSUE w sprawie C-93/10.

W odniesieniu do powyższego nie można uznać, że wierzytelności opisane we wniosku stanowią wierzytelności „trudne”, o których mowa w ww. orzeczeniu TSUE w sprawie C-93/10. Przede wszystkim w stosunku do wierzytelności niewymagalnych – a więc będących przedmiotem wniosku – nie można z całą pewnością stwierdzić, że zostaną spłacone po terminie lub nie zostaną spłacone w ogóle, gdyż termin ich spłaty jeszcze nie nastąpił. Należy bowiem zauważyć, że jak wskazano we wniosku będzie Pan nabywał wierzytelności niewymagalne, co do których nie ma pewności że zostaną spłacone. Ponadto, jak wskazano we wniosku, po nabyciu wierzytelności będzie Pan dochodził na drodze sądowej lub w drodze podpisanej ugody dodatkowego odszkodowania związanego z uszkodzonym pojazdem lub/oraz dodatkowego wynagrodzenia wg sporządzonego kosztorysu po średnich stawkach rynkowych za daną usługę. Przedmiotem sporu/ugody będzie kwota wynikająca ze sporządzonego kosztorysu. Z powyższego nie można wnioskować, że nabywane wierzytelności są „trudne”. W tak opisanej sytuacji dłużnik ma jeszcze czas na podjęcie stosownych działań wobec wierzyciela.

Jednocześnie fakt, że cena za nabyte wierzytelności nie odpowiada ich wartości rynkowej w chwili ich nabycia, ponieważ jest niższa, również nie świadczy o tym, że będą to wierzytelności „trudne”. Wskazał Pan, że perspektywa uzyskania wierzytelności w wysokości określonej żądaniem (czy też skierowanym przeciwko temu podmiotowi pozwem) jest niepewna i zależy od wyników postępowania sądowego. Nie jest Pan w stanie przewidzieć czy w ogóle dojdzie do wypłaty odszkodowania oraz ewentualnie w jakiej kwocie. Jednak w ocenie organu, czynniki te nie przesądzają o wątpliwych perspektywach na spłatę na spłatę czy zwiększonym ryzyku wypłacalności. Należy bowiem zauważyć, że nabycie każdej wierzytelności wiąże się z pewnym ryzykiem w zakresie spłaty.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika zatem, że będzie Pan nabywał wierzytelności, w stosunku do których nie istnieje wątpliwość ściągnięcia długu, lecz wątpliwa jest jego wysokość. A zatem nie można przyjąć, że przedmiotem nabycia będą wierzytelności, których z założenia ściągalność jest wątpliwa lub nierealna.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, że w okolicznościach przedstawionych we wniosku czynność nabycia wierzytelności należy uznać za świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. Mamy tu bowiem do czynienia ze świadczeniem usługi przez Pana na rzecz zbywcy wierzytelności (poszkodowanych), polegającej na uwolnieniu sprzedawcy od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzyka jego nieściągnięcia. Zbywcy zostaje zaoszczędzone ryzyko i koszty posiadania takich wierzytelności, zostaje on „wyręczony” w czynnościach podejmowanych w celach dochodzenia długu. Zbywca nie musi podejmować żadnych działań zmierzających do zaspokojenia swoich należności od dłużnika. Ponadto ww. usługa będzie świadczona odpłatnie, gdyż w większości przypadków szacuje Pan osiągnięcie zysku, a co za tym idzie dochodu w prowadzonej działalności gospodarczej.

Wobec powyższego należy uznać, że w odniesieniu do wierzytelności, o których mowa we wniosku, nie będzie Pan nabywał wierzytelności „trudnych”, o których mowa w ww. wyroku TSUE w sprawie C-93/10. W związku z tym nabycie wierzytelności w okolicznościach wskazanych we wniosku będzie stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym będzie podlegało opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 tej ustawy.

Tym samym Pana stanowisko uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga w zakresie niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT cesji wierzytelności. Natomiast w zakresie:

‒określenia sposobu opodatkowania podatkiem VAT czynności opisanych w stanie faktycznym, określenia przedmiotu opodatkowania, podstawy opodatkowania, momentu powstania obowiązku podatkowego, obowiązku wystawienia faktury, obowiązku wykazania podatku należnego z tytułu nabywania wierzytelności;

‒podatku dochodowego od osób fizycznych ;

‒podatku od czynności cywilnoprawnych,

zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swoją aktualność.

Niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 2383 ze zm.).