Interpretacja indywidualna z dnia 3 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.795.2023.2.DA
Skutki podatkowe umorzenia części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (Kredytu Drugiego) zaciągniętego w części na dowolny cel.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
28 października 2023 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (Kredytu Drugiego) zaciągniętego w części na dowolny cel. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 22 grudnia 2023 r. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 12 lipca 2007 r. zawarł Pan umowę kredytu hipotecznego w wysokości 164 924,25 CH w … (obecnie następcą prawnym jest …). Kredytowana nieruchomość została wskazana w pkt 3 umowy. Kredyt ten został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na kredytowanej nieruchomości, o czym mówi art. 5.3.6) umowy oraz kolejno pkt 9 ustanawiający hipotekę zwykłą o najwyższym pierwszeństwie w kwocie 164 924,25 CHF (czyli w wysokości pełnej kwoty kredytu) oraz hipotekę kaucyjną o najwyższym pierwszeństwie do kwoty 17 960,25 CHF. Kredyt został wypłacony w całości w dniu 16 sierpnia 2007 r. Poniżej część zapisów umowy kredytu hipotecznego.
4. Przeznaczenie kredytu:
1)na spłatę kredytu w innym banku przeznaczonego na cele mieszkaniowe,
2)na dowolny cel konsumpcyjny.
O uruchomieniu kredytu stanowi pkt 5 umowy kredytu hipotecznego.
5.2 Uruchomienie kredytu nastąpi jednorazowo w następujący sposób:
1)z kwoty Kredytu, przeznaczonej na refinansowanie wniesionego wkładu własnego, zostanie pobrana składka ubezpieczenia spłaty Kredytu w …, o której mowa w ust 9.2.4 w wysokości całkowitego zadłużenia z tytułu kredytu udzielonego Kredytobiorcy umową nr...., zgodnie z dyspozycją Uruchomienia Kredytu, ale w Kwocie nie większej niż wskazanej w dotyczącym spłacanego kredytu oświadczeniu Banku … oraz kwocie nie większej niż 143 190,24 CHF, na wskazany w oświadczeniu tego banku rachunek do spłaty kredytu. Uruchamiana kwota może zostać zwiększona o ewentualne odsetki naliczone przez okres od dnia wydania oświadczenia banku do dnia uruchomienia Kredytu.
9)Pozostałą kwotę kredytu, nie więcej jednak niż 20 150,74 CHF:
a)na rachunek bankowy Kredytobiorcy wskazany w dyspozycji Uruchomienia Kredytu, z przeznaczeniem na dowolny cel konsumpcyjny,
b)nie dotyczy (punkty 2,3,5,6,7,8 tego artykułu otrzymały tutaj brzmienie „nie dotyczy”).
Obecnie istnieje możliwość zawarcia umowy ugody z ww. Bankiem, polegającej na przewalutowaniu kredytu z zastosowaniem ustalonego kursu CHF/PLN i umorzenia części zadłużenia.
Doprecyzowanie opisu stanu faktycznego wynikające z uzupełnienia wniosku:
Na wstępie przytoczył Pan dokładny zapis punktu 5.2 umowy kredytu hipotecznego nr … zawartego z … w dniu 12 lipca 2007 r., do którego znajdują się odniesienia w dalszej części uzupełnienia: „5.2 Uruchomienie kredytu nastąpi jednorazowo w następujący sposób 1) z kwoty Kredytu, przeznaczonej na refinansowanie wniesionego wkładu własnego, zostanie pobrana składka ubezpieczenia spłaty Kredytu w …, o której mowa w ust. 9.2 4) w wysokości całkowitego zadłużenia z tytułu kredytu udzielonego Kredytobiorcy umową nr … z dnia 27-04-2006 r. zgodnie z dyspozycją Uruchomienia Kredytu, ale w Kwocie nie większej niż wskazanej w dotyczącym spłacanego kredytu oświadczeniu Banku … oraz kwocie nie większej niż 143 190,24 CHF, na wskazany w oświadczeniu tego banku rachunek do spłaty kredytu. Uruchamiana kwota może zostać zwiększona o ewentualne odsetki naliczone przez okres od dnia wydania oświadczenia banku do dnia uruchomienia Kredytu. 9) Pozostałą kwotę kredytu, nie więcej jednak niż 20 150,74 CHF na: a) na rachunek bankowy Kredytobiorcy wskazany w dyspozycji Uruchomienia Kredytu, z przeznaczeniem na dowolny cel konsumpcyjny, b) nie dotyczy (punkty 2,3,5,6,7,8 tego artykułu otrzymały tutaj brzmienie „nie dotyczy”)”.
Dalej w uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że umowa kredytu (dalej: „Kredyt Pierwszy”), na spłatę którego został zaciągnięty w dniu 12 lipca 2007 r. kredyt hipoteczny w …. (dalej: „Kredyt Drugi”) została zawarta w dniu 27 kwietnia 2006 r. z bankiem … przez Pana i E. C. (małżonków). Kredyt Pierwszy został zaciągnięty we frankach szwajcarskich „CHF”. Kredyt ten został całkowicie jednorazowo spłacony transzą 5.2.4) Kredytu Drugiego w wys. 143 190,24 CHF. Był to bezpośredni przelew wykonany przez … do banku ….
Jak wyżej wskazano, Kredyt Pierwszy został zaciągnięty w banku …, zaś Kredyt Drugi został zaciągnięty w ..., którego obecnie następcą prawnym jest …. Podmioty te podlegają nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i są uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw.
Umowa kredytu hipotecznego (Kredyt Drugi) została zawarta pomiędzy … a małżonkami: Panem i E. C., którzy przystąpili do kredytu solidarnie. Pomiędzy małżonkami od 1994 r. istnieje wspólność majątkowa małżeńska. Również Kredyt Pierwszy zawarty został pomiędzy bankiem … a małżonkami: Panem i E. C., którzy przystąpili do kredytu wspólnie.
Kredyt Pierwszy został zawarty na cele mieszkaniowe w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Była to umowa kredytu mieszkaniowego „…” w banku …. Transza wskazana we wniosku o interpretację indywidualną (art. 5.2.9 umowy kredytowej), nie jest powiązana z Kredytem Pierwszym zawartym w banku …. Wskazaną we wniosku transzę stanowią dodatkowe środki, o które Kredyt Drugi jest zwiększony w stosunku do Kredytu Pierwszego. Środki te zostały przeznaczone na wykończenie kredytowanej nieruchomości.
Kredyt Pierwszy został zgodnie z zapisami umowy kredytu „…” przeznaczony na zakup i wykończenie domu jednorodzinnego położonego w ..., gm. ..., na działce nr …. Zgodnie z innym zapisem tej umowy kredytu, mógł on być wykorzystany przez kredytobiorcę wyłącznie w celu określonym w umowie. W trakcie zawierania umowy Kredytu Pierwszego, kredytowana nieruchomość nie miała jeszcze nadanego adresu. Jest to jednak ta sama nieruchomość, co wskazana w umowie Kredytu Drugiego, i która obecnie ewidencjonowana jest pod adresem: ul. … nr …, ….
Kredyt Pierwszy został zabezpieczony hipoteką zwykłą oraz kaucyjną. Hipoteka ta została wykreślona po wpłynięciu od ... transzy kredytu przeznaczonej na całkowitą spłatę kredytu wskazaną w pkt 5.2.4 umowy Kredytu Drugiego. W kolejnym kroku została ustanowiona hipoteka przez ww. Bank. Zarówno w umowie Kredytu Pierwszego, jak i Kredytu Drugiego, hipoteka była ustanowiona na tej samej kredytowanej nieruchomości mieszczącej się przy ul. … nr …, …. Inne nieruchomości nie były obciążane hipoteką.
Kredyt Pierwszy został zawarty w dniu 26 kwietnia 2006 r. i wypłacony w dniu 4 maja 2006 r. Całość tego kredytu została wypłacona również w 2006 r. Kredyt Pierwszy został w całości przeznaczony na cele mieszkaniowe, tj. na zakup domu w stanie surowym od firmy budowlanej za kwotę 270 000 PLN oraz na inne wydatki związane z budową tego domu (zakupiony dom był w stanie surowym i wymagał wykonania szeregu prac budowlanych, np. wylewek i tynków, wszystkich instalacji, poddasza itd.).
W 2007 r. nie było żadnych wypłat z Kredytu Pierwszego. Kredyt ten został rozliczony i zamknięty w 2007 r., po całkowitej spłacie dokonanej z transzy wskazanej w pkt 5.2.4 kredytu hipotecznego w ... (Kredyt Drugi). Warunki kredytu pierwszego były niekorzystne finansowo dla kredytobiorców, co było przyczyną refinansowania Kredytem Drugim. Kredyt Drugi zapewnił również dodatkowe środki konieczne do wykończenia kredytowanej nieruchomości. Środki te zostały wypłacone w transzy określonej w pkt 5.2.9 umowy kredytowej, której to dotyczy zapytanie w przedmiotowym wniosku o interpretację indywidualną. Nie ma natomiast powiązania pomiędzy kredytem hipotecznym udzielonym przez bank … (Kredyt Pierwszy), a transzą wskazaną w pkt 5.2.9 wypłaconą przez ... (Kredyt Drugi).
Zestawienie odszukanych przez Pana faktur z 2006 r. – data, zakres, wartość (PLN): „17.08.2006 Gniazdka elektr. 134,77 18.09.2006 środek uszczelniający 53,51 13.06.2006 Cement 41,55 19.05.2006 rurki miedź 91,72 29.05.2006 rozdzielacz CO 326,36 22.05.2006 PEX, rozdzielacz CO zawory 942,00 12.05.2006 rurki, zawory do instal wodnej 200,31 08.05.2006 rurki, zawory do instal wodnej 505,74 12.05.2006 konsola, zawory do instal wodnej 120,77 05.05.2006 ościeżnica 34,95 16.05.2006 rury miedź instal wodna 847,20 16.05.2006 syfon podtynk, kolanko 75,04 17.05.2006 rurki, otuliny instal wodna 153,88 20.05.2006 rurki, otuliny instal wodna 81,33 22.05.2006 zawór odpowietrznik 62,46 29.05.2006 grzejnik łazienk 278,00 10.10.2006 drzwi zewn 2 370,65 30.11.2006 emulsja 105,00 21.06.2006 usczelniacz, emulsja 82,65 21.04.2006 przewody elektr, śr. grunt 1 021,10 04.05.2006 przewody elektr, 436,00 10.06.2006 instal el, puszki 29,60 06.06.2006 instal el, puszki 16,97 29.06.2006 przewod el 52,91 02.10.2006 zaprawa, płyta GK, schody strychowe 1 781,47 07.09.2006 piana montaż, wentyl łazienk 93,98 15.09.2006 siatka podt, zapr tynk,, klej 118,16 20.09.2006 wkład kom, rura bertams 1 096,22 04.12.2006 gips, naroż alu 124,12 03.12.2006 płyta GK 216,58 24.11.2006 profile alu 343,74 16.10.2006 wełna ociepl 681,68 29.11.2006 gips, łączniki do GK 70,15 18.08.2006 złączka, taśma do płyt GK 57,69 08.09.2006 rurki PCV 35,64 05.06.2006 gips szpachl, puszki instal 93,90 16.11.2006 plyty GK, profile 1 255,42 01.09.2006 gniazdka, przewody el. 183,97 31.07.2006 Płytki 419,72 08.06.2006 zaprawa tynk 37,16 24.06.2006 zaprawa murarska 23,96 16.06.2006 gips, cement, rura instal 66,14 18.07.2006 folia budowlana, taśma 80,57 14.07.2006 folia budowl, tasma 297,00 07.07.2006 tynk gips, grunt 4 054,52 16.07.2006 Styropian 46,20 12.07.2006 rurki kanaliz 59,90 11.07.2006 rurki kanaliz 60,14 11.07.2006 Cement 447,44 13.07.2006 Cement 447,44 14.07.2006 styropian, cement 1 061,62 01.07.2006 pł. Ytong 87,54 19.07.2006 Styropian 558,60 07.06.2006 przewody instal 70,41 16.05.2006 rury do instal wod-kan 458,15 16.05.2006 rury do instal wod-kan 80,57 12.05.2006 rury do instal wod-kan 475,55 20.05.2006 rury do instal wod-kan 301,44 07.08.2006 płyta GK, profile 412,82 25.08.2006 pł. Ytong, zapr murars 47,86 17.05.2006 ceramika sanit 285,56 11.09.2006 styropian, zaprawa, klej, pł OSB 1 008,20 16.11.2006 płyta GK, profile 1 476,97 20.10.2006 płyta GK, klej 208,04 09.08.2006 płytki cer 629,79 podsumowanie 27 425,50 Zestawienie odszukanych faktur z pierwszej części 2007r Data Zakres wartość [PLN] 11.08.2007 Płytki 508,60 12.08.2007 Emulsja 16,99 12.06.2007 płytki, fuga, 266,96 15.06.2007 fuga, folia w płynie 144,46 13.06.2007 fuga, silkon 66,26 23.05.2007 listwy, klej, gips, pł. Styropian 243,42 04.05.2007 syfon, umwywalk 57,78 07.05.2007 rewizja, peeszel, przedłużka mos 40,76 16.05.2007 wężyk, kurek 20,38 21.07.2007 płytka cer. 463,40 04.06.2007 Ościeżnica 121,52 28.07.2007 płytki cer 351,06 26.07.2007 listwy wyk do plytek 69,04 06.06.2007 Pł. ytong, płytki, klej 306,42 09.05.2007 spoina, listwy, płytki 428,35 09.06.2007 emulsja, klej 71,37 01.06.2007 pł. Ytong, zapr. Klej 334,34 30.05.2007 listwa cer 122,30 07.05.2007 płytka cer. 143,94 15.05.2023 rura WC 33,99 10.06.2007 płytki cer 486,05 09.06.2007 płytki cer, gniazdko, styropin, silikon 100,54 11.06.2007 Płytki 486,56 01.05.2007 profile alumin 131,62 30.05.2007 profile, fuga 248,80 14.05.2007 płyta G-K 108,77 31.05.2007 płytki cer, listwy 174,08 21.05.2007 płytki cer 207,74 15.05.2007 Klej 104,97 11.04.2007 rury, kolanka, emulsja 119,31 27.04.2007 Gres 226,46 24.04.2007 Klej 75,97 19.05.2007 płytki cer. 22,92 23.02.2007 płytka cer. 317,38 30.03.2007 wanna, deska podł, klej 3 320,91 12.06.2007 listwa cer. 142,08 29.05.2007 klej 122,37 29.03.2007 profile alumin 403,51 01.03.2007 panele podł 512,53 25.05.2007 płytk cer 305,66 30.04.2007 klej 120,83 27.02.2007 panele, gips, akryl 436,23 05.04.2007 płytki 338,82 16.04.2007 klej, akryl 157,26 29.03.2007 parapet 41,89 03.07.2007 zestaw podtynkowy 1 013,92 (posiadam tylko ksero FV) 10.08.2007 płytki, panele, rury, fuga 1 320,07 (ksero FV) 06.05.2007 panele, listwy 1 297,31 (ksero FV) 25.07.2007 zestaw WC 601,49 (ksero FV) podsumowanie 16 757,39”.
Umowa kredytu hipotecznego (Kredyt Drugi) została zawarta pomiędzy ... a małżonkami: Panem i E. C. Pomiędzy małżonkami od 1994 r. panuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Małżonkowie zawierali również umowę Kredytu Pierwszego. W obydwu wskazanych umowach kredytowych nie występują inni kredytobiorcy. Kredytobiorcy w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej odpowiadają solidarnie za spłatę ww. Kredytu.
Kredyt Drugi został zaciągnięty na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Umowa ww. Kredytu została określona przez Bank w momencie podpisywania jako umowa kredytu hipotecznego. Kredytowany budynek mieszkalny służył i dalej służy zaspokajaniu potrzeb Pana rodziny. Kredyt Drugi został w całości zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej - nieruchomości położonej w miejscowość W., ul. … nr ...
Kredyt Drugi został wypłacony w kwocie 164 924,25 CHF. Został on podzielony na trzy części określone zapisami umowy kredytu hipotecznego: „1) Transza określona w pkt. 5.2.1, z kwoty Kredytu, przeznaczonej na refinansowanie wniesionego wkładu własnego, zostanie pobrana składka ubezpieczenia spłaty Kredytu w …, o której mowa w ust 9.2 Kwota ta została jednorazowo pobrana przez Bank na rzecz … w dniu wypłaty kredytu w wysokości 1 583,27 CHF. 2) Transza określona w pkt 5.2.4 – W wysokości całkowitego zadłużenia z tytułu kredytu udzielonego Kredytobiorcy umową nr … z dnia 27-04-2006., zgodnie z dyspozycją Uruchomienia Kredytu, ale w Kwocie nie większej niż wskazanej w dotyczącym spłacanego kredytu oświadczeniu ... oraz kwocie nie większej niż 143 190,24 CHF, na wskazany w oświadczeniu tego banku rachunek do spłaty kredytu. Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej nie dotyczy tej transzy. Kwota ta, w dniu wypłaty kredytu, została jednorazowo pobrana przez Bank i przelana na konto wskazane przez … w celu jednorazowej i całkowitej spłaty kredytu mieszkaniowego „…” (kredytu pierwszego). 3) Transza określona w pkt. 5.2.9 − Pozostałą kwotę kredytu, nie więcej jednak niż 20 150,74 CHF na a) na rachunek bankowy Kredytobiorcy wskazany w dyspozycji Uruchomienia Kredytu, z przeznaczeniem na dowolny cel konsumpcyjny b) nie dotyczy.”.
Bank według zapisów umowy kredytu hipotecznego (Kredyt Drugi) wypłacił kwotę 46 143,18 PLN, która wynikała z przeliczenia po kursie własnym przez Bank kwoty 20 150,74 CHF. Transza ta stanowiła dla Pana i Pana żony dodatkowe środki konieczne do wykończenia budowanego domu. Wszystkie wskazane transze Bank wypłacił równocześnie. W okresie późniejszym nie było żadnych kolejnych wypłat transz kredytu. Spłata kredytu miała nastąpić w 299 miesięcznych ratach. Wysokość rat ww. Kredytu i odsetek Bank określał w harmonogramie spłat, gdzie zadłużenie było wykazywane jako jedna kwota. Kredyt był spłacany zgodnie z harmonogramem, bez opóźnień. Ze względu na brak wymogów przechowywania dowodów zakupu przez okres kilkunastu lat, dokumentacja nie jest już kompletna, co zostało wcześniej wskazane we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji.
Poniżej zestawienie posiadanych faktur z 2007 r., od wypłaty Kredytu – data, zakres, wartość (PLN): „03.10.2007 akryl, grunt, emalia 33,76 11.04.2008 Rolety zewn. 3 847,00 31.10.2007 płyta gazowa 339,00 19.08.2007 zaprawa, gniazdka , umywalka, WC 546,42 19.06.2008 Pralka 1 050,00 04.06.2008 Lodówka 2 349,00 18.08.2007 styropian, emulsja 43,75 21.08.2007 Emulsja 115,58 23.08.2007 Emulsja 115,58 26.08.2007 płytka, gładź 67,97 28.08.2007 klej, plytki, gips 114,94 29.08.2007 profil, klej, akryl 90,0330.08.2007 kabina, gips, emulsja 1 029,03 31.08.2007 Profil 81,57 31.08.2007 Wylewka 74,90 01.09.2007 wylewka, klej 48,96 04.09.2007 tynk, grunt, emulsja 172,66 05.09.2007 fuga, silikon 121,49 06.09.2007 bateria, wężyki 89,22 06.09.2007 Płytki 19,38 08.09.2007 Emulsja 115,58 14.09.2007 akryl, zaprawa, płytki 28,86 24.09.2007 deska podłogowa 560,03 05.10.2007 listwa 100,20 16.10.2007 Emulsja 34,99 21.12.2007 Okna z montażem 13 200,00 10.08.2007 panele, łata 237,71 10.08.2007 płytki, klej, spoina, rury 1 610,48 podsumowanie 26 238,09 Poniżej zestawienie posiadanych jeszcze paragonów z tego okresu Data Zakres wartość [PLN] 09.10.2007 Lakier 42,88 16.10.2007 Listwa 35,97 03.09.2007 Płytki 34,75 12.04.2008 gips, szpachla, styropian 30,13 02.02.2008 rura, narożnik 21,98 24.05.2008 kabel, farba 142,66 25.07.2008 Roleta 84,00 17.08.2008 lampy, karnisz 364,90 09.04.2008 Roleta 99,99 18.01.2008 Listwy 40,60 14.02.2008 napęd bramy garażowej 499,00 31.07.2008 Komplet umywalka+szafka, odpływ 628,99 14.04.2008 Lampa wisząca 300,00 02.05.2008 Tynk 13,98 05.06.2008 szafa na wymiar w łazience 715,50 Podsumowanie 3 055,33”.
Brak wymogu rozliczania transzy z kredytodawcą powodował, że duża część zakupów była dokumentowana paragonami i nie były one przechowywane w długim okresie czasu. Powyżej zostało przedstawione zestawienie innych faktur z wcześniejszego okresu 2007 r. Z pewnością w tych zestawieniach brakuje dokumentacji szeregu wydatków z ostatniego okresu wykończania domu, takich jak: drzwi wewnętrzne, zabudowa kuchni według indywidualnego projektu na wymiar, schody wewnętrzne wykończone pod wymiar drewnem, elementy oświetleniowe, wykończenie podłóg (panele, deska podłogowa, pianka, folia, grunt, listwy) jest udokumentowane fakturami tylko częściowo.
Decyzję o pozwoleniu na budowę, po zmianach, firma budowlana … uzyskała w dniu 3 września 2004 r. Wskazana we wniosku nieruchomość (dom w stanie surowym) została nabyta przez Pana i Pana żonę aktem notarialnym z dnia 4 maja 2006 r. Nieruchomość ta jest zabudowana budynkiem mieszkalnym, który stanowi współwłasność małżeńską Pana i Pana żony. Do budynku wprowadzili się Państwo w 2008 r., tak, aby dzieci mogły rozpocząć rok szkolny w miejscowej szkole (o czym świadczą świadectwa szkolne). Przedmiotowy budynek mieszkalny jest położony w miejscowości W., przy ul. … nr ... Do budynku przysługuje prawo własności małżonkom: Panu i Pana żonie. Budynek nie posiada innych właścicieli.
Umowa ugody z ... została już w międzyczasie podpisana. Ugoda obejmuje umorzenie części kredytu. W 2009 r. ... sfinalizował przejęcie …., który to w 2007 r. udzielił Panu i Pana żonie kredytu hipotecznego (Kredyt Drugi). Jest to umowa ugody zawarta w wyniku mediacji przeprowadzonych w … przy Komisji Nadzoru Finansowego. Stronami są … oraz małżonkowie: Pan i Pana żona.
Według wyliczenia …. na dzień zawarcia ugody zadłużenie wynosiło 58 467,38 CHF. Kwota umorzenia wyniosła 44 878,33 CHF, co po przeliczeniu na PLN określiło pozostałą kwotę zadłużenia po podpisaniu ugody na 64 314,22 PLN. Ww. Bank określił kwotę umorzenia Kredytu Drugiego w wysokości 207 828,15 PLN (kwota po przeliczeniu).
Zasady zaniechania poboru podatku dochodowego określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Bank zajął stanowisko, że kwota ww. Kredytu wypłacona według pkt 5.2.9 umowy kredytu hipotecznego przez …. nie spełnia wymogów zaniechania poboru podatku od osób fizycznych określonych w ww. rozporządzeniu. Kwota, która nie będzie podlegać zaniechaniu naliczenia została określona w części odpowiadającej 13,18% zaciągniętego kredytu, czyli według Pana własnych wyliczeń jest to kwota 27 391,75 PLN. Wskazane 13,18% jest sumą procentowego udziału transzy określonej w pkt 5.2.9 w kwocie 20 150,74 CHF i wypłaconej na konto wspólne kredytobiorców (w sprawie której jest składany wniosek o indywidualną interpretację) oraz transzy określonej w pkt 5.2.1 przeznaczonej na składkę ubezpieczenia spłaty kredytu w wysokości 1583,27 CHF. Wszystkie powyższe dane są wspólne dla małżeństwa kredytobiorców, Bank nie wprowadzał w żadnym punkcie rozgraniczenia praw i obowiązków poszczególnych kredytobiorców. Równocześnie Bank nie poinformował kredytobiorców o indywidualnych kwotach dochodów (przychodów), które wskaże w dokumencie lub dokumentach PIT w 2024 r.
Kredytobiorcy pozostają we wspólności majątkowej małżeńskiej i umorzenie dotyczy zarówno zobowiązania Pana i Pana żony, czyli wszystkich kredytobiorców.
Umowa ugody dotyczy umorzenia części zadłużenia i przewalutowania kredytu na PLN. Równocześnie po zawarciu ugody, zdecydowali się Państwo pozostałą kwotę zadłużenia spłacić jednorazowo. Umowa ugody została podpisana w dniu 31 października 2023 r.
Transakcja całkowitej spłaty pozostałej kwoty zadłużenia została zlecona przez kredytobiorców również w dniu 31 października 2023 r.
Według wyliczenia ... na dzień zawarcia ugody zadłużenie wynosiło 58 467,38 CHF. Zgodnie z zapisami umowy ugody całość zadłużenia stanowił kapitał wymagalny, natomiast kapitał przeterminowany wynosił 0,00 CHF, odsetki niespłacone 0,00 CHF, odsetki zapadłe podwyższone 0,00 CHF. Bank określił kwotę umorzenia kredytu w wysokości 207 828,15 PLN. W umowie ugody kwota pozostała do spłaty po przewalutowaniu i częściowym umorzeniu zadłużenia została określona w wysokości 64 312,12 PLN.
Brak odsetek karnych. Kredyt był zawsze spłacany zgodnie z harmonogramem przygotowywanym przez Bank. Kredyt został spłacony dyspozycją z dnia 31 października 2023 r.
W przeszłości kredytobiorcy: Pan i Pana żona, nie korzystali z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.
Ponadto w uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zarządza się zaniechanie poboru podatku od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Punkt 3 ww. rozporządzenia stanowi, że w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego. Umowa kredytu hipotecznego zawartego w dniu 12 lipca 2007 r. w odniesieniu do części wypłaconego kredytu w pkt 5.2.9 zawiera sformułowanie „z przeznaczeniem na dowolny cel konsumpcyjny”, które nie wskazuje wprost na przeznaczenie tej transzy.
W przypadku uznania, że poniesione wydatki w ramach wypłaconej transzy pkt 5.2.9 kredytu nie spełniają wymogów określonych rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2002 r., Pan jako kredytobiorca po podpisaniu ugody z bankiem jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od kwoty umorzonej wierzytelności, obliczonego wg zapisów art. 3 tego rozporządzenia.
Pytanie
Czy poniesione przez Pana wydatki w ramach kwoty wypłaconego kredytu w transzy określonej w pkt 5.2.9 umowy kredytu hipotecznego z dnia 12 lipca 2007 r., tj. na kwotę 20 150,74 CHF, mogą zostać uznane jako wydatki poniesione na realizację własnych celów mieszkaniowych określonych w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i po umorzeniu części wierzytelności z tytułu ww. kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej, od umorzonej wierzytelności odpowiadającej wskazanej transzy kredytu, zaniechuje się poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, określone rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.?
Pana stanowisko w sprawie:
Pana zdaniem, poniesione przez Pana wydatki w ramach kwoty określonej zapisami punkt 5.2.9, tj. w kwocie 46 143,18 PLN umowy kredytu hipotecznego z dnia 12 lipca 2007 r., zostały poniesione na realizację własnych celów mieszkaniowych zgodnie z zapisami art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i od umorzonej wierzytelności w części odpowiadającej tej transzy, zaniechuje się poboru podatku od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.
Zawarta w dniu 12 lipca 2007 r. umowa została określona i zatytułowana jako „…”. Z umowy kredytu oraz obowiązującego wówczas regulaminu banku wynika, że kredyt został przeznaczony na cele mieszkaniowe. Wskazany Regulamin … (załącznik nr 1 do …) określał, że kredyty mieszkaniowe (w tym hipoteczne) były udzielane wyłącznie na finansowanie wydatków związanych z kredytowaną nieruchomością, o czym mówią zapisy § 23 do § 25 ww. Regulaminu. Pojęcie „dowolny cel konsumpcyjny” nie jest zdefiniowane i nie wyklucza celu mieszkaniowego. Zgodnie z zapisami ww. Regulaminu Produktów Kredytowych, bank nie mógł więc udzielić kredytu hipotecznego na cel inny niż mieszkaniowy, gdyż byłoby to niezgodne z regulacjami banku. Szczegółowy i zamknięty katalog wydatków został natomiast określony przez ustawodawcę dla wskazania „celów mieszkaniowych”. Katalog wydatków, które można zakwalifikować, jako poniesione na własne cele mieszkaniowe, znajduje się w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131 ww. ustawy uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
− położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
W celu jednolitego stosowania przepisów została również wydana interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 13 października 2021 r. Przeznaczenie poniesionych przez Pana wydatków w pełni spełnia warunki określone tymi aktami prawnymi. W sprawie wyroku WSA, sygn. akt I SA/Rz 90/18, w związku ze stanowiskiem NSA w wyroku o sygn. akt II FSK 2383/18, Sąd podkreślił, że wskazanie celu zawarcia umowy kredytu w treści tej umowy, uprościłoby badanie i ustalanie zasadności twierdzeń podatnika o możliwości zastosowania wobec niego zwolnienia podatkowego z art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy. Niewskazanie jednakże celu zawarcia umowy kredytu w jej treści nie zamyka podatnikowi drogi do udowodnienia celu zaciągnięcia kredytu wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wprowadzają ograniczeń co do sposobu wykazania przez podatnika celu kredytu, jak również nie zawierają wymogu istnienia w umowie zapisu o przeznaczeniu kredytu na cele mieszkaniowe, jako warunku skorzystania z ulgi podatkowej. Tym samym, mimo braku wyraźnego wskazania w treści umowy, że kredyt zaciągnięty został na cele mieszkaniowe podatnika, nie traci on możliwości wykazania tego celu na etapie postępowania podatkowego.
Z kolei z art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej wynika, że jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
Bank zgodnie z zapisami umowy kredytu hipotecznego art. 5.2.9 wypłacił kwotę 46 143,18 zł, która wynikała z przeliczenia po kursie własnym przez bank kwoty 20 150,74 CHF. Była to jedyna część kredytu wypłacona bezpośrednio do dyspozycji kredytobiorców. Kwota ta została faktycznie wydatkowana przez kredytobiorcę (Pana) na cele mieszkaniowe, określone zgodnie z zapisami art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ze względu na upływ czasu i brak wymogu przechowywania faktur w tak długim okresie, dokumentacja nie jest już kompletna. Wykaz posiadanych faktur został przedstawiony w uzupełnieniu wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Przedstawiona w uzupełnieniu wniosku dokumentacja oraz wyjaśnienia zawierają wyszczególnienie materiałów kupowanych do wykończenia oraz chronologię działań związanych z prowadzoną budową i wykańczaniem domu, począwszy od zakupu budynku w stanie surowym aktem notarialnym z dnia 4 maja 2006 r., co potwierdza przeznaczenie i wydatkowanie wskazanej transzy kredytu hipotecznego.
Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zarządza się zaniechanie poboru podatku od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Rozporządzenie to ściśle określa warunki do zaniechania poboru podatku.
Przeznaczenie i wydatkowanie transzy kredytu określonej zapisami art. 5.2.9 było zgodne z zapisami ww. rozporządzenia Ministra Finansów, co zostało opisane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej oraz w wyjaśnieniach zawartych w jego uzupełnieniu.
Uwzględniając powyższe uważa Pan, że umorzone wierzytelności w części dotyczącej transzy 20 150,74 CHF, która to została określona zapisami art. 5.2.9 umowy kredytu hipotecznego z dnia 12 lipca 2007 r., na podstawie zawartej umowy ugody z bankiem ..., są objęte zaniechaniem poboru podatku od kwot umorzonych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Tym samym, Pan jako kredytobiorca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od umorzonej wierzytelności w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu wypłaconej transzy określonej w pkt 5.2.9 umowy kredytu hipotecznego.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.
Zgodnie z jego treścią:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.
Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez ... (dalej: „Bank”) wierzytelności od zaciągniętego przez Pana i Pana żonę kredytu hipotecznego (Kredytu Drugiego) w części zaciągniętej na dowolny cel, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Tym samym, wartość umorzonej Panu kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (Kredytu Drugiego) zaciągniętego w części na dowolny cel na podstawie zawartej ugody z Bankiem stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.
Natomiast stosownie do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.), wyjaśnić należy, że zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 ww. rozporządzeniazmieniony rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743), które weszło w życie 24 grudnia 2022 r. stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
-położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).
Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i dotyczył jednej inwestycji mieszkaniowej.
Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na dowolny cel. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że w stosunku do uzyskanego przez Pana w 2023 r. przychodu związanego z umorzeniem części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (Kredytu Drugiego) zaciągniętego w części na dowolny cel, gdzie zapis z umowy kredytowej brzmi: „z przeznaczeniem na dowolny cel konsumpcyjny” (mimo że środki zostały przeznaczone na wykończenie domu jednorodzinnego), nie znajdzie zastosowania ww. zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. W konsekwencji w związku z umorzeniem tej części kredytu hipotecznego uzyskał Pan przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zauważyć bowiem należy, że zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przypadku umorzenia kredytu refinansowego w sytuacji, gdy został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast skoro w odniesieniu do ww. kredytu w kwocie 46 143,18 zł zapis z umowy kredytowej brzmi: „z przeznaczeniem na dowolny cel konsumpcyjny”, zatem w tej części nie jest on kredytem, zaciągniętym na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ww. ustawy, a tym samym wyklucza możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązujew dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego, w związku z czym nie dokonuje analizy dołączonych do wniosku dokumentów. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383) jest sam przepis prawa.
Ponadto wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. Pana żony).
Końcowo, odnosząc się do powołanych wyroków sądów, tutejszy Organ zaznacza, że przeanalizował rozstrzygnięcia w nich zawarte, jednakże wyroki te dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw, w określonym stanie faktycznym i tylko w tych sprawach są wiążące. Organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).