Interpretacja indywidualna z dnia 4 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.773.2023.2.AKU

Możliwość skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 października 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 23 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 18 grudnia 2023 r. (wpływ 20 grudnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W dniu 24 kwietnia 2023 r., wyrokiem Sądu Okręgowego w …, uprawomocnionym 4 maja 2023 r., zostało rozwiązane Pana małżeństwo. Obecnie jest Pan rozwodnikiem, osobą samotną, niepozostającą w związku z inną osobą.

Pana była żona wyprowadziła się dużo wcześniej, czyli 1 lipca 2022 r., zostawiając Pana oraz waszą córkę i do dnia dzisiejszego nie ponosi kosztów związanych z utrzymaniem córki. Sąd orzekł rozwód bez orzekania o winie, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad córką powierzył obojgu rodzicom i określił miejsce pobytu małoletniej przy ojcu (czyli przy Panu). Udział stron w kosztach utrzymania i wychowania córki Sąd ustalił w ten sposób, że zasądził od byłej żony na rzecz córki alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie, płatne do Pana rąk i zobowiązał Pana do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania córki. Mimo, iż była żona ma zasądzone alimenty, do dnia dzisiejszego nie wywiązuje się z płatności (nie dokonała żadnej wpłaty). Sąd nie orzekł o kontaktach byłej żony z córką. Ich kontakt odbywa się sporadycznie, ponieważ była żona zamieszkuje w innej miejscowości i założyła sobie nową rodzinę. Matka córki nie interesuje się, ani nie uczestniczy w życiu szkolnym córki. Wszelkie koszty związane ze szkołą i inne koszty związane z utrzymaniem córki ponosi wyłącznie Pan. Otrzymuje Pan na córkę świadczenie 500+ (miesięcznie) oraz 300 zł – dobry start (raz w roku). Córka zamieszkuje tylko z Panem i jest wyłącznie pod Pana opieką. Koszty związane z zakupem ubrań, butów, lekarstw, materiałów szkolnych oraz wyjścia do kina, różnego rodzaju wycieczki, kolonie, wczasy oraz inne opłaty córki pokrywa Pan wyłącznie z własnych środków. Dopisana jest również do Pana ubezpieczenia zdrowotnego i należy wspólnie z Panem do jednej przychodni lekarskiej.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że córka urodziła się …. Nigdy nie była umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

W roku podatkowym, którego dotyczy przedmiotowy wniosek osiągnął Pan dochód opodatkowany według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pana dochody pochodzą ze stosunku pracy (umowa o pracę), zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych pobiera i odprowadza płatnik (pracodawca). Nigdy nie prowadził Pan działalności gospodarczej.

W roku podatkowym, którego dotyczy wniosek, w stosunku do Pana córki nie miały zastosowania przepisy: art. 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W okresie, którego dotyczy wniosek, córka nie otrzymywała zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej.

Pytanie

Czy będzie Pan mógł rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko za 2023 r.?

Pana stanowisko w sprawie

Według Pana oceny, będzie Pan mógł rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko za 2023 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy:

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

·posiadania przez rodzica statusu osoby samotnie wychowującej dzieci (dziecko),

·wychowywania przez rodzica samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecko),

·nieuzyskiwania przez rodzica i dzieci (dziecko) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,

·niepodlegania przez rodzica i dzieci (dziecko) opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Jak wynika z powyższego, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4c ww. ustawy. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z opisu sprawy wynika, że dniu 24 kwietnia 2023 r., wyrokiem Sądu Okręgowego w …, uprawomocnionym 4 maja 2023 r., zostało rozwiązane Pana małżeństwo. Obecnie jest Pan rozwodnikiem, osobą samotną, niepozostającą w związku z inną osobą.

Pana była żona wyprowadziła się 1 lipca 2022 r., zostawiając Pana oraz waszą córkę i do dnia dzisiejszego nie ponosi kosztów związanych z utrzymaniem córki. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad córką Sąd powierzył obojgu rodzicom i określił miejsce pobytu małoletniej przy Panu. Sąd ustalił od byłej żony na rzecz córki alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie, a Pana zobowiązał do ponoszenia pozostałych kosztów jej utrzymania. Jednakże była żona do dnia dzisiejszego nie dokonała żadnej wpłaty zasądzonych alimentów. Sąd nie orzekł o kontaktach Pana byłej żony z córką. Ich kontakt odbywa się sporadycznie, ponieważ była żona zamieszkuje w innej miejscowości i założyła nową rodzinę. Matka córki nie interesuje się ani nie uczestniczy w życiu szkolnym córki. Wszelkie koszty związane ze szkołą i inne koszty związane z utrzymaniem córki ponosi wyłącznie Pan. Córka zamieszkuje tylko z Panem i jest wyłącznie pod Pana opieką. Koszty związane z zakupem ubrań, butów, lekarstw, materiałów szkolnych oraz wyjścia do kina, różnego rodzaju wycieczki, kolonie, wczasy oraz inne opłaty córki pokrywa Pan wyłącznie z własnych środków. Dopisana jest ona również do Pana ubezpieczenia zdrowotnego i należy wspólnie z Panem do jednej przychodni lekarskiej.

W roku podatkowym, którego dotyczy przedmiotowy wniosek osiągnął Pan dochód opodatkowany według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pana dochody pochodzą ze stosunku pracy. Nigdy nie prowadził Pan działalności gospodarczej.

W tym miejscu należy podkreślić, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto, przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Wskazać również należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Z istoty pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osób.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. Dla przykładu w sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.”

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnego z rodziców sąd nie pozbawił władzy rodzicielskiej, a jednocześnie matka/ojciec dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem/świadczeń alimentacyjnych. Jednakże wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Zatem, prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Zatem, skoro – jak wskazał Pan we wniosku − Pana była żona w 2023 r. zamieszkiwała osobno (w innej miejscowości) i faktycznie nie podejmowała czynności mających na celu wychowywanie dziecka, którego jest matką, jej kontakty z córką są sporadyczne i nie łoży na jej utrzymanie, a dziecko w ww. okresie mieszkało z Panem, to uznać należy, że w 2023 r. był Pan osobą samotnie wychowującą dziecko. Na powyższe stwierdzenie nie ma wpływu fakt, że status osoby rozwiedzionej uzyskał Pan w trakcie roku podatkowego, tj. 4 maja 2023 r., gdyż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają wymogu, iż osoba powinna samotnie wychowywać dziecko przez cały rok. Oznacza to, że może to być tylko część roku podatkowego.

Reasumując, mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz powołane przepisy prawa, należy uznać Pana za osobę samotnie wychowującą dziecko i tym samym, będzie przysługiwać Panu prawo do rozliczenia się za 2023 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci, określony w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Pana zdarzenia przyszłego i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pana sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi Pan zastosować się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).