Interpretacja indywidualna z dnia 17 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.520.2023.3.DA

Preferencyjne opodatkowanie dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 lipca 2023 r. złożyła Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 21 września 2023 r. (wpływ 25 września 2023 r.) oraz z 21 września 2023 r. (wpływ 13 października 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Ma Pani 47 lat, trójkę dzieci (dwóch studentów oraz licealistkę). Jest Pani nauczycielką języka niemieckiego oraz biologii. Przez 26 lat pracowała Pani w Szkole Podstawowej w …. Niestety ze względu na ograniczenie nauki języka niemieckiego była Pani zmuszona szukać pracy, od września będzie Pani pracowała w ….

W 2012 r. Pani mąż zostawił Panią i dzieci, wyprowadził się pozostawiając mnóstwo długów, które w części musiały zostać spłacone przez Panią. Pomimo zasądzonych alimentów, wyrokiem Sądu Pani mąż nigdy nie zapłacił ani złotówki (wyrok Sądu z dnia … 2014 r.). Oddała Pani sprawę do komornika sądowego, niestety ściągnięcie alimentów było i jest do dnia dzisiejszego bezskuteczne, ponieważ nie jest znane miejsce pobytu Pani męża. Na miesiąc maj 2017 r. kwota zaległych alimentów wynosiła .... zł.

Zgodnie z Pani wiedzą Pani mąż przebywa na terenie …. Niestety pomimo wysyłania zapytań do wielu instytucji otrzymywała Pani odpowiedź, że jego adres pobytu nie jest znany. Ze względu na liczne długi Pani męża do Pani domu przychodziło wielu komorników zastraszając Panią, a tym samym również Pani dzieci, które naprawdę wiele przeszły. Aby uniknąć nachodzenia zwróciła się Pani do urzędu gminy o wymeldowanie, co też nie było proste, ponieważ „człowieka” nie można skrzywdzić. Został przydzielony kurator, sprawdzano Pani łazienkę i inne pomieszczenia. Po rozpatrzeniu sprawy, kontakcie z policją itp., Pani mąż został wymeldowany.

Przez te wszystkie lata bardzo ciężko było Pani wiązać koniec z końcem, aby utrzymać dzieci i siebie. Pracowała Pani w różnych miejscach na umowy zlecenia po kilkanaście godzin dziennie. Nie mogła Pani liczyć na pomoc żadnej instytucji, nikogo z rodziny. Dalej jest bardzo ciężko, ważne jest dla Pani, aby dzieci ukończyły studia i rozpoczęły pracę. Od września musi Pani dojeżdżać 30 km starym ledwo funkcjonującym pojazdem.

Nie złożyła Pani do tej pory pozwu o rozwód z jednego bardzo istotnego dla Pani powodu, Pani najmłodsza córka nie jest pełnoletnia, musiałaby mieć przydzielonego kuratora. Pani dzieci naprawdę wiele przeszły, nie chce Pani i nie może obarczać ich dodatkowym stresem. Szczególnie, że Pani córka miała już problemy z depresją. 16 października 2024 r. Pani córka skończy 18 lat, wtedy złoży Pani pozew o rozwód. Zwracała się Pani z prośbą do wielu instytucji w …, niestety bez pozytywnych informacji i chęci pomocy.

W przedmiotowym wniosku zwraca się Pani z prośbą o indywidualną interpretację Pani przypadku, jako matki samotnie wychowującej dziecko. Prosi Pani o pomoc, jeżeli istniałaby jakakolwiek szansa zwrotu podatku z ubiegłych lat, mogłaby Pani zakupić starszy samochód, by dojeżdżać do pracy. Do wniosku załączyła Pani wszystkie dokumenty świadczące o tym, że od lat walczy Pani sama o przyszłość dla swoich dzieci.

W uzupełnieniu wniosku wskazuje Pani, że oczekuje wydania interpretacji indywidualnej za lata 2017-2021.

W latach 2017-2021 była Pani mężatką - jak opisała Pani we wniosku - Pani mąż zniknął, nie ma go.

Daty urodzenia Pani trójki dzieci to: … 1998 r. (…), … 2001 r. (…), … 2006 r. (…), widnieją również w dokumentach wyroku Sądu oraz komornika.

W latach 2017-2021 Pani dzieci uczyły się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, tj. … (student …), … (studentka …), … (…). Pani dzieci nadal się uczą.

W latach 2017-2021 zarówno Pani, jak i Pani mąż posiadaliście pełną władzę rodzicielską względem małoletnich dzieci.

To Pani tylko i wyłącznie sprawowała całkowitą opiekę, tak jak można wnioskować z załączonych dokumentów, które Pani załączyła. Pani mąż nigdy nie łożył na utrzymanie dzieci, nigdy się z nimi nie spotkał, jest też Pani pewna, że nie przekroczył granicy wjeżdżając do Polski.

W latach 2017-2021 Pani mąż nie partycypował w wydatkach związanych z potrzebami dzieci, nigdy też nie spotkał się z dziećmi.

W ww. latach Pani dzieci nie zostały na podstawie orzeczenia Sądu umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

W latach 2017-2021 Pani dzieci nie otrzymywały alimentów (dołączyła Pani do wniosku informację komornika sądowego), dzieci utrzymywała i utrzymuje Pani całkowicie sama, dzieci uczą się, studiują stacjonarnie. Pani dzieci nigdy nie pozostawały na utrzymaniu ojca.

Wyrok Sądu z dnia … 2014 r., o którym mowa we wniosku, dotyczył alimentów (orzeczenie wykonalne z dniem … 2014 r.).

Nie jest Pani matką ani opiekunem prawnym innych dzieci niż wymienionych w treści wniosku.

W latach 2017-2021 pracowała Pani na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (nauczyciel od 1996 r. w Szkole Podstawowej w …). W tym okresie nie prowadziła Pani działalności gospodarczej.

W latach 2017-2021 w stosunku do Pani i Pani dzieci nie miały zastosowanie przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. W ww. okresie Pani dzieci nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

Pytanie

Czy ma Pani możliwość rozliczenia się w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, jest Pani osobą samotnie wychowującą dzieci od kilkunastu lat. Ojciec dzieci, pomimo wyroku Sądu, nigdy nie płacił alimentów, nigdy nie kontaktował się z dziećmi, nie interesował się ich losem ani tym bardziej wychowaniem. Ojciec dzieci nie wykonywał władzy rodzicielskiej, nie sprawował opieki nad dziećmi, nie zaspokajał ich potrzeb fizycznych, edukacyjnych, duchowych. Wszystkim zajmowała się samodzielnie Pani od 2013 r. W związku ze studiami oraz nauką wydatki są ogromne. Pomimo wielu podejmowanych działań bardzo ciężko jest samotnie utrzymać rodzinę.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych reguluje ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm., t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 200 ze zm., t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm., t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm., t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm., t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 30 września 2018 r.:

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2018 r. do dnia 31 lipca 2019 r.:

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 sierpnia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2021 r.:

Stosownie do treści art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2021 r.:

Zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2021 r.:

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu przepisu zmienionym przez art. 1 pkt 2 lit. d) ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.), który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania przez rodzica statusu osoby samotnie wychowującej dzieci (dziecko),
• wychowywania przez rodzica samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
• nieuzyskiwania przez rodzica i dzieci (dziecko) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
• nieuzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów wyższych niż wskazane w przepisie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (z wyjątkiem przewidzianych ustawą),
• wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania – w odniesieniu do dochodów (przychodów) uzyskanych przed dniem 1 stycznia 2018 r.

Należy zauważyć, że zgodnie z definicją słownikową „wychowywać” to „zapewnić osobie niedorosłej osiągnięcie rozwoju fizycznego i psychicznego, zapewnić opiekę istocie niedorosłej i doprowadzić ją do samodzielności” (Słownik Języka Polskiego PWN 1992 r.). Natomiast z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama zajmuje się wychowywaniem dziecka.

Powołany powyżej art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do stanu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jednocześnie, w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim, o samotnym wychowywaniu dziecka przesądza orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców, orzeczenie o separacji lub odbywanie kary pozbawienia wolności.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej.

Z opisu stanu faktycznego i jego uzupełnienia wynika, że w latach 2017-2021, których dotyczy wniosek, była Pani mężatką. Posiada Pani troje, uczących się dzieci. W 2012 r. Pani mąż wyprowadził się z domu. Pomimo zasądzonych alimentów wyrokiem Sądu z dnia … 2014 r. Pani mąż nigdy nie zapłacił ani złotówki. Oddała Pani sprawę do komornika sądowego, niestety ściągnięcie alimentów było i jest do dnia dzisiejszego bezskuteczne, ponieważ nie jest znane miejsce pobytu Pani męża. W latach 2017-2021 zarówno Pani, jak i Pani mąż posiadaliście pełną władzę rodzicielską względem małoletnich dzieci. W ww. okresie to wyłącznie Pani sprawowała całkowitą opiekę nad dziećmi. W latach 2017-2021 Pani mąż nie partycypował w wydatkach związanych z potrzebami dzieci, nigdy też nie spotkał się z dziećmi. Pani dzieci nigdy nie pozostawały na utrzymaniu ojca. W ww. latach Pani dzieci nie zostały na podstawie orzeczenia Sądu umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych. W latach 2017-2021 pracowała Pani na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. W tym okresie nie prowadziła Pani działalności gospodarczej. W latach 2017-2021 w stosunku do Pani i Pani dzieci nie miały zastosowanie przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. W ww. okresie Pani dzieci nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że w latach 2017-2021 nie przysługiwało Pani prawo do preferencyjnego rozliczenia się w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W ww. okresie nie należała Pani do jednej z kategorii osób wymienionych w powołanym powyżej przepisie (nie była Pani panną, wdową, rozwódką albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywał karę pozbawienia wolności), stanowiącym zamknięty katalog osób, które samotnie wychowując dziecko mogą skorzystać z preferencyjnego rozliczenia podatku.

Zatem, w latach 2017-2021 nie spełniała Pani podstawowego warunku określonego w art. 6 ust. 4 ww. ustawy, bowiem w ww. okresie pozostawała Pani w związku małżeńskim, a Pani małżonek − jak wynika z opisu sprawy − nie został pozbawiony praw rodzicielskich ani nie odbywał kary pozbawienia wolności. Oznacza to, że nie przysługiwało Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko w zeznaniach podatkowych składanych za lata 2017-2021.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).