Interpretacja indywidualna z dnia 22 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.762.2023.3.MN

W zakresie zwrotu ulgi odsetkowej w przypadku nieważności umowy kredytowej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 sierpnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwrotu ulgi odsetkowej w przypadku nieważności umowy kredytowej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 19 września 2023 r. (wpływ 19 września 2023 r.), 2 listopada 2023 r. (wpływ 2 listopada 2023 r.) oraz z  20 listopada 2023 r. (wpływ 20 listopada 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W związku z zawarciem Umowy kredytu hipotecznego „(…)” nr (…) pomiędzy Panią i Panem L. D. a (...) Bank (...) w dniu (…) 2004 r. został Państwu udzielony kredyt hipoteczny w wysokości (…) CHF.

W powołaniu na obowiązujące przepisy w rocznych rozliczeniach podatkowych korzystali Państwo z ulgi odsetkowej. Obecna ugruntowana linia orzecznicza polskich sądów oraz TSUE wskazuje, iż umowy tak zwane frankowe zawierają klauzule abuzywne, które skutkują nieważnością umowy.

Obecnie nie podjęli Państwo jeszcze żadnych kroków w tej sprawie.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Z ulgi odsetkowej korzystała Pani prawdopodobnie od 2007 roku do na pewno 2022.

Przedmiotem Pani zapytania są lata 2007-2022.

Pierwszego odliczenia dokonała Pani prawdopodobnie w 2007 roku.

Odsetki zostały faktycznie z ratą kredytu (nie ma możliwości niespłacania odsetek) udokumentowane w wyciągach bankowych.

Odsetki zostały odliczone w formie ulgi odsetkowej PIT-D.

Zakłada Pani, że po uprawomocnieniu wyroku sądu bank zwróci ww. odsetki.

Pytanie

Czy w sytuacji prawomocnego unieważnienia umowy kredytowej z bankiem przez sąd będzie Pani zobligowana do zwrotu ulgi odsetkowej, a jeśli tak – to czy będzie to okres 5 lat wstecz od prawomocnego unieważnienia umowy czy też będzie to liczone w inny sposób?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, w przypadku prawomocnego unieważnienia umowy kredytowej przez sąd, będzie Pani zobligowana do zwrotu środków, które zostały odliczone z tytułu ulgi odsetkowej za okres 5 lat wstecz od momentu prawomocnego unieważnienia umowy kredytowej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Z informacji, które Pani przedstawiła wynika, że:

1.zawarła Pani umowę kredytu hipotecznego we frankach szwajcarskich;

2.w rocznych rozliczeniach podatkowych korzystała Pani z ulgi odsetkowej.

Powzięła Pani wątpliwość, czy w przypadku unieważnienia tej umowy przez sąd będzie Pani zobligowana do zwrotu ulgi odsetkowej, a jeśli tak – za jaki okres.

Ulga odsetkowa

Zasady dokonywania odliczeń wydatków poniesionych na spłatę odsetek od kredytu udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych regulują przepisy art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Powołany wyżej przepis art. 26b ust. 1 ustawy stanowi, że:

W przepisie art. 26b ust. 4 pkt 1-2 ustawy ustawodawca określił wysokość dokonywanych odliczeń, gdyż są one limitowane.

Stosownie do art. 26b ust. 6 ww. ustawy:

Natomiast w myśl art. 26b ust. 7 tej ustawy:

Zgodnie z art. 26b ust. 8 cytowanej ustawy:

Pomimo uchylenia art. 26b ustawodawca zagwarantował korzystanie z ulgi odsetkowej w ramach praw nabytych.

Jak bowiem stanowi art. 9 ust. 1 ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217 poz. 1588) – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Wskazała Pani, że z ulgi odsetkowej korzystała Pani za lata 2007-2022 i powzięła Pani wątpliwość dotyczącą zwrotu tej ulgi w przypadku unieważnienia zawartej umowy kredytowej.

Rozliczenie z tytułu zwrotu odsetek, z którymi związana była ulga odsetkowa

Dla oceny skutków podatkowych Pani sytuacji istotne jest, czy w wyniku stwierdzenia nieważności umowy kredytowej, bank zwróci Pani wartość odsetek, z którymi związane było Pani prawo do korzystania z tej ulgi.

W przypadku zwrotu tych odsetek, ustawodawca przewidział rozwiązane dla tego rodzaju, szczególnych sytuacji. Stosownie natomiast do art. 45 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powyższego wynika, że rozliczenie z tytułu zwrotu odsetek powinno być dokonane w zeznaniu składanym za ten rok, w którym dojdzie do zwrotu tych odsetek.

Jeśli więc wynikiem wygrania procesu frankowego będzie m.in. zwrot odliczonych wcześniej odsetek, to w zeznaniu rocznym za rok wypłaty tej należności trzeba będzie ją doliczyć do podstawy opodatkowania (dochodu).

Samo unieważnienie kredytu frankowego nie ma wpływu na rozmiar zobowiązania podatkowego w momencie składania wcześniejszych PIT. Dopiero wzajemne rozliczenia między bankiem i kredytobiorcą mogą mieć wpływ na zastosowanie ulgi odsetkowej.

Przedawnienie zobowiązania a kwestia rozliczenia zwrotu odsetek

Powzięła Pani również wątpliwość, czy będzie Pani zobowiązana zwrócić środki odliczone z tytułu ulgi odsetkowej, licząc okres 5 lat wstecz od momentu uprawomocnienia się wyroku stwierdzającego nieważność umowy kredytowej.

Zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej:

Okres przedawnienia – zgodnie z art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – co do zasady – wynosi pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Termin przedawnienia zobowiązania podatkowego zaczyna biec od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, a kończy się z upływem 5 lat.

Natomiast z cytowanego wcześniej art. 45 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wynika, że dotyczy on jedynie zwrotu kwot za lata nieprzedawnionych zobowiązań podatkowych.

Istotą „przedawnienia” uregulowanego w powołanym art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa jest to, że na skutek upływu czasu zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa i organ podatkowy nie może skutecznie domagać się od podatnika jego zapłaty, zobowiązanie podatkowe przestaje bowiem istnieć.

Kwestia przedawnienia Pani zobowiązań podatkowych za lata 2007-2022 nie ma znaczenia dla rozliczenia przez Panią ulgi odsetkowej w związku z nieważnością kredytu. Zobowiązanie podatkowe dotyczące rozliczenia z tytułu zwrotu odsetek, z którymi była związana ulga odsetkowa powstanie bowiem dopiero w momencie otrzymania zwrotu odsetek w wyniku unieważnienia umowy kredytowej.

Jednocześnie, z art. 45 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wynika, że dotyczy on jedynie zwrotu kwot odliczonych w latach, za które zobowiązania podatkowe się nie przedawniły.

Powyższe oznacza, że w przypadku gdy bank zwróci Pani odsetki w 2023 r., to powinna Pani w zeznaniu składanym za ten rok doliczyć wartość odliczonej w związku z tymi odsetkami ulgi odsetkowej, z której skorzystała Pani w latach 2007-2022. Zobowiązanie z tego tytułu przedawni się z końcem 2029 r.

W przypadku zwrotu środków z tytułu których korzystała Pani z ulgi odsetkowej nie mają zatem znaczenia lata, w jakich korzystała Pani z tej ulgi. Ważny jest moment (rok) rozliczenia z bankiem tych środków – to on będzie podstawą do obliczenia okresu przedawnienia.

Pani stanowisko należało więc uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).