Interpretacja indywidualna z dnia 15 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.679.2023.4.IK

Uznanie wydzielonej i przenoszonej do innej spółki Komórki Nieruchomości za zorganizowaną część przedsiębiorstwa oraz wyłączenia z opodatkowania tej transakcji.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie uznania wydzielonej i przenoszonej do innej spółki Komórki Nieruchomości za zorganizowaną część przedsiębiorstwa oraz wyłączenia z opodatkowania tej transakcji z opodatkowania jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 września 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 13 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w zakresie uznania wydzielonej i przenoszonej do innej spółki Komórki Nieruchomości za zorganizowaną część przedsiębiorstwa oraz wyłączenia z opodatkowania tej transakcji.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 października 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

O. (dalej jako „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest Spółką prawa polskiego podlegającą w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy).

W ramach Spółki prowadzone są dwa rodzaje działalności gospodarczej:

1.Działalność związana z dystrybucją i sprzedażą towarów - produktów elektrotechnicznych, zaopatrywanie klientów w różnych kanałach dystrybucji: markety …, hurtownie sprzętu, sprzedaż …, handel w sektorze e-commerce, zarówno na rynku polskim jak i europejskim; przy czym towar nabywany jest od podmiotu powiązanego (spółki z o.o. pełniącej funkcję importera, który przejmuje na siebie część ryzyka gospodarczego związanego z częstą zmianą prawa) i od innych dostawców krajowych;

2.Działalność polegająca na wynajmowaniu nieruchomości stanowiących własność Spółki - głównie są to mieszkania, które Spółka wynajmuje w najmie krótkoterminowym i długoterminowym, jest to ok. 25 nieruchomości, sukcesywnie nabywane są kolejne.

Spółka na chwilę obecną jest spółką rodzinną, w której udziałowcami są ojciec i syn (obaj posiadają odpowiednio po 50% udziałów). Spółka przygotowuje się do znacznego rozwoju i rozszerzenia prowadzonej działalności gospodarczej, co ma tym samym zagwarantować Spółce osiąganie w przyszłości stałych, większych przychodów. W celu zrealizowania wskazanych celów Spółka planuje podjąć współpracę z potencjalnymi inwestorami. W chwili obecnej trwają rozmowy na temat zasad i warunków współpracy Spółki z inwestorami - głównie z inwestorem strategicznym. Jest on zainteresowany zakupem 100% udziałów w Spółce (oraz spółce powiązanej), jednak nie jest zainteresowany działalnością w sektorze nieruchomości. Spółka chce zapewnić jak najkorzystniejsze warunki współpracy celem ułatwienia transakcji, dywersyfikacji i maksymalnego ograniczenia ryzyka negatywnych konsekwencji związanych z wdrażaniem rozwiązań i planów zaproponowanych przez inwestorów, z drugiej zaś chce zapewnić jak najdłuższy okres prowadzenia działalności związanych z nieruchomościami, które stały się źródłem stałego zysku.

Jednocześnie ze względu na plany głównego udziałowca związane z rozłożonym w czasie, stopniowym wycofywaniem się ze współpracy ze Spółką oraz plany związane z rozwojem prowadzonej w ramach Spółki działalności gospodarczej związanej z nieruchomościami Spółka planuje rozdzielić dwie dotychczas prowadzone działalności i wydzielić majątek Spółki, w oparciu o który prowadzony jest najem nieruchomości do nowego podmiotu, tak aby własność nieruchomości oraz działalność gospodarcza polegająca na komercyjnym wynajmie nieruchomości pozostała w rękach obecnych wspólników, a ryzyko związane z procesem inwestycyjnym nie przenosiło się na pozostały majątek.

Działalność w branży zajmującej się wynajmem nieruchomości obejmuje najem nieruchomości w oparciu o aktualny majątek Spółki. Obecnie w ramach struktury wewnętrznej Spółki istnieje komórka zajmująca się działalnością związaną z wynajmem nieruchomości, w skład której wchodzą księgowa, pracownik biurowy obsługujący wynajem oraz sprzątaczka. W istniejącym stanie faktycznym działalność Spółki w tym zakresie nabiera dużej wartości i szerszego znaczenia. W szczególności Spółka planuje zwiększyć przychody z najmu i zapewnić najem długofalowy całej dostępnej powierzchni.

Działalność związaną z obrotem towarowym prowadzona jest w oparciu o majątek Spółki. Spółka przygotowuje się do rozszerzenia prowadzonej działalności gospodarczej już z nowym inwestorem (przy czym dotychczasowi wspólnicy będą przez okres min. 3 lat dalej związani ze Spółką poprzez stanowiska prezesa i wiceprezesa i będą zapewniać ciągłość działania firmy), w oparciu o wypracowaną markę - co ma zagwarantować Spółce osiąganie w przyszłości, stałych, większych dochodów. W chwili obecnej trwają rozmowy na temat zasad i warunków współpracy z inwestorem.

Działalność poszczególnych komórek organizacyjnych Wnioskodawcy jest tym samym całkowicie odrębna z perspektywy klientów i rynku, na jakim działają - de facto stanowią one dwa przedsiębiorstwa działające w ramach jednej spółki. Zarówno składniki majątkowe Spółki, jak i jej pracownicy, co do zasady, przypisani są do poszczególnych działalności funkcjonujących w ramach przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, tj. odpowiednio do komórki zajmującej się nieruchomościami oraz komórki związanej z handlem. Wskazane obszary działalności posiadają odrębne kierownictwo oraz mają własną strukturę organizacyjną (m.in. dla potrzeb raportowania oraz z punktu widzenia odpowiedzialności pracowników).

Wskazać należy, iż Wnioskodawca posiada niemożliwe do pogodzenia w ramach jednego podmiotu plany rozwoju działalność gospodarczej w zakresie poszczególnych działalności gospodarczych. Jak już wskazano, w zakresie działalności związanej z handlem prowadzone są rozmowy z inwestorami, którzy są zainteresowani współdziałaniem opartym na udziale kapitałowym w przedmiotowym przedsięwzięciu, pod warunkiem jednak jego wyodrębnienia z istniejącej struktury.

Przeprowadzenie podziału znajduje również uzasadnienie z uwagi na brak związku pomiędzy działalnością w zakresie najmu nieruchomości a działalnością w zakresie towarów, ale nie może być pomijany fakt konieczności ochrony nieruchomego majątku Spółki.

Zarząd Spółki wprowadził schemat organizacyjny Spółki obejmujący dwa odrębne sektory działalności oraz podjął działania w sprawie wprowadzenia obowiązku prowadzenia wyodrębnionych kont rachunkowych i analitycznych, pozwalających na przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do poszczególnych komórek organizacyjnych Spółki, a także rejestry VAT przypisane do poszczególnych komórek organizacyjnych.

Plan Spółki zakłada utworzenie odrębnych podmiotów, które będą zajmować się poszczególnymi segmentami działalności Wnioskodawcy. Ze względu na istniejącą odrębność gospodarczą prowadzoną w ramach poszczególnych komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa, wynikającą m.in. z:

- dwóch odrębnych gałęzi działalności,

- odmiennych strategii działania,

- innych ryzyk branżowych i rynkowych,

- woli zachowania nieruchomości pod władztwem obecnych akcjonariuszy.

Wnioskodawca rozważa dokonanie podziału Spółki. Uzasadnione jest to w szczególności planowanym rozwojem, chęcią nawiązania ścisłej współpracy z inwestorami, a także zachowania nieruchomości w rodzinie.

Poszczególne komórki organizacyjne zostały wydzielone w ramach Spółki pod względem organizacyjnym, finansowym oraz funkcjonalnym. Z uwagi na faktyczną odrębność, Wnioskodawca rozważa ich wyodrębnienie do poszczególnych podmiotów poprzez przeprowadzenie podziału przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na spółkę nowo zawiązaną (podział przez wydzielenie), zgodnie z art. 529 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1577, dalej jako „ksh”). Jest to bowiem rozwiązanie umożliwiające kontynuację prowadzenia działalności przez poszczególne komórki w dotychczasowym kształcie m.in. ze względu na sukcesję uniwersalną częściową.

W wyniku dokonania podziału przez zawiązanie nowej Spółki działalność związana z zarządzeniem i wynajmem nieruchomości zostanie wydzielona i przeniesiona do nowo zawiązanej spółki kapitałowej. W spółce dzielonej pozostanie działalność związana z handlem. Udziały w nowo zawiązanej spółce obejmą dotychczasowi wspólnicy Spółki zgodnie z parytetem ustalonym w planie podziału. Spółka nowo zawiązana powstała w związku z podziałem wstąpi z dniem podziału w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału.

Podział przedsiębiorstwa Wnioskodawcy będzie ponadto łączył się z „przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę”, o którym mowa w przepisie art. 23¹ ust. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t. j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1502 z późn. zm).

Składniki materialne i niematerialne, które mają zostać wydzielone do nowo zawiązanej spółki związanej z obrotem nieruchomości są przypisane do tzw. Komórki - Nieruchomości i wykorzystywane w jego działalności. W szczególności, na nowo zawiązaną spółkę, która przejmie Komórkę - nieruchomości, zostaną przeniesione składniki materialne i niematerialne, które obejmować będą w szczególności następujące składniki majątkowe i niemajątkowe:

1)Prawo własności lokali i udziały w gruntach wspólnych,

2)Środki trwałe i wyposażenie lokalu biurowego,

3)Rachunek bankowy w banku Millenium,

4)Umowy z dostawcami mediów, w tym w szczególności:

a)umowa na dostawę energii

b)umowa na dostawę wody i odbioru ścieków

c)umowa na dostawę gazu,

d)umowa na dostawę internetu i telewizji kablowej,

5)Zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości, opłat przekształceniowych dotyczących użytkowania wieczystego oraz innych opłat okresowych wynikających z zarządzania nieruchomością,

6)Należności z tytułu czynszu najmu oraz z portalu booking.com w związku z prowadzonym najmem krótkoterminowym,

7)Pozostałe zobowiązania wobec spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych dotyczących nieruchomości,

8)Dokumentacja związana z prowadzeniem wynajmu nieruchomości przez Spółkę, w tym dokumentacja księgowa, kadrowa,

9)Pracownicy przypisani do działu nieruchomości.

Pozostałe składniki materialne i niematerialne związane z działalnością w obrębie handlu towarowego, pozostaną w Spółce i również stanowią zorganizowaną część przedsiębiorstwa (spółka dzielona). W razie wątpliwości co do alokacji składników majątku, umów lub pracowników decydować będzie ich funkcjonalny związek z poszczególnymi komórkami organizacyjnymi Spółki.

Po przeprowadzeniu podziału przez wydzielenie, powstała w wyniku procesu spółka, funkcjonować będzie jako samodzielne przedsiębiorstwo w oparciu o przydzielone w ramach podziału składniki materialne i niematerialne. W spółce dzielonej będzie funkcjonować samodzielnie dotychczasowe przedsiębiorstwo. Znajdzie to w szczególności wyraz w tym, że nowo zawiązana spółka będzie przy pomocy przypisanych do niej zespołów składników majątkowych i niemajątkowych, zasobów ludzkich i zawartych umów w dalszym ciągu wykonywać odpowiednio działalności prowadzone dotychczasowo przez Spółkę. Jednocześnie, w ocenie Wnioskodawcy, zakres odrębności komórki nieruchomości oraz komórki handlu aktualnie jest tak znaczny, iż mogą one obecnie funkcjonować jako niezależne i odrębne podmioty gospodarcze, co też będzie miało miejsce po podziale.

Po przeprowadzeniu podziału Spółki przez wydzielenie, możliwe będzie, iż przejściowo zostaną zawarte umowy pomiędzy nowo zawiązaną spółką a Wnioskodawcą, których przedmiotem może być świadczenie pewnych kategorii usług pomocniczych, np. refaktury usług dostawy mediów, usług telekomunikacyjnych. Tego typu działanie będzie wynikiem konieczności przeniesienia formalnie umów, właścicielem których w chwili obecnej jest Spółka, co może być związane z okresem wyczekiwania z uwagi na przebieg procedur u kontrahentów. Będzie to miało charakter przejściowy oraz pozwoli na kontynuację działalności gospodarczej poszczególnych komórek po podziale bez jakichkolwiek zakłóceń odpowiednio przez spółkę dzieloną i nową spółkę, z zachowaniem w szczególności uzyskanych korzystnych warunków rynkowych (rabatów, terminów płatności, zabezpieczeń do umów).

W uzupełnieniu do wniosku wskazali Państwo, że:

Po pierwsze, zdaniem Wnioskodawcy nieruchomości niezbędne w działalności związanej z dystrybucją i sprzedażą towarów w ramach podziału przez wydzielenie nie będą przeniesione na Spółkę przejmującą, pozostaną w spółce Dzielonej. Na Spółkę przejmującą przeniesione zostaną, w związku z podziałem, wyłącznie nieruchomości niezbędne w działalności związanej wynajmem nieruchomości.

Po drugie, zdaniem Wnioskodawcy opisany we wniosku podział przez wydzielenie zostanie przeprowadzony z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, a głównym lub jednym z jego głównych celów nie będzie uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Tak jak było wskazane we wniosku Wnioskodawca przygotowuje się do znacznego rozwoju i rozszerzenia prowadzonej działalności gospodarczej, co ma tym samym zagwarantować Wnioskodawcy osiąganie w przyszłości stałych, większych przychodów. W celu zrealizowania wskazanych celów Spółka planuje podjąć współpracę z potencjalnymi inwestorami.

Inwestorzy ci nie są zainteresowani działalnością w obszarze wynajmu nieruchomości, jest to jednak obszar istotny dla obecnych udziałowców. Z tego powodu Wnioskodawca chce wydzielić wskazaną działalność do osobnej spółki, co ułatwi sprawne przeprowadzenie transakcji z inwestorem, jednocześnie umożliwi dywersyfikację oraz ograniczenia ryzyka negatywnych konsekwencji gospodarczych związanych z wdrażaniem rozwiązań i planów zaproponowanych przez inwestorów. Jest to uzasadniony cel ekonomiczny.

Wnioskodawca chce także zapewnić jak najdłuższy okres prowadzenia działalności związanych z nieruchomościami, które stanowią źródło zysku dla obecnych udziałowców. Wnioskodawca realizuje też plany głównego udziałowca związane z rozłożonym w czasie, stopniowym wycofywaniem się ze współpracy z Wnioskodawcą i prowadzeniem sukcesji rodzinnej. Jest to uzasadniony cel ekonomiczny.

Wyodrębnienie spółki związanej z wynajmem nieruchomości, z uwagi na plany związane z rozwojem prowadzonej w ramach Spółki działalności gospodarczej związanej z nieruchomościami ma umożliwić pozostawienie głównych aktywów związanych z działalnością pod kontrolą obecnych wspólników tej działalności, niezależnie od tego co działo będzie się z działalnością w sektorze sprzedaży (gdzie nie jest wykluczone wycofanie się obecnych udziałowców) a jednocześnie ma zmniejszyć w istotny sposób ryzyko związane z długotrwałym i kosztownym procesem inwestycyjnym - wyodrębnienie służy więc zabezpieczeniu majątku. Jest to uzasadniony celem ekonomiczny.

Po trzecie, zdaniem Wnioskodawcy zarówno:

1)opisany we Wniosku organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w przedsiębiorstwie Wnioskodawcy zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych pozostający w Spółce Dzielonej tj. związany z dystrybucją i sprzedażą towarów,

2)opisany szczegółowo we Wniosku organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w przedsiębiorstwie Wnioskodawcy zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych wydzielany do Spółki nowo zawiązanej tj. działalność związana z komórką zajmującą się wynajmem nieruchomości,

spełniają zdaniem Wnioskodawcy definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa w myśl art. 2 pkt 27e ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U z 2023 poz. 1570 ze zm.).

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług

1)Czy:

a.Opisany we wniosku organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w przedsiębiorstwie Wnioskodawcy zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych związany z opisaną we wniosku działalnością w zakresie wynajmu nieruchomości, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania, a który będzie przenoszony w ramach podziału Wnioskodawcy przez wydzielenie do spółki nowo zawiązanej stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U z 2023 poz. 1570 ze zm.

2) Czy w przypadku przeprowadzenia planowanego podziału Wnioskodawcy przez wydzielenie w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego, oraz przeniesienia na spółkę nowo zawiązaną części majątku Wnioskodawcy w postaci Komórki Nieruchomości transakcja ta będzie objęta VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1. Zdaniem Wnioskodawcy, w obu wypadkach mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa o której mowa w powyższych przepisach.

Wynika to z faktu, że zarząd Spółki wprowadził schemat organizacyjny Spółki oraz podjął działania w sprawie wprowadzenia obowiązku prowadzenia wyodrębnionych kont rachunkowych i analitycznych, pozwalających na przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do poszczególnych komórek organizacyjnych Spółki, a także rejestry VAT przypisane do poszczególnych komórek organizacyjnych, a składniki materialne i niematerialne, które mają pozostać w Spółce dzielonej oraz mają zostać wydzielone do nowo zawiązanej spółki związanej z obrotem nieruchomości są przypisane do poszczególnych komórek i wykorzystywane w ich działalności. Wydzielenie to miało charakter organiczny i służyło zwiększeniu zysków spółki, prawidłowej organizacji pracy i łatwiejszego zarządzania majątkiem.

Na nowo zawiązaną spółkę, która przejmie Komórkę - nieruchomości, zostaną przeniesione składniki materialne i niematerialne, które obejmować będą w szczególności następujące składniki majątkowe i niemajątkowe:

1)Prawo własności lokali i udziały w gruntach wspólnych,

2)Środki trwałe i wyposażenie lokalu biurowego,

3)Rachunek bankowy w banku Millenium,

4)Umowy z dostawcami mediów, w tym w szczególności:

a.umowa na dostawę energii

b.umowa na dostawę wody i odbioru ścieków

c.umowa na dostawę gazu,

d.umowa na dostawę internetu i telewizji kablowej

5)Zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości, opłat przekształceniowych dotyczących użytkowania wieczystego oraz innych opłat okresowych wynikających z zarządzania nieruchomością,

6)Należności z tytułu czynszu najmu oraz z portalu booking.com w związku z prowadzonym najmem krótkoterminowym,

7)Pozostałe zobowiązania wobec spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych dotyczących nieruchomości,

8)Dokumentacja związana z prowadzeniem wynajmu nieruchomości przez Spółkę, w tym dokumentacja księgowa, kadrowa,

9)Pracownicy przypisani do działu nieruchomości.

W analizowanej sprawie wskazany powyżej zespół składników majątkowych obejmujących m.in. nieruchomości i ich przynależności, wraz z umowami, związanymi rachunkami bankowymi, umowami po podziale będzie w stanie uzyskać samodzielność gospodarczą i będzie realizował w praktyce zakładane funkcje gospodarcze (nawet jeśli przejściowo będzie się to wiązało z koniecznością współpracy ze spółką dzieloną).

Jednocześnie zespół składników majątkowych pozostałych w spółce dzielonej również będzie w stanie realizować samodzielnie dotychczasową działalność. W spółce dzielonej zostaną bowiem składniki materialne i niematerialne, które obejmować będą w szczególności następujące składniki majątkowe i niemajątkowe:

1)Prawo własności,

2)Środki trwałe i wyposażenie lokalu biurowego,

3)Rachunek bankowy,

4)Umowy z dostawcami mediów,

5)Zobowiązania z tytułu podatków oraz opłat,

6)Należności i zobowiązania,

7)Dokumentacja związana z prowadzeniem działalności w zakresie dystrybucji i sprzedaży towarów przez Spółkę, w tym dokumentacja księgowa, kadrowa,

8)Pracownicy przypisani do działu dystrybucji i sprzedaży towarów.

Tym samym, oba zespoły stanowią zorganizowane części przedsiębiorstwa. Opisane składniki majątkowe stanowią bowiem nie tylko sumę składników, ale taki ich zespół który jest dostatecznie zorganizowany, wyodrębniony, samodzielny finansowo i funkcjonalnie - jego wydzielenie powinno więc być traktowane na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług jako dostawa zorganizowanej części przedsiębiorstwa niepodlegająca opodatkowaniu.

Wskazane zespoły składników odznaczają się pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość) - w analizowanej sprawie, na skutek podjętych działań, oba zespoły będą wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej, która po wydzieleniu będzie prowadzona jako działalność wyłączna danego podmiotu.

Żeby stwierdzić czy dany zespół składników przedsiębiorstwa może stanowić jego zorganizowaną część należy zbadać, czy:

-w skład tego zespołu wchodzą składniki materialne i niematerialne, w tym również zobowiązania, które są przeznaczone do wykonywania określonych zadań gospodarczych;

-zespół został organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie wyodrębniony w przedsiębiorstwie podatnika;

-zespół składników niematerialnych i materialnych mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo, w sposób samodzielny realizujące określone zadania gospodarcze;

-pozostałe w Spółce po wyodrębnieniu składniki będą stanowić odrębne przedsiębiorstwo

Na wszystkie te pytania odpowiedź musi być twierdząca, co oznacza, że mamy do czynienia - zdaniem Wnioskodawcy - ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa.

W doktrynie wskazuje się, że pojęcie „zespołu składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań należy rozpatrywać w powiązaniu z pojęciem przedsiębiorstwa na gruncie kodeksu cywilnego” (T. Michalik, VAT. Komentarz, wyd. 10, Warszawa 2014, str. 63). Stosownie do treści art. 55¹ k.c., przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej, które obejmuje w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zwrócić należy uwagę na fakt, że aby mówić o zorganizowanej części przedsiębiorstwa określonego zespołu składników majątkowych, w rozumieniu zorganizowanej masy majątkowej, musi być spełniony warunek pełnej odrębności niezbędnej do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Musi być to, więc zespół składników będący we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy, których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają obecnie w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej, a jednocześnie aby pozostałe składniki w Spółce po przeniesieniu również stanowiły samodzielnie funkcjonujące przedsiębiorstwo.

Zarząd Spółki wprowadził schemat organizacyjny Spółki oraz podjął działania w sprawie wprowadzenia obowiązku prowadzenia wyodrębnionych kont rachunkowych i analitycznych, pozwalających na przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do poszczególnych komórek organizacyjnych Spółki, a także rejestry VAT przypisane do poszczególnych komórek organizacyjnych. Jednocześnie składniki materialne i niematerialne zostały przypisane do opisanych dwóch komórek.

Na nowo zawiązaną spółkę, która przejmie Komórkę - nieruchomości, zostaną przeniesione składniki materialne i niematerialne, które obejmować będą w szczególności następujące składniki majątkowe i niemajątkowe:

1)Prawo własności lokali i udziały w gruntach wspólnych,

2)Środki trwałe i wyposażenie lokalu biurowego,

3)Rachunek bankowy w banku Millenium,

4)Umowy z dostawcami mediów, w tym w szczególności:

a.umowa na dostawę energii

b.umowa na dostawę wody i odbioru ścieków

c.umowa na dostawę gazu,

d. umowa na dostawę internetu i telewizji kablowej

5)Zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości, opłat przekształceniowych dotyczących użytkowania wieczystego oraz innych opłat okresowych wynikających z zarządzania nieruchomością,

6)Należności z tytułu czynszu najmu oraz z portalu booking.com w związku z prowadzonym najmem krótkoterminowym

7)Pozostałe zobowiązania wobec spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych dotyczących nieruchomości

8)Dokumentacja związana z prowadzeniem wynajmu nieruchomości przez Spółkę, w tym dokumentacja księgowa, kadrowa,

9)Pracownicy przypisani do działu nieruchomości,

W analizowanej sprawie wskazany powyżej zespół składników majątkowych obejmujących m.in. nieruchomości i ich przynależności, wraz z umowami, związanymi rachunkami bankowymi, umowami po podziale będzie w stanie uzyskać samodzielność gospodarczą i będzie realizował w praktyce zakładane funkcje gospodarcze (nawet jeśli przejściowo będzie się to wiązało z koniecznością współpracy ze spółką dzieloną). Tym samym, zespół ten stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Opisane składniki majątkowe stanowią bowiem nie tylko sumę składników, ale taki ich zespół który jest dostatecznie zorganizowany, wyodrębniony, samodzielny finansowo i funkcjonalnie - jego wydzielenie powinno więc być traktowane na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług jako dostawa zorganizowanej części przedsiębiorstwa niepodlegająca opodatkowaniu. Wskazany zespół składników odznacza się pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość) - w analizowanej sprawie, na skutek wydzielenia, będą wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej jako wyłącznej (w chwili obecnej działalność we wskazanym zakresie stanowi jedynie część biznesu prowadzonego przez Spółkę).

2.

Wnioskodawca uznaje, że zespół składników majątkowych i niemajątkowych przekazywany spółce wydzielanej stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, co oznacza, że zgodnie z art. 6 ustawy o podatku od towarów i usług (tj. z dnia 10 maja 2016 r. Dz.U. z 2016 r. poz. 710) podział nie będzie podlegał regulacji ustawy o VAT - przepisów tej ustawy nie stosuje się bowiem do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP).

Podział przez wydzielenie związany będzie z przeniesieniem na nowo związaną spółkę zorganizowanej części przedsiębiorstwa Spółki związanego z prowadzoną działalnością w sektorze nieruchomości i ich wynajmu komercyjnego. Pojęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa (dalej: ZCP) zostało zdefiniowane w przepisach podatkowych jako organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. W celu określenia, czy dany zespół składników przedsiębiorstwa może stanowić jego zorganizowaną część należy zbadać, czy:

-w skład tego zespołu wchodzą składniki materialne i niematerialne, w tym również zobowiązania, które są przeznaczone do wykonywania określonych zadań gospodarczych;

-zespół został organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie wyodrębniony w przedsiębiorstwie podatnika;

-zespół składników niematerialnych i materialnych mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo, w sposób samodzielny realizujące określone zadania gospodarcze;

-czy pozostałe w Spółce po wyodrębnieniu składniki będą stanowić odrębne przedsiębiorstwo (co jednak nie wydaje się budzić wątpliwości).

W doktrynie wskazuje się, że pojęcie „zespołu składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań należy rozpatrywać w powiązaniu z pojęciem przedsiębiorstwa na gruncie kodeksu cywilnego” (T. Michalik, VAT. Komentarz, wyd. 10, Warszawa 2014, str. 63). Stosownie do treści art. 55¹ k.c., przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej, które obejmuje w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zwrócić należy uwagę na fakt, że aby mówić o zorganizowanej części przedsiębiorstwa określonego zespołu składników majątkowych, w rozumieniu zorganizowanej masy majątkowej, musi być spełniony warunek pełnej odrębności niezbędnej do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Musi być to, więc zespół składników będący we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy, których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają obecnie w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej, a jednocześnie aby pozostałe składniki w Spółce po przeniesieniu również stanowiły samodzielnie funkcjonujące przedsiębiorstwo.

Zarząd Spółki wprowadził schemat organizacyjny Spółki oraz podjął działania w sprawie wprowadzenia obowiązku prowadzenia wyodrębnionych kont rachunkowych i analitycznych, pozwalających na przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do poszczególnych komórek organizacyjnych Spółki, a także rejestry VAT przypisane do poszczególnych komórek organizacyjnych. Jednocześnie składniki materialne i niematerialne, które mają zostać wydzielone do nowo zawiązanej spółki związanej z obrotem nieruchomości są przypisane do Komórki - Nieruchomości i wykorzystywane w jego działalności. W szczególności, na nowo zawiązaną spółkę, która przejmie Komórkę - nieruchomości, zostaną przeniesione składniki materialne i niematerialne, które obejmować będą w szczególności następujące składniki majątkowe i niemajątkowe:

1)Prawo własności lokali i udziały w gruntach wspólnych,

2)Środki trwałe i wyposażenie lokalu biurowego,

3)Rachunek bankowy w banku Millenium,

4)Umowy z dostawcami mediów, w tym w szczególności:

a.umowa na dostawę energii

b.umowa na dostawę wody i odbioru ścieków

c.umowa na dostawę gazu,

d.umowa na dostawę internetu i telewizji kablowej

5)Zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości, opłat przekształceniowych dotyczących użytkowania wieczystego oraz innych opłat okresowych wynikających z zarządzania nieruchomością,

6)Należności z tytułu czynszu najmu oraz z portalu booking.com w związku z prowadzonym najmem krótkoterminowym,

7)Pozostałe zobowiązania wobec spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych dotyczących nieruchomości,

8)Dokumentacja związana z prowadzeniem wynajmu nieruchomości przez Spółkę, w tym dokumentacja księgowa, kadrowa,

9)Pracownicy przypisani do działu nieruchomości.

W analizowanej sprawie wskazany powyżej zespół składników majątkowych obejmujących m.in. nieruchomości i ich przynależności, wraz z umowami, związanymi rachunkami bankowymi, umowami po podziale będzie w stanie uzyskać samodzielność gospodarczą i będzie realizował w praktyce zakładane funkcje gospodarcze (nawet jeśli przejściowo będzie się to wiązało z koniecznością współpracy ze spółką dzieloną). Tym samym, zespół ten stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Opisane składniki majątkowe stanowią bowiem nie tylko sumę składników, ale taki ich zespół który jest dostatecznie zorganizowany, wyodrębniony, samodzielny finansowo i funkcjonalnie - jego wydzielenie powinno więc być traktowane na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług jako dostawa zorganizowanej części przedsiębiorstwa niepodlegająca opodatkowaniu. Wskazany zespół składników odznacza się pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość) - w analizowanej sprawie, na skutek wydzielenia, będą wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej jako wyłącznej (w chwili obecnej działalność we wskazanym zakresie stanowi jedynie część biznesu prowadzonego przez Spółkę).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku  zakresie podatku od towarów i usług dotyczące uznania wydzielonej i przenoszonej do innej spółki Komórki Nieruchomości za zorganizowaną część przedsiębiorstwa oraz wyłączenia z opodatkowania tej transakcji jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.) zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy,

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

Zgodnie z przedstawionymi wyżej przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Ponadto należy zauważyć, że na mocy art. 6 pkt 1 ustawy,

Przepisy art. 6 wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Przy czym należy zaznaczyć, że użyte w cyt. przepisie sformułowanie „transakcje zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma on zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Jak już wskazano, ustawodawca na mocy art. 6 pkt 1 ustawy wyłączył od opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55¹ ustawy dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej „Kodeks cywilny”. Zgodnie z tym przepisem,

Natomiast definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta jest w art. 2 pkt 27e ustawy, pod którym to pojęciem rozumie się,

Przepisy regulujące prawną instytucję podziału spółek stanowią treść działu II ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.), zwanej dalej Ksh.

Stosownie do postanowień art. 528 § 1 Ksh,

Natomiast zgodnie z art. 529 § 1 pkt 4 Ksh,

Stosownie do art. 531 § 1 Ksh,

Zgodnie z art. 531 § 2 Ksh,

Przewidziany w art. 529 § 1 pkt 4 Kodeksu spółek handlowych podział dokonany przez wydzielenie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub spółki nowo zawiązane powoduje przeniesienie prawa własności wydzielonych części majątku. Złożoność procedur związanych z podziałem spółki nie ma przy tym znaczenia. Istotny jest efekt końcowy – przeniesienie własności.

W świetle powyższych regulacji dokonany, na podstawie Ksh, podział przez wydzielenie poszczególnych części majątku spółki dzielonej jest na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, operacją obejmującą zdarzenia podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wyjaśnić jednak należy, że w sytuacji, gdy w wyniku podziału spółki przez wydzielenie przedmiotem przeniesienia własności jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa to mamy do czynienia z transakcją zbycia w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, który to przepis wyłącza taką czynność z zakresu regulacji ustawy.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy VAT.

Zorganizowana część przedsiębiorstwa, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Podstawowym wymogiem jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych. Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).

Przesłanki takiego wyodrębnienia są spełnione w sytuacji organizacyjnego wyodrębnienia w wewnętrznej strukturze przedsiębiorstwa oraz ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych w sposób pozwalający na przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań związanych z tą częścią przedsiębiorstwa.

Jednocześnie zorganizowana część przedsiębiorstwa powinna być gospodarczo samodzielna, zanim dojdzie do transakcji zbycia. Zatem wydzielona jednostka jeszcze przed jej zbyciem powinna uzyskać samodzielność gospodarczą i realizować ją w praktyce. Skutki prawne po stronie zbywcy nie powinny bowiem zależeć od zdarzeń przyszłych i niepewnych (samodzielne realizowanie zadań gospodarczych) powstałych już w innym podmiocie (u nabywcy).

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że nie wystarczy zatem zorganizowanie jakiejkolwiek masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością organizacyjną i finansową, z możliwością samodzielnego funkcjonowania w razie zaistnienia takiej potrzeby w obrocie gospodarczym. W przeciwnym razie nie można bowiem uznać, że dojdzie do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy więc do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są wszystkie następujące przesłanki:

1)istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań;

2)zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

3)składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

4)zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Tę ostatnią przesłankę rozumie się zazwyczaj jako potencjalną zdolność (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) do niezależnego działania gospodarczego jako samodzielnego podmiotu gospodarczego i to jeszcze w ramach istniejącego przedsiębiorstwa. Zorganizowana część przedsiębiorstwa winna mieć również zdolność zaistnienia jako niezależne przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ k.c.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy natomiast zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Zatem należy wskazać, że fakt wyłączenia niektórych składników materialnych i niematerialnych może pozostawać bez wpływu na kwalifikację zbywanych składników jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie - nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu - do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 10 listopada 2011 r. w sprawie C-444/10 Schriever „przekazanie całości lub części aktywów” należy interpretować w taki sposób, że obejmuje ono przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą. Podobne stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie sądów administracyjnych (wyroki NSA: z 25 czerwca 2013 r. sygn. akt I FSK 955/12 oraz z 21 listopada 2016 r. sygn. akt I FSK 1316/15).

O tym, czy nastąpiło zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Prowadzą Państwo dwa rodzaje działalności gospodarczej. Działalność związaną z dystrybucja i sprzedażą towarów oraz polegającą na wynajmowaniu nieruchomości stanowiących Państwa własność. Planują Państwo rozdzielić dwie dotychczas prowadzone działalności i wydzielić majątek Spółki, w oparciu o który prowadzony jest najem nieruchomości do nowego podmiotu, tak aby własność nieruchomości oraz działalność gospodarcza polegająca na komercyjnym wynajmie nieruchomości pozostała w rękach obecnych wspólników. Zarówno Państwa składniki majątkowe, jak i jej pracownicy, co do zasady, przypisani są do poszczególnych działalności funkcjonujących w ramach Państwa przedsiębiorstwa, tj. odpowiednio do komórki zajmującej się nieruchomościami oraz komórki związanej z handlem. Wskazane obszary działalności posiadają odrębne kierownictwo oraz mają własną strukturę organizacyjną.

Poszczególne komórki organizacyjne zostały wydzielone w ramach Spółki pod względem organizacyjnym, finansowym oraz funkcjonalnym. Z uwagi na faktyczną odrębność, rozważają Państwo ich wyodrębnienie do poszczególnych podmiotów poprzez przeprowadzenie podziału przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na spółkę nowo zawiązaną (podział przez wydzielenie), zgodnie z art. 529 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. Jest to bowiem rozwiązanie umożliwiające kontynuację prowadzenia działalności przez poszczególne komórki w dotychczasowym kształcie m.in. ze względu na sukcesję uniwersalną częściową.

W wyniku dokonania podziału przez zawiązanie nowej Spółki działalność związana z zarządzeniem i wynajmem nieruchomości zostanie wydzielona i przeniesiona do nowo zawiązanej spółki kapitałowej. W spółce dzielonej pozostanie działalność związana z handlem. Udziały w nowo zawiązanej spółce obejmą dotychczasowi wspólnicy Spółki zgodnie z parytetem ustalonym w planie podziału. Spółka nowo zawiązana powstała w związku z podziałem wstąpi z dniem podziału w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału. Podział przedsiębiorstwa będzie ponadto łączył się z „przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę”, o którym mowa w przepisie art. 23¹ ust. 1 ustawy Kodeks Pracy. W Państwa opinii nieruchomości niezbędne w działalności związanej z dystrybucją i sprzedażą towarów w ramach podziału przez wydzielenie nie będą przeniesione na spółkę Przejmującą, pozostaną w Spółce Dzielonej. Na Spółkę przejmującą, pozostaną w Spółce Dzielonej. Na spółkę przejmującą przeniesione zostaną, w związku z podziałem, wyłącznie nieruchomości niezbędne w działalności związanej z wynajmem nieruchomości.

Składniki materialne i niematerialne, które mają zostać wydzielone do nowo zawiązanej spółki związanej z obrotem nieruchomości są przypisane do tzw. Komórki - Nieruchomości i wykorzystywane w jego działalności. W szczególności, na nowo zawiązaną spółkę, która przejmie Komórkę - nieruchomości, zostaną przeniesione składniki materialne i niematerialne, które obejmować będą w szczególności następujące składniki majątkowe i niemajątkowe:

1)Prawo własności lokali i udziały w gruntach wspólnych,

2)Środki trwałe i wyposażenie lokalu biurowego,

3)Rachunek bankowy w banku Millenium,

4)Umowy z dostawcami mediów, w tym w szczególności:

a)umowa na dostawę energii

b)umowa na dostawę wody i odbioru ścieków

c)umowa na dostawę gazu,

d)umowa na dostawę internetu i telewizji kablowej,

5)Zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości, opłat przekształceniowych dotyczących użytkowania wieczystego oraz innych opłat okresowych wynikających z zarządzania nieruchomością,

6)Należności z tytułu czynszu najmu oraz z portalu booking.com w związku z prowadzonym najmem krótkoterminowym,

7)Pozostałe zobowiązania wobec spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych dotyczących nieruchomości,

8)Dokumentacja związana z prowadzeniem wynajmu nieruchomości przez Spółkę, w tym dokumentacja księgowa, kadrowa,

9)Pracownicy przypisani do działu nieruchomości.

Pozostałe składniki materialne i niematerialne związane z działalnością w obrębie handlu towarowego, pozostaną w Państwa Spółce i również stanowią zorganizowaną część przedsiębiorstwa (spółka dzielona). W razie wątpliwości co do alokacji składników majątku, umów lub pracowników decydować będzie ich funkcjonalny związek z poszczególnymi komórkami organizacyjnymi Spółki.

Po przeprowadzeniu podziału przez wydzielenie, powstała w wyniku procesu spółka, funkcjonować będzie jako samodzielne przedsiębiorstwo w oparciu o przydzielone w ramach podziału składniki materialne i niematerialne. W spółce dzielonej będzie funkcjonować samodzielnie dotychczasowe przedsiębiorstwo. Znajdzie to w szczególności wyraz w tym, że nowo zawiązana spółka będzie przy pomocy przypisanych do niej zespołów składników majątkowych i niemajątkowych, zasobów ludzkich i zawartych umów w dalszym ciągu wykonywać odpowiednio działalności prowadzone dotychczasowo przez Państwa Spółkę.

Po przeprowadzeniu podziału przez wydzielenie, możliwe będzie, iż przejściowo zostaną zawarte umowy pomiędzy nowo zawiązaną spółką a Państwem, których przedmiotem może być świadczenie pewnych kategorii usług pomocniczych, np. refaktury usług dostawy mediów, usług telekomunikacyjnych. Tego typu działanie będzie wynikiem konieczności przeniesienia formalnie umów, właścicielem których w chwili obecnej są Państwo, co może być związane z okresem wyczekiwania z uwagi na przebieg procedur u kontrahentów. Będzie to miało charakter przejściowy oraz pozwoli na kontynuację działalności gospodarczej poszczególnych komórek po podziale bez jakichkolwiek zakłóceń odpowiednio przez spółkę dzieloną i nową spółkę, z zachowaniem w szczególności uzyskanych korzystnych warunków rynkowych (rabatów, terminów płatności, zabezpieczeń do umów).

O faktycznej możliwości kontynuowania działalności zbywcy przez nowego nabywcę nieruchomości można mówić wyłącznie w przypadku, gdy kontynuowanie takiej działalności możliwe jest bez konieczności:

- angażowania przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub

- podejmowania dodatkowych działań faktycznych lub prawnych (np. zawarcia umów) niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o przejęte składniki majątku.

W celu ustalenia czy przenoszony na nabywcę zespół składników umożliwia kontynuację działalności prowadzonej przez zbywcę należy ustalić, czy oprócz przeniesienia standardowych elementów typowych dla transakcji nieruchomości opodatkowanych VAT, na nabywcę są przeniesione wszystkie poniżej wskazane elementy:

a)prawa i obowiązki z umów, na podstawie których udzielono zbywcy finansowania dłużnego na realizację, nabycie, modernizację, adaptację lub przebudowę przenoszonej nieruchomości, o ile zbywca korzystał z takiego finasowania i jest stroną takich umów;

b)umowy o zarządzanie nieruchomością;

c)umowy zarządzania aktywami;

d)należności o charakterze pieniężnym związane z przenoszonym majątkiem.

Zestawiając przedstawiony we wniosku opis zdarzenia z przywołanymi przepisami prawa oraz orzecznictwem TSUE, wskazać należy, że przenoszony majątek związany z Nieruchomościami do Spółki przejmującej stanowić będzie zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

W analizowanej sprawie zespół składników majątkowych obejmujących prawo własności lokali i udziały w gruntach wspólnych, środki trwałe i wyposażenie lokalu biurowego, rachunek bankowy, Umowy z dostawcami mediów, zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości, opłat przekształceniowych dotyczących użytkowania wieczystego oraz innych opłat okresowych wynikających zarządzania nieruchomością, należności z tytułu czynszu najmu oraz z portalu booking.com w związku z prowadzonym najmem krótkoterminowym, pozostałe zobowiązania wobec spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych dotyczących nieruchomości, dokumentacja związana z prowadzeniem wynajmu nieruchomości przez Państwa Spółkę, w tym dokumentacja księgowa, kadrowa oraz pracownicy przypisani do działu nieruchomości stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Działalność związana z Nieruchomościami – jak Państwo wskazali - jest wyodrębniona na płaszczyznach organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej w Państwa Spółce.

Wskazany zespół składników odznacza się pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą składniki, będące we wzajemnych relacjach. Wyodrębnione składniki majątku posiadają i posiadać będą pełną zdolność do niezależnego funkcjonowania jako samodzielne przedsiębiorstwo, a w konsekwencji Spółka przejmująca będzie kontynuowała działalność w zakresie najmu prowadzoną dotychczas przez Państwa przy pomocy nabytej zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Bez znaczenia dla powyższego jest fakt, że przejściowo zostaną zawarte umowy pomiędzy nowo zawiązaną spółką a Państwem, których przedmiotem może być świadczenie pewnych kategorii usług pomocniczych, np. refaktury usług dostawy mediów, usług telekomunikacyjnych.

W konsekwencji, zespół składników materialnych i niematerialnych składających się na przenoszoną działalność polegającą na wynajmowaniu nieruchomości stanowić będzie zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, tym samym jej zbycie (w ramach podziału przez wydzielenie) do spółki przejmującej w myśl art. 6 pkt 1 ustawy, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie uznania wydzielonej i przenoszonej do innej spółki Komórki Nieruchomości za zorganizowaną część przedsiębiorstwa oraz wyłączenia z opodatkowania tej transakcji jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług w kwestii uznania wydzielonej i przenoszonej do innej spółki Komórki Nieruchomości za zorganizowaną część przedsiębiorstwa oraz wyłączenia z opodatkowania tej transakcji. Ocena prawna Państwa stanowiska w zakresie podatku od towarów i usług w kwestii uznania wydzielonej Komórki związanej z dystrybucją i sprzedażą towarów pozostającej w Spółce za zorganizowaną część przedsiębiorstwa oraz w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie zawarta w odrębnych rozstrzygnięciach.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie swój pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 2383). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.