Interpretacja indywidualna z dnia 3 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-2.4011.540.2023.4.WS
Skutki zniesienia współwłasności.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
Dnia 23 lipca 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 23 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan o pełnomocnictwo 26 lipca 2023 r. oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 10 października 2023 r. (wpływ 10 października 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzeń przyszłych
Wnioskodawca jest synem A i B, który zmarł w dniu 4 listopada 2022 r. W małżeństwie A i B panował ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. B do dnia śmierci prowadził działalność gospodarczą w zakresie wynajmu lokali użytkowych pod firmą "C".
Od dnia jego śmierci funkcjonuje jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, działająca pod nazwą "C" w spadku, działająca na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw, powstałą w związku ze śmiercią B (dalej jako: Przedsiębiorstwo w spadku).
Przedsiębiorstwo w spadku jest na podstawie przepisów art. 1a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu dochodów osiąganych w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego. Przedsiębiorstwo w spadku jest na podstawie art. 15 ust. 1a oraz art. 17 ust. 1i ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług podatnikiem podatku od towarów i usług, kontynuującym prowadzenie działalności gospodarczej zmarłego podatnika B.
W skład majątku Przedsiębiorstwa w spadku weszły składniki majątkowe i niemajątkowe związane z prowadzoną przez B przed jego śmiercią działalnością gospodarczą polegającą na wynajmie lokali użytkowych, a najistotniejszymi składnikami majątkowymi jest osiem lokali użytkowych położonych w (...), w obrębie jednej nieruchomości.
A jako małżonka B w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej była współwłaścicielem wspomnianych wyżej ośmiu wyodrębnionych lokali użytkowych. A nie prowadziła za życia męża działalności gospodarczej związanej z wynajęciem wspomnianych wyżej lokali użytkowych. Działalność gospodarczą prowadził tylko jej małżonek – B i rozliczał przychody osiągane z tytułu najmu lokali użytkowych w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej, zarejestrowanej w CEiDG. B jako przedsiębiorca był zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Lokale użytkowe w okresie prowadzenia działalności przez B zostały w całości zamortyzowane.
W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą B jako przedsiębiorca miał na dzień śmierci zawarte sześć umów najmu lokali użytkowych, jedną umowę dotyczącą montażu (…) na dachu budynku stanowiącym część wspólną właścicieli budynku oraz umowy z dostawcami mediów, jeden lokal użytkowy był w dniu śmierci niewynajęty, a jeden był zajęty przez samego B.
B jako przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą przy użyciu zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych, obejmujących w szczególności: podatkową księgę przychodów i rozchodów, środki trwałe w postaci ośmiu lokali użytkowych, zobowiązania i należności związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, prawa i obowiązki wynikające z umów najmu lokali użytkowych oraz z umowy dotyczącej montażu (…) na dachu budynku stanowiącym część wspólną właścicieli budynku, prawa i obowiązki wynikające z umów z dostawcami mediów. Dokonywana przez B jako przedsiębiorcę, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, sprzedaż usług najmu była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, wobec czego B, jako podatnik podatku od towarów i usług, dokonywał pełnego odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej.
Na skutek śmierci B A na podstawie testamentu nabyła w drodze spadku na wyłączną własność dwa lokale użytkowe oraz udziały w prawie własności sześciu lokali użytkowych wynoszące ½ w prawie własności każdego z sześciu lokali użytkowych. Wspomniane dwa lokale użytkowe i udziały wynoszące ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych weszły do majątku Przedsiębiorstwa w spadku i zostaną wydane A dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia praw do spadku i wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego (co nastąpi za kilka miesięcy). A jest jedynym spadkobiercą i jedynym właścicielem Przedsiębiorstwa w spadku. A pobiera rentę rodzinną po zmarłym B, nie prowadzi zarejestrowanej w CEIDG działalności gospodarczej, nie jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku do towarów i usług.
Mocą zapisu windykacyjnego zawartego w testamencie B udziały w prawie własności sześciu lokali użytkowych wynoszące ½ w prawie własności każdego z sześciu lokali użytkowych nabył z chwilą śmierci B jego syn – Wnioskodawca. Udziały nabyte przez Wnioskodawcę mocą zapisu windykacyjnego nie weszły w skład Przedsiębiorstwa w spadku. Wnioskodawca został powołany na zarządcę sukcesyjnego. W związku z realizacją zapisu windykacyjnego Wnioskodawca otrzymał udziały wynoszące po ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych. Wydanie Wnioskodawcy praw objętych zapisem windykacyjnym nastąpiło przed złożeniem niniejszego wniosku, przed stwierdzeniem nabycia praw A do spadku, przed uprawomocnieniem się takiego postanowienia i przed wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego. Składniki majątku w postaci udziałów wynoszących ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych, nabyte przez Wnioskodawcy tytułem zapisu windykacyjnego nie posiadały zdolności do działania jako niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, do realizacji których służyły B jako przedsiębiorcy za jego życia. Składniki majątku w postaci udziałów wynoszących ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych, nabyte przez Wnioskodawcę tytułem zapisu windykacyjnego nie stanowiły w momencie nabycia przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwa, to jest: nie były zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z definicją przedsiębiorstwa zawartą w art. 551 Kodeksu Cywilnego.
Składniki majątku w postaci udziałów wynoszących ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych, nabyte przez Wnioskodawcę tytułem zapisu windykacyjnego nie stanowiły w momencie nabycia przez Wnioskodawcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług, to jest: organizacyjnie i finansowo wyodrębnionego zespołu składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. Składniki majątku w postaci udziałów wynoszących ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych, nabyte przez Wnioskodawcę tytułem zapisu windykacyjnego nie stanowią u Wnioskodawcy zespołu, a jedynie zbiór elementów w postaci udziałów w prawie własności sześciu lokali użytkowych, które to lokale użytkowe służyły uprzednio B do prowadzenia działalności gospodarczej.
Opisany we wniosku o interpretację stan faktyczny nie dotyczy więc sytuacji, w której w wyniku realizacji zapisu windykacyjnego uprawniony z zapisu windykacyjnego nabył przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEiDG, jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wynajmowaniu lokali użytkowych. Wnioskodawca na podstawie umowy o korzystanie z lokali użytkowych zawartej z Przedsiębiorstwem w spadku oddał sześć lokali, w których prawie własności przysługuje mu udział wynoszący ½, do odpłatnego korzystania Przedsiębiorstwu w spadku za zapłatą wynagrodzenia dla Wnioskodawcy, które to wynagrodzenie jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług, a Przedsiębiorstwo w spadku wynajmuje te lokale użytkowe podmiotom trzecim. Przedsiębiorstwo w spadku w dalszym ciągu wykorzystywało i wykorzystywać będzie aż do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego (co nastąpi w związku z uprawomocnieniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia praw do spadku przez A) swoje składniki majątkowe do działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Przedsiębiorstwo w spadku, na wniosek zarządcy sukcesyjnego Wnioskodawcy, zostało przywrócone jako podatnik podatku od towarów i usług, jest obecnie czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i kontynuuje działalność gospodarczą zmarłego podatnika A w zakresie wynajmu lokali użytkowych osobom trzecim. Wnioskodawca wykorzystywał i wykorzystuje nabyte udziały wynoszące ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych do działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem od towarów i usług w drodze zawarcia z Przedsiębiorstwem w spadku umowy o korzystanie z sześciu lokali (w których Wnioskodawca przysługuje od dnia śmierci B udział ułamkowy wynoszący ½) i uzyskiwał i uzyskuje z tego tytułu od Przedsiębiorstwa w spadku wynagrodzenie, które było i jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług.
Zarząd sukcesyjny Przedsiębiorstwa w spadku wygaśnie z dniem uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po B (co nastąpi na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 2 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw). Z dniem uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia praw do spadku i wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego majątek przedsiębiorstwa w spadku, w szczególności w postaci dwóch lokali użytkowych oraz udziałów wynoszących po ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych przypadnie A. Składniki majątku wygasającego Przedsiębiorstwa w spadku, które nabędzie A w dniu uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia praw do spadku i wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, nie będą spełniać warunków do uznania tego majątku za przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu Cywilnego ani za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług.
A z racji swojego podeszłego wieku (x lata) nie będzie w stanie aktywnie zajmować się tymi nabytymi lokalami użytkowymi. W związku z tym A zawrze ze swoim synem Wnioskodawcą:
-umowę dotyczącą wynajęcia dwóch lokali użytkowych, których A będzie wtedy wyłącznym właścicielem,
-umowę dotyczącą korzystania z sześciu pozostałych lokali użytkowych, w których będzie wtedy przysługiwał A udział ułamkowy wynoszący ½ w prawie własności każdego z tych sześciu lokali użytkowych,
-cesję praw i obowiązków przysługujących A z umowy zawartej przez wszystkich współwłaścicieli budynku dotyczącą korzystania z części wspólnych budynku (dach) z przeznaczeniem pod (…) .
Na podstawie tych umów A będzie uzyskiwała od swojego syna Wnioskodawcy wynagrodzenie, które A będzie opodatkowywała zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych. A nie będzie zarejestrowanym w CEiDG przedsiębiorcą ani też nie będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. A będzie więc wykonywała w istocie czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług (oddanie składników majątkowych do odpłatnego korzystania stanowiące usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług), tyle że nie będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (co będzie wynikać z tego, że wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia będzie ją uprawniać do korzystania ze zwolnienia z art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług).
Wnioskodawca, działając jako przedsiębiorca i czynny podatnik podatku od towarów i usług, będzie zawierał umowy najmu z podmiotami trzecimi, uzyskiwał z tego tytułu przychody w postaci czynszu najmu oraz czynszu od (…) (w zakresie dotyczącym umowy zawartej przez współwłaścicieli budynku dotyczącej korzystania przez (…), będzie ponosił koszty, zarządzał wszystkimi ośmioma lokalami, w razie konieczności będzie realizował niezbędne remonty czy też nakłady (które będą dla Wnioskodawcy stanowiły w takim wypadku inwestycję w obcym środku trwałym). W kilka miesięcy po stwierdzeniu nabycia praw do spadku i wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego dokonane zostanie zniesienie współwłasności sześciu lokali użytkowych zlokalizowanych w jednym i tym samym budynku biurowym (w których A nabyła w drodze spadku udziały wynoszące po ½, a Wnioskodawca nabył w drodze zapisu windykacyjnego udziały wynoszące również po ½) w ten sposób, że część lokali użytkowych przypadnie na wyłączną własność A, a pozostałe lokale użytkowe przypadną na wyłączną własność Wnioskodawcy.
Zniesienie współwłasności zostanie dokonane bez spłat i dopłat, co będzie wynikać z tego, że łączna wartość lokali użytkowych nabytych na wyłączną własność przez A z puli sześciu lokali użytkowych objętych zniesieniem współwłasności będzie równa łącznej własności lokali użytkowych nabytych na wyłączną własność przez Wnioskodawcę.
Dodatkowo, wartość nabytych udziałów wynoszących ½ w prawie własności w lokalach nabytych na wyłączną własność przez Wnioskodawcę oraz wartość udziałów wynoszących ½ w prawie własności tych lokali użytkowych nabytych wcześniej przez Wnioskodawcę na podstawie zapisu windykacyjnego będzie równa łącznej wartości udziałów wynoszących po ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych jakie pierwotnie Wnioskodawca nabył w drodze zapisu windykacyjnego. W okresie współwłasności w częściach ułamkowych sześciu lokali użytkowych Wnioskodawca poniesie nakłady na te lokale użytkowe, traktując je jako podlegające amortyzacji inwestycje w obcym środku trwałym. Nie wystąpi sytuacja nieodpłatnego przekazania nakładów poczynionych na poszczególnych lokalach użytkowych przez Wnioskodawcę, bowiem przed zniesieniem współwłasności lokali użytkowych Wnioskodaca wystawi na A fakturę VAT z tytułu niezamortyzowanej do dnia rozliczenia nakładów części poniesionych przez Wnioskodawcę nakładów stanowiących dla Wnioskodawcę inwestycję w obcym środku trwałym przypadających na lokale użytkowe, które w wyniku zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat mają przypaść na wyłączną własność A. A będzie zobowiązana do uregulowania kwoty wynikającej z wystawionej przez Wnioskodawcę faktury VAT.
Po zniesieniu współwłasności A będzie wynajmowała Wnioskodawcy lokale użytkowe będące wyłącznie jej własnością i będzie uzyskiwała z tego tytułu czynsz najmu opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych. A nie będzie w tym okresie zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (co będzie wynikać z tego, że wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia będzie ją uprawniać do korzystania ze zwolnienia z art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług). Żadne z wyłączeń dotyczących stosowania zwolnienia z art. 113 ust. 1 ust. 9 wskazanych w treści art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług nie wystąpi w sprawie. Wnioskodawca zaś będzie zawierał umowy podnajmu tych lokali z osobami trzecimi, zarządzał tymi lokalami, uzyskiwał przychody od podnajemców oraz uzyskiwał przychody w postaci czynszu od (…) (w zakresie dotyczącym umowy zawartej przez współwłaścicieli budynku dotyczącej korzystania przez (…) z dachu budynku, dokonywał niezbędnych remontów traktowanych w trakcie trwania umów najmu zawartych z A jako tzw. inwestycje w obcym środku trwałym.
Na tle opisanego stanu faktycznego powstała kwestia uzyskania przez Wnioskodawcę, stanowiska organu w zakresie prawidłowości interpretacji przepisów prawa podatkowego.
Pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych
Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że w sytuacji uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia praw do spadku i wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego skutkującego tym, że majątek Przedsiębiorstwa w spadku w postaci dwóch lokali użytkowych oraz udziałów wynoszących po ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych przypadnie A, która w tej dacie nie będzie prowadziła działalności gospodarczej zarejestrowanej w CEIDG, po dokonaniu zniesienia współwłasności sześciu lokali użytkowych w ten sposób, że część z tych lokali użytkowych przypadnie na wyłączną własność A, a część na wyłączną własność Wnioskodawcy, a zniesienie współwłasności zostanie dokonane bez spłat i dopłat, skutki podatkowe dla Wnioskodawcy takiego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat będą takie, że zniesienie współwłasności sześciu lokali użytkowych bez spłat i dopłat w powyższy sposób nie będzie stanowiło dla Wnioskodawcy przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pana stanowisko w sprawie
Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w sytuacji uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia praw do spadku i wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego skutkującego tym, że majątek Przedsiębiorstwa w spadku w postaci dwóch lokali użytkowych oraz udziałów wynoszących po ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych przypadnie A, która w tej dacie nie będzie prowadziła działalności gospodarczej zarejestrowanej w CEIDG, po dokonaniu zniesienia współwłasności lokali użytkowych w ten sposób, że część z tych lokali użytkowych przypadnie na wyłączną własność A, a część na wyłączną własność Wnioskodawcy, a zniesienie współwłasności zostanie dokonane bez spłat i dopłat, skutki podatkowe dla Wnioskodawcy takiego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat będą takie, że – zniesienie współwłasności sześciu lokali użytkowych bez spłat i dopłat w powyższy sposób nie będzie stanowiło dla Wnioskodawcy przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych.
W podatku dochodowym od osób fizycznych nie powstanie dla Wnioskodawcy przychód podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem wartość nabytych w wyniku zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat lokali użytkowych nie będzie wyższa niż wartość nabytych wcześniej w drodze zapisu windykacyjnego udziałów wynoszących ½ w prawie własności sześciu lokali użytkowych objętych zniesieniem współwłasności bez spłat i dopłat.
„Przychody” zostały ogólnie określone w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i są nimi otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej ustawy jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d)innych rzeczy,
– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
Jak widać odrębnym źródłem przychodów jest czynność odpłatnego zbycia nieruchomości lub określonych praw do nieruchomości, pod warunkiem że nie jest dokonywana w wykonywaniu działalności gospodarczej (gdyby zbycie nastąpiło w wykonaniu działalności gospodarczej, przychody należało by zaliczyć do źródła „pozarolnicza działalność gospodarcza”, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT) oraz następuje przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie w przypadku nieruchomości i praw do nieruchomości.
Czyli z powyższego wynika, że jeśli odpłatne zbycie (które nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej) jest dokonywane po upływie wskazanego 5-letniego terminu, to nie stanowi źródła przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, zbycie takie nie wiąże się z powstaniem obowiązków podatkowych, w tym podatku po stronie zbywającego.
Zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem rzeczy nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku zniesienia współwłasności, jeżeli: „podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty” lub „wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki współwłaścicielowi przysługuje we współwłasności” (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 grudnia 2018 r. o sygnaturze akt: II FSK 3541).
Jak wskazano we wniosku, przedmiotem zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat będzie sześć lokali użytkowych, w których A nabyła w drodze spadku udziały wynoszące po ½, a Wnioskodawca nabył udziały wynoszące również po ½ w prawie własności tych sześciu lokali użytkowych w drodze zapisu windykacyjnego. Jeżeli zatem wartość nabytych udziałów wynoszących ½ w prawie własności w lokalach użytkowych nabytych na wyłączną własność przez Wnioskodawcę oraz wartość udziałów wynoszących ½ w prawie własności tych lokali użytkowych nabytych wcześniej przez Wnioskodawcę na podstawie zapisu windykacyjnego będzie równa łącznej wartości udziałów wynoszących ½ jakie Wnioskodawcy przysługiwały przed zniesieniem współwłasności we współwłasności sześciu lokali użytkowych nabytych w drodze zapisu windykacyjnego, to nie spowoduje to powstania przysporzenia majątkowego po stronie Wnioskodawcy, a tym samym nie powstanie dla Wnioskodawcy przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Wątpliwości Pana w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych sprowadzają się do tego, czy nieodpłatne zniesienie współwłasności sześciu lokali użytkowych bez spłat i dopłat dokonane przez Pana i Pana matkę będzie skutkowało powstaniem dla Pana przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d)innych rzeczy,
– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
Z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak stanowi natomiast art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.
Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.
Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej – art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego.
Natomiast w myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.
Stosownie do art. 211 Kodeksu cywilnego:
[Podział] Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Zgodnie z art. 212 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.
Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że w kilka miesięcy po stwierdzeniu nabycia praw do spadku i wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego dokonane zostanie zniesienie współwłasności sześciu lokali użytkowych w ten sposób, że część lokali użytkowych przypadnie na wyłączną własność Pana matki, a pozostałe lokale użytkowe przypadną na wyłączną własność Pana. Zniesienie współwłasności zostanie dokonane bez spłat i dopłat, ponieważ łączna wartość lokali użytkowych nabytych na wyłączną własność przez Pana matkę z puli sześciu lokali użytkowych objętych zniesieniem współwłasności będzie równa łącznej własności lokali użytkowych nabytych na wyłączną własność przez Pana.
W interpretacji indywidualnej z 3 listopada 2023 r. znak 0111-KDIB2-2.4015.98.2023.3.DR wskazałem m.in., że:
(…) Zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
(…) w wyniku planowanego nieodpłatnego zniesienia współwłasności nie nabędzie Pan nieruchomości (lokali) o wartości przekraczającej wartość Pana udziału we wszystkich sześciu lokalach użytkowych sprzed zniesienia współwłasności.
Jednak zgodnie z ww. art. 7 ust. 6 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn, z tytułu planowanego zniesienia współwłasności po Pana stronie nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn – nie otrzyma Pan bowiem wartości rzeczy lub praw majątkowych przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem Panu przysługiwała.
W konsekwencji planowane przez Pana nieodpłatne zniesienie współwłasności nieruchomości, z uwagi na art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podlega przepisom tej ustawy.
Dlatego też nieodpłatne zniesienie współwłasności w sposób opisany we wniosku, stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie spowoduje wystąpienia dla Pana skutków podatkowych w tym podatku.
Reasumując – ponieważ zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat sześciu lokali użytkowych, o których mowa we wniosku, objęte jest regulacją przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, to nie wywoła to zniesienie współwłasności u Pana żadnych skutków podatkowych na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił, i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pana stanowisko uznałem za nieprawidłowe, ponieważ błędnie uzasadnił Pan własne stanowisko do tego pytania.
Wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług, podatku od spadków i darowizn oraz podatku od czynności cywilnoprawnych podlega odrębnemu rozstrzygnięciu.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).