Opinia rzecznik generalnej J. Kokott przedstawiona w dniu 24 marca 2022 r., sygn. C-56/21

1.

Już w 1858 r. Rudolf von Jhering – znany niemiecki prawnik – stwierdził: „Forma jest zaprzysięgłym wrogiem arbitralności, bliźniaczą siostrą wolności” (2).

2.

Być może również z tego powodu Litwa powiązała pewne skutki materialnoprawne w dziedzinie VAT ze spełnieniem określonych formalności. I tak wybór opodatkowania jest możliwy tylko w przypadku transakcji dokonanej na rzecz zarejestrowanego podatnika VAT. W niniejszej sprawie rejestracja nabywcy mogła zostać dokonana dopiero miesiąc później. W związku z tym warunek ten nie był spełniony w momencie zawarcia transakcji. W konsekwencji, zgodnie z prawem litewskim, świadczeniodawca nie mógł zrezygnować ze zwolnienia podatkowego transakcji. Musiał zatem skorygować swoje odliczenie podatku naliczonego od kosztów wytworzenia pro rata temporis tylko z powodu niedopełnienia formalności.

3.

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału w dziedzinie VAT materialny punkt widzenia ma jednak w określonych przypadkach pierwszeństwo przed dopełnieniem formalności („substance over form”) (), w szczególności w przypadku odliczenia podatku naliczonego lub zwolnienia z podatku transakcji. Ale czy to podejście można zastosować również do praw wyboru państw członkowskich? Niniejsza sprawa dotyczy znaczenia wymogów formalnych w przypadku, gdy państwo członkowskie skorzystało ze swojego prawa wyboru i przewidziało możliwość opodatkowania. Również w tej konstelacji Komisja opowiada się za metodą czysto materialną.