Interpretacja indywidualna z dnia 7 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-3.4012.482.2023.1.TK

Brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją czynności w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 października 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 2 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją czynności w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (dalej: Gmina lub Wnioskodawca) jest jednostką samorządu terytorialnego.

Gmina jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT).

Gmina wykonuje zadania, dla których została powołana, na podstawie przepisów ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Gmina wykonuje zadania własne (określone w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym) samodzielnie lub poprzez powołane jednostki organizacyjne – w tym wypadku zadanie będzie realizowane przez Urząd Gminy. W szczególności, do ww. zadań należą sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym).

Gmina jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny. Sprzedaż Gminy nie jest zwolniona z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

(...)2023 r. Gmina złożyła wniosek o dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (dalej: WFOŚiGW) przedsięwzięcia pn. „(…)”. Kwota pomocy finansowej wynosi do 40% kosztów kwalifikowalnych z uwagi na fakt, iż wskaźnik G dla Gminy określony dla roku poprzedzającego rok złożenia wniosku przekracza wskaźnik stanowiący wartość średnią dla kraju. Pozostałą wartość Gmina pokrywa ze środków własnych. Podatek od towarów i usług (VAT) stanowi koszt kwalifikowany przedsięwzięcia wyłącznie w sytuacji, gdy Beneficjent nie ma prawnej możliwości jego odliczenia lub odzyskania. Wysokość dofinansowania może ulec zmianie w przypadku zmniejszenia się zakresu rzeczowego realizowanego zadania. Poniesienie przez Beneficjenta wyższych kosztów kwalifikowanych nie stanowi podstawy do zwiększenia przyznanej kwoty pomocy.

Zgodnie z warunkami naboru pomoc finansowa może być udzielona na przedsięwzięcia w zakresie zbierania, transportu oraz unieszkodliwiana odpadów zawierających azbest, zgodne z gminnymi programami usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest.

Realizacja rzeczowa i finansowa zadania odbędzie się w III i IV kwartale 2023 r. – terminem końcowym, zgodnie z umową, jest (...)2023 r.

Przedsięwzięcie polega na usuwaniu wyrobów zawierających azbest, w szczególności na ich odbiorze od posiadaczy, przetransportowaniu i przekazaniu na składowisko posiadające odpowiednie zezwolenie na ich unieszkodliwienie.

Przedsięwzięcie nie będzie generowało przychodu.

Wydatki ponoszone przez Gminę w ramach opisywanego przedsięwzięcia (w szczególności zakup usługi wywozu i utylizacji odpadów azbestowych wykonywanej przez firmę zewnętrzną posiadającą stosowne uprawnienia do wykonania takich czynności) będą udokumentowane fakturami wystawionymi na rzecz Gminy, z wykazanym podatkiem VAT. Umowę z wykonawcą przedmiotowego zadania będzie zawierała Gmina.

Właściciele nieruchomości składają do Urzędu Gminy wnioski o wywóz oraz utylizację wyrobów zawierających azbest. Na tej podstawie Urząd Gminy tworzy listę nieruchomości, z których zostanie usunięty azbest i przekaże ją wykonawcy wyłonionemu w drodze przetargu nieograniczonego.

W ramach projektu nie będą zawierane umowy z mieszkańcami. Mieszkańcy nie będą ponosić wydatków związanych z wywozem oraz utylizacją wyrobów zawierających azbest.

Gmina nie będzie pobierała opłat z tytułu wywozu oraz utylizacji wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy. Beneficjentami końcowymi przedsięwzięcia będą mieszkańcy gminy.

Przewidywany efekt rzeczowy: unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest w ilości (...) Mg.

Wysokość przyznanego na ten cel dofinansowania to (…) zł. Kwota ta nie jest zależna od ilości osób biorących udział w zadaniu, ale od ilości odpadu, który ma zostać odebrany i zutylizowany. Kwota dofinansowania nie może przekroczyć iloczynu (…) zł za 1 Mg i sumy całkowitego efektu ekologicznego, wyrażonego w Mg unieszkodliwionych odpadów zawierających azbest. Poniesienie przez Gminę kosztów wyższych, niż wynika to z umowy o dofinansowanie, nie stanowi podstawy do zwiększenia kwoty dofinansowania.

Gmina nie może przeznaczyć otrzymanego dofinansowania na inny cel. W przypadku nieotrzymania dofinansowania zadanie to nie byłoby realizowane.

W terminie do (...)2023 r. Gmina będzie zobowiązana do złożenia w WFOŚiGW rozliczenia końcowego zadania wraz z interpretacją indywidualną odnośnie możliwości zaliczenia kwoty podatku VAT do kosztów kwalifikowanych.

Efekty opisywanego zadania, tj. ilość wyrobów budowlanych zawierających azbest, które zostaną usunięte i przekazane do utylizacji, Gmina zalicza do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, podobnie jak inne zadania z zakresu utrzymania czystości i porządku w gminie, wywóz odpadów będzie dla mieszkańców nieodpłatny.

W poprzednich latach (2020-2022) Gmina realizowała zadania z zakresu usuwania i unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest, które było przedmiotem interpretacji indywidualnych (...). Podatek VAT stanowił wówczas koszt niekwalifikowany z uwagi na możliwość jego odliczenia. Dofinansowanie stanowiło wówczas 100% wartości netto zadania. Jednakże w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 30 marca 2023 r. (C-616/21) dotyczącego programów usuwania azbestu w roku 2023 zawarto umowę z WFOŚiGW na kwotę dofinansowania brutto, czyli z uwzględnieniem podatku VAT. Przyjęto stanowisko, iż czynności te nie stanowią świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Pytanie

Czy Gminie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją czynności w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

W przypadku planowanego przedsięwzięcia Gmina będzie świadczyła usługi polegające na wywozie i utylizacji wyrobów zawierających azbest na rzecz swoich mieszkańców.

Świadczenie to będzie dla mieszkańców nieodpłatne.

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi (art. 8 ust. 2a ustawy).

Zdaniem TSUE okoliczność zlecania przez Gminę przedsiębiorstwu zewnętrznemu czynności usuwania azbestu i odbierania wyrobów i odpadów zawierających azbest na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili taką wolę, nie stanowi świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu VAT, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i nie prowadzi do żadnej płatności ze strony tych mieszkańców, co ma miejsce w opisywanym przykładzie. Ponadto, czynności te będą finansowane ze środków publicznych – WFOŚiGW oraz Gminy.

Zdaniem Gminy czynność polegająca na wywozie i utylizacji wyrobów zawierających azbest świadczona przez firmę zewnętrzną w imieniu Gminy na rzecz jej mieszkańców nie będzie stanowiła czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Tym samym Gmina nie będzie miała prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją czynności w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wskazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Jak stanowi art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle postanowień art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do treści art. 15 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:

·podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz

·podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp. umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.):

Jak stanowi art. 6 ust. 1 powołanej ustawy:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

(...)2023 r. Gmina złożyła wniosek o dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przedsięwzięcia pn. „(…)”.

Zgodnie z warunkami naboru pomoc finansowa może być udzielona na przedsięwzięcia w zakresie zbierania, transportu oraz unieszkodliwiana odpadów zawierających azbest, zgodne z gminnymi programami usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest.

Realizacja rzeczowa i finansowa zadania odbędzie się w III i IV kwartale 2023 r. – terminem końcowym, zgodnie z umową, jest (...)2023 r.

Przedsięwzięcie polega na usuwaniu wyrobów zawierających azbest, w szczególności na ich odbiorze od posiadaczy, przetransportowaniu i przekazaniu na składowisko posiadające odpowiednie zezwolenie na ich unieszkodliwienie.

Przedsięwzięcie nie będzie generowało przychodu.

Wydatki ponoszone przez Gminę w ramach opisywanego przedsięwzięcia (w szczególności zakup usługi wywozu i utylizacji odpadów azbestowych wykonywanej przez firmę zewnętrzną posiadającą stosowne uprawnienia do wykonania takich czynności) będą udokumentowane fakturami wystawionymi na rzecz Gminy, z wykazanym podatkiem VAT. Umowę z wykonawcą przedmiotowego zadania będzie zawierała Gmina.

Właściciele nieruchomości składają do Urzędu Gminy wnioski o wywóz oraz utylizację wyrobów zawierających azbest. Na tej podstawie Urząd Gminy tworzy listę nieruchomości, z których zostanie usunięty azbest i przekaże ją wykonawcy wyłonionemu w drodze przetargu nieograniczonego.

W ramach projektu nie będą zawierane umowy z mieszkańcami. Mieszkańcy nie będą ponosić wydatków związanych z wywozem oraz utylizacją wyrobów zawierających azbest.

Gmina nie będzie pobierała opłat z tytułu wywozu oraz utylizacji wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy. Beneficjentami końcowymi przedsięwzięcia będą mieszkańcy Gminy.

Efekty opisywanego zadania, tj. ilość wyrobów budowlanych zawierających azbest, które zostaną usunięte i przekazane do utylizacji, Gmina zalicza do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, podobnie jak inne zadania z zakresu utrzymania czystości i porządku w gminie, wywóz odpadów będzie dla mieszkańców nieodpłatny.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czyGminie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją czynności w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest.

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie związek taki nie wystąpi. Gmina będzie realizować przedsięwzięcie dofinansowane z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pn. „(…)”. Gmina wskazała, że efekty ww. zadania (tj. ilość wyrobów budowlanych zawierających azbest, które zostaną usunięte i przekazane do utylizacji) zalicza do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem w analizowanej sprawie ze względu na niespełnienie podstawowej przesłanki warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego jaką jest związek zakupów z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – Wnioskodawca nie będzie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych w związku z realizacją ww. przedsięwzięcia.

Podsumowując, Gmina nie będzie miała prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją czynności w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest.

Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że pojęcie „kosztu kwalifikowalnego” nie jest pojęciem podatkowym i organy podatkowe nie są właściwe do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowalnych. Kwestię tę rozstrzygają bowiem przepisy regulujące zasady korzystania ze środków pomocowych. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne Wnioskodawcy przy dokonywaniu oceny, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowalnym. W związku z powyższym nie zajęto stanowiska w tej sprawie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).