Interpretacja indywidualna z dnia 3 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.506.2023.2.JS

Uznanie zbywanych składników materialnych i niematerialnych za przedsiębiorstwo i wyłączenie tej transakcji z opodatkowania podatkiem VAT oraz brak prawa do odliczenia podatku VAT.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

14 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 7 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania zbywanych składników materialnych i niematerialnych za przedsiębiorstwo i wyłączenia tej transakcji z opodatkowania podatkiem VAT oraz braku prawa do odliczenia podatku VAT. Uzupełnili go Państwo pismem z 21 lipca 2023 r. (wpływ 25 lipca 2023 r.) oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 września 2023 r. (wpływ 21 września 2023 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania: Spółdzielnia …

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania: Spółka …

Treść wniosku wspólnego jest następująca.

Opis stanu faktycznego (z uwzględnieniem uzupełnień wniosku)

W dniu 1 lipca 2023 r. Zainteresowany w sprawie, będący stroną postępowania (dalej Spółdzielnia), znajdując się w początkowej fazie likwidacji zbył na rzecz Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania w sprawie (dalej Spółka) swoje przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ze zn. 1 kodeku cywilnego. Przedsiębiorstwo Spółdzielni zajmowało się co do zasady produkcją środków ochrony indywidualnej i BHP oraz prowadzeniem hurtowni.

Strony dochowały wymogów przewidzianych przepisami prawa cywilnego, spółdzielczego oraz kodeksu spółek handlowych co do zawartej przez nie umowy.

Do daty zbycia, Spółdzielnia, która otworzyła swoją likwidację w dniu 2 czerwca 2023 r. nie zbyła żadnych innych istotnych z punktu widzenia prowadzenia przedsiębiorstwa w dotychczasowym stanie, składników majątkowych. Spółdzielnia prowadziła jedynie bieżącą działalność handlową i produkcyjną. Było to (utrzymanie produkcji i kontaktów handlowych) zgodne z ustaleniami poczynionymi z zainteresowaną nabyciem przedsiębiorstwa Spółką. Wskazać należy, że nabycie przedsiębiorstwa Spółdzielni, zgodnie z judykaturą możliwe jest tylko po otwarciu likwidacji Spółdzielni.

Spółdzielnia i Spółka nie są podmiotami powiązanymi.

Spółka zainteresowana była nabyciem przedsiębiorstwa jedynie w stanie umożliwiającym kontynuację dotychczas prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności w całym dotychczas prowadzonym rozmiarze.

Spółka zamierza kontynuować prowadzanie dotychczas prowadzonej działalności przedsiębiorstwa Spółdzielni w oparciu o nabyty substrat majątkowy i osobowy.

Spółka nabyła wszystkie składniki przedsiębiorstwa Spółdzielni za wyjątkiem wyraźnie wskazanych w umowie zbycia, tj. za wyjątkiem: jednego pojazdu osobowego, jednego telefonu komórkowego i przypisanej do niego karty sim. Spółka nie nabyła także środków finansowych Spółdzielni zgromadzonych na jej rachunkach i wierzytelności powstałych (zarówno wymagalnych jak i niewymagalnych) do dnia 1 lipca 2023 r. w związku z dotychczasową działalnością Spółdzielni. Spółka nie przejęła też zobowiązań powstałych do tej daty.

Podsumowując: przedmiotem nabycia przez Spółkę w ramach umowy nie były wskazane w umowie wyżej wymienione dwa składniki (materialne), a także środki finansowe, w które wyposażona była na tę datę Spółdzielnia, wierzytelności przysługujące Spółdzielni wynikające ze zdarzeń i czynności prawnych zaistniałych przed dniem 1 lipca 2023 r., należności i prawa wynikające z tych samych zdarzeń oraz zobowiązania Spółdzielni z wyjątkami wynikającymi z zawartej umowy.

Zobowiązania, które przejęła Spółka obejmowały zasadniczo zobowiązanie w związku z przejęciem zakładu pracy w rozumieniu art. 23 ze zn. 1 kp i związanym z nim przejęciem ponad 20 pracowników Spółdzielni oraz przejęciem zobowiązań z kilkunastu umów, którymi związana była Spółdzielnia w związku z ich dalszym kontynuowaniem przez Spółkę (cesje praw wraz z przejęciem długów - wstąpienie w miejsce Spółdzielni jako strona umowy, ich kontynuacja na przyszłość).

Spółka nie kontynuuje w związku z nabytym przedsiębiorstwem działania w formie zakładu pracy chronionej, w której to formule funkcjonowała Spółdzielnia, jednak Spółka nie przewiduje zmian zatrudnienia, dotychczas zatrudnianych przez Spółdzielnię osób niepełnosprawnych. Spółka nie wyklucza też uzyskania takiego statusu.

Strony ustaliły, że postanowienia zawartej umowy nie derogują odpowiedzialności Spółki za długi, o których mowa w art. 55 ze zn. 4 ustawy kodeks cywilny.

W związku z zawartą umową Spółka nabyła w szczególności:

-renomę i reputację firmy oraz wiedzę techniczną i pozatechniczną (handlową, administracyjną, organizacyjną, finansową), przydatne do wykonywania i kontynuowania działalności nabywanego przedsiębiorstwa,

-prawo własności zabudowanej nieruchomości,

-udział w prawie użytkowania wieczystego innej nieruchomości wraz z prawem własności posadowionych na gruncie budynków,

-wszelkie ruchomości, w tym maszyny i urządzenia oraz materiały, towary i wyroby będące na stanach magazynowych, środki te obejmowały m.in. pojazdy samochodowe, maszyny i urządzenia do projektowania oraz produkcji środków ochrony indywidualnej, komputery, wyposażenie pomieszczeń zakładu, zapasy magazynowe półproduktów oraz towarów wyprodukowanych i nabytych do dalszej odsprzedaży,

-domeny internetowe oraz prawa autorskie majątkowe do stron internetowych działających pod tymi domenami,

-prawa do znaków towarowych oraz certyfikatów,

-przenaszalne prawa wynikające z licencji do oprogramowania komputerowego,

-dokumentację związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach przedsiębiorstwa, w tym dokumentację pracowniczą oraz dane kontrahentów,

-środki finansowe zgromadzone na Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych Spółdzielni w postaci kwot wykazanych na rachunku bankowym Funduszu i salda niespłaconych pożyczek pracowników.

Ponadto wskazano, że:

1.Spółdzielnia jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. Spółdzielnia znajduje się w fazie likwidacji oczekując na wymagany przepisami prawa upływ terminów pozwalających na zakończenie tej fazy.

2.Spółka jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT.

3.Przedmiot transakcji stanowił zespół składników materialnych i niematerialnych, który mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące określone zadania gospodarcze. Spółka zainteresowana była bowiem nabyciem przedsiębiorstwa jedynie w stanie umożliwiającym kontynuację dotychczas prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności w całym dotąd prowadzonym rozmiarze. Ponadto Spółka zamierza kontynuować prowadzanie dotychczas prowadzonej działalności przedsiębiorstwa Spółdzielni w oparciu o nabyty zespół składników materialnych i niematerialnych.

4.W związku z pytaniem Organu o treści: „Czy zespół składników, tj.: pojazd osobowy, telefon komórkowy i karta sim, środki finansowe Państwa zgromadzone na waszych rachunkach i wierzytelności powstałe do dnia 1 lipca 2023 r. w związku z dotychczasową działalnością Państwa oraz zobowiązania powstałe do tej daty, który po transakcji zbycia pozostanie w Państwa posiadaniu:

a)jest funkcjonalnie związany z przedmiotem zbycia?

b)jakie są przyczyny nieprzekazania ww. składników?”

udzielono odpowiedzi, że wskazane składniki były na wyposażeniu zbywanego przedsiębiorstwa, a zatem były z nim związane. Nie zostały one jednak zbyte w ramach transakcji, celem pozostawienia wyposażenia niezbędnego do zakończenia procesu likwidacji Spółdzielni. Nie ulega wątpliwości, że pozostawione w Spółdzielni składniki majątkowe nie posiadają potencjalnej zdolności do funkcjonowania w celu samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych w zakresie, w jakim czyniła to Spółdzielnia przed dokonaniem transakcji, tj. produkcja środków ochrony indywidualnej i BHP oraz prowadzenie hurtowni. Spółka po transakcji nabycia składników materialnych i niematerialnych od Spółdzielni mogła prowadzić działalność w dotychczasowym rozmiarze, dysponując kluczowymi aktywami i pracownikami do prowadzenia takiej działalności.

Przedmioty te, stanowiące zbiór składników pozostawionych poza transakcją, w żaden sposób nie przekreślają oceny zespołu zbytych składników materialnych ¡ niematerialnych w ramach transakcji jako zespołu stanowiącego niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące określone zadania gospodarcze. Przykładowo, przedmiotem sprzedaży w ramach transakcji były 4 inne pojazdy oraz kilkanaście numerów telefonów i kart sim. Nadto, strony transakcji ustaliły, że środki zgromadzone na rachunkach i wierzytelności na dzień dokonania transakcji nie stanowiły przedmiotu sprzedaży jako, że sztucznie powiększałyby cenę o ich (środków pieniężnych i wartości wierzytelności) sumę. Zastrzec należy, że środki zgromadzone np. na funduszu celowym jakim jest ZFŚS zostały przejęte przez Spółkę w związku z transakcją.

Podsumowując - zakres wskazanych w umowie wyłączeń nie przekreślał okoliczności nabycia na jej podstawie przedsiębiorstwa i oceny, że nabyty zespół składników stanowił w istocie przedsiębiorstwo w rozumienia art. 55 ze zn. 1 kodeksu cywilnego, a także w rozumieniu przepisów podatkowych (ich wykładni).

Przy niniejszym należy podnieść, że „...nawet gdy kupujący nie przejmuje środków zgromadzonych na rachunkach bankowych ani należności, nie wyklucza to nabycia przedsiębiorstwa (tak m.in. NSA II FSK 3183/16) oraz, że kompleksowa wykładnia przepisów art. 55¹ i art. 55² kodeksu cywilnego uzasadnia wniosek, że czynność prawna może dotyczyć sprzedaży przedsiębiorstwa pomimo wyłączenia pewnych elementów majątku (w tym wymienionych expressis verbis w art. 55¹ kodeksu cywilnego) z czynności prawnej zbycia przedsiębiorstwa, jeżeli wyłączenia nie przekreślają istoty definicji pojęcia "przedsiębiorstwo" w znaczeniu przedmiotowym (tak m.in. WSA w Warszawie VIII SA/Wa 149/16).

5.Spółka (Zainteresowany niebędący stroną postępowania) nie musi i nie musiała podejmować dodatkowych czynności (działań faktycznych/prawnych) jak i angażować dodatkowych składników majątkowych w celu kontynuowania działalności prowadzonej przez Spółdzielnię. Spółka kontynuowała i kontynuuje bieżącą produkcję prowadzoną przez Spółdzielnię oraz sprzedaż w zakresie prowadzonej dotychczas przez Spółdzielnię i obecnie hurtowni w oparciu o nabyte składniki majątkowe i substrat osobowy.

Celem uniknięcia wątpliwości Spółka w związku z transakcją podjęła pewne czynności o charakterze technicznym wynikające z faktu nabycia przedsiębiorstwa Spółdzielni (np. zmiana oznaczenia stron umowy /”przepisanie umów”/ tam gdzie tego życzyli sobie kontrahenci, głównie instytucjonalni, dokonała zmiany pieczęci, oznaczenia budynków itp.), ale są to czynności normalne w toku bieżącej działalności i kontynuacji działania nabytego przedsiębiorstwa.

6.Zespół składników materialnych i niematerialnych opisanych we wniosku na dzień 1 lipca 2023 r. nie był wyodrębniony na żadnej z płaszczyzn wskazanych w pytaniu, jako że stanowił przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ze zn. 1 kodeksu cywilnego, a także w rozumieniu przepisów podatkowych (ich wykładni).

7.Spółka (Zainteresowany niebędący stroną postępowania w sprawie) wykorzystuje zespół składników materialnych i niematerialnych opisanych we wniosku do kontynuacji dotychczasowej działalności Spółdzielni, tj. do dokonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT, co do zasady takich jak: handel hurtowy, w tym w szczególności sprzedaż hurtowa odzieży i obuwia, wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.

Spółka nie wykorzystuje co do zasady nabytego zespołu składników do dokonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem (poza sporadycznymi usługami przeszycia na rzecz kontrahentów z terenu UE /podobnie jak czyniła to sporadycznie Spółdzielnia/) oraz nie wykorzystuje nabytego zespołu składników do dokonywania czynności zwolnionych z podatku VAT.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z 13 września 2023 r.)

Czy opisane we wniosku składniki materialne i niematerialne będące przedmiotem transakcji stanowią przedsiębiorstwo i czy w związku z tym na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług zawarcie umowy sprzedaży opisanych składników wyłączone jest z opodatkowania podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji Spółka nie będzie uprawniona do odliczenia podatku od towarów i usług w związku z nabyciem przedsiębiorstwa?

Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z 13 września 2023 r.)

Zdaniem Zainteresowanych, opisane we wniosku składniki materialne i niematerialne będące przedmiotem transakcji stanowią przedsiębiorstwo i w związku z tym, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy VAT, sprzedaż tych składników będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Nadto, Spółka nie będzie uprawniona do odliczenia podatku od towarów i usług w związku z nabyciem przedsiębiorstwa.

Ustawodawca w ustawie VAT nie zdefiniował pojęcia przedsiębiorstwa. Niemniej jednak, w praktyce organów podatkowych oraz sądów administracyjnych zostało przyjęte, że należy w tym przypadku odnieść się do definicji przedsiębiorstwa zawartej w art. 55(1) kodeks cywilny.

Stanowisko takie zostało zaprezentowane m.in. w:

-interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 25 maja 2019 r. o sygn. 0111-KDIB3-2.4012.154.2019.2.MD, w którym organ zaaprobował stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym: „Przedmiotem transakcji sprzedaży było całe przedsiębiorstwo spełniające definicję przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) k.c. (...) Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o VAT nie zawierają definicji "przedsiębiorstwa". Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55(1) ustawy - Kodeks cywilny.”.

Analizując powyższe należy stwierdzić, że przedsiębiorstwo - dla celów prawa podatkowego - należy rozumieć jako ogół praw podmiotowych, stosunków faktycznych (np. zakresu i walorów dostawców i klienteli czyli odbiorców, opinii o przedsiębiorstwie czyli jego renomy, lokalizacji, stopnia ściągalności jego wierzytelności, środków pieniężnych, udziałów) oraz różnych innych wartości (np. systemu organizacyjnego, doświadczeń w zakresie działalności przedsiębiorstwa, jakości znanej i stosowanej technologii itd.), jakie prowadzący przedsiębiorstwo (jego właściciel) sam lub ze współpracującymi osobami wiąże w zorganizowany zespół majątkowy.

W ocenie Zainteresowanych, aby dany zespół składników majątkowych mógł być uznany za przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część na gruncie ustawy VAT, koniecznym jest by odpowiednie zorganizowanie funkcjonalne i celowościowe tych składników majątkowych umożliwiało prowadzenie działalności gospodarczej, zarówno pod kątem formalnym jak i faktycznym.

Powyższe oznacza, że zorganizowanie danego zespołu składników zapewnia spełnienie niezbędnych wymogów formalno-prawnych do prowadzenia danej działalności gospodarczej (zawiera np. konieczne zezwolenia, licencje, czy koncesje), jak również umożliwia faktyczne wykonywanie danej działalności gospodarczej w oparciu o ten konkretny zespół składników majątkowych (tj. zespół ten zawiera wszystkie składniki konieczne do prowadzenia działalności, np. wyposażenie hal produkcyjnych itp.).

W ocenie Zainteresowanych czynnikiem „konstytuującym” przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 (1) Kodeksu cywilnego jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości. Dopiero czynnik organizacyjny oparty na kryterium funkcjonalności i celowości zestawienia składników pozwala uznać ten zespół za przedsiębiorstwo.

Powyższe rozumienie definicji przedsiębiorstwa było wielokrotnie podzielane w interpretacjach indywidualnych, w tym m.in.:

-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 25 stycznia 2018 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.1.2018.1.IK oraz

-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 listopada 2018 r. o sygn.0114-KDIP1-3.4012.556.2018.1.JF.

Posiadany dotychczas przez Zainteresowanego będącego stroną postępowania a nabyty przez uczestnika zespół składników materialnych i niematerialnych, na który składają się m.in.:

-własność nieruchomości, wraz z wzniesionymi na nich budynkami i budowlami, a także instalacjami;

-własność ruchomości (w tym w szczególności urządzenia produkcyjne, narzędzia);

-zapasy;

-produkcję będącą w toku;

-prawa i obowiązki wynikające z umów, których stroną jest Zainteresowany;

-klientelę, know-how, dobre imię;

-prawa do znaków, certyfikatów, domeny internetowej,

stanowi Przedsiębiorstwo.

Wyłączenia z tego zakresu opisane w stanie faktycznym a obejmujące: wskazane w umowie wyżej wymienione dwa składniki materialne (samochód oraz telefon komórkowy), a także środki finansowe, w które wyposażona była na tę datę Spółdzielnia, wierzytelności przysługujące Spółdzielni wynikające ze zdarzeń i czynności prawnych zaistniałych przed dniem 1 lipca 2023 r., należności i prawa wynikające z tych samych zdarzeń oraz zobowiązania Spółdzielni (poza tymi, które przejęła Spółka, a które obejmowały zasadniczo zobowiązania w związku z przejęciem zakładu pracy w rozumieniu art. 23 ze zn. 1 kp i związanym z nim przejęciem ponad 20 pracowników Spółdzielni oraz zobowiązania z kilkunastu umów, którymi związana była Spółdzielnia w związku z ich dalszym kontynuowaniem przez Spółkę - cesje praw wraz z przejęciem długów - wstąpienie w miejsce Spółdzielni jako strona umowy i przejęcie zobowiązań na przyszłość w związku z kontynuacją umów), nie zmieniają charakteru nabytych składników materialnych i niematerialnych. To powoduje, że Spółka nabyła przedsiębiorstwo w rozumieniu ustawy podatkowej i przepisów kodeksu cywilnego, gdyż nabyte substraty majątkowe stanowią właśnie przedsiębiorstwo oraz pozwalają na kontynuowanie jego działalności w oparciu o nabyte składniki. Nadto, Spółka kontynuuje działalność przedsiębiorstwa i taki też zamiar miała nabywając to przedsiębiorstwo.

Zainteresowany będący stroną postępowania jak i Zainteresowany niebędący stroną postępowania, tj. Spółdzielnia oraz Spółka dodatkowo wskazują na okoliczność, że zgodnie z przyjętą linią orzeczniczą „...nawet gdy kupujący nie przejmuje środków zgromadzonych na rachunkach bankowych ani należności, nie wyklucza to nabycia przedsiębiorstwa (tak m.in. NSA II FSK 3183/16) oraz, że kompleksowa wykładnia przepisów art. 55¹ i art. 55² kodeksu cywilnego uzasadnia wniosek, że czynność prawna może dotyczyć sprzedaży przedsiębiorstwa pomimo wyłączenia pewnych elementów majątku (w tym wymienionych expressis verbis w art. 55¹ kodeksu cywilnego) z czynności prawnej zbycia przedsiębiorstwa, jeżeli wyłączenia nie przekreślają istoty definicji pojęcia ”przedsiębiorstwo” w znaczeniu przedmiotowym (tak m.in. WSA w Warszawie VIII SA/Wa 149/16).

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 powoływanej ustawy: nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Tym samym podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu lub jest zwolniona od podatku.

W omawianej sprawie wobec okoliczności, że przedmiot transakcji stanowiło przedsiębiorstwo jako całość, jego (przedsiębiorstwa) zbycie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy. Powyższe przesądza o tym, że nie uprawnione dokumentowanie transakcji fakturą, w której byłby wykazany podatek należny z tego tytułu. Tym samym, na rzecz Spółki (Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania) nie została wykonana czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku z powyższym, Spółce zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, nie będzie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tej transakcji.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Przepis art. 2 pkt 22 ustawy stanowi, że:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Termin „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej „Kodeks cywilny”, zgodnie z którym:

W świetle art. 55² Kodeksu cywilnego:

Należy zauważyć, że powyższa definicja opisuje przedsiębiorstwo w ujęciu przedmiotowym, jako zespół niematerialnych i materialnych składników stanowiący przedmiot prawa w szerokim znaczeniu. Użyte w art. 55¹ k.c. określenie „w szczególności” wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej, brak któregoś z tych elementów nie pozbawia zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami tak, żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej. Aby zatem, w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników mógł zostać zakwalifikowany jako przedsiębiorstwo, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej – musi się ona odznaczać pełną odrębnością, niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Transakcja mająca za przedmiot zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce jedynie wówczas, gdy wymienione w art. 55¹ Kodeksu cywilnego elementy (o ile występują w danym stanie faktycznym), zostaną przekazane nabywcy. Należy podkreślić, że na gruncie przytaczanego przepisu, istnieje możliwość umownego wyłączenia pewnych elementów z transakcji zbycia przedsiębiorstwa, ale tylko wówczas, gdy elementy te nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. W przeciwnym wypadku, danej transakcji nie można uznać za zbycie przedsiębiorstwa.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie Zita-Modes (C-497/01), stwierdził, że: „(…) pojęcie zbycia, czy to za wynagrodzeniem, czy też bez lub w charakterze aportu wniesionego do spółki, całości aktywów lub jej części, należy interpretować tak, iż obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz, w zależności od konkretnego przypadku, składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów produktów”.

Z orzeczenia tego wynika ponadto, że nabywca całości lub części majątku podatnika powinien mieć zamiar prowadzenia działalności nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie działać tylko w celu niezwłocznego zlikwidowania danej działalności oraz sprzedaży ewentualnych zapasów.

Natomiast w wyroku C-444/10 z 10 listopada 2011 r. TSUE wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania.

Sformułowanie zawarte w art. 6 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, należy w aspekcie art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), rozumieć w sposób funkcjonalny, a nie tylko werbalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów, który jest przedmiotem zbycia, pozwala na prowadzenie i służy w sposób trwały prowadzeniu samodzielnej działalności gospodarczej nabywcy, realizowanej uprzednio w przedsiębiorstwie zbywcy.

Przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy, czy zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy uwzględnić ponadto należy następujące okoliczności:

1)zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2)faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Kontynuowanie działalności gospodarczej przy zbyciu przedsiębiorstwa należy rozumieć jako sytuację, w której nabywca w związku z dokonanym nabyciem nadal prowadzi przedsiębiorstwo. Przy czym nie chodzi tu o prowadzenie jakiejkolwiek działalności z wykorzystaniem składników nabytego przedsiębiorstwa, a o prowadzenie nabytego przedsiębiorstwa.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że 1 lipca 2023 r. Spółdzielnia zarejestrowana jako czynny podatnik VAT zbyła na rzecz Spółki (zarejestrowanej jako czynny podatnik VAT) swoje przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeku cywilnego. Przedsiębiorstwo Spółdzielni zajmowało się produkcją środków ochrony indywidualnej i BHP oraz prowadzeniem hurtowni. Spółka zainteresowana była nabyciem przedsiębiorstwa jedynie w stanie umożliwiającym kontynuację dotychczas prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności w całym dotychczas prowadzonym rozmiarze. Spółka zamierza kontynuować prowadzanie dotychczas prowadzonej działalności przedsiębiorstwa Spółdzielni w oparciu o nabyty substrat majątkowy i osobowy. Spółka nabyła wszystkie składniki przedsiębiorstwa Spółdzielni za wyjątkiem wyraźnie wskazanych w umowie zbycia, tj. za wyjątkiem: jednego pojazdu osobowego, jednego telefonu komórkowego i przypisanej do niego karty sim. Spółka nie nabyła także środków finansowych Spółdzielni zgromadzonych na jej rachunkach i wierzytelności powstałych (zarówno wymagalnych jak i niewymagalnych) do dnia 1 lipca 2023 r. w związku z dotychczasową działalnością Spółdzielni. Spółka nie przejęła też zobowiązań powstałych do tej daty. Zobowiązania, które przejęła Spółka obejmowały zasadniczo zobowiązanie w związku z przejęciem zakładu pracy i związanym z nim przejęciem ponad 20 pracowników Spółdzielni oraz przejęciem zobowiązań z kilkunastu umów, którymi związana była Spółdzielnia w związku z ich dalszym kontynuowaniem przez Spółkę (cesje praw wraz z przejęciem długów - wstąpienie w miejsce Spółdzielni jako strona umowy, ich kontynuacja na przyszłość).

Wskazane wyżej składniki były na wyposażeniu zbywanego przedsiębiorstwa. Nie zostały one jednak zbyte w ramach transakcji, celem pozostawienia wyposażenia niezbędnego do zakończenia procesu likwidacji Spółdzielni. Pozostawione w Spółdzielni składniki majątkowe nie posiadają potencjalnej zdolności do funkcjonowania w celu samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych w zakresie, w jakim czyniła to Spółdzielnia przed dokonaniem transakcji, tj. produkcja środków ochrony indywidualnej i BHP oraz prowadzenie hurtowni.

W związku z zawartą umową Spółka nabyła w szczególności renomę i reputację firmy oraz wiedzę techniczną i pozatechniczną (handlową, administracyjną, organizacyjną, finansową), przydatne do wykonywania i kontynuowania działalności nabywanego przedsiębiorstwa, prawo własności zabudowanej nieruchomości, udział w prawie użytkowania wieczystego innej nieruchomości wraz z prawem własności posadowionych na gruncie budynków, wszelkie ruchomości (maszyny i urządzenia oraz materiały, towary i wyroby będące na stanach magazynowych), domeny internetowe oraz prawa autorskie majątkowe do stron internetowych działających pod tymi domenami, prawa do znaków towarowych oraz certyfikatów, przenaszalne prawa wynikające z licencji do oprogramowania komputerowego, dokumentację związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach przedsiębiorstwa, w tym dokumentację pracowniczą oraz dane kontrahentów, środki finansowe zgromadzone na Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych Spółdzielni.

Wskazali Państwo, że przedmiot transakcji stanowił zespół składników materialnych i niematerialnych, który mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące określone zadania gospodarcze. Spółka zainteresowana była bowiem nabyciem przedsiębiorstwa jedynie w stanie umożliwiającym kontynuację dotychczas prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności w całym dotąd prowadzonym rozmiarze. Spółka zamierzała kontynuować dotychczas prowadzoną działalność Spółdzielni w oparciu o nabyty zespół składników materialnych i niematerialnych. Nadto wskazali Państwo, że Spółka po transakcji nabycia składników materialnych i niematerialnych od Spółdzielni mogła prowadzić działalność w dotychczasowym rozmiarze, dysponując kluczowymi aktywami i pracownikami do prowadzenia takiej działalności. Spółka nie musi i nie musiała podejmować dodatkowych czynności (działań faktycznych/prawnych) jak i angażować dodatkowych składników majątkowych w celu kontynuowania działalności prowadzonej przez Spółdzielnię. Spółka kontynuowała i kontynuuje bieżącą produkcję prowadzoną przez Spółdzielnię oraz sprzedaż w zakresie prowadzonej dotychczas przez Spółdzielnię i obecnie hurtowni w oparciu o nabyte składniki majątkowe i substrat osobowy.

Podane przez Państwa okoliczności sprawy prowadzą do wniosku, że przedmiotem dostawy jest przedsiębiorstwo spełniające wymogi określone w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, zdolne do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Spółka, przy wykorzystaniu nabytego od Państwa majątku, kontynuuje w całym dotychczas prowadzonym rozmiarze działalność prowadzoną przez Państwa Spółdzielnię, natomiast Spółdzielnia zostanie zlikwidowana.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że nie w każdym przypadku konieczne jest przeniesienie wszystkich elementów wchodzących w skład standardowych elementów typowych dla transakcji dotyczących zbycia przedsiębiorstwa, ważne aby nabywca mógł kontynuować działalność gospodarczą w oparciu o składniki materiale będące przedmiotem transakcji co ma miejsce w opisanym przypadku.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w rozpatrywanym przypadku są spełnione wszystkie przesłanki do uznania zespołu składników majątkowych i niemajątkowych, wchodzących w skład prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej, a będących przedmiotem transakcji, za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Zatem, dokonana przez Państwa sprzedaż składników materialnych i niematerialnych stanowi transakcję zbycia przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy oraz na tej podstawie jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Odnosząc się natomiast do kwestii prawa do odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia przez Spółkę składników materialnych i niematerialnych należy zauważyć, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Aby Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z otrzymanej faktury VAT, faktura musi dokumentować czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, nie korzystającą ze zwolnienia od podatku.

W związku z powyższym skoro w okolicznościach niniejszej sprawy nabyty przez Spółkę zespół składników materialnych i niematerialnych – jak wyżej wskazano – stanowi transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, to czynność ta podlega wyłączeniu z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Mając zatem na uwadze powyższe wskazać należy, że Spółce nie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia przedsiębiorstwa, ponieważ transakcja ta stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, stanowisko Zainteresowanych uznano za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Podkreślić należy, iż Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach przedstawionego przez Państwa opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Spółdzielnia … (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).