Interpretacja indywidualna z dnia 5 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.352.2023.1.IG

Brak opodatkowania czynności wykonywanych na rzecz mieszkańców oraz brak prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z realizowanym projektem.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 sierpnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 1 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania czynności wykonywanych na rzecz mieszkańców oraz braku prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z realizowanym projektem.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Gmina (dalej Gmina lub Wnioskodawca) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT).

Wnioskodawca realizuje / będzie realizował inwestycję w zakresie odnawialnych źródeł energii (dalej: OZE) pn. (…) (dalej Inwestycja lub Projekt), polegającą na zakupie i montażu instalacji fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych lub kotłów na biomasę (dalej Instalacje) w/na/przy budynkach stanowiących własność mieszkańców Gminy (dalej Mieszkańcy lub Właściciele nieruchomości).

Instalacje wykorzystywane są / będą tylko do celów związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Instalacje nie są / nie będą instalowane na budynkach użyteczności publicznej lub jakichkolwiek innych budynkach należących do Gminy (lub jej jednostek organizacyjnych objętych centralizacją rozliczeń VAT).

Inwestycja jest / będzie realizowana na podstawie kontraktu na roboty z wyłonionym przez Gminę wykonawcą, u którego Gmina zakupi usługę montażu i uruchomienia Instalacji (dalej Wykonawca). Faktury z tytułu realizacji Projektu wystawiane są / będą każdorazowo na Gminę z podaniem numeru NIP Gminy.

W związku z realizacją Projektu, Gmina zawarła z Zarządem Województwa umowę o dofinansowanie Projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego (dalej „RPO”) Województwa na lata 2014-2020 (dalej Dofinansowanie oraz Umowa o dofinansowanie). Dofinansowanie zostało udzielone na pokrycie stosownej części kosztów kwalifikowanych Inwestycji (nie więcej niż 85% kosztów kwalifikowanych), w tym w szczególności kosztów związanych z zakupem i montażem Instalacji, nadzorem inwestorskim Projektu czy promocją Projektu.

VAT w przedmiotowej Inwestycji jest kosztem niekwalifikowalnym.

Zgodnie z przepisami regulującymi zasady przyznawania dofinansowania, Umowa o dofinansowanie określa szczegółowe zasady, tryb i warunki, realizacji i rozliczania wydatków w ramach Projektu.

Co wymaga podkreślenia, Umowa o dofinansowanie przewiduje jedynie otrzymanie Dofinansowania na realizację określonego Projektu, którego celem jest osiągnięcie określonego efektu ekologicznego. Umowa o dofinansowanie nie przewiduje żadnego związku pomiędzy Dofinansowaniem, które Gmina otrzyma a świadczeniem Gminy na rzecz Mieszkańca. Podobnie jak w przypadku większości dofinansowań do innych projektów inwestycyjnych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego wysokość Dofinansowania w przedmiotowej Inwestycji jest pochodną wysokości kosztów kwalifikowanych. Warunkiem otrzymania Dofinansowania (i utrzymania prawa do niego) jest natomiast spełnienie określonych wskaźników realizacji Projektu, polegających na osiągnięciu określonego poziomu produkcji energii elektrycznej / cieplnej ze źródeł odnawialnych (tj. osiągnięcie określonego efektu ekologicznego).

W związku z realizacją ww. Inwestycji Gmina zawarła z Mieszkańcami umowy, których celem jest ustalenie wzajemnych zobowiązań organizacyjnych i finansowych stron związanych z montażem i eksploatacją Instalacji (dalej odpowiednio „Umowa” lub „Umowy”). Zawarcie takich Umów jest konieczne ze względu na montaż Instalacji na terenie nieruchomości Mieszkańców, które to Instalacje pozostaną własnością Gminy.

Umowy zawarte zostały na czas określony - od dnia ich podpisania do upływu okresu trwałości Projektu (tj. nie krócej niż 5 lat od otrzymania przez Gminę ostatniej transzy Dofinansowania).

Przedmiotem Umów jest ustalenie wzajemnych zobowiązań stron w ramach realizowanego przez Gminę na rzecz Mieszkańca świadczenia termomodernizacji / elektromodernizacji polegającego w szczególności na montażu Instalacji na nieruchomości Mieszkańca będącej jego własnością / współwłasnością, przekazaniu Instalacji do korzystania Mieszkańcowi, a następnie na własność (dalej odpowiednio jako Świadczenie).

Z tytułu realizacji przez Gminę na rzecz Mieszkańca Świadczenia, Mieszkaniec zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Gminy wynagrodzenia które zdefiniowane jest w Umowach jako 15% kosztów kwalifikowanych, należny podatek VAT od całkowitej wartości Instalacji oraz całość kosztów niekwalifikowalnych. Zapłata wynagrodzenia w wysokości określonej w Umowie jest warunkiem koniecznym do realizacji Umowy przez Gminę.

Poza zapłatą ww. wynagrodzenia Umowy nie przewidują pobierania jakichkolwiek innych opłat od Mieszkańców z tytułu realizacji przez Gminę Świadczenia. Należy w szczególności zaznaczyć, że zarówno korzystanie przez Mieszkańca z lnstalacji w okresie obowiązywania Umowy jak i przeniesienie na Mieszkańca własności Instalacji wraz z upływem okresu trwania Umowy - realizowane będzie przez Gminę w ramach Świadczenia i Gmina nie będzie pobierać z tego tytułu żadnego dodatkowego wynagrodzenia.

Ponadto Umowy zobowiązują Mieszkańca do takich czynności jak np.: umożliwienie Wykonawcy montażu i uruchomienia Instalacji, właściwa eksploatacja Instalacji i ponoszenie kosztów w tym zakresie (w tym także kosztów ubezpieczenia Instalacji), umożliwienie upoważnionym przez Gminę pracownikom kontroli eksploatacji, inwentaryzacji i dokonywania odczytów oraz umożliwienie kontroli innym upoważnionym instytucjom.

Gmina zobowiązała się natomiast do takich czynności, jak np.: wyłonienie Wykonawcy Instalacji, ustalenie harmonogramu montażu Instalacji, sprawowanie bieżącego nadzoru nad przebiegiem prac, prowadzenie odbiorów końcowych oraz rozliczenie finansowe i promocję przedmiotowego Projektu.

Pytania

1.Czy czynności wykonywane przez Gminę na rzecz Mieszkańców w ramach Projektu stanowią / będą stanowić działalność gospodarczą oraz podlegają / będą podlegać opodatkowaniu VAT bez prawa do zastosowania zwolnienia z tego podatku?

2.Czy Gminie przysługuje / będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego wykazanego na fakturach zakupowych związanych z zakupem i montażem Instalacji na nieruchomościach Mieszkańców?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Czynności wykonywane przez Gminę na rzecz Mieszkańców w ramach Projektu nie stanowią /nie będą stanowić działalności gospodarczej oraz nie podlegają / nie będą podlegać opodatkowaniu VAT.

2.Gminie nie przysługuje / nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego wykazanego na fakturach zakupowych związanych z zakupem i montażem Instalacji na nieruchomościach Mieszkańców.

Ad. 1

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatników organów władzy publicznej w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Jeżeli zatem dana czynność ma miejsce w ramach wykonywania zadań nałożonych na gminę odrębnymi przepisami prawa i nie ma formy umowy cywilnoprawnej - nie podlega VAT z uwagi na brak statusu podatnika VAT po stronie gminy.

Jednocześnie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT stanowi lex specialis w odniesieniu do art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Oznacza to, że w przypadku czynności wykonywanych przez gminę na podstawie umów cywilnoprawnych gmina może być uznana za podatnika o ile spełnia kryteria określone w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, a więc jeśli bez względu na cel czy rezultat wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą rozumianą jako wszelka działalność producentów handlowców lub usługodawców, obejmującą w szczególności czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W tym miejscu Gmina pragnie zwrócić szczególną uwagę na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej „Trybunał” lub „TSUE”) z dnia 30 marca 2023 r. wydane w sprawie C-612/21 (gmina O. przeciwko Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej dalej „Wyrok TSUE”) w którym Trybunał analizując charakter działań podejmowanych przez gminę w związku z organizacją rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii na swoim terytorium na rzecz swoich mieszkańców (przypadek analogiczny do sprawy Gminy) uznał, że gmina nie wykonuje w tym zakresie działalności gospodarczej a tym samym, że podejmowane przez nią czynności nie stanowią świadczeń podlegających opodatkowaniu VAT.

Jako podstawę swojego rozstrzygnięcia TSUE wskazał na następujące okoliczności:

„(…) po pierwsze należy zauważyć, że podczas gdy przedsiębiorca dąży do stałego osiągania dochodu (zob. podobnie wyrok z 20 stycznia 2021 r. AJFP Sibiu i DGRFP Braäov C-655/19. EU:C:2021:40. pkt 27-29 i przytoczone tam orzecznictwo), gmina O. wskazała we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, jak wynika z postanowienia odsyłającego, że nie zamierza świadczyć regularnie usług instalacji systemów OZE i nie zatrudnia ani nie zamierza zatrudniać pracowników w tym celu, co odróżnia niniejszą sprawę od spraw, w których świadczenia gminne miały charakter trwały.

Po drugie, z informacji przedstawionych przez sąd odsyłający wynika że gmina O. wydaje się ograniczać do zaproponowania swoim mieszkańcom będącym właścicielami nieruchomości, którzy mogą być zainteresowani systemami OZE w ramach programu regionalnego mającego na celu umożliwienie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną dostarczenia i zainstalowania u nich tych systemów OZE za pośrednictwem przedsiębiorstwa wybranego w wyniku przetargu, w zamian za ich udział nieprzekraczający 25% kosztów podlegających dofinansowaniu związanych z tą dostawą i z tą instalacją, podczas gdy owa gmina płaci danemu przedsiębiorstwu wynagrodzenie za te same dostawy i instalację po cenie rynkowej.

(…)

W konsekwencji nawet biorąc pod uwagę płatności przyznane gminie O. przez dane województwo które wynoszą 75% kosztów podlegających dofinansowaniu, suma kwot otrzymanych od zainteresowanych właścicieli z jednej strony i od owego województwa z drugiej strony pozostaje strukturalnie niższa od łącznych kosztów faktycznie poniesionych przez tę gminę jak wskazano w pkt 31 niniejszego wyroku, co nie odpowiada podejściu jakie przyjąłby w danym wypadku instalator systemów OZE, który przy ustalaniu swoich cen starałby się zawrzeć w nich swoje koszty i osiągnąć marżę zysku. Natomiast wspomniana gmina ponosi jedynie ryzyko strat, nie mając perspektywy zysku.

Po trzecie nie wydaje się ekonomicznie opłacalne, aby taki instalator systemów OZE obciążał odbiorców swoich dostaw towarów i świadczenia usług jedynie najwyżej jedną czwartą poniesionych przez siebie kosztów, oczekując jednocześnie rekompensaty w postaci dofinansowania za zasadniczą część pozostałych trzech czwartych tych kosztów. Taki mechanizm nie tylko stawiałby jego przepływy pieniężne w sytuacji strukturalnie deficytowej, ale ponadto stwarzałby nietypowy stopień niepewności dla podatnika, ponieważ kwestia, czy i w jakim zakresie osoba trzecia zwróci tak istotną część poniesionych kosztów pozostaje faktycznie otwarta do czasu podjęcia przez tę osobę trzecią decyzji, co następuje po tym, jak sporne transakcje zostaną dokonane”.

(...)

W świetle powyższych rozważań na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że art. 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT nie stanowi dostarczenie i zainstalowanie przez gminę za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów OZE na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili wolę wyposażenia tych nieruchomości w takie systemy, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje jedynie zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających najwyżej jedną czwartą poniesionych kosztów a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych”.

W przedmiotowej sprawie podstawa współpracy pomiędzy Gminą a Mieszkańcami są umowy o charakterze cywilnoprawnym. Jak wynika ze wskazanej na wstępie relacji art. 15 ust. 6 do art. 15 ust. 1 i 2 w przypadku, w którym na mocy art. 15 ust. 6 ustawy o VAT Gminy nie można wyłączyć z grona podatników VAT, należy powrócić do zasad ogólnych i zweryfikować, czy działania podejmowane przez Gminę w określonej sytuacji stanowią przejaw wykonywania działalności gospodarczej czy też władztwa publicznego.

Tym samym, w ocenie Gminy niezbędnym dla uznania Gminy za podatnika VAT jest rozstrzygnięcie czy podejmowane przez Gminę działania w ramach Projektu będą stanowiły przejaw wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu cytowanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

W ocenie Gminy działania które Gmina realizuje / będzie realizować w ramach Projektu - w kontekście Wyroku TSUE - nie należy uznać za wykonywane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Z jednej strony rozwój wykorzystywania odnawialnych źródeł energii na terenie Gminy stanowi / będzie stanowić przejaw realizacji zadań własnych Gminy, których wykonywanie odbywa się i odbywać się będzie w szczególności na podstawie zawartych z Mieszkańcami umów cywilnoprawnych, jednakże z drugiej strony - Gmina realizując Projekt dąży wyłącznie do osiągnięcia ściśle określonego celu w postaci poprawy jakości życia Mieszkańców na terenie Gminy w obszarze środowiska naturalnego poprzez montaż Instalacji z wykonaniem czego nie będzie się wiązało osiąganie przez Gminę stałych dochodów oraz zysku z tego tytułu.

W konsekwencji, w świetle Wyroku TSUE realizowany przez Gminę Projekt należy porównać do innych czynności realizowanych przez nią w ramach wykonywania zadań własnych - jak np. prace porządkowe, remonty dróg itp. Co prawda działania te realizowane są na rzecz lokalnej społeczności nieodpłatnie, ale jednocześnie można w wielu przypadkach zidentyfikować konkretnych beneficjentów zrealizowanych czynności (np. mieszkańców ulicy, która stanowiła przedmiot remontu).

Wobec powyższego, czynności wykonywane przez Gminę na rzecz Mieszkańców w ramach Projektu nie stanowią / nie będą stanowić działalności gospodarczej oraz nie podlegają / nie będą podlegać opodatkowaniu VAT.

Ad. 2

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z treści tej regulacji wynika iż prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikom podatku VAT, w sytuacji, gdy towary i usługi przy nabyciu których został naliczony podatek są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Mając na uwadze wspomniany powyżej Wyrok TSUE należy uznać, że Gmina zarówno w ramach zrealizowanego oraz realizowanego Projektu w zakresie odnawialnych źródeł energii nie wykonuje / nie będzie wykonywać działalności gospodarczej mającej na celu osiąganie stałego dochodu (patrz uzasadnienie do pytania nr 1).

Wobec powyższego, nabywane przez Gminę w ramach Projektu towary i usługi nie są / nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a w konsekwencji - Gminie nie przysługuje / nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego wykazanego na fakturach zakupowych związanych z zakupem i montażem Instalacji na nieruchomościach Mieszkańców.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm., t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:

Według art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast w świetle art. 8 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy:

Pojęcie „dostawa towarów” w rozumieniu przepisów ustawy, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Z kolei pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT). Realizują / będą Państwo realizowali inwestycję w zakresie odnawialnych źródeł energii pn. (…) polegającą na zakupie i montażu instalacji fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych lub kotłów na biomasę w/na/przy budynkach stanowiących własność mieszkańców Gminy.

Instalacje wykorzystywane są / będą tylko do celów związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Instalacje nie są / nie będą instalowane na budynkach użyteczności publicznej lub jakichkolwiek innych budynkach należących do Gminy.

Inwestycja jest / będzie realizowana na podstawie kontraktu na roboty z wyłonionym przez Państwa Wykonawcą, u którego zakupią Państwo usługę montażu i uruchomienia Instalacji. Faktury z tytułu realizacji Projektu wystawiane są / będą każdorazowo na Państwa.

W związku z realizacją Projektu, zawarli Państwo  z Zarządem Województwa umowę o dofinansowanie Projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa na lata 2014-2020. Dofinansowanie zostało udzielone na pokrycie stosownej części kosztów kwalifikowanych Inwestycji (nie więcej niż 85% kosztów kwalifikowanych), w tym w szczególności kosztów związanych z zakupem i montażem Instalacji, nadzorem inwestorskim Projektu czy promocją Projektu. VAT w przedmiotowej Inwestycji jest kosztem niekwalifikowalnym.

Zgodnie z przepisami regulującymi zasady przyznawania dofinansowania, Umowa o dofinansowanie określa szczegółowe zasady, tryb i warunki, realizacji i rozliczania wydatków w ramach Projektu. Umowa o dofinansowanie przewiduje jedynie otrzymanie Dofinansowania na realizację określonego Projektu, którego celem jest osiągnięcie określonego efektu ekologicznego. Umowa o dofinansowanie nie przewiduje żadnego związku pomiędzy Dofinansowaniem, które Państwo otrzymają a Państwa świadczeniem na rzecz Mieszkańca. Podobnie jak w przypadku większości dofinansowań do innych projektów inwestycyjnych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego wysokość Dofinansowania w przedmiotowej Inwestycji jest pochodną wysokości kosztów kwalifikowanych. Warunkiem otrzymania Dofinansowania i utrzymania prawa do niego jest spełnienie określonych wskaźników realizacji Projektu, polegających na osiągnięciu określonego poziomu produkcji energii elektrycznej / cieplnej ze źródeł odnawialnych, tj. osiągnięcie określonego efektu ekologicznego.

W związku z realizacją ww. Inwestycji zawarli Państwo z Mieszkańcami umowy, których celem jest ustalenie wzajemnych zobowiązań organizacyjnych i finansowych stron związanych z montażem i eksploatacją Instalacji. Zawarcie takich Umów jest konieczne ze względu na montaż Instalacji na terenie nieruchomości Mieszkańców, które to Instalacje pozostaną własnością Gminy. Umowy zawarte zostały na czas określony - od dnia ich podpisania do upływu okresu trwałości Projektu tj. nie krócej niż 5 lat od otrzymania przez Państwa ostatniej transzy Dofinansowania.

Przedmiotem Umów jest ustalenie wzajemnych zobowiązań stron w ramach realizowanego przez Państwa na rzecz Mieszkańca świadczenia termomodernizacji / elektromodernizacji polegającego w szczególności na montażu Instalacji na nieruchomości Mieszkańca będącej jego własnością / współwłasnością, przekazaniu Instalacji do korzystania Mieszkańcowi, a następnie na własność.

Z tytułu realizacji przez Państwa na rzecz Mieszkańca Świadczenia, Mieszkaniec zobowiązany jest do zapłaty na Państwa rzecz wynagrodzenia, które zdefiniowane jest w Umowach jako 15% kosztów kwalifikowanych, należny podatek VAT od całkowitej wartości Instalacji oraz całość kosztów niekwalifikowalnych. Zapłata wynagrodzenia w wysokości określonej w Umowie jest warunkiem koniecznym do realizacji przez Państwa Umowy.

Poza zapłatą ww. wynagrodzenia Umowy nie przewidują pobierania jakichkolwiek innych opłat od Mieszkańców z tytułu realizacji przez Państwa Świadczenia. Zarówno korzystanie przez Mieszkańca z Instalacji w okresie obowiązywania Umowy, jak i przeniesienie na Mieszkańca własności Instalacji wraz z upływem okresu trwania Umowy - realizowane będzie przez Państwa w ramach Świadczenia i nie będą Państwo pobierać z tego tytułu żadnego dodatkowego wynagrodzenia.

Umowy zobowiązują Mieszkańca do takich czynności jak np.: umożliwienie Wykonawcy montażu i uruchomienia Instalacji, właściwa eksploatacja Instalacji i ponoszenie kosztów w tym zakresie (w tym także kosztów ubezpieczenia Instalacji), umożliwienie upoważnionym przez Państwa pracownikom kontroli eksploatacji, inwentaryzacji i dokonywania odczytów oraz umożliwienie kontroli innym upoważnionym instytucjom.

Zobowiązali się Państwo do takich czynności, jak np.: wyłonienie Wykonawcy Instalacji, ustalenie harmonogramu montażu Instalacji, sprawowanie bieżącego nadzoru nad przebiegiem prac, prowadzenie odbiorów końcowych oraz rozliczenie finansowe i promocja przedmiotowego Projektu.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą tego, czy czynności wykonywane przez Państwa na rzecz Mieszkańców w ramach Projektu stanowią / będą stanowić działalność gospodarczą oraz podlegają / będą podlegać opodatkowaniu VAT bez prawa do zastosowania zwolnienia z tego podatku.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości, zasadnym jest odwołanie się do wyroku TSUE z 30 marca 2023 r. w sprawie C-612/21 (Gmina O. przeciwko Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej).

W wyroku tym (pkt 24) TSUE wskazał, że:

W przedmiocie dokonania dostawy towarów i świadczenia usług w ramach działalności gospodarczej TSUE wskazał – w pkt 36-39:

Na podstawie powyższej analizy, w pkt 40 i 41 ww. wyroku, TSUE doszedł do wniosku, że:

Ostatecznie Trybunał orzekł, że:

W rozpatrywanej sprawie analiza przedstawionego przez Państwa opisu wykazuje, że realizują /będą Państwo realizowali inwestycję pn. (…) w warunkach podobnych do wynikających z wyroku TSUE w sprawie C-612/21, tj.:

• są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT,
• Inwestycja jest / będzie realizowana na podstawie kontraktur na roboty z wyłonionym Wykonawcą, u którego zakupią Państwo usługę montażu i uruchomienia Instalacji,
• zawarli Państwo z Mieszkańcami Umowy związane z montażem i eksploatacją Instalacji,
• wpłaty mieszkańców pokrywają / będą pokrywać 15% kosztów kwalifikowalnych, należny podatek VAT od całkowitej wartości Instalacji oraz 100% kosztów niekwalifikowalnych Projektu,
• otrzymane dofinansowanie pokrywa / będzie pokrywać nie więcej niż 85% kosztów kwalifikowalnych Projektu,
• celem realizacji Projektu jestosiągnięcie określonego efektu ekologicznego.

Powyższe okoliczności wskazują, że Państwa celem jest jednorazowa realizacja Inwestycji polegającej na zakupie i montażu instalacji przeznaczonych do produkcji energii z tzw. odnawialnych źródeł energii, tj. instalacji fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych lub kotłów na biomasę, a czynności podejmowane przez Państwa w ramach realizacji Projektu nie mają / nie będą miały ani charakteru trwałego, ani zarobkowego. Jak wynika z opisu sprawy, Mieszkańcy uczestniczący w Projekcie partycypują / będą partycypować w kosztach w niewielkim zakresie, zaś samo korzystanie z Instalacji nosi cechę nieodpłatności (Umowy, poza zapłatą wynagrodzenia w wysokości 15% kosztów kwalifikowalnych, należnego podatku VAT od całkowitej wartości Instalacji oraz 100% kosztów niekwalifikowalnych, nie przewidują pobierania dodatkowych opłat od Mieszkańców).

Działanie Gminy w analizowanym przypadku odbiega od wzorca przeciętnego przedsiębiorcy realizującego usługę zakupu i montażu Instalacji, tj. instalacji fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych lub kotłów na biomasę, przy jednoczesnej minimalizacji strat. Ustalenie opłat od Mieszkańców na poziomie 15% wartości kosztów kwalifikowalnych Projektu, należnego podatku VAT i 100% kosztów niekwalifikowalnych wskazuje na to, że nie wykonują / nie będą Państwo wykonywali Inwestycji z zamiarem osiągania dochodu z tytułu jej realizacji, czym nie spełniają / nie spełnią Państwo przesłanek prowadzenia działalności gospodarczej, na którą zwrócił uwagę TSUE w ww. wyroku z 30 marca 2023 r. Powyższe prowadzi do wniosku, że nie działają / nie będą Państwo działali z perspektywą zysku, a ponoszą / będą Państwo ponosili jedynie ryzyko strat. Zasadniczym celem Inwestycji jest/ będzie osiągnięcie określonego efektu ekologicznego.

W konsekwencji, Państwa działania w związku z realizacją projektu pn. (…) nie stanowią/nie będą stanowiły dostawy towarów ani świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT i realizując ww. Projekt nie wykonują/nie będą Państwo wykonywali działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Zatem realizacja Projektu nie podlega/nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Państwa stanowisko w zakresie objętym pytaniem nr 1 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również tego, czy przysługuje / będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia VAT naliczonego wykazanego na fakturach zakupowych związanych z zakupem i montażem Instalacji na nieruchomościach Mieszkańców.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części przysługuje podatnikowi pod warunkiem spełnienia przez niego przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy, oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Zatem podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

Jak wskazano powyżej, zakup i montaż Instalacji, nie ma / nie będzie miał związku z Państwa działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Czynności wykonywane przez Państwa w ramach realizacji Projektu nie podlegają / nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem nie są / nie będą spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego.

W konsekwencji, nie przysługuje / nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego wskazanego na fakturach zakupowych związanych z zakupem i montażem Instalacji na nieruchomościach Mieszkańców.

Państwa stanowisko w zakresie objętym pytaniem nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Dodatkowo informuję, że organy podatkowe nie są kompetentne do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczenia wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowanych. Kwestię tę rozstrzygają przepisy regulujące zasady korzystania ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne przy dokonywaniu oceny, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowanym.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.); dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).