Interpretacja indywidualna z dnia 25 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT3.4011.401.2023.2.KP

Skutek podatkowy zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce jawnej.

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Panowie,

stwierdzam, że Panów stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

-prawidłowe - w części dotyczącej możliwości powstania przychodu z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce jawnej (pytanie nr 1),

-nieprawidłowe - w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 czerwca 2023 r. wpłynął Panów wniosek wspólny z 16 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce jawnej. Uzupełnili go Panowie – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 24 lipca 2023 r. (wpływ 28 lipca 2023 r.) Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

A.A.

ul. A. 1

11-111 A.,

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

B.B.

ul. B. 2

 22-222 B.

Opis zdarzenia przyszłego

Zainteresowany będący stroną postępowania („Wspólnik nr 1”) oraz zainteresowany niebędący stroną postępowania („Wspólnik nr 2”) (łącznie dalej zwani „Zainteresowanymi”) są osobami fizycznymi i mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej („RP”). Zainteresowani są polskimi rezydentami podatkowymi. Podlegają w RP nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych („UPDOF”).

Zainteresowani są wspólnikami w spółce jawnej z siedzibą na terytorium RP („Spółka Jawna”). Udział każdego wspólnika w zysku Spółki Jawnej wynosi 50%. Spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

Spółka Jawna powstała z przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną w trybie art. 26 § 4 k.s.h. Uchwałę podjęto w dniu 12 marca 2013 r. Spółka Jawna została zarejestrowana w dniu 27 maja 2013 r. Wniesione w ramach spółki cywilnej przez każdego ze wspólników wkłady pieniężne w kwocie (...) zł (każdy ze wspólników wniósł wkład pieniężny w kwocie (...) zł) stały się wkładami pieniężnymi wspólników do Spółki Jawnej w tej samej kwocie (...) zł.

Po przekształceniu spółki cywilnej w Spółkę Jawną wkłady wspólników w Spółce Jawnej były następujące:

1)Wspólnik nr 1 wniósł do Spółki Jawnej wkład pieniężny w kwocie (...) zł i tyleż samo wyniósł jego udział kapitałowy w Spółce Jawnej,

2)Wspólnik nr 2 wniósł do Spółki Jawnej wkład pieniężny w kwocie (...) zł i tyleż samo wyniósł jego udział kapitałowy w Spółce Jawnej.

Wspólnicy podjęli następnie uchwałę, na mocy której podwyższyli swój wkład pieniężny do Spółki Jawnej o kwotę (...) każdy, z kwoty (...) zł do kwoty (...) zł ((...) zł + (...) zł = (...) zł). Wspólnicy na podwyższenie wkładu przeznaczyli należne im środki pieniężne tytułem udziału w zatrzymanym zysku Spółki Jawnej z lat ubiegłych oraz udziału w zysku Spółki Jawnej za rok 2016 r. Uchwałę podjęto 16 maja 2017 r. Zmiana umowy Spółki Jawnej została zarejestrowana w dniu 30 stycznia 2018 r.

Po podwyższeniu wkładu pieniężnego wspólników w Spółce Jawnej wkłady wspólników były następujące:

3)Wspólnik nr 1 wniósł do Spółki Jawnej wkład pieniężny w kwocie (...) zł i tyleż samo od momentu podwyższenia wynosił jego udział kapitałowy w Spółce Jawnej ((...) zł + (...) zł = (...) zł),

4)Wspólnik nr 2 wniósł do Spółki Jawnej wkład pieniężny w kwocie (...) zł i tyleż samo od momentu podwyższenia wynosił jego udział kapitałowy w Spółce Jawnej ((...) zł + (...) zł = (...) zł).

Przedmiotem przeważającej działalności gospodarczej Spółki Jawnej jest wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.

Wnioskodawcy planują częściowe zmniejszenie swojego udziału kapitałowego w Spółce Jawnej o kwotę (...) zł każdy, z kwoty (...) zł do kwoty (...) ((...) zł - (...) zł = (...) zł), gdzie (...) zł to kwota obecnego udziału kapitałowego każdego ze wspólników, (...) zł to kwota, o jaką udział kapitałowy każdego wspólnika zostanie zmniejszony, a (...) zł to kwota udziału kapitałowego każdego wspólnika po jego zmniejszeniu.

Po zmniejszeniu wkładu pieniężnego wspólników w Spółce Jawnej wkłady wspólników byłyby następujące:

5)Wspólnik nr 1 wnosiłby do Spółki Jawnej wkład pieniężny w kwocie (...) zł i tyleż samo od momentu zmniejszenia wynosiłby jego udział kapitałowy w Spółce Jawnej ((...) zł - (...) zł = (...) zł),

6)Wspólnik nr 2 wnosiłby do Spółki Jawnej wkład pieniężny w kwocie (...) zł i tyleż samo od momentu zmniejszenia wynosiłby jego udział kapitałowy w Spółce Jawnej ((...) zł - (...) zł = (...) zł).

Za zmniejszenie udziału kapitałowego w Spółce Jawnej o kwotę (...) zł każdy ze wspólników Spółki Jawnej otrzymałby środki pieniężne stanowiące równowartość kwoty (...) zł (tj. kwoty, o którą zmniejszany jest udział kapitałowy każdego ze wspólników Spółki Jawnej). Kwoty te byłyby identyczne.

Mając na uwadze powyższe:

7)Wspólnik nr 1 za zmniejszenie udziału kapitałowego o kwotę (...) zł otrzymałby środki pieniężne w kwocie (...) zł, czyli taką samą kwotę, o jaką zmniejszony zostałby jego udział kapitałowy w Spółce Jawnej,

8)Wspólnik nr 2 za zmniejszenie udziału kapitałowego o kwotę (...) zł otrzymałby środki pieniężne w kwocie (...) zł, czyli taką samą kwotę, o jaką zmniejszony zostałby jego udział kapitałowy w Spółce Jawnej.

Wartość środków pieniężnych, które każdy ze wspólników otrzymałby za zmniejszenie udziału kapitałowego w Spółce Jawnej ((...) zł), nie będzie wyższa ani od wartości wkładu wniesionego do Spółki Jawnej przez wspólników (CCC zł), ani od wartości, o jaką zmniejszy się udział kapitałowy w Spółce Jawnej Wspólnika nr 1 i Wspólnika nr 2 ((...) zł).

Uzupełnienie zdarzenia przyszłego

AD 1.1

Wspólnicy do spółki cywilnej (a po przekształceniu — spółki jawnej) wnieśli wyłącznie wkłady pieniężne.

Wspólnik nr 1 wniósł do spółki cywilnej (a po przekształceniu — spółki jawnej) wyłącznie wkłady pieniężne.

Wspólnik nr 2 wniósł do spółki cywilnej (a po przekształceniu — spółki jawnej) wyłącznie wkłady pieniężne.

AD 1.2

Wspólnicy przeznaczyli należne im środki pieniężne z tytułu udziału w zatrzymanym zysku spółki jawnej za okres od 2012 r. do 2015 r.

Wspólnik nr 1 przeznaczył należne mu środki pieniężne z tytułu udziału w zatrzymanym zysku spółki jawnej za okres od 2012 r. do 2015 r.

Wspólnik nr 2 przeznaczył należne mu środki pieniężne z tytułu udziału w zatrzymanym zysku spółki jawnej za okres od 2012 r. do 2015 r.

AD 1.3

Tak. Dla obu wspólników.

[Odpowiedź na pytanie: Czy zmniejszenie – obniżenie udziału kapitałowego wspólników w spółce jawnej nastąpi zgodnie z art. 54 § 1 Kodeksu spółek handlowych?]

AD 1.4

Tak. Dla obu wspólników.

[Odpowiedź na pytanie: Czy zmniejszenie – obniżenie udziału kapitałowego wspólników w spółce jawnej spowoduje zmianę umowy spółki jawnej w zakresie, o którym mowa w art. 25 pkt 2 w związku z art. 9 Kodeksu spółek handlowych?]

AD 1.5

Tak. Dla obu wspólników.

[Odpowiedź na pytanie: Czy zmniejszenie wkładu pieniężnego wspólników będzie miało wpływ na udział kapitałowy, o którym mowa w art. 50 § 1 Kodeksu spółek handlowych?]

AD 1.6

Nie. Dla obu wspólników.

[Odpowiedź na pytanie: Czy wartość środków pieniężnych otrzymanych tytułem zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce jawnej będzie przekraczała wartość wkładu wniesionego pierwotnie do spółki cywilnej podwyższonego o należne wspólnikom środki pieniężne tytułem udziału w zatrzymanym zysku Spółki Jawnej z lat ubiegłych oraz udziału w zysku Spółki Jawnej za rok 2016 r.?]

AD III

Użyty w pytaniach od 5 do 8 zwrot „w okresie od dnia, w którym powstała spółka”, dotyczy spółki jawnej.

Pytania (przeformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1.Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, otrzymanie przez Wspólnika nr 1 i Wspólnika nr 2 środków pieniężnych w kwocie (...) zł za zmniejszenie udziału kapitałowego o kwotę (...) zł w Spółce Jawnej będzie stanowiło przychód z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 16a w zw. z ust. 3 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Pytanie wycofane w uzupełnieniu wniosku

3.Pytanie wycofane w uzupełnieniu wniosku

4.Pytanie wycofane w uzupełnieniu wniosku

5.Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, dla potrzeb obliczenia wartości wskazanej w art. 14 ust. 3 pkt 11 UPDOF, tj. nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pod pojęciem „przychodów” rozumieć należy sumę przychodów określonych wspólnikowi spółki niebędącej osobą prawną w okresie od dnia, w którym powstała spółka jawna, do ostatniego dnia przed zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólnika w spółce jawnej?

6.Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, dla potrzeb obliczenia wartości wskazanej w art. 14 ust. 3 pkt 11 UPDOF, tj. nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pod pojęciem „kosztów ich uzyskania” rozumieć należy sumę kosztów uzyskania przychodu przypadających na wspólnika spółki niebędącej osobą prawną w okresie od dnia, w którym powstała spółka jawna, do ostatniego dnia przed zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólnika w spółce jawnej?

7.Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, dla potrzeb obliczenia wartości wskazanej w art. 14 ust. 3 pkt 11 UPDOF, tj. nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pod pojęciem „wypłat dokonanych z tytułu udziału w tej spółce” rozumieć należy sumę wypłat dokonanych z tytułu udziału w spółce przypadających na wspólnika spółki niebędącej osobą prawną w okresie od dnia, w którym powstała spółka jawna, do ostatniego dnia przed zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólnika w spółce jawnej?

8.Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, dla potrzeb obliczenia wartości wskazanej w art. 14 ust. 3 pkt 11 UPDOF, tj. nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pod pojęciem „wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów” rozumieć należy sumę wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów przypadających na wspólnika spółki niebędącej osobą prawną w okresie od dnia, w którym powstała spółka [jawna – dopisek organu], do ostatniego dnia przed zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólnika w spółce [jawnej – dopisek organu]?

9.Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, jeżeli wartość otrzymanych przez Wspólnika nr 1 i Wspólnika nr 2 środków pieniężnych za zmniejszenie udziału kapitałowego w Spółce Jawnej, będzie niższa niż kwota stanowiąca wartość wskazaną w art. 14 ust. 3 pkt 11 UPDOF, tj. niższa niż nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pomniejszona o wypłaty dokonane z tytułu udziału w Spółce Jawnej i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, oznaczać to będzie, że z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego przez Wspólnika nr 1 i Wspólnika nr 2 nie wystąpi przychód?

Panów stanowisko w sprawie (przeformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Ad 1

W ocenie Zainteresowanych, w opisanym zdarzeniu przyszłym, otrzymanie przez Wspólnika nr 1 i Wspólnika nr 2 środków pieniężnych w kwocie (...) zł za zmniejszenie udziału kapitałowego o kwotę (...) zł w Spółce Jawnej będzie stanowiło przychód z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 16a w zw. z ust. 3 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad 2

Cofnięte.

Ad 3

Cofnięte.

Ad 4

Cofnięte.

Ad 5

W ocenie Zainteresowanych, w opisanym zdarzeniu przyszłym, dla potrzeb obliczenia wartości wskazanej w art. 14 ust. 3 pkt 11 UPDOF, tj. nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pod pojęciem „przychodów” rozumieć należy sumę przychodów określonych wspólnikowi spółki niebędącej osobą prawną w okresie od dnia, w którym powstał pierwszy przychód, do ostatniego dnia przed zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólnika w spółce jawnej.

Ad 6

W ocenie Zainteresowanych, w opisanym zdarzeniu przyszłym, dla potrzeb obliczenia wartości wskazanej w art. 14 ust. 3 pkt 11 UPDOF, tj. nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pod pojęciem „kosztów ich uzyskania” rozumieć należy sumę kosztów uzyskania przychodu przypadających na wspólnika spółki niebędącej osobą prawną w okresie od dnia, w którym powstał pierwszy koszt, do ostatniego dnia przed zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólnika w spółce jawnej.

Ad 7

W ocenie Zainteresowanych, w opisanym zdarzeniu przyszłym, dla potrzeb obliczenia wartości wskazanej w art. 14 ust. 3 pkt 11 UPDOF, tj. nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pod pojęciem „wypłat dokonanych z tytułu udziału w tej spółce” rozumieć należy sumę wypłat dokonanych z tytułu udziału w spółce przypadających na wspólnika spółki niebędącej osobą prawną w okresie od dnia, w którym spółka powstała, do ostatniego dnia przed zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólnika w spółce jawnej.

Ad 8

W ocenie Zainteresowanych, w opisanym zdarzeniu przyszłym, dla potrzeb obliczenia wartości wskazanej w art. 14 ust. 3 pkt 11 UPDOF, tj. nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pod pojęciem „wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów” rozumieć należy sumę wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów przypadających na wspólnika spółki niebędącej osobą prawną w okresie od dnia, w którym spółka powstała, do ostatniego dnia przed zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólnika w spółce jawnej.

Ad 9

W ocenie Zainteresowanych, w opisanym zdarzeniu przyszłym, jeżeli wartość otrzymanych przez Wspólnika nr 1 i Wspólnika nr 2 środków pieniężnych za zmniejszenie udziału kapitałowego w Spółce Jawnej, będzie niższa niż kwota stanowiąca wartość wskazaną w art. 14 ust. 3 pkt 11 UPDOF, tj. niższa niż nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pomniejszona o wypłaty dokonane z tytułu udziału w Spółce Jawnej i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, to nie wystąpi przychód.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Panowie we wniosku jest:

-prawidłowe - w części dotyczącej możliwości powstania przychodu z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce jawnej (pytanie nr 1),

-nieprawidłowe - w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 4 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.):

Spółka osobowa to spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowo-akcyjna.

W myśl art. 22 § 1 ww. ustawy:

Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.

Zgodnie z art. 26 § 4 ustawy Kodeks spółek handlowych:

Spółka, o której mowa w art. 860 Kodeksu cywilnego (spółka cywilna), może być przekształcona w spółkę jawną, przy czym umowa spółki jawnej nie może być zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy. Przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio.

Stosownie do art. 26 § 5 ww. ustawy:

Z chwilą wpisu do rejestru spółka, o której mowa w § 4 (spółka cywilna), staje się spółką jawną. Spółce tej przysługują wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników. Przepisy art. 553 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 553 § 2 i § 3 Kodeksu spółek handlowych:

§ 2. Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.

§ 3. Wspólnicy spółki przekształcanej stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej, z uwzględnieniem art. 576¹.

Z powyższych przepisów wynika, że spółka przekształcona (spółka jawna) staje się co do zasady kontynuatorem praw i obowiązków dotyczących majątku wspólników spółki cywilnej.

Z kolei kwestie sukcesji praw i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształcanych reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Stosownie do art. 93a § 1 ww. ustawy:

§ 1. Osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku:

1)przekształcenia innej osoby prawnej,

2)przekształcenia spółki niemającej osobowości prawnej

–wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki.

Stosownie do treści art. 93a § 2 Ordynacji podatkowej:

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do:

1)osobowej spółki handlowej zawiązanej (powstałej) w wyniku przekształcenia:

a)innej spółki niemającej osobowości prawnej,

b)spółki kapitałowej;

2)(uchylony)

3)stowarzyszenia utworzonego w wyniku przekształcenia stowarzyszenia zwykłego.

Zgodnie z powołanym przepisem, osobowa spółka handlowa zawiązana (powstała) w wyniku przekształcenia innej spółki niemającej osobowości prawnej (np. spółki cywilnej) wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej spółki.

Spółka osobowa nie ma podmiotowości prawnej odrębnej od wspólników, nie jest ona podmiotem obowiązku podatkowego w zakresie podatku dochodowego: podmiotami takimi są natomiast wspólnicy tej Spółki.

W myśl art. 50 Kodeksu spółek handlowych:

§ 1. Udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu.

§ 2. Wspólnik nie jest uprawniony ani zobowiązany do podwyższenia umówionego wkładu.

W piśmiennictwie przyjmuje się, że udział kapitałowy wspólnika stanowi określoną wartość księgową wyrażoną w złotych, która stanowi podstawę dla określenia praw lub obowiązków wspólnika w spółce w przypadkach przewidzianych przez ustawę lub umowę Spółki (...). Umowa może przewidywać, że udział kapitałowy jest mniejszy, równy lub większy niż wartość wkładu, przy czym udział ten inaczej niż w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może podlegać zmianie bez konieczności zmiany umowy Spółki np. wskutek pobrania odsetek w roku obrotowym, w którym Spółka nie miała zysku lub poniosła straty (S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szamański, J. Szwaja, Kodeks Spółek Handlowych; Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2001; t. I s. 326).

Udział kapitałowy jest zatem ściśle powiązany z wkładami wspólników. Wspólnicy nie mają prawa do udziału w całym majątku spółki. Posiadają jedynie określone przepisami kodeksu uprawnienia dotyczące majątku spółki (A. Kidyba, Kodeks spółek handlowych. Komentarz; t. I). Podobne stanowisko zajął w cytowanym wyżej komentarzu S. Sołtysiński wskazując, że w czasie trwania spółki wspólnikowi nie przysługuje żaden udział w majątku należącym do spółki i nie może on nim rozporządzać (s. 327).

Przechodząc na grunt ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) wskazać należy, że w myśl art. 9 ust. 1 ww. ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Z treści art. 10 ust. 1 pkt 3 i pkt 7 ww. ustawy wynika, że odrębnymi źródłami przychodów są odpowiednio:

•pozarolnicza działalność gospodarcza;

•kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Stosownie do treści art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału.

Definicja pozarolniczej działalności gospodarczej zawarta została w art. 5a pkt 6 ww. ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej oznacza to działalność zarobkową:

a)wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,

b)polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,

c)polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

–prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Stosownie natomiast do treści art. 5b ust. 1 ww. ustawy:

Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1.odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;

2.są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;

3.wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Zgodnie z ust. 2 tego przepisu:

Jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.

Art. 5a pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi:

Ilekroć jest w ustawie mowa o spółce niebędącej osobą prawną – oznacza to spółkę inną niż określona w pkt 28.

Natomiast w myśl art. 5a pkt 28 ww. ustawy:

Ilekroć w ustawie jest mowa o spółce – oznacza to:

a)spółkę posiadającą osobowość prawną, w tym także spółkę zawiązaną na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 2157/2001 z dnia 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) (Dz. Urz. WE L 294 z 10.11.2001, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 4, str. 251),

b)spółkę kapitałową w organizacji,

c)spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

d)spółkę niemającą osobowości prawnej mającą siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego innego państwa jest traktowana jak osoba prawna i podlega w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania,

e)spółkę jawną będącą podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

W myśl zaś art. 8 ust. 1 ww. ustawy:

Przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.

Z kolei przepis art. 8 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, że:

Zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do:

1.rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat;

2.ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną.

Zgodnie z powyższym dochody (przychody) z udziału w spółce niebędącej osobą prawną opodatkowuje się osobno u każdego wspólnika w stosunku do jego udziału w zysku spółki.

Zatem podstawę opodatkowania dochodu związanego z udziałem w transparentnych podatkowo spółkach osobowych stanowi dochód bądź przychód obliczony zgodnie z postanowieniami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w szczególności art. 8 ust. 1, 1a i ust. 2 w zw. z art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Obowiązek podatkowy wspólnika powstaje proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w momencie uzyskania przez transparentną spółkę przychodów będących przychodami z działalności gospodarczej. Transparentność podatkowa spółki polega na tym, że dochód niejako przepływa do wspólników, przychody i koszty generowane przez spółkę są alokowane do wspólników, a wspólnicy są zobowiązani do opodatkowania tych dochodów „za spółkę”, niezależnie od tego, czy faktycznie wypłacono im jakiekolwiek kwoty (tak jak w przypadku polskich spółek niebędących osobami prawnymi) i niezależnie od charakteru udziału w tej spółce.

Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Z powyższego przepisu jednoznacznie wynika, że za przychód z działalności gospodarczej uważa się – obok otrzymanych pieniędzy i wartości pieniężnych – także kwoty, które nie zostały faktycznie otrzymane, tj. przychody należne, które są przypisywane podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą już w momencie uzyskania skutecznego czy też wymagalnego tytułu prawnego do uzyskania określonej kwoty.

W analizowanym zdarzeniu:

•Zainteresowani są wspólnikami w spółce jawnej z siedzibą na terytorium RP.

•Udział każdego wspólnika w zysku Spółki Jawnej wynosi 50%.

•Spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

•Spółka Jawna powstała z przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną w trybie art. 26 § 4 k.s.h.

•Wniesione w ramach spółki cywilnej przez każdego ze wspólników wkłady pieniężne stały się wkładami pieniężnymi wspólników do Spółki Jawnej w tej samej kwocie.

•Wspólnicy podjęli uchwałę, na mocy której podwyższyli swój wkład pieniężny do Spółki Jawnej. Wspólnicy na podwyższenie wkładu przeznaczyli należne im środki pieniężne tytułem udziału w zatrzymanym zysku Spółki Jawnej z lat ubiegłych, tj. za okres od 2012 r. do 2015 r. oraz udziału w zysku Spółki Jawnej za rok 2016 r.

•Wspólnicy do spółki cywilnej (a po przekształceniu — spółki jawnej) wnieśli wyłącznie wkłady pieniężne.

•Wnioskodawcy planują częściowe zmniejszenie swojego udziału kapitałowego w Spółce Jawnej.

•Za zmniejszenie udziału kapitałowego w Spółce Jawnej każdy ze wspólników Spółki Jawnej otrzymałby środki pieniężne stanowiące równowartość kwoty, o którą zmniejszany jest udział kapitałowy każdego ze wspólników Spółki Jawnej. Kwoty te byłyby identyczne.

•Zmniejszenie – obniżenie udziału kapitałowego wspólników w spółce jawnej nastąpi zgodnie z art. 54 § 1 Kodeksu spółek handlowych.

•Zmniejszenie – obniżenie udziału kapitałowego wspólników w spółce jawnej spowoduje zmianę umowy spółki jawnej w zakresie, o którym mowa w art. 25 pkt 2 w związku z art. 9 Kodeksu spółek handlowych.

•Zmniejszenie wkładu pieniężnego wspólników będzie miało wpływ na udział kapitałowy, o którym mowa w art. 50 § 1 Kodeksu spółek handlowych.

•Wartość środków pieniężnych otrzymanych tytułem zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce jawnej nie będzie przekraczała wartości wkładu wniesionego pierwotnie do spółki cywilnej podwyższonego o należne wspólnikom środki pieniężne tytułem udziału w zatrzymanym zysku Spółki Jawnej z lat ubiegłych oraz udziału w zysku Spółki Jawnej za rok 2016 r.

W uzasadnieniu do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 29 października 2021 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105), druk 1532, którą dokonano zmiany w przepisach od 1 stycznia 2022 r. czytamy:

Do projektu zostały wprowadzone zmiany w zakresie kwalifikacji do źródła przychodów ze zmniejszenia udziału kapitałowego w niebędącej osobą prawną (czyli niebędącej podatnikiem podatku dochodowego) (…) Przede wszystkim do katalogu przychodów zaliczanych do pozarolniczej działalności gospodarczej znajdującego się w art. 14 ust. 2 ustawy o PIT został dodany przychód z otrzymania środków pieniężnych ze zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce niebędącej osobą prawną.

Ustawą tą został dodany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 14 ust. 2 pkt 16a, który stanowi:

Przychodem z działalności gospodarczej są również środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w takiej spółce, przy czym przepis ust. 3 pkt 11 stosuje się odpowiednio.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki, w części odpowiadającej uzyskanej przed wystąpieniem przez wspólnika nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w tej spółce i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, o ile wcześniej nie pomniejszyły przychodu do opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 pkt 16a.

Z powołanych wyżej regulacji wynika, że ‒ co do zasady ‒ środki pieniężne uzyskane z tytułu zmniejszenia kapitału udziałowego w spółce niebędącej osobą prawną stanowią przychód z działalności gospodarczej.

Przychód ten może zostać pomniejszony o koszty uzyskania przychodów.

Stosownie bowiem do art. 24 ust. 3i omawianej ustawy podatkowej:

W przypadku otrzymania przez wspólnika środków pieniężnych z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce niebędącej osobą prawną, dochodem wspólnika jest różnica między przychodem z tego tytułu, ustalonym zgodnie z art. 14, a wydatkami na nabycie lub objęcie prawa do udziału w takiej spółce w proporcji, jaką stanowi u wspólnika wartość zmniejszenia udziału kapitałowego do wartości udziału kapitałowego przed jego zmniejszeniem.

Przepis ten przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów odwołuje się w swej treści do:

wydatków na nabycie lub objęcie prawa do udziału w takiej spółce.

Celem ustalenia jaka kategoria wydatków mieści się w zawartym w art. 24 ust. 3i ww. ustawy sformułowaniu „wydatki na nabycie lub objęcie prawa do udziału”, odwołać należy się do jego wykładni językowej. Przez „wydatek” należy rozumieć „sumę, która ma być wydana albo sumę wydaną na coś” (zob. Słownik Współczesnego Języka Polskiego pod red. Bogusława Dunaja, Warszawa 1996, s. 1200). Definicja pojęcia „wydatek” wskazuje, że oznacza on faktycznie wydaną sumę pieniędzy, uszczuplenie majątku w celu pozyskania określonego dobra (rzeczy, prawa). „Wydatek” może również dotyczyć sytuacji, gdy uszczuplenie majątku następuje w innej postaci niż środki finansowe, np. rzeczy.

Za wydatki na nabycie lub objęcie prawa do udziału w spółce niebędącej osobą prawną, należy uznać faktycznie poniesione przez podatnika wydatki (fizycznie wydatkowane środki) w związku z objęciem tego prawa.

W przypadku, gdy prawo do udziału w spółce nabywane jest w zamian za środki pieniężne, wydatkiem na nabycie tego prawa, jest kwota faktycznie zapłacona za ten udział. Natomiast w przypadku, gdy ww. prawo nabywane jest w zamian za inne składniki majątku (wnoszone aportem), za wydatki na nabycie prawa do udziału w spółce osobowej należy uznać wydatki faktycznie poniesione, na nabycie składników majątkowych wnoszonych aportem (tzw. ich wartość historyczna), a nie ich wartość na dzień wniesienia. Tak obliczony dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W Panów przypadku, tj. sytuacji zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce jawnej powstałej w wyniku przekształcenia spółki cywilnej należy wziąć pod uwagę „koszt historyczny” (tj. zasada kontynuacji kosztów).

Wątpliwości Panów dotyczą ponadto czy dla potrzeb obliczenia wartości wskazanych w art. 14 ust. 3 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. „przychodów”, kosztów ich uzyskania”, „wypłat dokonanych z tytułu udziału w tej spółce”, „wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów” należy rozumieć wartości przypadające na wspólnika od dnia, w którym powstała spółka jawna, do ostatniego dnia przed zmniejszeniem udziału kapitałowego wspólnika w spółce jawnej.

Wyjaśnić należy, że na gruncie przepisów prawa handlowego przekształcenie nie jest momentem objęcia przez wspólnika nowego prawa, ale kontynuacją prawa uczestnictwa w spółce w nowej formie. Z powyższych względów przekształcenie spółki nie jest co do zasady momentem podatkowym (zarówno w ujęciu przychodowym, jak i kosztowym).

Wobec tego, z uwagi na zasadę kontynuacji bycia wspólnikiem spółki przy przekształceniu, w analizowanej sytuacji pojęcia: „przychodów”, kosztów ich uzyskania”, „wypłat dokonanych z tytułu udziału w tej spółce”, „wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów” należy odnieść do pierwotnie założonej spółki cywilnej.

Fakt posiadania udziałów w spółce jawnej powstałych w wyniku uprzedniego przekształcenia spółki cywilnej jest bowiem wynikiem poniesienia tych pierwotnych wydatków i późniejszego przekształcenia formy prawnej Panów uprawnień wynikających z poniesienia tych wydatków (wniesienia wkładu pieniężnego do spółki cywilnej) przekształconej następnie w spółkę jawną.

Analizując zatem sposób uzyskania przez Panów udziałów objętych w drodze przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną należy podkreślić, że udziały te powstały z przekształcenia „ogółu praw i obowiązków” Panów jako wspólników spółki cywilnej (tj. jako strony umowy spółki cywilnej). Moment utworzenia spółki cywilnej był momentem uzyskania („objęcia”) przez Panów uprawnień do wspólnego majątku wspólników spółki cywilnej i przyjęcia obowiązków wynikających z bycia wspólnikiem. Późniejsza zmiana formy prawnej działalności skutkowała zmianą „formy prawnej” uprawnień Panów majątku służącego prowadzeniu działalności i Panów obowiązków związanych z tą działalnością. Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną nie wiązało się zatem z wniesieniem przez Panów wkładu do spółki jawnej.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że planują Panowie dokonać zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce jawnej przez wycofanie części wkładu ze spółki. Wartość środków pieniężnych otrzymanych tytułem zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce jawnej nie będzie przekraczała wartości wkładu wniesionego pierwotnie do spółki cywilnej podwyższonego o należne wspólnikom środki pieniężne tytułem udziału w zatrzymanym zysku Spółki Jawnej z lat ubiegłych oraz udziału w zysku Spółki Jawnej za rok 2016 r. Jednocześnie przystąpili Panowie do Spółki, wnosząc wyłącznie wkłady pieniężne.

Tym samym ‒ w wyniku otrzymania przez Panów środków pieniężnych w związku ze zmniejszeniem udziału kapitałowego w Spółce powstanie po Panów stronie przychód podatkowy w wysokości odpowiadającej otrzymanym środkom pieniężnym. Przychód ten pomniejszają Panowie o wartość opisaną w art. 14 ust. 3 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustaloną w takiej proporcji, w jakiej zmniejszona część kapitału udziałowego pozostaje do całkowitej wartości tego udziału, ponieważ wartość ta nie stanowi przychodu podatkowego. Jeżeli kwota otrzymana przez Panów z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w Spółce jest równa lub niższa od określonej w ww. sposób wartości, to kwota ta nie jest zaliczana do przychodów z działalności gospodarczej. Natomiast w przypadku, gdy kwota ta jest większa, do przychodów z działalności gospodarczej należy zaliczyć tylko nadwyżkę. Nadwyżka ta podlega pomniejszeniu o wydatki na nabycie prawa do udziału w Spółce. Przy czym, w przypadku tych wydatków znajdzie zastosowanie proporcja, w jakiej zmniejszony przez Panów udział kapitałowy w Spółce pozostaje do całkowitej wartości tego udziału.

Reasumując – planowane przez Panów zmniejszenie udziału kapitałowego w Spółce i wypłata na Panów rzecz środków pieniężnych z tego tytułu może spowodować po Panów stronie powstanie przychodu podatkowego.

Zatem stanowisko Panów w części dotyczącej możliwości powstania przychodu z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce jawnej (tj. pytania nr 1) uznano za prawidłowe, w pozostałym zakresie za nieprawidłowe.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Panowie przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do przedstawionych we wniosku wzorów/algorytmów – należy zauważyć, że przepis art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa nakłada na organ podatkowy obowiązek udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego. W związku z powyższym, nie podlegały ocenie w niniejszej interpretacji przedstawione przez Panów zasady rachunkowego określania wysokości dochodu z tytułu zmniejszenia przez Panów udziału kapitałowego w Spółce i nie potwierdzono ich prawidłowości.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Panów sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Panowie do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Pan A.A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).