Interpretacja indywidualna z dnia 17 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDSB2-1.4011.244.2023.2.DK

Możliwość rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 czerwca 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 3 sierpnia 2023 r. (data wpływu 7 sierpnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Od (…) do (…) pozostawała Pani w związku małżeńskim z (…), z którym mają Państwo wspólne dziecko, urodzone (…). Syn (…) jest niepełnoletni.

Od (…) były mąż nie mieszka z Panią i synem.

(…) odbyła się rozprawa sądowa, na której sąd rozwiązał Państwa małżeństwo bez orzekania o winie, wraz z powierzeniem władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem obojgu rodzicom, ustalając miejsce pobytu dziecka przy matce. Zostały zasądzone alimenty, które ojciec dziecka płaci regularnie.

(…) ojciec dziecka wyjechał do (…), gdzie mieszka i pracuje.

Od czasu rozwodu ojciec dziecka odwiedzał go 2-3 razy w roku.

Spotkania ich odbywały się zawsze w Pani domu. Spędzali razem kilka godzin, czasami ojciec dziecka zabierał syna na przejażdżkę, do pizzerii lub na lody.

Były mąż odkąd są Państwo po rozwodzie nie zabrał syna do siebie ani na żaden wyjazd poza miejsce zamieszkania syna dłuższy niż kilka godzin.

Kontakt syna z ojcem to telefoniczne rozmowy lub przez komunikator Messenger.

W odpowiedzi na wezwanie tut. organu z 20 lipca 2023 r. uzupełniła Pani wniosek poprzez doprecyzowanie i udzielenie następujących informacji:

Wniosek i zadane pytanie dotyczy rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko w zeznaniu podatkowym za 2022 r.

Podlega Pani nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Dnia (…) uprawomocniło się orzeczenie sądu o rozwodzie.

Nie została ustalona piecza naprzemienna i kontakty ojca z dzieckiem. Sąd nie powierzył Pani opieki nad dzieckiem. Zobowiązał obie strony do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania wspólnego. Powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem obojgu rodzicom.

Wykonywała Pani w stosunku do dziecka władzę rodzicielską, wykonywała Pani obowiązki, dzięki którym dziecko wychowywane było w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny. Sprawowała Pani pieczę nad dzieckiem i jego majątkiem, zajmowała się dzieckiem, uczestniczyła w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących zdrowia, rozwoju oraz wychowania dziecka. Zapewniała i zabezpieczała Pani wszystkie jego potrzeby: bytowe, edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne, emocjonalne.

Ojciec dziecka nie wykonywał w stosunku do dziecka władzy rodzicielskiej. Nie wykonywał obowiązków, dzięki którym dziecko wychowywane było w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny. Ojciec nie sprawował pieczy nad dzieckiem i jego majątkiem, nie zajmował się wychowaniem dziecka. Nie uczestniczył w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących zdrowia, rozwoju oraz wychowania dziecka. Nie zabezpieczał i nie zapewniał wszystkich jego potrzeb: bytowych, edukacyjnych, rozwojowych, zdrowotnych, emocjonalnych.

Świadczenie wychowawcze (500+) zostało Pani przekazane w całości; pobierała je Pani w okresie, którego dotyczy wniosek: od 1 czerwca 2021 r. do 31 maja 2022 r., od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r.

W 2022 r. w stosunku do Pani i Pani dziecka w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązań lub uprawnień do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

W 2022 r. nie podlegała Pani ani Pani dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym albo ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W 2022 r. uzyskała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę.

Pani stan cywilny po orzeczeniu rozwodu (…) nie uległ zmianie.

Pani syn (…) jest jedynym małoletnim, nad którym sprawuje Pani opiekę. Nie jest Pani matką lub opiekunem prawnym innych dzieci. Nie wychowuje Pani innych dzieci ani nie współwychowuje z ich drugim rodzicem lub opiekunem prawnym.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy w świetle prawa i wyżej opisanej sytuacji posiada Pani status osoby samotnie wychowującej dziecko – dotyczy rozliczenia za 2022 r.?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem jest Pani osobą samotnie wychowującą dziecko, ponieważ od (…) samotnie wychowuje Pani dziecko.

Zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych spełnia Pani następujące warunki:

„Za osobę samotnie wychowującą dziecko uważa się pannę, kawalera, wdowę lub wdowca, a także osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu i osobę rozwiedzioną (która żadnego dziecka nie wychowuje z jego rodzicem)”.

Od (…) ojciec dziecka nie wykonuje władzy rodzicielskiej w stosunku do syna. Były mąż nie interesuje się zdrowiem dziecka, zachowaniem i ocenami w szkole, czy ma problemy poza szkołą, jakie jest syna zachowanie w domu, jakie są jego relacje z rówieśnikami.

Kontakt ojca z synem jest telefoniczny lub przez komunikator (Messenger).

PIT za rok 2022 został złożony:

(…).2023 r. PIT-37 jako osoba samotnie wychowująca dziecko

1) korekta (…).2023 r. PIT-37 jako osoba samotnie wychowująca dziecko

2) korekta (…).2023 r. PIT-37 indywidualny

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pani przedstawiła jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

 1) małoletnie,

 2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

 3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

- podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Art. 6 ust. 4f wskazanej ustawy stanowi:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140).

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

 1) stosuje przepisy:

a) art. 30c lub

b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

 2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, (o których mowa w tym przepisie), a wyłącznie jednemu z rodziców/opiekunów prawnych, tj. temu, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka.

Wskazany wyżej przepis wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku, gdy żaden z rodziców nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. zgodnie z orzeczeniem sądu), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec/matka dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem oraz świadczeń alimentacyjnych.

Jednocześnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiła Pani informacje, z których wynika, że:

1. Podlega Pani nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Jest Pani osobą rozwiedzioną od (…).

3. Sprawuje Pani opiekę nad małoletnim dzieckiem, w stosunku do którego sąd:

a) ustalił miejsce pobytu dziecka przy matce,

b) powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom,

c) nie ustalił pieczy naprzemiennej ani kontaktów ojca z dzieckiem,

d) zobowiązał obie strony do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania wspólnego,

e) zasądził alimenty, które ojciec dziecka płaci regularnie.

 4. W okresie, którego dotyczy wniosek, wykonywała Pani w stosunku do dziecka władzę rodzicielską, wykonywała Pani obowiązki, dzięki którym dziecko wychowywane było w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny. Sprawowała Pani pieczę nad dzieckiem i jego majątkiem, zajmowała się dzieckiem, uczestniczyła w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących zdrowia, rozwoju oraz wychowania dziecka. Zapewniała i zabezpieczała Pani wszystkie jego potrzeby: bytowe, edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne, emocjonalne.

 5. W okresie, którego dotyczy wniosek, ojciec dziecka nie wykonywał w stosunku do niego władzy rodzicielskiej. Od czasu rozwodu ojciec dziecka odwiedzał go 2-3 razy w roku. Spotkania ich odbywały się zawsze w Pani domu. Spędzali razem kilka godzin, czasami ojciec dziecka zabierał syna na przejażdżkę, do pizzerii lub na lody. Były mąż odkąd są Państwo po rozwodzie nie zabrał syna do siebie ani na żaden wyjazd poza miejsce zamieszkania syna dłuższy niż kilka godzin. Kontakt syna z ojcem to telefoniczne rozmowy lub przez komunikator Messenger.

 6. Świadczenie wychowawcze (500+) zostało Pani przekazane w całości; pobierała je Pani w okresie, którego dotyczy wniosek.

 7. W 2022 r. ani do Pani, ani do Pani dziecka nie miały zastosowania zasady opodatkowania wynikające z przepisów:

a) art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym,

c) ustawy o podatku tonażowym

d) ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

 8. W 2022 r. uzyskała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa należy uznać, że przysługuje Pani prawo do rozliczenia się z podatku za 2022 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

W toku postępowania w sprawie wydania interpretacji tut. organ nie przeprowadza jakiegokolwiek postępowania dowodowego, a informacje niezbędne do wydania interpretacji czerpie wyłącznie z przedstawionego przez stronę opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny/zdarzenie przyszłe będzie się różnił od stanu występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego. Należy też zauważyć, że na podatniku spoczywa obowiązek udowodnienia w toku ewentualnego postępowania podatkowego okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. W rezultacie w wydanej interpretacji organ nie rozstrzyga, który z rodziców i w jakim zakresie wykonuje władzę rodzicielską. Poczynienie pełnych ustaleń faktycznych na okoliczność, czy rodzic małoletniego dziecka faktycznie wykonywał w stosunku do dziecka władzę rodzicielską i ewentualnie w jakim zakresie, jest możliwe wyłącznie w postępowaniu podatkowym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259 – dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).