Interpretacja

TEMATY:

Interpretacja indywidualna z dnia 16 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.462.2023.2.AMA

Czy podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług oraz czy umorzenie udziałów Spółki 1, należących do Spółki 2, nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 czerwca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 12 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii ustalenia:

- czy podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług,

- czy umorzenie (…) udziałów Spółki 1, należących do Spółki 2, nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka (Spółka 1…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…), adres: (…),(…), wpisanej do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy w (…),(…) Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: (…), NIP: (…), REGON: (…), kapitał zakładowy w wysokości (…) zł („Spółka 1”) prowadzi działalność gospodarczą polegającą przede wszystkim na sprzedaży hurtowej maszyn i urządzeń (…) oraz dodatkowego wyposażenia, maszyn wykorzystywanych w (…),(…) oraz (…)(…) i (…) oraz pozostałych maszyn i urządzeń, naprawie i konserwacji maszyn, sprzedaży hurtowej i detalicznej pozostałych (…)(…), z wyłączeniem (…), sprzedaży detalicznej pozostałych nowych wyrobów prowadzonej w (…) sklepach, wynajmie i dzierżawie maszyn i urządzeń (…), maszyn i urządzeń (…) oraz magazynowaniu i przechowywaniu pozostałych towarów.

Spółka (Spółka 2…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…), adres: (…),(…), wpisanej do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy w (…),(…) Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: (…), NIP: (…), REGON: (…), kapitał zakładowy w wysokości (…) zł („Spółka 2") prowadzi działalność gospodarczą polegającą przede wszystkim na sprzedaży hurtowej wyrobów (…), uprawie (…),(…)(…) i (…)(…) na nasiona, z wyłączeniem (…), obróbce (…) dla celów rozmnażania (…), sprzedaży hurtowej (…), (…)(…),(…) i (…) dla (…), sprzedaży hurtowej (…) i produktów pochodnych, pozostałej sprzedaży detalicznej prowadzonej w (…) sklepach, magazynowaniu i przechowywaniu pozostałych towarów, wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, wynajmie i dzierżawie pozostałych (…)(…), z wyłączeniem (…) oraz produkcja (…) i (…)(…).

Jedynym wspólnikiem Spółki 1 jest Spółka 2 posiadająca (…) udziałów o wartości nominalnej po (…) zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej (…) zł.

Wspólnikami Spółki 2 są: (i) Pan (P…) (PESEL: (…)) („(…)”) posiadający (…) udziały o wartości nominalnej po (…) zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej (…) zł oraz (ii) Pani (J…) (PESEL: (…)) („(…)”) posiadająca (…) udziały o wartości nominalnej po (…) zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej (…) zł. Kapitał zakładowy Spółki 2 wynosi (…) zł, z czego (…) zł zostało objęte za wkład niepieniężny (aport).

(P…) oraz (J…) pozostają w związku małżeńskim w którym obowiązuje ustrój małżeńskiej rozdzielności majątkowej. Udziały (P…) oraz (J…) wchodzą w skład małżeńskiego majątku osobistego każdego z małżonków tj. (…) udziały w Spółce 2 wchodzą do majątku osobistego (P…), a (…) udziały w Spółce 2 wchodzą do majątku osobistego (J…).

Spółka 1 i Spółka 2 (łącznie: „Spółki") powiązane są ze sobą na poziomie gospodarczym, ponieważ Spółki współpracują ze sobą w zakresie wykonywania działalności, jak również, są powiązane na poziomie osobowym i kapitałowym w sposób opisany powyżej.

Spółki, w najbliższym czasie planują zrealizować transakcję, na którą ma się w składać szereg czynności dokonywanych w odpowiedniej, wskazanej kolejności.

I. [Podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1]

W pierwszej kolejności odbędzie się zgromadzenie wspólników Spółki 1 na którym podjęte zostaną w szczególności uchwały skutkujące podwyższeniem kapitału zakładowego Spółki 1 w szczególności podjęte zostaną następujące uchwały:

1. Uchwała o podwyższeniu kapitału Spółki 1 na podstawie, której kapitał zakładowy Spółki 1 ulegnie podwyższeniu z kwoty (…) zł o kwotę (…) zł, tj. do kwoty (…) zł, poprzez utworzenie nowych (…) równych i niepodzielnych udziałów o wartości nominalnej po (…) zł każdy, podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 nastąpi poprzez zmianę umowy Spółki 1, a wszystkie nowo powstałe udziały zostaną zaoferowane nowemu wspólnikowi, którym będzie (P…) w zamian za wniesienie w terminie 14 dni licząc od dnia podjęcia uchwały wkładu pieniężnego w kwocie (…) zł na kapitał zakładowy Spółki 1;

2. Uchwała w sprawie zmiany umowy Spółki 1 związana z powyższym podwyższeniem kapitału, w szczególności w zakresie: (i) zmiany postanowień dotyczącej nowej wysokości kapitału zakładowego Spółki 1 ((…) zł), (ii) liczby wszystkich udziałów w kapitale zakładowym Spółki 1 ((…)) oraz (iii) sposobu objęcia nowych udziałów w Spółce przez (P…);

3. Uchwała w sprawie zmiany umowy Spółki 1 związana z doprecyzowaniem, że dopuszczalne jest nie tylko dobrowolne umorzenie udziałów w kapitale zakładowym Spółki za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez Spółkę 1, lecz także takie umorzenie udziałów bez wynagrodzenia;

4. Uchwała w sprawie przyjęcia tekstu jednolitego umowy Spółki 1 w związku z powyższymi zmianami umowy Spółki 1.

Następnie (P…) złoży oświadczenie w formie aktu notarialnego o: (i) przystąpieniu do Spółki 1 w charakterze wspólnika, (ii) objęciu wszystkich (…) nowo tworzonych udziałów w Spółce 1 w zamian za wkład pieniężny opisany w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego Spółki 1, (iii) znana jest mu treść umowy Spółki 1 w brzmieniu sprzed powyższej zmiany oraz po jej zmianie oraz (iv) wyrazi zgodę na brzmienie umowy Spółki 1 w brzmieniu sprzed powyższej zmiany oraz po jej zmianie.

Następnie powyższy wkład pieniężny zostanie przez (P…) faktycznie wniesiony do Spółki 1 w całości w drodze faktycznego przekazania środków pieniężnych (tj. w drodze przelewu bankowego na rachunek Spółki 1). Jednakże wartość wkładu pieniężnego wnoszonego przez (P…) w zamian za obejmowane udziały w Spółce 1 może być niższa niż wartość rynkowa obejmowanych w zamian udziałów w Spółce 1.

Po pokryciu w pełni podwyższanego kapitału zakładowego Spółki 1 złoży ona wniosek do właściwego sądu rejestrowego celem zarejestrowania stosownych zmian w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego wraz z wszystkimi niezbędnymi dokumentami związanych z zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego Spółki 1.

Po zrealizowaniu podwyższenia kapitału zakładowego Spółki 1, tj. po dokonaniu konstytutywnego wpisu przez sąd rejestrowy w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, kapitał zakładowy Spółki 1 będzie składał się z (…) udziałów oraz wynosił łącznie (…) zł, z czego (…) udziałów o wartości nominalnej po (…) zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej (…) zł będzie należeć do Spółki 2, a (…) udziałów o wartości nominalnej po (…) zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej (…) zł będzie należeć do (P…).

II. [Umorzenie udziałów w Spółce 1 należących do Spółki 1]

Następnie, po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału Spółki 1, wspólnicy Spółki 1 (Spółka 2 oraz (P…)) zamierzają podjąć decyzję o dokonaniu dobrowolnego umorzenia wszystkich (…) udziałów należących do Spółki 2 w Spółce 1 bez wynagrodzenia.

W pierwszej kolejności odbędzie się zgromadzenie wspólników Spółki 1 na którym podjęte zostanie w szczególności uchwała lub uchwały skutkujące dobrowolnym umorzeniem (…) udziałów w Spółce 1 należących do Spółki 2, w szczególności uchwała o dobrowolnym umorzeniu (…) udziałów w kapitale zakładowym Spółki 1 należących do Spółki 2 bez wynagrodzenia. Spółka 2 złoży również oświadczenie o wyrażeniu zgody na umorzenie należących do niej (…) udziałów w kapitale zakładowym Spółki 1 bez wynagrodzenia.

Umorzenie udziałów w Spółce 1 należących do Spółki 2 nastąpi na podstawie postanowienia § 14 umowy Spółki 1 oraz przepisu art. 199 § 1, 2 i 3 Kodeksu spółek handlowych („KSH”). Umorzenie nastąpi za zgodą Spółki 2 (wspólnika), która wyrazi zgodę na umorzenie bez wynagrodzenia, zgodnie z przepisem art. 199 § 3 KSH. Umorzenie nastąpi w drodze nabycia udziałów własnych przez Spółkę 1.

Celem wykonania uchwały o umorzeniu tych udziałów w Spółce 1 niezwłocznie po jej podjęciu zostanie pomiędzy Spółką 1, a Spółką 2 zawarta umowa zbycia udziałów w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi na podstawie, której Spółka 1 nabędzie od Spółki 2 (…) udziałów we własnym kapitale zakładowym celem ich umorzenia bez wynagrodzenia dla Spółki 2 (umowa umorzenia udziałów - umowa ze skutkiem rozporządzającym umarzanymi udziałami). Spółka 1 będzie w tym przypadku mogła nabyć udziały własne, gdyż spełni się wyjątek wskazany w przepisie art. 200 § 1 zd. 3 KSH w postaci nabycia przez Spółkę 1 udziałów własnych w celu umorzenia tych udziałów.

Podkreślenia wymaga, że zawarcie tej umowy jest wyłącznie czynnością prawną mającą na celu wykonanie powyższej uchwały o umorzeniu udziałów w Spółce 1 należących do Spółki 2 bez wynagrodzenia i unicestwienia tych udziałów bez wynagrodzenia - na podstawie umowy Spółce 2 nie będzie przysługiwać jakiekolwiek wynagrodzenie, czy cena za zbycie umarzanych udziałów, tj. będzie to tylko czynność mającą na celu wykonać powyżej opisane umorzenie w drodze nabycia przez Spółkę 1 własnych udziałów.

Wskazać należy, że umorzenie udziałów nastąpi bez obniżenia kapitału zakładowego Spółki 1, jak również bez zmiany umowy Spółki 1. Oznacza to, iż po dokonaniu umorzenia udziałów w Spółce 1 łączna wartość nominalna pozostałych udziałów w Spółce 1 będzie różnić się od wartości nominalnej kapitału zakładowego Spółki 1. Dobrowolne umorzenie udziałów bez obniżenia kapitału zakładowego nie będzie wymagało dla swojej skuteczności wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

W związku z tym umorzenie udziałów Spółki 1 będzie skuteczne z momentem jego dokonania rozumianego jako podjęcie powyższej uchwały o umorzeniu udziałów oraz zawarcie powyższej umowy zbycia udziałów w wykonaniu umorzenia udziałów dotyczącej nabycia przez Spółkę 1 udziałów własnych.

Następnie Spółka 1 złoży wniosek do właściwego sądu rejestrowego celem zarejestrowania stosownych zmian w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego wraz z wszystkimi niezbędnymi dokumentami związanych z zarejestrowaniem (ujawnieniem) umorzenia udziałów w kapitale zakładowym Spółki 1.

Jednakże w związku z umorzeniem udziałów może zostać przy okazji zmieniona umowa Spółki 1, lecz w zakresie wynikającym z umorzenia powyższych udziałów, tj. ujawnienia w aktualnym teście umowy Spółki 1 liczby udziałów składających się na kapitał zakładowy (lecz bez obniżania kapitału zakładowego Spółki 1). Zmiana ta nie będzie miała wpływu, czy skutku na umorzenie udziałów (samo umorzenie nastąpi bez konieczności zmiany umowy Spółki 1), lecz będzie mieć cel wyłącznie techniczny, porządkowy i redakcyjny w umowie Spółki 1.

Po dokonaniu umorzenia udziałów wartość kapitału zakładowego Spółki 1 będzie wynosić (…) zł. Jedynym wspólnikiem Spółki 1 będzie (P…) (jako osoba fizyczna), który będzie posiadać (…) udziałów o łącznej wartości nominalnej wynoszącej (…) zł, tj. będzie on posiadać (…)% udziałów w kapitale zakładowym Spółki 1.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytań jak we wniosku)

II. Czy podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 o kwotę (…) zł, poprzez utworzenie nowych (…) udziałów o wartości nominalnej po (…) zł każdy, poprzez zmianę umowy Spółki 1 oraz objęcie tych udziałów przez (P…) (nowego wspólnika) w zamian za wkład pieniężny w kwocie (…) zł na kapitał zakładowy Spółki 1, będzie dla Spółki 1 czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług?

V. Czy dokonanie po podwyższeniu kapitału Spółki 1 (opisanego w stanie faktycznym) dobrowolnego umorzenia wszystkich (…) udziałów należących do Spółki 2 w Spółce 1 bez wynagrodzenia oraz bez zmiany umowy Spółki 1 (z zastrzeżeniem ewentualnych zmian technicznych, porządkowych, czy redakcyjnych w umowie Spółki 1) poprzez wykonanie następujących czynności: (i) podjęcia przez zgromadzenie wspólników Spółki 1 uchwały/uchwał skutkujących dobrowolnym umorzeniem wszystkich (…) udziałów Spółki 2 w kapitale zakładowym Spółki 1 bez wynagrodzenia, (ii) złożenia przez Spółkę 2 oświadczenia o wyrażeniu zgody na umorzenie wszystkich (…) udziałów Spółki 2 w kapitale zakładowym Spółki 1 bez wynagrodzenia oraz następnie (iii) zawarcie między Spółką 1 oraz Spółką 2 umowy, na podstawie której Spółka 1 nabędzie (…) udziałów Spółki 2 w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia dla Spółki 2, będzie dla Spółki 1 czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. umorzenie (…) udziałów Spółki 1 należących do Spółki 2 nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

II. Podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 o kwotę (…) zł, poprzez utworzenie nowych (…) udziałów o wartości nominalnej po (…) zł każdy, poprzez zmianę umowy Spółki 1 oraz objęcie tych udziałów przez (P…) (nowego wspólnika) w zamian za wkład pieniężny w kwocie (…) zł na kapitał zakładowy Spółki 1. będzie dla Spółki 1 czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług.

V. Dokonanie po podwyższeniu kapitału Spółki 1 dobrowolnego umorzenia wszystkich (…) udziałów należących do Spółki 2 w Spółce 1 bez wynagrodzenia oraz bez zmiany umowy Spółki 1 poprzez wykonanie następujących czynności: (i) podjęcia przez zgromadzenie wspólników Spółki 1 uchwały/uchwał skutkujących dobrowolnym umorzeniem wszystkich (…) udziałów Spółki 2 w kapitale zakładowym Spółki 1 bez wynagrodzenia, (ii) złożenia przez Spółkę 2 oświadczenia o wyrażeniu zgody na umorzenie wszystkich (…) udziałów Spółki 2 w kapitale zakładowym Spółki 1 bez wynagrodzenia oraz następnie (iii) zawarcie między Spółką 1 oraz Spółką 2 umowy, na podstawie której Spółka 1 nabędzie (…) udziałów Spółki 2 w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia dla Spółki 2, będzie dla Spółki 1 czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. umorzenie (…) udziałów Spółki 1 należących do Spółki 2 nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie:

II.

Podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 oraz wniesienie wkładu pieniężnego na podwyższony kapitał zakładowy będzie dla Spółki 1 czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. po stronie Spółki 1 nie powstaje obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług („Ustawa o VAT”) „opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej 'podatkiem", podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju."

Zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT „przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” (...).

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT stanowi, że „przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7” (...).

Stanowisko Spółki 1 wynika z faktu, iż czynność podwyższenia kapitału zakładowego Spółki 1 o kwotę (…) zł, poprzez utworzenie nowych (…) udziałów o wartości nominalnej po (…) zł każdy, poprzez zmianę umowy Spółki 1 oraz objęcie tych udziałów przez (P…) (nowego wspólnika) w zamian za wkład pieniężny w kwocie (…) zł na kapitał zakładowy Spółki 1, nie zostanie zakwalifikowana jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług.

Potwierdzenie tego stanowiska znajduje się m in. w interpretacji indywidualnej z dnia 15 listopada 2018 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (sygn. 0112-KDIL1-1.4012.677.2018.2.PS), zgodnie z którą:

„Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221, z póżn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się - w świetle art. 7 ust. 1 ustawy - przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z kolei przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy).

Zauważyć należy, że jak wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, że świadczenie usług lub dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest odpłatność za daną czynność.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów/świadczenia usług) za wynagrodzeniem.

Wyjaśnienia wymaga, że aport to wkład na utworzenie lub powiększenie majątku spółki, który daje prawo do udziału w jej zyskach. Przedmiotem aportu mogą być pieniądze (aporty pieniężne), rzeczy lub prawa (aporty rzeczowe) oraz umiejętności, kompetencje techniczne czy zawodowe.

Czynność wniesienia aportu (w zależności od jego przedmiotu) może spełniać przesłanki uznania jej za dostawę towarów na podstawie art. 7 (przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel) lub za świadczenie usług w świetle art. 8 (każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów, w szczególności przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych).

Ponadto, aby czynność podlegała opodatkowaniu musi być wykonana przez podmiot działający dla tej czynności w charakterze podatnika podatku VAT.

[...]

Wniesienie aportu rzeczowego (wkładu niepieniężnego) do spółki prawa handlowego lub cywilnego spełnia definicję odpłatnej dostawy towarów, zawartej w art. 5 ust. 1 ustawy, a tym samym w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o podatku od towarów i usług, uznawane jest za sprzedaż.

W sytuacji będącej przedmiotem wniosku Wnioskodawca nie wniesie do Spółki rzeczy, ale pieniądze.

Należy wskazać, że pieniądze nie są towarem w myśl ustawy o podatku od towarów i usług, tym samym ich przekazanie w ramach wkładu pieniężnego nie wypełnia definicji dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy. Nie sposób uznać również wniesienia wkładu pieniężnego za świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ust. 1 ustawy.

Biorąc pod uwagę, że czynność przekazania środków pieniężnych tytułem pokrycia wkładu w Spółce nie stanowi ani odpłatnej dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”

Przedstawione zatem przez wnioskodawcę stanowisko w świetle przedstawionego stanu faktycznego oraz niniejszego uzasadnienia znajduje potwierdzenie w stanowiskach zajmowanych przez organy podatkowe.

Zdaniem Spółki 1 dokonanie po podwyższeniu kapitału Spółki 1 dobrowolnego umorzenia wszystkich (…) udziałów należących do Spółki 2 w Spółce 1 bez wynagrodzenia oraz bez zmiany umowy Spółki 1 poprzez wykonanie następujących czynności: (i) podjęcia przez zgromadzenie wspólników Spółki 1 uchwały/uchwał skutkujących dobrowolnym umorzeniem wszystkich (…) udziałów Spółki 2 w kapitale zakładowym Spółki 1 bez wynagrodzenia, (ii) złożenia przez Spółkę 2 oświadczenia o wyrażeniu zgody na umorzenie wszystkich (…) udziałów Spółki 2 w kapitale zakładowym Spółki 1 bez wynagrodzenia oraz następnie (iii) zawarcie między Spółką 1 oraz Spółką 2 umowy, na podstawie której Spółka 1 nabędzie (…) udziałów od Spółki 2 w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia dla Spółki 2, będzie dla Spółki 1 czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT: „opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.”

Zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT „przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” (...).

Stanowisko Spółki 1 wynika z faktu, iż w szczególności czynność umorzenia udziałów w Spółce 1 należących do Spółki 2 (w sposób opisany w stanie faktycznym) nie będzie objęta podatkiem od towarów i usług, gdyż nie zostanie zakwalifikowana jako świadczenie usług lub dostawa towarów.

Potwierdzenie tego stanowiska znajduje się w stanowiskach organów podatkowych m. in. w interpretacji indywidualnej z dnia 3 grudnia 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.527.2019.2.PM), zgodnie z którą:

„Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174, z póżn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z brzmienia art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Artykuł. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...). Wskazać należy, że zarówno odpłatna dostawa towarów, jak i odpłatne świadczenie usług, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza - według ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, której wspólnikami są osoby fizyczne. Planowane jest wystąpienie dwóch wspólników ze Spółki. Wystąpienie miałoby nastąpić w drodze dobrowolnego umorzenia udziałów przysługujących tym wspólnikom w kapitale zakładowym Spółki za wynagrodzeniem w trybie art. 199 § 1 Kodeksu spółek handlowych, tj. poprzez nabycie udziałów przez Spółkę Wątpliwości Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie dotyczą opodatkowania czynności dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem pieniężnym.

Zasady dotyczące umorzenia udziałów w spółce z o.o. zostały zawarte w art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 505, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 199 § 1 Kodeksu spółek handlowych, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

W świetle § 2 cyt. artykułu, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

Z powyższych przepisów wynika, że umorzenie udziałów jest czynnością zmierzającą do likwidacji pewnej partii lub wszystkich udziałów, a w konsekwencji powoduje likwidację określonej części kapitału zakładowego albo samych udziałów - w przypadku, gdy umorzenie nie jest połączone z obniżeniem kapitału zakładowego (odbywa się z zysku). Umorzenie dobrowolne zostało zdefiniowane jako dokonywane za zgodą wspólnika, w drodze nabycia udziału przez spółkę (np. sprzedaż, darowizna).

W świetle powyższego należy zauważyć, że czynność nabycia przez spółkę udziałów od wspólnika w celu ich umorzenia w zamian za wynagrodzenie nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, ani świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Wobec tego, przedmiotowa czynność nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nadmienić należy, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem, tj. sprzedaż, zamianę, darowiznę oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu.

Przywołane regulacje prawne wskazują, że w sytuacji przeniesienia na rzecz wspólników własności towarów w zamian za udziały, które mają podlegać umorzeniu, skutki podatkowe dokonania czynności przekazania towarów oraz umorzenia udziałów należy oceniać odrębnie.

Należy zaznaczyć, że aby uznać transakcję za odpłatną, a tym samym podlegającą opodatkowaniu, konieczne jest istnienie bezpośredniego związku między dostawą towarów lub świadczeniem usług a świadczeniem wzajemnym. Tego rodzaju bezpośredni związek ma miejsce, gdy pomiędzy świadczeniodawcą a świadczeniobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Powyższe wnioski potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które w kwestii związanej z transakcjami dotyczącymi akcji/udziałów jednolicie wskazuje, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych, jak również samo ich nabycie, nie stanowi działalności gospodarczej. Nie stanowią tym samym działalności również transakcje polegające na zbyciu wkładów w innych przedsiębiorstwach (np. w wyrokach: z dnia 26 września 2013 r. C 283/12, z dnia 20 czerwca 1996 r. C-155/94).

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz obowiązujących przepisów prawa prowadzi do wniosku, że sama czynność umorzenia udziałów nie będzie objęta podatkiem od towarów i usług, gdyż - jak już wskazano - nie będzie stanowić ani dostawy towarów ani świadczenia usług. Ponadto, skoro umorzenie udziałów w Spółce nastąpi za wynagrodzeniem w formie pieniężnej, to po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług w związku z tą czynnością.

Reasumując, dobrowolne umorzenie udziałów za wynagrodzeniem pieniężnym nie stanowi czynności opodatkowanej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.”

Podobnie interpretacja indywidualna z dnia 4 września 2014 r. Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP2/443-534/14-2/KBr):

„Umorzenie udziałów jest czynnością zmierzającą do unicestwienia pewnej partii lub wszystkich udziałów i sprowadza się do pozbawienia praw udziałowca ucieleśnionych w tych udziałach. Umorzenie udziałów powoduje w konsekwencji likwidację określonej cząstki kapitału zakładowego albo samych udziałów, gdy umorzenie nie jest połączone z obniżeniem kapitału zakładowego (odbywa się z zysku), jak również utratę praw organizacyjnych i obligacyjnych związanych z udziałem (ale nie osobistych, dopóki się jest wspólnikiem).

Umorzenie dobrowolne zostało określone jako dokonywane za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (na przykład sprzedaż, darowizna). W rzeczywistości więc nie chodzi tu w pierwszym rzędzie o umorzenie, ale o czynność prawną nabycia udziału przez spółkę w celu umorzenia (art. 200 kodeksu spółek handlowych). Chodzi więc o rodzaj transakcji, czynność prawną, która jest podstawą umorzenia dobrowolnego. Artykuł 199 § 1 kodeksu spółek handlowych nie dotyczy więc umorzenia, ale czynności prawnej w celu umorzenia w przyszłości. Z punktu widzenia treści czynności prawnej, umowa nabycia udziałów przez spółkę może zawierać elementy treści umowy sprzedaży czy umowy darowizny, należy jednak podkreślić jej odmienny charakter. W klasycznej umowie sprzedaży lub darowizny nabywca ma pełną swobodę w przedmiocie decyzji co do dalszych losów rzeczy lub prawa. W przypadku zaś nabycia udziałów własnych przez spółkę, po stronie spółki powstaje, co do zasady, obowiązek ich umorzenia.

W świetle przedstawionych regulacji prawa podatkowego należy uznać, że czynność nabycia przez Wnioskodawcę od N. SKA udziałów własnych w celu ich umorzenia (w trybie art. 199 § 1 Kodeksu spółek handlowych) w zamian za wynagrodzenie nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, ani też świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wobec tego, czynność ta nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług."

Przedstawione zatem przez wnioskodawcę stanowisko w świetle przedstawionego stanu faktycznego oraz niniejszego uzasadnienia znajduje potwierdzenie w stanowiskach zajmowanych przez organy podatkowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1570), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podatkiem podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

I tak, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy,

przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy,

przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z treści cytowanego wyżej przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, wynika, że ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów”. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Z powyższego wynika, że pojęcie „świadczenia usług” ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się podatnika – niebędące dostawą towarów – na rzecz innego podmiotu, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieuczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Podkreślenia wymaga, że na gruncie podatku od towarów i usług dana czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Można w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C-89/81 Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r., które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj także orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R.J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie podkreślono, że dla wystąpienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy,

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Natomiast w myśl art. 15 ust. 2 ustawy,

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy wskazać, że istota spółki z ograniczona odpowiedzialnością uregulowana została w Tytule III Dziale I ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1467, ze zm.), zwanej dalej Ksh.

Zgodnie z art. 151 § 1 Ksh:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

W myśl art. 151 § 2 Ksh:

Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej.

Stosownie do art. 153 Ksh:

Umowa spółki stanowi, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy więcej udziałów. Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym powinny być równe i są niepodzielne.

Zgodnie z art. 14 § 1 Ksh:

Przedmiotem wkładu niepieniężnego do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej albo przeznaczonego na kapitał akcyjny prostej spółki akcyjnej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług.

Wyjaśnienia wymaga, że aport to wkład na utworzenie lub powiększenie majątku spółki, który daje prawo do udziału w jej zyskach. Przedmiotem aportu mogą być pieniądze (aport pieniężny), rzeczy lub prawa (aport rzeczowy) oraz umiejętności, kompetencje techniczne czy zawodowe.

Ponadto zasady dotyczące umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zostały zawarte w art. 199 ustawy - Kodeks spółek handlowych.

Stosownie do art. 199 § 1 ksh,

udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

W myśl art. 199 § 2 ksh,

umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

Przepis art. 199 § 3 ksh stanowi, że

za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

Z kolei, w myśl art. 200 § 1 ksh,

spółka nie może obejmować lub nabywać ani przyjmować w zastaw własnych udziałów. Zakaz ten dotyczy również obejmowania lub nabywania udziałów bądź przyjmowania ich w zastaw przez spółkę albo spółdzielnię zależną. Wyjątek stanowi nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika, nabycie w celu umorzenia udziałów oraz nabycie albo objęcie udziałów w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka 1 i Spółka 2 (która jest jedynym wspólnikiem Spółki 1) w najbliższym czasie planują zrealizować transakcję, na którą ma się w składać szereg czynności dokonywanych w odpowiedniej, wskazanej kolejności.

W pierwszej kolejności odbędzie się zgromadzenie wspólników Spółki 1,na którym podjęte zostaną w szczególności uchwały skutkujące podwyższeniem kapitału zakładowego Spółki 1 w szczególności podjęte zostaną następujące uchwały:

4. Uchwała w sprawie przyjęcia tekstu jednolitego umowy Spółki 1 w związku z powyższymi zmianami umowy Spółki 1.

Po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału Spółki 1, wspólnicy Spółki 1 (Spółka 2 oraz (P…)) zamierzają podjąć decyzję o dokonaniu dobrowolnego umorzenia wszystkich (…) udziałów należących do Spółki 2 w Spółce 1 bez wynagrodzenia.

W pierwszej kolejności odbędzie się zgromadzenie wspólników Spółki 1, na którym podjęte zostanie w szczególności uchwała lub uchwały skutkujące dobrowolnym umorzeniem (…) udziałów w Spółce 1 należących do Spółki 2, w szczególności uchwała o dobrowolnym umorzeniu (…) udziałów w kapitale zakładowym Spółki 1 należących do Spółki 2 bez wynagrodzenia. Spółka 2 złoży również oświadczenie o wyrażeniu zgody na umorzenie należących do niej (…) udziałów w kapitale zakładowym Spółki 1 bez wynagrodzenia.

Umorzenie udziałów w Spółce 1 należących do Spółki 2 nastąpi na podstawie postanowienia § 14 umowy Spółki 1 oraz przepisu art. 199 § 1, 2 i 3 Ksh. Umorzenie nastąpi za zgodą Spółki 2 (wspólnika), która wyrazi zgodę na umorzenie bez wynagrodzenia, zgodnie z przepisem art. 199 § 3 Ksh. Umorzenie nastąpi w drodze nabycia udziałów własnych przez Spółkę 1.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą m.in. kwestii czy podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług.

Wskazać należy, że samo podwyższenie kapitału zakładowego spółki, poprzez utworzenie przez Spółkę nowych udziałów, jest czynnością wyłączoną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług – nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług.

Stanowisko takie zajął także TSUE w wyroku z 26 maja 2005r. w sprawie sygn. akt C-465/03 Kretztechni AG v. Finanzamt Linz. W orzeczeniu tym TSUE stwierdził, że emisja nowych akcji, bez względu na to, czy została dokonana w związku z wprowadzeniem danej spółki na giełdę, czy też nie, nie stanowi czynności należącej do zakresu przedmiotowego art. 2 pkt 1 VI Dyrektywy. Czynność taka nie stanowi bowiem ani dostawy towarów, ani świadczenia usług dokonywanych odpłatnie w rozumieniu tego przepisu.

W przedmiotowej sprawie należy zauważyć jednak, że Państwa zapytanie odnosi się do sytuacji, w której dojdzie do podwyższenia kapitału zakładowego poprzez utworzenie nowych udziałów, które objęte zostaną przez (P…) (nowego wspólnika) w zamian za wniesienie aportem wkładu pieniężnego na kapitał zakładowy Spółki 1.

W odniesieniu do powyższej kwestii należy wskazać, że aport to wkład w utworzenie lub powiększenie majątku spółki, który daje prawo do udziału w zyskach. Osoby fizyczne i prawne mogą wnosić: aport finansowy (inaczej pieniężny), aport rzeczowy w postaci maszyn, hal produkcyjnych, licencji i patentów, oraz aport umiejętności, kompetencji technicznych i zawodowych – nie jest to część kapitału spółki, ale zmaterializowany w formie udziałów założycielskich, daje udział w zyskach. Aporty pieniężne i rzeczowe włączane są do kapitału spółki i mogą być uznane za wkład w tworzeniu lub podwyższaniu jej kapitału. Zatem, przedmiotem aportu mogą być pieniądze (aport pieniężny), rzeczy lub prawa (aport rzeczowy) oraz umiejętności, kompetencje techniczne czy zawodowe.

W przypadku czynności wniesienia aportu do spółki wnoszący aport otrzymuje określone prawa związane z uczestnictwem w spółce obejmującej aport, w szczególności prawo do udziału w zysku.

W świetle powyższego, należy stwierdzić, że aport co do zasady stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu. Czynność wniesienia aportu (w zależności od jego przedmiotu) może zatem spełniać przesłanki uznania jej za dostawę towarów w myśl art. 7 ustawy (przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel) lub za świadczenie usług w świetle art. 8 ustawy (każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów, w szczególności przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych).

W sytuacji będącej przedmiotem wniosku (P…) (nowy wspólnik) nie wniesie do Spółki rzeczy, ale pieniądze (wkład pieniężny).

W związku z powyższym, objęcie udziałów w zamian za wniesienie aportem wkładu pieniężnego na kapitał zakładowy Spółki 1, nie będzie stanowiło czynności opodatkowanej VAT, gdyż nie będzie ani odpłatną dostawą towarów, ani odpłatnym świadczeniem usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a tym samym nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odpowiadając zatem na Państwa pytanie należy stwierdzić, że podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 o kwotę (…) zł, poprzez utworzenie nowych (…) udziałów o wartości nominalnej po (…) zł każdy, poprzez zmianę umowy Spółki 1 oraz objęcie tych udziałów przez (P…) (nowego wspólnika) w zamian za wkład pieniężny w kwocie (…) zł na kapitał zakładowy Spółki 1, będzie dla Spółki 1 czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. podwyższenie kapitału zakładowego Spółki 1 nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr II jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą również kwestii czy umorzenie (…) udziałów Spółki 1, należących do Spółki 2, nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług.

Umorzenie dobrowolne zostało określone jako dokonywane za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (na przykład sprzedaż, darowizna). W rzeczywistości więc nie chodzi tu w pierwszym rzędzie o umorzenie, ale o czynność prawną nabycia udziału przez spółkę w celu umorzenia (cytowany wcześniej art. 200 ksh). Chodzi więc o rodzaj transakcji, czynność prawną, która jest podstawą umorzenia dobrowolnego. Artykuł 199 § 1 ksh nie dotyczy więc umorzenia, ale czynności prawnej w celu umorzenia w przyszłości. Z punktu widzenia treści czynności prawnej, umowa nabycia udziałów przez spółkę może zawierać elementy treści umowy sprzedaży czy umowy darowizny, należy jednak podkreślić jej odmienny charakter. W klasycznej umowie sprzedaży lub darowizny nabywca ma bowiem pełną swobodę w przedmiocie decyzji co do dalszych losów rzeczy lub prawa. W przypadku zaś nabycia udziałów własnych przez spółkę, po stronie spółki powstaje, co do zasady, obowiązek ich umorzenia (A. Kawałko, Umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Kraków 2006, s. 121).

Z przywołanych wyżej przepisów art. 199-200 Ksh wynika, że umorzenie udziałów jest czynnością zmierzającą do likwidacji pewnej partii lub wszystkich udziałów. Umorzenie udziałów powoduje w konsekwencji likwidację określonej części kapitału zakładowego albo samych udziałów, gdy umorzenie nie jest połączone z obniżeniem kapitału zakładowego (odbywa się z zysku). Umorzenie dobrowolne jest dokonywane za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (np. sprzedaż, darowizna). Wobec powyższego, czynność umorzenia udziałów nie mieści się ani w pojęciu dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ustawy, ani nie stanowi świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, zatem czynność ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, stwierdzić należy, że dobrowolne umorzenie (…) udziałów w Spółce 1, należących do Spółki 2, bez wynagrodzenia, wykonane w trybie art. 199 ksh za zgodą Spółki 2, nie będzie stanowiło dla Spółki 2 dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ustawy, ani świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ustawy. Wobec powyższego czynność ta po stronie Spółki 1 nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Odpowiadając zatem na Państwa pytanie należy stwierdzić, że dokonanie po podwyższeniu kapitału Spółki 1 (opisanego w stanie faktycznym) dobrowolnego umorzenia wszystkich (…) udziałów należących do Spółki 2 w Spółce 1 bez wynagrodzenia oraz bez zmiany umowy Spółki 1 (z zastrzeżeniem ewentualnych zmian technicznych, porządkowych, czy redakcyjnych w umowie Spółki 1) poprzez wykonanie następujących czynności: (i) podjęcia przez zgromadzenie wspólników Spółki 1 uchwały/uchwał skutkujących dobrowolnym umorzeniem wszystkich (…) udziałów Spółki 2 w kapitale zakładowym Spółki 1 bez wynagrodzenia, (ii) złożenia przez Spółkę 2 oświadczenia o wyrażeniu zgody na umorzenie wszystkich (…) udziałów Spółki 2 w kapitale zakładowym Spółki 1 bez wynagrodzenia oraz następnie (iii) zawarcie między Spółką 1 oraz Spółką 2 umowy, na podstawie której Spółka 1 nabędzie (…) udziałów Spółki 2 w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia dla Spółki 2, będzie dla Spółki 1 czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. umorzenie (…) udziałów Spółki 1 należących do Spółki 2 nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr V należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Informujemy, że wydana interpretacja indywidualna dotyczy tylko sprawy z zakresu podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku. Inne kwestie, wynikające z opisu sprawy bądź własnego stanowiska nieobjęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…),(…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Dane dokumentu

Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 16 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.462.2023.2.AMA