Wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2023 r., sygn. III USKP 36/22

W sytuacji, gdy umowy o pracę zawarte między partnerami życiowymi mają charakter pozorny i służą jedynie stworzeniu pozorów zatrudnienia w celu uzyskania nienależnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, są nieważne na mocy art. 58 § 2 i 3 k.c. Działanie takie skutkuje obowiązkiem zwrotu nienależnie pobranych świadczeń na podstawie art. 84 ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, niezależnie od świadomości ubezpieczonego co do bezprawności jego działań.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jolanta Frańczak (przewodniczący)

‎SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)

‎SSN Romualda Spyt

w sprawie z odwołania B. W.
‎od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Szczecinie
‎z udziałem R. D.
‎o zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński, świadczenie rehabilitacyjne,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 26 kwietnia 2023 r.,
‎skargi kasacyjnej odwołującej się od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie
‎z dnia 19 lutego 2021 r., sygn. akt VI Ua 53/20,

I. oddala skargę kasacyjną,

II. zasądza od B. W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Szczecinie 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Szczecinie decyzją z 11 grudnia 2015 r. ustalił, że podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla B.W. za okres od 27 grudnia 2010 r. do 15 czerwca 2011 r. i za okres od 9 lutego 2015 r. do 27 maja 2015 r., zasiłku macierzyńskiego za okres od 16 czerwca 2011 r. do 16 listopada 2011 r. stanowi kwota 2.416,12 zł oraz świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 8 lipca 2015 r. stanowi kwota 2.590,08 zł. Ponadto organ rentowy zobowiązał ubezpieczoną do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami w łącznej kwocie 88.479,69 zł, na którą składały się: należność główna w kwocie 66.869,73 zł oraz odsetki w kwocie 21.609,96 zł. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że ubezpieczona zawarła z płatnikiem składek umowy o pracę, których postanowienia - w części dotyczącej wysokości wynagrodzenia oraz wymiaru czasu pracy - naruszały zasady współżycia społecznego, co skutkowało ich nieważnością w myśl art. 58 § 2 i 3 k.c.