Interpretacja indywidualna z dnia 10 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.116.2023.1.ASZ

Darowizna środków pieniężnych bezpośrednio na konto sprzedającego mieszkanie.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 czerwca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 12 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych od matki przekazanych bezpośrednio na konto sprzedającego.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 5 czerwca 2023 r. nabyła Pani mieszkanie (numer dokumentu (…) akt notarialny). Część środków (290000 zł) pochodziła ze sprzedaży mieszkania, które nabyła Pani w drodze spadku 28 października 2022 r. (numer dokumentu (…)) i dlatego mieszkanie jest tylko i wyłącznie Pani własnością. Pozostała kwota (149000 zł) pochodziła  z kredytu hipotecznego udzielonego Pani matce (jest Pani osobą niepracującą i nie mogła być kredytobiorcą), co zostało zaznaczone w akcie notarialnym. Środki z kredytu zostały przelane na rachunek bankowy sprzedawcy nieruchomości, którą Pani nabyła. Ponieważ środki pochodziły z kredytu, Pani matka nie miała możliwości przelania darowizny na Pani rachunek bankowy.

Pytanie

Czy pomimo braku wpłaty darowanej kwoty pochodzącej z kredytu na Pani rachunek bankowy, może Pani skorzystać ze zwolnienia?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, nie miała Pani możliwości udokumentowania wpłaty darowizny na swój rachunek, ponieważ w umowie kredytowej jest zaznaczone, że środki z kredytu zostaną przelane na rachunek bankowy sprzedawcy nieruchomości, a dowodem na to, że darowizna faktycznie miała miejsce jest zapis w akcie notarialnym i potwierdzenie przelewu kwoty na rachunek sprzedawcy nieruchomości, kto jest nabywcą nieruchomości (czyli beneficjentem darowizny), od kogo pochodzi kwota 149000 zł i z jakiego tytułu uzyskana (kredyt).

Wskazała Pani, że zgodnie z Interpretacją ogólną PL/LM/834/10/BNJ/12/41 MF z 15 lutego 2012r. jak też innymi wyrokami Sądu Administracyjnego, warunek art. 4 pkt 2 ustawy  o podatku od spadków i darowizn jest spełniony, gdy nabywca udokumentuje przelew środków dla sprzedającego nieruchomość zgodnie z aktem notarialnym (potwierdzenie przelewu oraz akt notarialny). Uważa Pani, że nie jest to nadużycie polegające na fikcyjnej darowiźnie, a konieczność ze względu na przepisy kredytowe w banku jak również konieczność zakupu mieszkania tylko i wyłącznie na Pani własność.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „darowizna”. Z tego względu, celem ustalenia tej definicji, należy sięgnąć do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.  – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.). 

W myśl art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi natomiast art. 890 § 1 cyt. Kodeksu:

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie to ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarciu umowy darowizny podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 6 ust. 4 cyt. ustawy:

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 2 omawianej ustawy:

Jak wynika z art. 14 ust. 1, 2 i 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że:

W myśl natomiast art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Z zacytowanego powyżej art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, poza zgłoszeniem nabytych środków pieniężnych naczelnikowi urzędu skarbowego (za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 4a ust. 4 ustawy) jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Z treści wniosku wynika, że 5 czerwca 2023 r. nabyła Pani mieszkanie. Część środków (290000 zł) pochodziła ze sprzedaży mieszkania, które nabyła Pani w drodze spadku 28 października 2022 r. i dlatego mieszkanie jest tylko i wyłącznie Pani własnością. Pozostała kwota (149000 zł) pochodziła z kredytu hipotecznego udzielonego Pani matce (jest Pani osobą niepracującą i nie mogła być kredytobiorcą), co zostało zaznaczone w akcie notarialnym. Środki z kredytu zostały przelane na rachunek bankowy sprzedawcy nieruchomości, którą Pani nabyła. Ponieważ środki pochodziły z kredytu, Pani matka nie miała możliwości przelania darowizny na Pani rachunek bankowy.

Chciałaby Pani skorzystać ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn pomimo braku wpłaty darowanej kwoty pochodzącej z kredytu na Pani rachunek bankowy.

Należy zauważyć, że w przypadku darowizny środków pieniężnych, dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, środki pieniężne muszą zostać przekazane w sposób ściśle w przepisie określony, a zatem na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Co prawda, zgodnie z utartą linią interpretacyjną i orzeczniczą, warunek określony we wskazanym przepisie uważa się za spełniony również wtedy, gdy wpłata dokonywana jest na rachunek bankowy osoby trzeciej, ale na subkonto wyodrębnione w ramach tego rachunku dla osoby obdarowanej. Takie subkonta wyodrębniane są w ramach rachunków prowadzonych dla deweloperów czy spółdzielni mieszkaniowych. Takiej sytuacji dotyczy też powołana przez Panią interpretacja ogólna. W analizowanym przypadku taka sytuacja jednak nie występuje; z treści wniosku nie wynika bowiem, aby w ramach rachunku bankowego Sprzedającego (poprzedniego właściciela kupowanego przez Panią mieszkania) było wyodrębnione subkonto dla Pani.

Analizowany przepis jednoznacznie wskazuje, że środki pieniężne mają wpłynąć na konto obdarowanego (czy też jego subkonto w przypadkach powyżej wskazanych).

Literalne brzmienie przepisu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie pozwala więc skorzystać ze zwolnienia podatkowego w przypadku wpłaty darowanych środków na rzecz (konto) osoby (osób) trzeciej (trzecich), gdyż nabycie nie jest udokumentowane tak, jak wskazuje przepis art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli więc przedmiot darowizny zostanie przekazany bezpośrednio przez darczyńcę na rachunek wierzyciela/wierzycieli osoby obdarowanej (w tym przypadku sprzedającego), zwolnienie określone w art. 4a ustawy od spadków i darowizn nie będzie miało zastosowania.

Nie można bowiem odstąpić od jednoznacznego brzmienia ww. przepisu i stosować go z pominięciem warunków wprost w nim wyrażonych, czyli z pominięciem fragmentu przepisu (określającego wprost jak darowane środki mają być przekazane), który musiałby zostać uznany nie tylko za zbędny, co za niedopuszczalny, rażąco naruszający Konstytucję PR.

Użyte w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wyrażenie „udokumentowanie – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne (…) – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym” należy rozumieć w ten sposób, że dowód ten dokumentuje dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny (art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego), przez darczyńcę na konto obdarowanego, a nie wpłatę lub przelew na konto innego podmiotu.

Zatem warunkiem do skorzystania ze zwolnienia podatkowego uregulowanego w ww. przepisie jest udokumentowanie dokonania przekazania środków pieniężnych we wskazany w tym przepisie sposób przez darczyńcę na rzecz obdarowanego. Podejmowanie innych czynności w celu dokumentowania otrzymania środków pieniężnych tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy jest niewystarczające albo zbędne.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie został spełniony jeden z warunków zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy, bowiem środki pieniężne przekazane tytułem darowizny zostały wpłacone na konto osoby sprzedającej, a nie na rachunek bankowy obdarowanego (na Pani rachunek bankowy).

W konsekwencji, otrzymana przez Panią darowizna podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się do wskazanych przez Panią wyroków sądów administracyjnych wskazać należy, iż orzeczenia dotyczą konkretnych spraw osadzonych w określonym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym i w tych sprawach rozstrzygnięcie w nich zawarte jest wiążące. Organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami organów podatkowych oraz sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.