Interpretacja indywidualna z dnia 30 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.56.2023.3.PB

W zakresie skutków podatkowych darowizny przedsiębiorstwa prowadzonego w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej na rzecz wspólników spółki cywilnej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn:

- w części dotyczącej zastosowania zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – jest prawidłowe,

- w części dotyczącej obowiązku zgłoszenia nabycia darowizny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

24 marca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 17 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny przedsiębiorstwa prowadzonego w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej na rzecz wspólników spółki cywilnej. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 31 maja 2023 r. (wpływ 2 czerwca 2023 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania: Pan R. B. (…);

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania: Pan J. B. (…);

3) Zainteresowany niebędący stroną postępowania: Pan A. B. (…);

4) Zainteresowana niebędąca stroną postępowania: Pani K. S. (…);

Opis zdarzenia przyszłego

Darczyńca A. B. (Zainteresowany niebędący stroną postępowania) prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (…) z siedzibą w S., zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a w jej ramach przedsiębiorstwo. W skład tego przedsiębiorstwa wchodzi m.in. własność rzeczy takich jak nieruchomość, maszyny, urządzenia, samochody oraz prawa majątkowe, w tym wierzytelności. Darczyńca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Darczyńca dokonuje odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wchodzących w skład przedsiębiorstwa na zasadach wynikających z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Cała działalność prowadzona w ramach przedsiębiorstwa darczyńcy jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Darczyńca nie dokonywał w ramach tego przedsiębiorstwa żadnych czynności, w związku z którymi nie przysługiwało mu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. W związku z tym, do chwili złożenia niniejszego wniosku, nie zachodziła potrzeba korekty podatku naliczonego związanego z czynnościami, w związku z którymi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Amortyzowane środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wchodzące w skład przedsiębiorstwa darczyńcy są wykorzystywane w całości do działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Z uwagi na wiek darczyńca planuje dokonanie sukcesji prowadzonego przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo prowadzone przez darczyńcę jest częścią majątku wspólnego jego i jego żony, gdyż w małżeństwie obojga darczyńców obowiązuje z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa).

Małżonkowie H. i A. B. jako darczyńcy planują dokonać darowizny opisanego wyżej przedsiębiorstwa na rzecz trójki swoich dzieci tj. J. B. (Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania), R. B. (Zainteresowanego będącego stroną postępowania) i K. S. (Zainteresowanej niebędącej stroną postępowania), którą obdarowani zamierzają przyjąć jako wspólnicy spółki cywilnej, którą w tym celu zawiążą. Wszyscy obdarowani są na chwilę złożenia wniosku o interpretację zatrudnieni w przedsiębiorstwie darczyńcy na podstawie umów o pracę. Jeden z obdarowanych R. B. prowadzi również jednoosobową działalność gospodarczą. Pozostałych dwoje obdarowanych dopiero planuje założyć jednoosobową działalność gospodarczą.

Darowiznę przedsiębiorstwa obdarowani zamierzają przyjąć jako wspólnicy spółki cywilnej działający łącznie. Każdy ze wspólników – obdarowanych będzie uczestniczył w spółce cywilnej w zyskach i stratach w częściach równych, czyli w 1/3.

Utworzona spółka cywilna będzie czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Podsumowując, przedmiotem darowizny ze strony rodziców H. i A. B. jako darczyńców na rzecz ich dzieci byłoby przedsiębiorstwo prowadzone przez ojca obdarowanych. Obdarowanymi byłoby troje dzieci tj. J. B., R. B. i K. S. działający jako wspólnicy spółki cywilnej. Przedmiot darowizny wszedłby do majątku spółki cywilnej i dalsza działalność tego przedsiębiorstwa prowadzona byłaby przez obdarowanych w formie założonej przez nich spółki cywilnej. Jako wspólnicy spółki cywilnej obdarowani będą uczestniczyć w zyskach i stratach w częściach równych, czyli w wysokości 1/3 zysków i strat.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Na pytanie „Jaki okres podatkowy jest przedmiotem Państwa zapytania?” odpowiedzieli Państwo, że nie rozumieją Państwo tego pytania, gdyż żadna z ustaw podatkowych będących przedmiotem Państwa pytań nie posługuje się pojęciem „okresu podatkowego”. Okresem rozliczeniowym – rokiem podatkowym, w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych jest rok kalendarzowy. Dotyczy to zarówno darczyńcy jako podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i wspólników spółki cywilnej, którzy są osobami fizycznymi. W spółce cywilnej rokiem obrotowym będzie zatem rok kalendarzowy. Spółka cywilna, która nie jest spółką prawa handlowego, nie może zresztą przyjąć roku obrotowego innego, niż rok kalendarzowy. W przypadku podatku od towarów i usług zgodnie z ustawą okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy.

Wniosek o interpretację dotyczy zdarzenia przyszłego. Przyszli wspólnicy spółki cywilnej planują wybór podatku liniowego.

Ze względu na poziom obrotów osiąganych obecnie przez darczyńcę prowadzi on podatkową księgę przychodów i rozchodów, wobec czego należy przyjąć, że po otrzymaniu darowizny w spółce cywilnej będzie to również podatkowa księga przychodów i rozchodów.

Termin darowizny przedsiębiorstwa uzależniony jest od tego kiedy otrzymają Państwo interpretację podatkową, o wydanie której zwrócili się Państwo.

Plany zakładają dokonanie darowizny w 2023 r.

Z uzasadnienia wezwania do uzupełnienia wniosku zdaje się wynikać, że opis okoliczności sprawy przedstawiony przez Państwa we wniosku jest niewystarczający. Jednakże oczekiwana w tym pytaniu kwalifikacja prawna planowanych przez Państwa czynności cywilnoprawnych nie mieści się w pojęciu okoliczności sprawy. Opis zdarzenia przyszłego to opis stanu faktycznego jaki ma zaistnieć w przyszłości. To obowiązkiem organu jest ocena czy planowana czynność opisana przez Państwa spełnia przesłanki prawne uznania jej za darowiznę. Od tego bowiem zależy, czy będą miały do tej czynności zastosowanie wskazane we wniosku o interpretację przepisy ustawy o podatku od spadku i darowizn (vide: np. wyrok NSA z dnia 28 marca 2023 r. II FSK 388/22).

Co najwyżej można uznać, że oczekiwanie przez organ dokonania przez Państwa oceny prawnej czy planowana darowizna będzie umową darowizny, o której mowa w przepisie art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego może być jedynie elementem uzasadnienia prawnego naszego stanowiska. W takim jednak przypadku nie ma podstaw do wzywania do uzupełnienia wniosku.

W Państwa ocenie darowizna przedsiębiorstwa przez darczyńców na rzecz obdarowanych będzie umową darowizny w rozumieniu art. 888 § 1 K.c.

Ocenę opierają Państwo na tym, że planowana czynność (umowa) będzie zawarta w formie aktu notarialnego, będzie nieodpłatna, na jej podstawie darczyńcy (rodzice obdarowanych) przeniosą na obdarowanych (dzieci darczyńców) własność przedsiębiorstwa prowadzonego przez jednego z darczyńców. Na podstawie takiej umowy darczyńcy zobowiążą się do jednostronnego bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanych, przy równoczesnym braku nałożenia na nich obowiązku świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Świadczenie na rzecz obdarowanych polegać więc będzie na przeniesieniu określonych praw (opisanych we wniosku) z majątku darczyńców do majątku obdarowanych.

W skład przedsiębiorstwa, o którym mowa we wniosku wchodzą poniższe środki trwałe: grunt (nie podlega amortyzacji), budynek, magazyn plandekowy 1, magazyn plandekowy 2, zgrzewarka (…), maszyna do produkcji rękawów (…), maszyna do wydmuchu folii (…), panele fotowoltaiczne 49,5 kW, samochód (…), samochód (…), kompresor (…), prasa do balotów (…), wytłaczarka foli, wytłaczarka foli, zgrzewarka, wytłaczarka, zestaw (…), urządzenie folia (…), linia do produkcji folii, maszyna do nadruku na folii, zgrzewarka (…), monitoring, samochód (…).

Obecnie w przedsiębiorstwie wykorzystywana jest też licencja na oprogramowanie do fakturowania. Licencja jest każdorazowo udzielana na rok. Ze względu na niską wartość została zaliczona do kosztów pozostałych i nie była amortyzowana jednorazowo.

Część środków trwałych została zamortyzowana w całości, część środków trwałych nadal jest amortyzowana.

Przedmiotem dalszej amortyzacji będą poniższe środki trwałe:

- Budynek 4 ul. (…),

- Magazyn plandekowy 1,

- Magazyn plandekowy 2,

- Zgrzewarka (…),

- Maszyna do produkcji rękawów (…),

- Maszyna do wydmuchu folii (…),

- Panele fotowoltaiczne 49,5 kW,

- Samochód (…),

- Samochód (…).

Przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo. Przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego nie obejmuje zobowiązań i obciążeń związanych z jego prowadzeniem. W takim przypadku, zgodnie z przepisem art. 55⁴ Kodeksu cywilnego nabywca przedsiębiorstwa będzie odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Wobec tego, zarówno Zainteresowani (obdarowani) jak i darczyńcy po dokonaniu darowizny przedsiębiorstwa będą z mocy prawa solidarnie odpowiedzialni za długi, ciężary i zobowiązania przedsiębiorstwa. Ani obdarowani ani darczyńcy nie planują zawierania żadnej z umów, o której mowa w przepisie art. 519 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego.

Darowiznę przedsiębiorstwa zamierzają Państwo przyjąć działając już jako wspólnicy nowoutworzonej spółki cywilnej. Wobec tego przedsiębiorstwo stanie się „automatycznie – w wyniku umowy darowizny – majątkiem spółki.”

Na pytanie „Czy darowizna przedsiębiorstwa będzie stanowiła zbycie przedsiębiorstwa zgodnie z art. art. 55¹ ww. ustawy Kodeks cywilny?” odpowiedzieli Państwo, że pytanie to dotyczy prawnej kwalifikacji planowanej umowy darowizny, wobec tego nie jest elementem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. To obowiązkiem organu jest ocena czy planowana czynność opisana przez Państwa spełnia przesłanki prawne uznania jej za „zbycie przedsiębiorstwa zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego.” Od tego bowiem zależy, czy będą miały do tej czynności zastosowanie wskazane we wniosku o interpretację przepisy ustawy o podatku od towarów i usług (vide: np. wyrok NSA z dnia 28 marca 2023 r. II FSK 388/22), a konkretnie przepis art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowiący, że przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa. Zgodnie z przepisami prawa przedstawili Państwo swoje stanowisko (ocenę prawną) planowanej czynności wskazując, że w Państwa ocenie będzie to transakcja zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, a organ zobowiązany jest ocenić poprawność tego stanowiska.

Obdarowani zamierzają kontynuować działalność otrzymanego w darowiźnie przedsiębiorstwa w ramach nowoutworzonej spółki cywilnej, wobec tego należy przyjąć, że cała działalność spółki cywilnej będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, jak ma to obecnie miejsce w przypadku działalności darczyńcy.

Pytania

1) Czy darowizna rodziców, przedmiotem której będzie przedsiębiorstwo prowadzone w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej przez jednego z rodziców (ojca) na rzecz trójki dzieci, które zamierzają kontynuować działalność gospodarczą przy wykorzystaniu tego przedsiębiorstwa jako wspólnicy spółki cywilnej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

2) W jaki sposób każdy z obdarowanych powinien określić wartość otrzymanej darowizny na potrzeby zgłoszenia otrzymanej darowizny właściwemu organowi podatkowemu mając na uwadze, że obdarowani zamierzają przyjąć darowiznę jako wspólnicy spółki cywilnej we współwłasności łącznej? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Zainteresowanych:

Ad. 1) Przedmiot darowizny będzie zwolniony od podatku od darowizny na podstawie przepisu art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn pod warunkiem, że obdarowani zgłoszą nabycie przedsiębiorstwa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy.

Zgodnie z wyżej powołanym przepisem ustawy o podatku od spadków i darowizn zwolnione jest nabycie własności rzeczy i praw majątkowych przez wstępnych.

Darczyńcami będą rodzice a obdarowanymi dzieci, zatem spełniony jest warunek pokrewieństwa, gdyż dzieci są zstępnymi. W stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym) sprawy nie powinno budzić wątpliwości, że obdarowanym nie będzie spółka cywilna, tylko jej wspólnicy. Spółka cywilna jest stosunkiem prawnym powstałym na podstawie umowy, przez którą jej strony, czyli wspólnicy, zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Z uwagi na występujące elementy o charakterze organizacyjnym spółkę cywilną można uznać za pewną jednostkę organizacyjną, organizację wspólników, pozbawioną jednak odrębnej od nich podmiotowości prawnej. Jednocześnie podkreślić należy, że spółka nie jest podmiotem prawa cywilnego. W szczególności nie jest ona osobą prawną ani jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej wyposażoną w zdolność prawną. O uznaniu za osobę prawną, jak również za jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, ale posiadającą zdolność prawną (art. 331 k.c.) decyduje bowiem kryterium normatywne; przepis prawa musi przyznać osobowość prawną w pierwszym przypadku lub zdolność prawną w drugim przypadku. Tymczasem żaden przepis prawa nie przyznaje spółce cywilnej ani atrybutu osobowości prawnej, ani zdolności prawnej. Ponieważ nie jest ona podmiotem prawa, nie przysługuje jej w związku z tym również zdolność do czynności prawnych, w tym do zawierania jakichkolwiek umów.

Konsekwencje braku podmiotowości prawnej spółki cywilnej wyrażają się między innymi w tym, że (i) stroną zawieranych umów są wszyscy wspólnicy, a nie spółka, (ii) podmiotami praw i obowiązków są wszyscy wspólnicy, a nie spółka, (iii) majątek spółki jest majątkiem wspólnym wspólników, (iv) odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wspólnicy, a nie spółka. Spełniony jest również warunek przedmiotowy zwolnienia darowizny od podatku. Ustawodawca zwalnia od podatku od darowizny nabycie własności rzeczy i praw majątkowych. Przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo. Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera własnej legalnej definicji przedsiębiorstwa. Mając na uwadze, że umowa darowizny jest umową cywilnoprawną uznać należy, że właściwym będzie odwołanie się do pojęcia przedsiębiorstwa na gruncie prawa cywilnego. Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. W skład przedsiębiorstwa wchodzą więc między innymi zarówno rzeczy (ruchome i nieruchomości) jak i prawa majątkowe, a te ustawodawca zwalnia od podatku od spadków i darowizn.

Ad. 2) Każdy z obdarowanych powinien określić wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych w wysokość odpowiadającej 1/3 wartości rynkowej otrzymanego w darowiźnie przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 8 ust. 1 i ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego W umowie darowizny określona będzie wartość rynkowa darowanego przedsiębiorstwa. Obdarowani zamierzają przyjąć darowiznę działając jako wspólnicy spółki cywilnej, co oznacza, że nabędą własność przedsiębiorstwa we współwłasności łącznej, a więc bezudziałowej. Jednakże zgodnie z art. 861 § 2 Kodeksu cywilnego domniemywa się, że wkłady wspólników do spółki cywilnej mają jednakową wartość. W związku z tym w ocenie wnioskodawców uprawnione będzie określenie wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych przez każdego z obdarowanych odpowiadającej 1/3 wartości rynkowej przedsiębiorstwa określanej w umowie darowizny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku:

- w części dotyczącej zastosowania zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – jest prawidłowe,

- w części dotyczącej obowiązku zgłoszenia nabycia darowizny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od czynności cywilnoprawnych, podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób fizycznych, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Podatkowi od spadków idarowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „darowizna”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Istotną więc cechą darowizny jest jej bezpłatny charakter. Oznacza to, że druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy oraz zbywalne prawa majątkowe. Umowa darowizny ma charakter umowy jednostronnej i zobowiązującej, do zawarcia której dochodzi z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia woli. Jednak, do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli wyrażone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi bowiem do skutku z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Formą zastrzeżoną przez Kodeks cywilny dla umowy darowizny jest forma aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy, jeżeli obdarowany darowiznę przyjął. Należy podkreślić, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy ze względu na przedmiot darowizny wymagana jest szczególna forma dla oświadczeń obu stron.

Nie stanowią darowizny przysporzenia w wypadkach, gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami Kodeksu cywilnego.

Jak z powyższych przepisów wynika zawarcie umowy darowizny co do zasady podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast w myśl art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

 1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

 2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2060).

Zgodnie z art. 4a ust. 3 ww. ustawy:

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Przy czym, w myśl art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

 1) wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

 2) nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Natomiast art. 4 ust. 4 ww. ustawy stanowi, że:

Zwolnienia określone w ust. 1 oraz art. 4a i art. 4b stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium takiego państwa.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że darczyńca (Zainteresowany niebędący stroną postępowania) planuje dokonanie sukcesji prowadzonego przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo prowadzone przez darczyńcę jest częścią majątku wspólnego jego i jego żony, gdyż w małżeństwie obojga darczyńców obowiązuje z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa). Małżonkowie H. i A. B. jako darczyńcy planują dokonać darowizny przedsiębiorstwa na rzecz trójki swoich dzieci tj. J. B. (Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania), R. B. (Zainteresowanego będącego stroną postępowania) i K. S. (Zainteresowanej niebędącej stroną postępowania), którą obdarowani zamierzają przyjąć jako wspólnicy spółki cywilnej, którą w tym celu zawiążą. Każdy ze wspólników – obdarowanych będzie uczestniczył w spółce cywilnej w zyskach i stratach w częściach równych, czyli w 1/3. W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo m.in., że darowiznę przedsiębiorstwa Zainteresowani zamierzają przyjąć działając już jako wspólnicy nowoutworzonej spółki cywilnej. Wobec tego przedsiębiorstwo stanie się „automatycznie – w wyniku umowy darowizny – majątkiem spółki.” Umowa darowizny będzie zawarta w formie aktu notarialnego.

Zasady działania spółek cywilnych regulują przepisy art. 860-875 ww. ustawy Kodeks cywilny.

W myśl art. 860 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, szczególności przez wniesienie wkładów.

Stosownie do art. 861 § 1 ww. Kodeksu:

Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług.

Na podstawie art. 863 § 1 Kodeksu cywilnego:

Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku.

Zgodnie z art. 863 § 2 powołanego Kodeksu:

W czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników.

W przeciwieństwie do spółek osobowych prawa handlowego, spółka cywilna nie jest odrębnym podmiotem prawa i stanowi wyłącznie stosunek zobowiązaniowy pomiędzy stronami umowy spółki cywilnej. Spółka cywilna nie posiada własnego, odrębnego majątku. Właścicielami poszczególnych składników majątku pozostają wspólnicy spółki w ramach współwłasności łącznej.

Jako że przepisy dotyczące podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiują pojęcia przedsiębiorstwa, należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny:

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

 5) koncesje, licencje i zezwolenia;

 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

 8) tajemnice przedsiębiorstwa;

 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W myśl natomiast art. 55² ww. Kodeksu:

Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz powołane wyżej przepisy prawa, należy stwierdzić, że opisana we wniosku darowizna przedsiębiorstwa, co do zasady będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jednakże, z uwagi na fakt, że umowa darowizny zostanie zawarta pomiędzy osobami wymienionymi w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. pomiędzy rodzicami a dziećmi), to będzie korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Okoliczność, że nabycie przedmiotu darowizny nastąpi przez wspólników spółki cywilnej (tzn. do majątku spółki cywilnej stanowiącego współwłasność łączną wspólników) pozostaje bez znaczenia z punktu widzenia możliwości zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jak wyjaśniono powyżej w przeciwieństwie do spółek osobowych prawa handlowego, spółka cywilna nie jest odrębnym podmiotem prawa i stanowi wyłącznie stosunek zobowiązaniowy pomiędzy stronami umowy spółki cywilnej. Stroną umowy darowizny będą darczyńcy (rodzice) oraz wspólnicy spółki cywilnej (dzieci) jako obdarowani. W wyniku darowizny, własność przedsiębiorstwa przysługiwać będzie wspólnikom spółki cywilnej w ramach współwłasności łącznej.

Stanowisko Zainteresowanych w części dotyczącej możliwości zastosowania do opisanej we wniosku darowizny przedsiębiorstwa zwolnienia określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn uznać należy zatem za prawidłowe.

Za nieprawidłowe uznać należy natomiast stanowisko Zainteresowanych odnoszące się do obowiązku zgłoszenia nabycia darowizny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

W związku z tym, że umowa darowizny przedsiębiorstwa – jak wskazali Zainteresowani w uzupełnieniu wniosku – będzie sporządzona w formie aktu notarialnego, dla spełnienia warunków do zwolnienia w takiej sytuacji nie będzie konieczne zgłoszenie nabycia darowizny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego, co wynika z treści przywołanego powyżej art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym zbędna jest analiza sposobu określenia wartości otrzymanej darowizny dla każdego z obdarowanych na potrzeby zgłoszenia jej właściwemu organowi podatkowemu, skoro obdarowani obowiązku zgłoszenia darowizny mieć nie będą.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan R. B. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).