Interpretacja indywidualna z dnia 23 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDSB2-2.4011.184.2023.2.KG

Brak możliwości opodatkowania dochodów na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci (brak możliwości korekty zeznania podatkowego).

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie możliwości opodatkowania dochodów na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 maja 2023 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie możliwości opodatkowania dochodów na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 czerwca 2023 r. (o tej samej dacie wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan osobą fizyczną, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Jest Pan ojcem wychowującym 20-to letnią córkę. Córka jest studentką (…). Do uzyskania przez córkę pełnoletności wykonywał Pan w stosunku do niej pełne prawa w zakresie władzy rodzicielskiej. Rozwiódł się Pan (…) (rozwód nastąpił po uzyskaniu przez córkę pełnoletności - w momencie rozwodu córka miała 19 lat i orzeczenie rozwodowe nie dotyczyło opieki nad córką). W marcu 2022 roku dokonał Pan z żoną rozdzielności majątkowej i dokonał notarialnie podziału majątku (czynności wykonane przed rozwodem). W wyniku podziału majątku stał się Pan właścicielem domu, w którym obecnie mieszka. Żona zachowała w majątku osobistym mieszkanie (w którym do listopada 2022 roku mieszkała m.in. ucząca się na studiach córka). Dodatkowo, za otrzymane w wyniku podziału majątku środki finansowe żona kupiła mieszkanie, w którym obecnie mieszka z nastoletnim synem. W momencie rozwodu syn miał 17 lat i sąd przyznał nad nim obojgu rodzicom opiekę obopólną z adresem zamieszkania żony. Świadczenie 500+ na syna pobierał Pan (Pan wypełnił wniosek o świadczenie i był jedynym biorcą świadczenia; (…) tego roku syn skończył 18 lat i świadczenie przestało przysługiwać). Odnośnie do syna w sądzie ustalono opiekę naprzemienną, ale syn zdecydował od samego początku, że będzie mieszkał cały tydzień z mamą oraz odwiedzał Pana w weekendy. Finansowy ciężar utrzymania syna oraz bieżące obowiązki związane z jego wychowywaniem (w tym zaspokojeniem potrzeb bytowych) spoczywa na byłej żonie (Pan, jako rodzic niesamodzielnego gospodarczo dziecka partycypuje w kosztach utrzymania syna przelewając co miesiąc umówioną kwotę). Była żona decyduje, jak wydatkować otrzymane pieniądze. A zatem była żona samotnie wychowuje syna. W stosunku do pełnoletniej córki świadczenie 500+ nie przysługiwało w 2022 r. W stosunku do pełnoletniej, uczącej się i nie mającej własnych dochodów córki Pan:

-opłacał w 2022 r. i nadal opłaca w całości koszty jej studiów (zgodnie z niesformalizowaną umową z byłą żoną będzie je opłacał również w kolejnych latach),

-pokrywa co miesiąc koszty codziennego życia córki (przekazując jej środki przelewem bankowym),

-co jakiś czas opłaca córce „większe”, uzasadnione zakupy (kilkaset złotych).

Pana córka mieszkała do listopada 2022 roku w mieszkaniu na (…) (w tym czasie, zgodnie z podziałem majątku mieszkanie było już własnością byłej żony); od listopada córka mieszka z byłą żoną w jej nowym mieszkaniu lub w Pana domu (w zależności od potrzeb), gdzie posiada własny pokój do wyłącznej dyspozycji. Córka nie dostaje regularnie innych środków na utrzymanie poza środkami od Pana, nie pracuje i nie miała żadnego przychodu w 2022 roku. Córka mieszka często u koleżanek (czasem są to okresy nawet kilkudniowe) ze względu na wspólne uczenie się (są to pobyty nie wykraczające poza ustalone zwyczaje koleżeńskie). Chociaż córka ma do swojej wyłącznej dyspozycji pokój w Pana domu i korzysta z niego, większość czasu mieszka w mieszkaniu byłej żony.

Miejsce, w którym w danym okresie przebywa i nocuje córka (osoba pełnoletnia), zależy od jej wyłącznej decyzji. Może to być Pana mieszkanie, mieszkanie byłej żony lub także inne miejsce. Pozostaje Pan z córką w relacjach rodzinnych właściwych w przypadku rodzica i dorosłego dziecka. Pokrywa Pan koszty nauki i inne koszty bytowe (oraz wynikające z potrzeb osobistych, zainteresowań itp.) z uwagi na brak dochodów własnych córki. Jest Pan z córką w stałym kontakcie, służy radą i wsparciem zarówno emocjonalnym, jak i materialnym. Wyręcza Pan córkę w codziennych zadaniach, córka zwraca się do Pana o zrobienie zakupów i wniesienie ich do mieszkania, prosi o pomoc w dowozie na egzamin, organizacji ubezpieczenia na praktyki studenckie, ustala plany związane ze wspólnym spędzeniem wakacji, ferii zimowych, wspólnym odbyciem kursu (…), córka organizuje w domu, w którym Pan mieszka cykliczne spotkania z przyjaciółmi. Pana była żona uznała, że w świetle okoliczności życiowych to Pan jest osobą samotnie wychowującą dziecko, a zatem żona nie uznaje się za osobę samotnie wychowującą córkę (w rozumieniu art. 6 ust. 4c PIT). Rozliczył Pan swoje dochody roku 2022 w zwykłym trybie. Planuje Pan złożyć korektę zeznania i rozliczyć się, jako rodzic samotnie wychowujący dziecko, o którym mowa w art. 6 ust. 4c pkt 3 ustawy. Nie wychowuje Pan innych dzieci z innym rodzicem (opiekunem prawnym), tj. nie założył Pan nowej rodziny, w której wychowywałby córkę lub inne dziecko.

W odpowiedzi na wezwanie wskazał Pan:

Ciężar codziennego zabezpieczania wszelkich potrzeb materialnych i emocjonalnych syna spoczywa na jego matce. To z nią Pana syn przebywa cały tydzień i do niej zwraca się z każdą swoją potrzebą. To Pana była żona decyduje w jaki sposób zabezpieczyć codzienne potrzeby syna. Jest Pan informowany przez nią o konieczności pokrycia danych wydatków. Jest to działanie reaktywne – odpowiada Pan na potrzeby zgłaszane przez byłą żonę, stale opiekującą się synem. Widywał i widuje się Pan z synem raz w tygodniu, zabierając go zwykle w weekend do Pana domu w (…). W tym czasie syn ma korepetycje, które Pan mu opłaca. Potem spędzacie czas ze sobą. W większości przypadków syn wraca na noc do siebie. W czasie, gdy jesteście razem odpowiada Pan na jego aktualne potrzeby. Ustaliliście, że w trakcie ferii zimowych oraz wakacji spędza Pan z nim wspólnie jeden tydzień, na przykład w okresie świąt Bożego Narodzenia 2022 r. syn spędził z Panem jeden dzień, pozostały czas spędził z matką.

Uprawomocnienie orzeczenia nastąpiło (…).

Pana stan cywilny nie uległ zmianie po orzeczeniu rozwodu.

Nie prowadził Pan działalności gospodarczej w 2022 roku. Był Pan zatrudniony na umowę o pracę. W 2022 roku uzyskał Pan dochody na podstawie umowy o pracę (dochody opodatkowane według skali podatkowej). Dodatkowo uzyskiwał Pan dochody tytułem spieniężenia papierów wartościowych (akcje) oraz dywidendy.

W odpowiedzi na pytanie, czy w 2022 r. w stosunku do Pana i Pana dzieci miały zastosowanie przepisy:

- art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (19% podatek liniowy),

- ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego, w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń, lub

- ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?

wskazał Pan, że żaden z wymienionych przepisów nie miał zastosowania do Pana, jak i do Pana obojga dzieci.

Pytania

Czy odnośnie do roku 2022 jest Pan osobą samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4c pkt 3 PIT?

Czy może Pan złożyć korektę zeznania podatkowego za 2022 r. i rozliczyć się zgodnie z art. 6 ust. 4c PIT?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, był Pan w 2022 r. i jest nadal osobą samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4c pkt 3 PIT. Może Pan zatem złożyć korektę zeznania podatkowego za 2022 r. i rozliczyć się zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o PIT.

Jak stanowi art. 6 ust. 4c pkt 3 ustawy o PIT: „Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci: pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie - podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym”.

Pierwszy warunek rozliczenia w ww. trybie to skorzystanie z prawa przez jednego rodzica. Jest on i będzie spełniony - była żona nie uznaje się za osobę samotnie wychowującą córkę.

Drugi warunek - podleganie nieograniczonemu obowiązkowi prawnemu w Polsce – jest również spełniony.

Jest Pan rozwodnikiem, co oznacza spełnienie kolejnego warunku.

Opisywane warunki mają być spełnione „w roku podatkowym”, a nie przez cały rok podatkowy. Spełnia Pan ww. wymogi od 12.10.2022 r.

Kolejny warunek to „samotne wychowywanie” dziecka. Pojęcie „wychowywania” powinno być w tym przypadku rozumiane zgodnie ze specyfiką „wychowywania” osoby pełnoletniej. W stosunku do dziecka pełnoletniego rodzicowi nie przysługuje władza rodzicielska, dziecko ma pełną, wyłączną i samodzielnie wykonywaną zdolność do czynności prawnych, jest wyłącznym podmiotem decydującym o swoich decyzjach życiowych (nauka, praca, leczenie i in.). Słowo „wychowywać” oznacza w języku polskim „zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności” (źródło: https://sjp.pwn.pl/szukaj/wychowywa%C4%87.html). Pełni Pan te funkcje zarówno w wymiarze gospodarczym, jak i psychicznym, emocjonalnym (w sposób odpowiedni do potrzeb dziecka pełnoletniego). Pana obecną rolą, jako rodzica jest doprowadzenie dziecka do samodzielności (co następuje przede wszystkim w wymiarze zapewnienia środków na naukę i życie, pomocy w organizacji życia codziennego oraz emocjonalnym).

W Pana ocenie, przesłanka samotnego wychowywania córki jest również spełniona odnośnie do warunku „samotnego” pełnienia tej roli. Warunek „samotnego” wychowywania nie jest tożsamy z wyłącznym wychowywaniem dziecka, bez jakiegokolwiek udziału drugiego rodzica. Również w przypadku dzieci małoletnich wychowywanych przez wskazanego przez sąd rodzinny rodzica, drugi z rodziców - jeżeli nie jest całkowicie pozbawiony praw rodzicielskich, prawa kontaktu z dzieckiem, itp. - partycypuje w wychowywaniu dziecka (wizyty weekendowe, wyjazdy na ferie i wakacje, spotkania w czasie świąt). W takich przypadkach drugi z rodziców, czasowo, zapewnia dziecku wyżywienie, nocleg, ewentualną pomoc medyczną i in. Nie zmienia to jednak faktu, iż pierwszy z rodziców samotnie wychowuje dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4 PIT. „Samotne” wychowywanie oznacza bowiem wychowywanie bez stałej, wspólnej opieki obojga rodziców. W opisywanym przypadku przyjął Pan na siebie główny ciężar wychowania córki. Potwierdza to stanowisko byłej żony nie uznającej się w stosunku do córki za osobę samotnie ją wychowującą.

Jako pośredni argument potwierdzający prawidłowość powyższego poglądu można powołać interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z (…): „wykonuje Pan pełną władzę rodzicielską nad trojgiem dzieci z obecną żoną. W stosunku do pierwszego dziecka wykonuje Pan władzę rodzicielską, w szczególności sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem dziecka oraz wychowaniem dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw i w porozumieniu z matką dziecka. W stosunku do pierwszego dziecka Sąd dokonał tzw. pozytywnego ograniczenia Pana praw rodzicielskich (bez przesłanek faktycznych lecz dla dobra dziecka) do wpływu na proces edukacji i leczenia dziecka, [stan faktyczny: Sąd nie wskazywał na jakiekolwiek uchybienie w dotychczasowym sprawowaniu Pana władzy rodzicielskiej, a jedynie na konflikt między Panem a żoną. Porozumienie to zostało wypracowane na przestrzeni lat z matką dziecka i mimo iż córka nie mieszka stale z Panem, wszystkie ważne decyzje oraz problemy rozpatrywane są wspólnie, jak również wzajemnie dzieli Pan opiekę faktyczną.](...) spełnia Pan warunki uprawniające do skorzystania z tzw. ulgi dla rodzin 4+ za rok 2022, ponieważ wykonywał Pan władzę rodzicielską wobec co najmniej czworga dzieci, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”. Pismo to dotyczy zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 153 PIT i ma jedynie ograniczone zastosowanie w Pana przypadku, gdyż w przypadku ww. zwolnienia przesłanką zastosowania przepisu jest wykonywanie władzy rodzicielskiej, a nie wychowywanie dziecka. Istotny jest jednak pogląd wyrażony w piśmie, iż nawet dodatkowe (w stosunku do rodzica o pełni praw rodzicielskich) partycypowanie w procesie opieki nad dzieckiem jest uznane za wykonywanie władzy rodzicielskiej (sprawowanie pieczy). Tym bardziej w przypadku dziecka dorosłego, w sytuacji, gdy przejął Pan główny ciężar obowiązków wychowawczych (finansowych, organizacyjnych) - co przyznaje drugi z rodziców, mamy do czynienia z wychowywaniem dziecka. Nie stanowi przeszkody dla samotnego wychowywania córki fakt, iż córka nocuje także w mieszkaniu matki. Zachowanie relacji z obojgiem rodziców jest naturalne. Córka, jako osoba dorosła samodzielnie decyduje, w którym z domów będzie aktualnie nocować. Istotne jest jednak, że główny ciężar ekonomiczny wychowania córki przejął Pan na siebie. Ponieważ zatem jest Pan rozwodnikiem, który samodzielnie wykonuje przyjęte na siebie obowiązki, spełniony jest wymóg samotnego wychowania córki. Spełnione są także wymogi dotyczące córki. Nie skończyła ona 25 lat. Ponieważ córka studiuje na (…) spełniony jest warunek, iż jest ona studentką uczelni działającej na podstawie przepisów regulujących system szkolnictwa wyższego, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej”. Spełniony jest także wymóg wysokości dochodów dziecka (art. 6 ust. 4e ustawy o PIT) - córka nie ma własnych dochodów.

Spełnia Pan także wymogi określone w art. 6 ust. 4f ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem „sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko” - przypadek ten nie ma miejsca w Pana przypadku (nie wychowuje dziecka wspólnie z innym rodzicem).

Art. 6 ust. 4f ustawy, jako przesłankę negatywną dla skorzystania z preferencyjnego rozliczenia określa także: „opiekę naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci”. Opieka naprzemienna w stosunku do syna nie była w praktyce wykonywana (syn mieszka wraz z matką i ona pełniła i pełni funkcje wychowawcze). Ponadto wyłączenie prawa do rozliczenia, jako samotnego rodzica ma miejsce w przypadku, gdy „dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci”.

Zgodnie zaś z ww. art. 5 ust. 2a ustawy o PIT: „W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego”.

W opisywanym stanie faktycznym całość świadczenia 500+ na syna pobierał Pan (i było to zgodne z decyzją o przyznaniu świadczenia). Nie zaistniała więc sytuacja wykluczająca skorzystanie przez wnioskodawcę z art. 6 ust. 4c, tj. obydwojgu rodzicom nie zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Nie narusza Pan także wymogu określonego w art. 6 ust. 8 ustawy o PIT (nie uzyskuje dochodów z działalności gospodarczej opodatkowanych zgodnie z art. 30c lub przepisami ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym oraz nie podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych). W świetle powyższych argumentów należy uznać, że spełnia Pan wszystkie wymogi wynikające z art. 6 ustawy o PIT w stosunku do rodzica samotnie wychowującego pełnoletnie dziecko. Ma Pan zatem prawo złożyć korektę zeznania za 2022 r. i rozliczyć się zgodnie z art. 6 ust. 4c tej ustawy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

- posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dzieci (dziecko);

- wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka);

- nieuzyskiwania przez rodzica i dzieci (dziecko) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Należy wskazać, że przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Natomiast, zaangażowanie w proces wychowawczy dziecka każdego z rodziców oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich. Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo i pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan osobą fizyczną, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W marcu 2022 r. dokonał Pan z byłą żoną rozdzielności majątkowej i dokonał Pan notarialnie podziału majątku, natomiast (...) rozwiódł się Pan. Jest Pan ojcem pełnoletniej córki oraz małoletniego syna. W momencie rozwodu syn miał 17 lat i sąd przyznał opiekę nad nim obojgu rodzicom, z miejscem zamieszkania określonym przy matce. Pobierał Pan świadczenie 500+ na syna, jako jedyny biorca tego świadczenia. W stosunku do syna sądownie ustalono opiekę naprzemienną, ale syn zadecydował, że będzie mieszkał cały tydzień z mamą oraz odwiedzał Pana w weekendy. Finansowy ciężar utrzymania syna oraz bieżące obowiązki związane z jego wychowaniem spoczywa na Pana byłej żonie. Pan, jako rodzic niesamodzielnego gospodarczo dziecka partycypuje w kosztach utrzymania syna przelewając co miesiąc umówioną kwotę, to Pana żona decyduje, jak wydatkować otrzymane pieniądze.

Natomiast córka jest studentką (…), która w momencie Pana rozwodu miała 19 lat, w związku z czym orzeczenie rozwodowe nie dotyczyło opieki nad nią. W stosunku do pełnoletniej córki nie przysługiwało świadczenie 500+. Pana córka nie posiada własnych dochodów, dlatego w 2022 r. opłacał Pan jej całość kosztów studiów, pokrywa Pan co miesiąc koszty codziennego życia córki, co jakiś czas opłaca Pan jej również „większe”, uzasadnione zakupy. Pana córka do listopada 2022 r. mieszkała na (…) w mieszkaniu Pana byłej żony (zgodnie z podziałem majątku), od listopada 2022 r. córka mieszka z Pana byłą żoną w jej nowym mieszkaniu (które zakupiła za otrzymane w wyniku podziału majątku środki finansowe) lub w Pana domu (w zależności od potrzeb), gdzie posiada własny pokój do wyłącznej dyspozycji. Chociaż Pana córka ma do swojej wyłącznej dyspozycji pokój w Pana domu i korzysta z niego, większość czasu mieszka w mieszkaniu Pana byłej żony. Miejsce, w którym w danym okresie przebywa i nocuje córka (osoba pełnoletnia), zależy od jej wyłącznej decyzji. Pozostaje Pan z córką w relacjach rodzinnych właściwych w przypadku rodzica i dorosłego dziecka. Jest Pan z córką w stałym kontakcie, służy radą i wsparciem zarówno emocjonalnym, jak i materialnym. Wyręcza ją Pan w codziennych zadaniach, córka zwraca się do Pana o zrobienie zakupów i wniesienie ich do mieszkania, prosi o pomoc w dowozie na egzamin, organizacji ubezpieczenia na praktyki studenckie, ustala plany związane ze wspólnym spędzeniem wakacji, ferii zimowych, wspólnym odbyciem kursu (…), córka organizuje w domu, w którym Pan mieszka cykliczne spotkania z przyjaciółmi.

Podkreślenia wymaga fakt, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko.

Z istoty pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Używając określeń „rodzic albo opiekun prawny” ustawodawca przesądził bowiem, że możliwość preferencyjnego rozliczenia dochodów rodzica w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko przysługuje tylko temu z rodzicowi, który faktycznie wychowuje dziecko.

W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych (por. wyrok NSA z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10). Warunek „samotnego wychowywania dzieci” wynika wprost z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca nie dookreślił jednak, jak należy definiować pojęcie „samotnego wychowywania”. Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN, „samotny” to: (1) „żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół”, (2) „znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam”, (3) „spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa”, (4) „znajdujący się na odludziu”. Z kolei, „wychować — wychowywać” to: (1) „zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności”, (2) „przygotować kogoś do pracy w jakiejś dziedzinie”.

Należy podkreślić, że przez samotne wychowywanie, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy rozumieć wychowywanie w pojedynkę, tj. bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym dziecka, zatem uznać należy, że status osoby samotnie wychowującej dziecko może przysługiwać tylko jednemu z rodziców. Odmienne stosowanie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych byłoby niesprawiedliwe, nieracjonalne lub niweczące ratio legis tego przepisu.

W wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r. sygn. akt SK 62/08 zauważono, że wprowadzając omawianą preferencję, ustawodawca nie kierował jej do każdego rodzica, który ma władzę rodzicielską i jednocześnie jest stanu wolnego, ale tylko do tych osób spełniających powyższe kryteria, tj. które samotnie i osobiście troszczą się o zaspokajanie codziennych potrzeb swoich dzieci.

Zatem, odnosząc się do wychowywania pełnoletniej córki, zauważyć należy, że w opisie stanu faktycznego wskazał Pan, że córka mimo że może mieszkać z Panem, większość czasu przebywa w mieszkaniu Pana byłej żony. Nie sposób zatem uznać, że Pana była żona nie troszczy się o byt materialny oraz rozwój emocjonalny córki. Tym samym nie sposób przyjąć, że matka nie uczestniczy w procesie wychowywania córki.

Zatem, zarówno Pan jako ojciec, jak i matka córki, współuczestniczycie w wychowaniu wspólnego dziecka, pomimo braku wspólnego zamieszkania. W rezultacie, w przedmiotowej sprawie nie można przyjąć, że któregokolwiek z rodziców można uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji, że któremukolwiek z rodziców przysługuje prawo preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Preferencja ta uzależniona jest bowiem nie tylko od stanu cywilnego, ale przede wszystkim od faktycznego samotnego wychowywania dziecka.

Fakt wyłącznego finansowania przez Pana pełnoletniej córki, nie oznacza, że proces wychowawczy dziecka prowadzony jest tylko i wyłącznie przez Pana. Nie sposób bowiem uznać, że w przedstawionym przez Pana stanie faktycznym nie zachodzą dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadza ojciec „w swoim czasie”, gdy córka przebywa z Panem, a zupełnie inny proces wychowywania zachodzi podczas, gdy córka przebywa ze swoją matką. Wychowania dziecka nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców.

Wskazać również należy, że podczas sprawowania opieki przez rodziców stanu wolnego (podobnie jak rodziców pozostających w związku małżeńskim) zawsze, w którymś momencie tygodnia, miesiąca, czy roku, jeden z rodziców pozostaje sam na sam z dzieckiem - nie oznacza to jednak, że rodzice ci samotnie wychowują dziecko.

Odnosząc się natomiast do wychowywania nieletniego syna, należy zauważyć, że jak wskazał Pan w opisie sprawy, w stosunku do niego w sądzie ustalono opiekę naprzemienną, ale syn zdecydował od samego początku, że będzie mieszkał cały tydzień z mamą oraz odwiedzał Pana w weekendy. Ciężar codziennego zabezpieczania wszelkich potrzeb materialnych i emocjonalnych syna spoczywa na jego matce. To z nią Pana syn przebywa cały tydzień i do niej zwraca się z każdą swoją potrzebą. To Pana była żona decyduje w jaki sposób zabezpieczyć codzienne potrzeby syna. Jest Pan informowany przez nią o konieczności pokrycia danych wydatków. Jest to działanie reaktywne – odpowiada Pan na potrzeby zgłaszane przez byłą żonę, stale opiekującą się synem. Widywał i widuje się Pan z synem raz w tygodniu, zabierając go zwykle w weekend do Pana domu w (…). W tym czasie syn ma korepetycje, które Pan mu opłaca. Potem spędzacie czas ze sobą. W większości przypadków syn wraca na noc do siebie. W czasie, gdy jesteście razem odpowiada Pan na jego aktualne potrzeby. Ustaliliście, że w trakcie ferii zimowych oraz wakacji spędza Pan z nim wspólnie jeden tydzień, na przykład w okresie świąt Bożego Narodzenia 2022 r. syn spędził z Panem jeden dzień, pozostały czas spędził z matką.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz opisany we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje bowiem wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4c, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci. Nie przysługuje Panu prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoby samotnie wychowującej dziecko, w stosunku do syna, ponieważ jak wskazał Pan we wniosku jego matka utrzymuje go finansowo i realizuje bieżące obowiązki związane z jego wychowaniem. Nie przysługuje Panu również prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoby samotnie wychowującej dziecko, w stosunku do córki, ponieważ jak Pan wskazał we wniosku, córka, mimo że może z Panem mieszkać, większość czasu przebywa w mieszkaniu Pana byłej żony, zatem matka uczestniczy w jej procesie wychowywania.

Reasumując, nie spełnia Pan warunków określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wobec czego nie przysługuje Panu prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko w zeznaniu podatkowym za 2022 r. i złożenia korekty zeznania podatkowego za 2022 r. w tym zakresie.

Odnosząc się do powołanej przez Pana interpretacji informujemy, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).