Interpretacja indywidualna z dnia 31 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.280.2023.2.KP

Preferencyjne rozliczenie dla osoby samotnie wychowującej małoletnie dzieci po rozwodzie.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 marca 2023 wpłynął Pani wniosek z 29 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 maja 2023 r. (wpływ 26 maja 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wyrokiem sądu z dnia (…) 2022 r. orzeczono:

1. rozwiązanie małżeństwa,

2. powierzenie Pani wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi – M. oraz A. z zastrzeżeniem dla ojca dzieci prawa do współdecydowania w istotnych sprawach życiowych dzieci,

3. zobowiązanie ojca dziecka do uiszczania renty alimentacyjnej w wysokości po 500 zł miesięcznie na każde dziecko,

4. wyznaczenie spotkań ojca z dziećmi dla córki raz na dwa tygodnie, natomiast dla syna raz w tygodniu.

Podkreślić należy, iż wyznaczone spotkania mają na celu jedynie umożliwienie ojcu podejmowania prób budowania relacji z dziećmi.

Dzieci po dzień dzisiejszy nie posiadają żadnych bliższych informacji na temat życia osobistego ojca łącznie z faktem braku wiedzy na temat jego miejsca zamieszkania. Ojciec dzieci nie uczestniczy w ich procesie wychowawczym, edukacyjnym, zdrowotnym czy żadnym innym. Wraz z dziećmi przez cały czas trwania związku małżeńskiego, aż po dzień dzisiejszy mieszka Pani w domu rodzinnym z Pani rodzicami jednak od samego początku na oddzielnych gospodarstwach domowych. Sama ponosi Pani koszty utrzymania swojej rodziny tj. koszt żywności, odzieży, zajęć dodatkowych dzieci, leczenia, edukacji. Natomiast koszty eksploatacji mieszkania oraz opłaty w mediach ponosi Pani w wysokości 2/3 ich wartości.

Aktem notarialnym z dnia (…) 2021 r. ustanowiona została rozdzielność majątkowa. Podkreślić należy także, iż od dnia (…) 2019 r. Pani były mąż nie łożył ani złotówki na utrzymanie rodziny.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że wniosek dotyczy roku podatkowego 2022 tj. roku, w którym został orzeczony rozwód. W okresie tym uzyskiwała Pani wyłącznie dochody pochodzące z umowy o pracę opodatkowane według skali podatkowej Na dzieci pobiera Pani dodatkowo zasiłek 500 plus w wysokości 500 zł na dziecko (łącznie 1000 zł miesięcznie). Nie mają do Pani zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie uzyskiwała Pani dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Nigdy nie prowadziła Pani także własnej działalności gospodarczej. Dotyczy to także dzieci, które nie uzyskiwały żadnego dochodu. Dzieci są niepełnoletnie. Córka – rocznik 2008, natomiast syn – 2010. Nigdy zarówno Pani jaki i Pani dzieci nie podlegaliście opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym jak również z ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pytanie

Czy, mając na względzie przedstawione powyżej fakty, przysługuje Pani status matki samotnie wychowującej dzieci??

Pani stanowisko w sprawie

Mając na względzie przedstawione powyżej fakty, uważa Pani, że spełnia wymogi dla określenia Pani jako rodzica samotnie wychowującego dzieci, ponieważ jedynie na Pani barkach spoczywa ciężar wychowania i utrzymania dzieci.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy:

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Jak wynika z powyższego, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4c ww. ustawy. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z opisu sprawy wynika, że (…) 2022 r. został orzeczony rozwód. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi sąd powierzył Pani z zastrzeżeniem dla ojca dzieci prawa do współdecydowania o istotnych sprawach życiowych dzieci. Ojciec dzieci nie uczestniczy w ich procesie wychowawczym, edukacyjnym, zdrowotnym ani żadnym innym. Wraz z dziećmi przez cały czas trwania związku małżeńskiego, aż po dzień dzisiejszy mieszka Pani w domu rodzinnym z Pani rodzicami jednak od samego początku na oddzielnych gospodarstwach domowych. Sama ponosi Pani koszty utrzymania swojej rodziny tj. koszt żywności, odzieży, zajęć dodatkowych dzieci, leczenia, edukacji. Natomiast koszty eksploatacji mieszkania oraz opłaty w mediach ponosi Pani w wysokości 2/3 ich wartości.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy.

Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania”, czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Z istoty pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osób.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych”.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem/świadczeń alimentacyjnych. Jednakże wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Zatem, prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Jednocześnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy i powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że skoro w 2022 r. to Pani faktycznie wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do swoich dzieci, tj. uczestniczyła w ich wychowaniu, sprawowała nad nimi pieczę, troszczyła się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała potrzeby bytowe dzieci, zdrowotne i edukacyjne, dostarczała niezbędnych dóbr materialnych, pomagała rozwijać zainteresowania, natomiast ojciec dzieci nie zabezpieczał potrzeb bytowych, zdrowotnych i edukacyjnych, nie brał czynnego udziału w sprawach dotyczących dzieci związanych z ich kształceniem oraz zajęciami, to spełnia Pani warunki określone w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym może Pani za rok 2022 rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).