Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 15 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.263.2023.3.JK3
Możliwość rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci jest:
‒nieprawidłowe - w zakresie możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci za 2017 r. ,
‒prawidłowe - w zakresie możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci za lata 2018-2020.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
3 marca 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci oraz z możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 25 kwietnia 2023 r. (wpływ 25 kwietnia 2023 r.) oraz pismem z 2 maja 2023 r. (wpływ 2 maja 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Z uwagi na przemoc ze strony męża wobec Pani i dzieci, w dniu 1 października 2015 r. wyprowadziła się Pani wraz z dziećmi z domu, w którym mieszkała Pani wraz z mężem do Pani rodzinnego domu. Od tamtej pory ojciec dzieci zamieszkuje osobno i nie wychowuje dzieci, czyli nie podejmuje czynności faktycznych przy dzieciach, mających na celu ich wychowanie. Dzieci po przeprowadzce rozpoczęły naukę w niepublicznym przedszkolu (...) a potem ją kontynuowały w Zespole Szkół (...). W dniu 26 października 2015 r. został złożony pozew o rozwód. Rozwód został orzeczony przez Sąd Okręgowy w (…) w dniu 7 maja 2018 r. sygn. Akt (…) Sąd orzekł również o ograniczeniu ojcu dzieci władzy rodzicielskiej nad małoletnimi synami. Dzieci nie chcą utrzymywać kontaktów z ojcem z uwagi na przemoc psychiczną wobec nich. Podkreślenia wymaga fakt, że wobec ojca dzieci toczyło się postępowanie o czyn z art. 207 kk. Niestety, ze względu na niski stopień szkodliwości społecznej, zostało ono umorzone. W lutym 2020 r. wyprowadziła się Pani wraz z dziećmi do (…). Dzieci rozpoczęły naukę w SP nr (…) w (…). Ojciec dzieci nie uczestniczy w wychowaniu synów. Jego postępowanie wywiera negatywny wpływ na proces wychowania i rozwój psychiczny dzieci. Ojciec dzieci nie troszczy się również o byt materialny dzieci. Nie dokłada się do wydatków szkolnych, wycieczek ani leczenia dzieci. Jedyne koszty jakie ponosi są z tytułu alimentów. Młodszy syn (...) na kontakty z ojcem jeździ ok. 2 razy w roku.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego
Zwróciła się Pani z prośbą o wydanie interpretacji indywidualnej za lata 2017 - 2020. Wyrok sądu o rozwodzie uprawomocnił się 29 maja 2018 r. Od 2015 r. po wyprowadzce od męża sama wychowuje Pani dzieci. Formalnie Pani stan cywilny w przedmiotowych latach podatkowych, z uwagi na skomplikowane postępowanie sądowe, wyglądał następująco: 2017 – mężatka; 2018 – rozwódka; 2019 – rozwódka; 2020 – rozwódka. Do dnia dzisiejszego Pani stan cywilny nie uległ zmianie i nadal jest Pani rozwódką i samotnie wychowuje dzieci. W latach 2018 -2020 – posiadała Pani status osoby samotnie wychowującej dzieci. W okresie podatkowym będącym przedmiotem zapytania tj. 2017 – 2020 syn (…) miał 8 lat – 11 lat, a syn (…) 5 lat – 8 lat. Dzieci w latach podatkowych będącym przedmiotem Pani zapytania nie osiągnęły dochodu. Dzieci w latach podatkowych 2017-2020 mieszkały z Panią. Zawsze posiadała Pani pełnię władzy rodzicielskiej względem dzieci i tylko Pani troszczyła się o ich wychowanie, sprawowała nad nim pieczę, troszczyła się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała Pani potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, dostarczała niezbędnych dóbr materialnych, organizowała im czas, wakacje czy ferie, wspierała Pani w realizacji hobby. Ojciec dzieci od 2018 r. (od uprawomocnienia się wyroku sądu o rozwód) ma ograniczoną władzę rodzicielską. Nigdy nie chciał uczestniczyć w życiu dzieci ani nie zabezpieczał ich potrzeb bytowych, zdrowotnych itp. Nie zostało zawarte żadne porozumienie pomiędzy Panią a ojcem dzieci odnośnie wysokości ulgi prorodzinnej do odliczenia w zeznaniu. Ojciec dzieci nigdy nie chciał i nadal nie chce współpracować z Panią dla dobra dzieci. W okresie będącym przedmiotem zapytania uzyskiwała Pani dochody ze stosunku pracy. W roku latach podatkowych, których dotyczy wniosek, Pani dzieci nie zostały na podstawie orzeczenia Sądu umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych. W latach podatkowych, których dotyczy przedmiotowy wniosek w stosunku do Pani i Pani dzieci nie miały zastosowanie przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. W okresie, którego dotyczy wniosek Pani dzieci nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej.
Pytanie
Czy za lata 2017-2020 przysługiwało Pani prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej na dzieci oraz możliwość rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci?
Przedmiotem interpretacji jest możliwość rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci, natomiast w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem miała Pani prawo rozliczyć się w latach 2017-2020 jako matka samotnie wychowująca dzieci w 100%. Otóż należy mieć na uwadze, że celem wprowadzenia ulgi było umożliwienie preferencyjnego rozliczenia podatkowego dla tych osób, które w roku podatkowym doświadczyły samotnej i samodzielnej pieczy nad dzieckiem i jego wychowaniem. Cel ten wpisuje się w idee polityki prorodzinnej Państwa, która na gruncie prawa podatkowego realizowana jest na wiele sposobów. Należy zauważyć, że to przy Pani sąd ustalił miejsce zamieszkania dzieci. Pani wkład własny (zaangażowanie w opiekę) jest nieporównywalnie większe niż ojca dzieci, tym bardziej, że działania ojca dzieci wywierają negatywny skutek na rozwój emocjonalny i społeczny dzieci. Z uwagi na zaistniały stan rzeczy małoletni muszą korzystać z opieki psychologa i psychiatry. Również to Pani ponosi przeważającą część kosztów wychowania dzieci. Koszty ubrania, pomocy szkolnych, jedzenia, prywatnej płatnej opieki medycznej, wyposażenia i utrzymania mieszkania. Pani zdaniem spełnia Pani łącznie wszystkie warunki przewidziane do skorzystania z możliwości odliczenia podatku w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci oraz przysługuje Pani prawo do ulgi prorodzinnej w pełnym wymiarze.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 30 września 2018 r.:
Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1.małoletnie,
2.bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3.do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej;
- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
Zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2018 r. do 31 lipca 2019 r.:
Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1.małoletnie,
2.bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3.do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej;
- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy, w brzmieniu stosowanym do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 sierpnia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2020 r.:
Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1.małoletnie,
2.bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3.do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, lub uzyskały przychód, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej;
- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
Stosownie do treści art. 6 ust. 8 powołanej ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r.:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r.:
Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie wszystkich warunków określonych w stosownych przepisach.
Podkreślić należy, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.
Wynika z tego, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:
- posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
- wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
- nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
-nie uzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskania przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.
W świetle powyższego, z preferencyjnego sposobu opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci, przewidzianego w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, może skorzystać każdy, kto wypełni wszystkie warunki ustanowione przez ustawodawcę.
Rozpatrując wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe należy jednoznacznie podkreślić, że nie stanowią one standardu prawnego, lecz są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do ulgi winny być interpretowane ściśle, niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.
Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko”, ani nie odsyła w tym zakresie do odrębnych regulacji, przy czym, dokonując wykładni przedmiotowego pojęcia, nie można pominąć żadnego z jego elementów. Zgodnie z literalną wykładnią, podatnik, aby mógł opodatkować swoje dochody w sposób, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy PIT, powinien nie tylko mieć określony stan cywilny, ale też wychowywać samotnie dziecko. Jednocześnie orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej tylko przez jednego z rodziców nie stanowi warunku sine qua non dla stwierdzenia, że kryterium samotnego wychowywania dziecka jest spełnione.
W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic, który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 31 maja 2011 r. sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu, którego znalazło się następujące stwierdzenie: Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.
Jak wynika z powyższego, z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4 ww. ustawy. Jednocześnie, przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dziecko/dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dziecko/dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jednakże nadmienić należy, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli spełnia wymogi definicji osoby samotnie wychowującej dziecko a także jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko/dzieci.
Z opisu stanu faktycznego wynika, że z uwagi na przemoc ze strony męża wobec Pani i dzieci, w dniu 1 października 2015 r. wyprowadziła się Pani wraz z dziećmi z domu, w którym mieszkała Pani wraz z mężem. Od tamtej pory ojciec dzieci zamieszkuje osobno i nie wychowuje dzieci, czyli nie podejmuje czynności faktycznych przy dzieciach, mających na celu ich wychowanie. W dniu 26 października 2015 r. został złożony pozew o rozwód. Rozwód został orzeczony przez Sąd Okręgowy w (…) w dniu 7 maja 2018 r. Wyrok sądu o rozwodzie uprawomocnił się 29 maja 2018 r. Sąd orzekł również o ograniczeniu ojcu dzieci władzy rodzicielskiej nad małoletnimi synami. Dzieci nie chcą utrzymywać kontaktów z ojcem z uwagi na przemoc psychiczną wobec nich. Ojciec dzieci nie uczestniczy w wychowaniu synów. Jego postępowanie wywiera negatywny wpływ na proces wychowania i rozwój psychiczny dzieci. Ojciec dzieci nie troszczy się również o byt materialny dzieci. Nie dokłada się do wydatków szkolnych, wycieczek ani leczenia dzieci. Jedyne koszty jakie ponosi są z tytułu alimentów. Młodszy syn na kontakty z ojcem jeździ ok. 2 razy w roku. Od 2015 r. po wyprowadzce od męża sama wychowuje Pani dzieci. Formalnie Pani stan cywilny w przedmiotowych latach podatkowych, z uwagi na skomplikowane postępowanie sądowe, wyglądał następująco: 2017 – mężatka; 2018 – rozwódka; 2019 – rozwódka; 2020 – rozwódka. Do dnia dzisiejszego Pani stan cywilny nie uległ zmianie i nadal jest Pani rozwódką i samotnie wychowuje dzieci.
W ww. okresie w stosunku do Pani i Pani dzieci nie miały zastosowanych przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym, ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Uzyskuje Pani dochody opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych ze stosunku pracy.
Jak wynika z powyższego stanu faktycznego oraz powołanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to Pani ponosi zdecydowanie większy ciężar wychowania dzieci. Wychowywanie dzieci nie powinno być utożsamiane wyłącznie z fizycznym przebywaniem z nimi czy wysokością wydatków ponoszonych na dzieci. Wychowania dzieci nie da się bowiem wyliczyć liczbowo, lecz należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym (jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych). Z przedstawionego stanu faktycznego wyraźnie wynika, że zaangażowanie matki w proces wychowawczy dzieci jest zdecydowanie większe. Podkreślić należy, że wychowanie dzieci nie sprowadza się jedynie do ich „utrzymania”, czy też czasowego (doraźnego) z nimi przebywania, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania dzieci w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia im materialnych podstaw rozwoju.
W związku z powyższym rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia alimentów. W konsekwencji, wykonywanie władzy rodzicielskiej, a co za tym idzie również wychowywanie dziecka, należy zawsze odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych dotyczących zachowań rodziców wobec dzieci.
Pewne problemy przy ocenie, czy dana osoba jest osobą samotnie wychowującą dziecko, może sprawiać fakt, że w niektórych przypadkach samotnie wychowywane dziecko ma nadal dwoje rodziców czy też opiekunów. Żadne z nich bowiem nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej. W niektórych przypadkach powstawać mogą wątpliwości, która z tych osób jest osobą samotnie wychowującą dziecko. Zaznaczyć przy tym należy, że tylko jedna osoba (spośród obydwu rodziców lub opiekunów) może być uznana za samotnie wychowującą to samo dziecko w danym czasie (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 lutego 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 2693/06). W takim wypadku osobą samotnie wychowującą dziecko jest osoba, która faktycznie, w pojedynkę – w pełni albo w przeważającej mierze wychowuje dziecko bez udziału drugiego z rodziców, stale, na co dzień troszcząc się nie tylko o byt materialny, ale także rozwój emocjonalny dziecka. Przez wychowywanie należy bowiem rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego.
Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 11 października 2010 r., sygn. akt II FPS 3/10: „(…) aby skorzystać z ulgi, o której mowa w art. 6 ust. 4 ww. ustawy, podatnik musi mieć nie tylko określony stan cywilny, ale też wychowywać samotnie dziecko”. Powyższe potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 4 sierpnia 2011 r., sygn. akt III SA/WA 2487/10, w którym stwierdził: „Przepis art. 6 ust. 5 ww. ustawy określa krąg osób, które ze względu na swój stan cywilny mogą być uznane za samotnie wychowujące dzieci, jednakże przepis ten nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu przepisu ustawy”. Zatem z preferencyjnego opodatkowania nie może zatem skorzystać rodzic będący stanu wolnego, ale prowadzący wspólne gospodarstwo domowe z drugim rodzicem tego dziecka.
Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że w 2017 roku nie można uznać Pani za „osobę samotnie wychowującą dziecko”, gdyż jak wskazała Pani we wniosku, była Pani mężatką. Rozwód orzeczono dopiero w 2018 r. Sąd ograniczyła ojcu dzieci władzę rodzicielską. Ze stanu faktycznego nie wynika, aby ojciec dzieci odbywał karę pozbawienia wolności. Zatem nie przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2017 r. według zasad określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Prawo do opodatkowania swoich dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przysługuje Pani za lata 2018-2020. Od 2018 r. jest Pani osobą rozwiedzioną, we wskazanym okresie samotnie wychowywała Pani małoletnie dzieci oraz spełniła pozostałe kryteria określone w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem Pani stanowisko odnośnie możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci za 2017 r. jest nieprawidłowe, natomiast możliwość rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci za lata 2018-2020 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.
-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).
Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right