Interpretacja indywidualna z dnia 10 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.133.2023.5.AMA

Brak opodatkowania transakcji zbycia przedsiębiorstwa.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 lutego 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 22 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług darowizny przedsiębiorstwa, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 11 kwietnia 2023 r. (wpływ 11 kwietnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, która prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie „…”. Działalność tę prowadzi od „…” roku. Natomiast „…” roku zawiesiła tę działalność. Wnioskodawczyni posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w rozumieniu art. 3 ust 1 i 1a ustawy o PIT na terytorium RP.

Wnioskodawczyni jest podatnikiem podatku od towarów i usługi i dokonywała odliczenia VAT naliczonego od nabyć zarówno środków trwałych jak i towarów handlowych. Wszystkie nabycia były dokumentowane fakturami z wykazanym podatkiem VAT i na bieżąco korzystała z odliczenia podatku VAT naliczonego.

Wnioskodawczyni od początku działalności gospodarczej dokonywała w sposób ciągły zakupu i sprzedaży obuwia. Posiadała ona na koniec każdego roku stany magazynowe, które inwentaryzowała zgodnie z obowiązującymi przepisami. Z powodu ciężkiej choroby nowotworowej Wnioskodawczyni zmuszona była do zawieszenia lub w bliskiej przyszłości zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, celem poddaniu rehabilitacji i leczeniu.

Na dzień zawieszenia działalności gospodarczej w nieruchomości znajdowały się:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (nazwa przedsiębiorstwa);

2) ruchomości,

3) materiały i towary;

3) środki pieniężne;

4) inne prawa majątkowe;

5) tajemnice przedsiębiorstwa;

6) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej;

Wszystkie elementy te stanowiły przedsiębiorstwo zdolne do dalszego prowadzenia.

Wnioskodawczyni zbyła „…” roku prowadzone przedsiębiorstwo jako całość, swojemu mężowi, z którym posiada wspólność majątkową. Małżonkowie nie zawarli ze sobą umów majątkowych.

Umowa darowizny miała formę pisemną z notarialnie poświadczonymi podpisami a jej przedmiotem jest całe przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ k.c. zawierające wyżej wskazane składniki (punkty 1-6). Mąż Wnioskodawczyni bezpośrednio po czynności prawnej kontynuuje działalność Wnioskodawczyni, podczas gdy ona sama prowadzi dalsze leczenie.

Przedsiębiorstwo Wnioskodawczyni na dzień czynności prawnej nie posiada ani długów ani ciężarów czy też zobowiązań.

W uzupełnieniu do wniosku w piśmie z 11 kwietnia 2023 r. (wpływ 11 kwietnia 2023 r.) wskazała Pani, że:

a) w skład przedsiębiorstwa będącego przedmiotem darowizny z dnia 26 stycznia 2023 roku wchodziły:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (nazwa przedsiębiorstwa);

2) ruchomości:

a. Samochód „…”;

b. Samochód „…”;

c. Samochód „…”;

d. Komplet regałów;

e. Laptop „…”;

 f. Laptop „…”;

3) materiały i towary - obuwie;

3) środki pieniężne;

4) inne prawa majątkowe tj. dostęp do konta allegro;

5) tajemnice przedsiębiorstwa;

6) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej;

b) na dzień zawieszenia działalności gospodarczej tj. „…” roku w działalności Wnioskodawczyni nie było żadnych składników przedsiębiorstwa, które nie były zbyte umową darowizny z „…” roku;

c) nieruchomość nie była własnością Wnioskodawczyni, była ona najmowana od osoby trzeciej, nie stanowi tym samym majątku wchodzącego w skład przedsiębiorstwa będącego przedmiotem umowy darowizny.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytania jak w uzupełnieniu wniosku)

1) Czy umowa darowizny przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ k.c. w przedstawionym stanie faktycznym opodatkowana będzie podatkiem od towarów i usług?

Pani stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawczyni umowa darowizny przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ k.c. w przedstawionym stanie faktycznym nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 6 pkt. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ustawie nie podlega transakcja przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Zgodnie z art. 55¹ k.c. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Natomiast poprzez transakcję zbycia należy rozumieć każdą czynność prawną dopuszczalną prawnie zgodnie z art. 353¹ k.c., będą nimi w takim razie m.in. umowa sprzedaży czy też umowa darowizny. Czynności takie mają charakter zobowiązaniowo rozporządzający tym samym własność praw majątkowych przechodzi na drugą stronę umowy (tutaj obdarowanego).

W związku z czym transakcja taka będzie wyłączona spod regulacji ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”,

W świetle art. 5 ust. 3 ustawy,

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy,

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

Stosownie do treści art. 7 ust. 2 ustawy,

W świetle art. 2 pkt 22 ustawy,

Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy,

Przepisy art. 6 wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Przy czym należy zaznaczyć, że użyte w cyt. przepisie sformułowanie „transakcje zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma on zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

W świetle art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Jak już wskazano, ustawodawca na mocy art. 6 pkt 1 ustawy wyłączył od opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55¹ ustawy dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2022 r., poz. poz. 1360 ze zm.), zwanej dalej „Kodeks cywilny”. Zgodnie z tym przepisem,

Powyższa definicja opisuje przedsiębiorstwo w ujęciu przedmiotowym, jako zespół niematerialnych i materialnych składników stanowiący przedmiot prawa w szerokim znaczeniu. Użyte w ww. przepisie określenie „w szczególności” wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej, brak któregoś z tych elementów nie pozbawia zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Zatem składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Należy wskazać również art. 55² Kodeksu cywilnego, którym ustawodawca wprowadza zasadę, że

Wobec powyższego, przedsiębiorstwem w rozumieniu Kodeksu cywilnego jest takie przedsiębiorstwo, które jest zorganizowane i wyposażone w składniki zapewniające realizowanie celów gospodarczych, jest samodzielnym podmiotem prawa funkcjonującym w obrocie gospodarczym.

Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Jeżeli warunki, o których mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, zostaną spełnione, to zbycie takiego przedsiębiorstwa do innego podmiotu, nie będzie podlegało przepisom ustawy.

W wyroku C-497/01 (w sprawie Zita Modes) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) stwierdził, iż „pojęcie zbycia, czy to za wynagrodzeniem, czy też bez lub w charakterze aportu wniesionego do spółki, całości aktywów lub jej części, należy interpretować tak, iż obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz, w zależności od konkretnego przypadku, składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów produktów”. Ponadto TSUE stwierdził, iż fakt, że VI Dyrektywa nie zawiera definicji pojęcia przedsiębiorstwa lub jego części, nie oznacza, że państwa członkowskie mają swobodę jego interpretacji. Pojęcia w niej używane powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny od innych przepisów, z wyjątkiem sytuacji, gdy sama Dyrektywa daje państwom członkowskim jasną dyspozycję do zdefiniowania pojęcia w krajowej legislacji. TSUE wskazał też, iż nabywca musi jednak posiadać zamiar kontynuowania działalności gospodarczej przejmowanego przedsiębiorstwa lub jego części, nie zaś jedynie natychmiast likwidować daną działalność i sprzedać przejęte mienie.

Na tę ostatnią okoliczność, czyli przydatność zespołu składników do prowadzenia (kontynuowania) działalności przez nabywcę, zwrócił uwagę TSUE w wyroku C-408/98 (Abbey National Plc), podzielając opinię Rzecznika Generalnego z dnia 13 kwietnia 2000 r., który stwierdził, iż „rozwiązanie przyjęte w Zjednoczonym Królestwie wydaje się rozsądne: gdy aktywa stanowiące część przedsiębiorstwa zdolną do odrębnego funkcjonowania są zbywane w taki sposób, że sprzedana część kontynuuje swoją działalność, ma zastosowanie opcja, z której Zjednoczone Królestwo skorzystało na mocy art. 5(8) VI Dyrektywy i uznaje się, że nie nastąpiła dostawa towarów”.

Zatem, zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy.

Przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, należy również uwzględnić:

- zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy szeregu składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

- faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności wyłącznie w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pani pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie „…”. Jest Pani podatnikiem podatku od towarów i usług i dokonywała Pani odliczenia VAT naliczonego od nabyć zarówno środków trwałych jak i towarów handlowych. „…” roku zbyła Pani prowadzone przedsiębiorstwo jako całość, swojemu mężowi, z którym posiada wspólność majątkową. Umowa darowizny miała formę pisemną z notarialnie poświadczonymi podpisami a jej przedmiotem jest całe przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ k.c. zawierające:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (nazwa przedsiębiorstwa);

2) ruchomości,

3) materiały i towary;

3) środki pieniężne;

4) inne prawa majątkowe;

5) tajemnice przedsiębiorstwa;

6) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Pani mąż bezpośrednio po czynności prawnej kontynuuje Pani działalność. Pani przedsiębiorstwo na dzień czynności prawnej nie posiada ani długów ani ciężarów czy też zobowiązań.

Pani wątpliwości dotyczą wyłączenia darowizny przedsiębiorstwa zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści powołanych przepisów prawa, prowadzi do stwierdzenia, że skoro darowizna stanowiła – jak wynika z wniosku – zbycie przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, a Pani mąż, przy pomocy składników wchodzących w skład przedsiębiorstwa, kontynuuje działalność prowadzoną dotychczas przez Panią, to transakcja ta podlega wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym, Pani stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od spadków i darowizn zostanie/zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia przedstawionego stanu faktycznego.

Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisie stanu faktycznego, bądź we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja nie rozstrzyga kwestii, czy przedmiotem darowizny jest przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ k.c., gdyż nie było to przedmiotem wniosku, nie zadano pytania w tym zakresie. Stwierdzenie to przyjęto jako element stanu faktycznego i nie było ono przedmiotem oceny.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.