Interpretacja indywidualna z dnia 27 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4014.54.2023.1.MM

Umowa zamiany nieruchomości gruntowych zabudowanych budynkami mieszkalnymi - zwolnienie z art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 marca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 1 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych jakie wystąpią po Pani stronie w związku zawarciem umowy zamiany nieruchomości.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Planowane jest podpisanie umowy zamiany nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w zamian za nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym.

Obydwie nieruchomości mają zbliżoną wartość. Jedną stroną umowy będzie małżeństwo Wnioskodawczyni, drugą Pani B. – matka męża Wnioskodawczyni, teściowa Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni i jej mąż są właścicielami nieruchomości gruntowej zabudowanej domem mieszkalnym jednorodzinnym położonym w (…), nr księgi wieczystej …. Nieruchomość została nabyta na podstawie umowy kupna i jest objęta wspólnością majątkową małżeńską. B. jest właścicielem nieruchomości gruntowej zabudowanej domem mieszkalnym jednorodzinnym położonym w (…), nr kw …. Nieruchomość została nabyta na podstawie działu spadku i B. jest jej jedynym właścicielem.

Strony planują zawarcie umowy zamiany tychże nieruchomości. Nieruchomości mają zbliżoną wartość rynkową. W związku z powyższym powstało pytanie, czy transakcja będzie zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z brzmieniem art. 9 ust. 5 (winno być: pkt 5) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Pytanie

Czy umowa zamiany nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem jednorodzinnym mieszkalnym w zamian za nieruchomość gruntową zabudowaną budynkiem jednorodzinnym mieszkalnym jest w całości zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z brzmieniem art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (ustawa mówi o budynkach mieszkalnych i ich częściach, ale co do zasady budynki lub ich części nie mogą być przedmiotem samodzielnego obrotu)?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni, umowa będzie zwolniona od podatku od czynności cywilno-prawnych w całości. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1150) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, natomiast art. 4 pkt 2 ww. ustawy wskazuje, że obowiązek podatkowy przy umowie zamiany ciąży na stronach czynności. Podstawę opodatkowania przy umowie zamiany w myśl ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi różnica wartości rynkowych zamienianych lokali lub praw do lokali (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy) lub wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, od którego przypada wyższy podatek (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. b).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, umowa zamiany co do zasady podlega obowiązkowi zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Przepisy powołanej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidują jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 9 pkt 5 tej ustawy zwalnia się od podatku zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli stronami umowy są osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.

Z treści przepisu art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że aby skorzystać z powyższego zwolnienia muszą być łącznie spełnione następujące warunki:

1)musi zostać zawarta umowa zamiany, i

2)przedmiotem umowy zamiany musi być:

- budynek mieszkalny lub jego część albo

- lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość albo

- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego albo

- wynikające z przepisów prawa spółdzielczego: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, i

3)stronami umowy zamiany muszą być osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025) przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. W rozumieniu ustawy Kodeks cywilny rzeczami są tylko przedmioty materialne. Rzeczy dzielą się na nieruchomości (grunty, budynki oraz części budynków tzw. nieruchomości lokalowe) i na rzeczy ruchome. Przedmiotami zamiany w ujęciu Kodeksu cywilnego oprócz rzeczy mogą być prawa majątkowe. Prawami majątkowymi są przysługujące danej osobie prawa do korzystania i rozporządzania określoną rzeczą lub prawem ustanowionym na tej rzeczy.

Z treści art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2018 r. poz. 644) wynika, że zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 1 tej ustawy do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

W niniejszej sprawie planowane jest podpisanie umowy pomiędzy małżeństwem oraz matką/teściową. A zatem mamy do czynienia z umową zamiany zawartą pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Do rozważenia pozostaje kwestia, czy przedmiot umowy zamiany w niniejszej sprawie, którym w rozważanym przypadku jest nieruchomość gruntowa zabudowana budynkiem mieszkalnym mieści się w dyspozycji art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Kierując się przepisami Kodeksu cywilnego, należy zauważyć, że w myśl art. 48 ustawy Kodeks cywilny do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane. Jednocześnie przepisy art. 47 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego wskazują, że część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych oraz że częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

Z powyższych przepisów wynika, że nie jest możliwe przeniesienie własności gruntu bez posadowionego na nim budynku. Mając na uwadze cywilistyczne ujęcie nieruchomości należy stwierdzić, że w przypadku zamiany zwolnienie, o którym mowa w art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obejmuje również grunt. Przede wszystkim należy zauważyć, że zwolnienie określone w art. 9 ust. 5 (winno być art. 9 pkt 5) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma służyć swobodnej, nieobciążonej fiskalnie wymianie nieruchomości mieszkalnych między osobami najbliższymi, natomiast dokonywanie zawężającej wykładni tego przepisu stanowiłoby barierę uniemożliwiającą realizację celu powyższego zwolnienia. Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale podjętej w składzie siedmiu sędziów z dnia 14 marca 2011 r., sygn. II FPS 8/10 „W procesie wykładni prawa interpretatorowi nie wolno całkowicie ignorować wykładni systemowej lub funkcjonalnej poprzez ograniczenie się wyłącznie do wykładni językowej pojedynczego przepisu. Może się bowiem okazać, że sens przepisu, który wydaje się językowo jasny, okaże się wątpliwy, gdy go skonfrontujemy z innymi przepisami lub weźmiemy pod uwagę cel regulacji prawnej. Jednym z najmocniejszych argumentów o poprawności interpretacji jest okoliczność, że wykładnia językowa, systemowa i funkcjonalna dają zgodny wynik (...).”.

W świetle powyższego należy przyjąć, że zwolnienie określone w art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnej ma zastosowanie nie tylko do budynku mieszkalnego będącego przedmiotem umowy zamiany, lecz także do gruntu, na którym ten budynek jest posadowiony. Podobne stanowisko wyraził Szef Krajowej Administracji Skarbowej w interpretacji z 28 października 2018 r., Znak: DPP10.841.13.2018.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Końcowo wskazuje się, że aktualny tekst jednolity ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych został opublikowany w Dz.U. z 2022 r. poz. 170 ze zm., aktualny tekst jednolity ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny został opublikowany w Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm., a aktualny tekst jednolity ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn został opublikowany w Dz.U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Przedmiotowa interpretacja – zgodnie ze złożonym wnioskiem – została wydana wyłącznie dla Pani. Stosownie bowiem do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretacje indywidualną). Funkcja ochronna płynąca z przedmiotowej interpretacji ma zastosowanie wyłącznie dla Pani. Tym samym jeżeli Pani mąż lub teściowa również chcieliby otrzymać interpretację, to powinni wystąpić z odrębnymi wnioskami i uiścić stosowną opłatę.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.