Interpretacja indywidualna z dnia 21 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.136.2023.1.DA

Skutki podatkowe przewalutowania kredytu mieszkaniowego oraz jego umorzenia.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 lutego 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przewalutowania i umorzenia kredytu mieszkaniowego.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pani wraz z mężem zawarła w dniu 27 września 2006 r. z bankiem … (obecnie ...; dalej: „Bank”) umowę nr … o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych indeksowany kursem franka szwajcarskiego (CHF). Kwota wypłacona przez Bank w ramach kredytu wyniosła 328 931 zł 81 gr. Bank udzielający kredytu jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Między Panią i Pani mężem przez cały czas obowiązywał i nadal obowiązuje ustrój wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Zgodnie z zawartą umową o kredyt małżonkowie są solidarnie zobowiązani do zapłaty należności wynikających z tej umowy.

W dniu 26 kwietnia 2008 r. na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego oraz aneksu z dnia 23 października 2008 r. zakupiła Pani wraz z mężem na odrębną własność:

-samodzielny lokal mieszkalny o pow. 72,33 m² i związany w nim udział 451/100 000 części we wspólnych częściach budynków i urządzeń, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli lokali oraz w prawie współwłasności działki nr A, położony … za cenę 318 252 zł,

-samodzielny lokal przeznaczony na cele inne niż mieszkalne - garaż jednostanowiskowy o pow. 15,36 m² i związany w nim udział 96/100 000 części we wspólnych częściach budynków i urządzeń, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli lokali oraz w prawie współwłasności działki nr A, położony … za cenę 25 000 zł.

Zakup mieszkania został w całości sfinansowany z ww. kredytu. Natomiast zakup garażu został sfinansowany w części z kredytu, a w części z Pani oszczędności.

Kredyt został zabezpieczony hipoteką, którą obciążono zakupione mieszkanie. Mieszkanie zostało przez Panią i Pani męża zakupione w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych ich pełnoletniej córki, która wkrótce po zakupie wprowadziła się do zakupionego mieszkania. Pani i Pani mąż nie mieszkali na stałe w zakupionym mieszkaniu, jednak często odwiedzali córkę i wówczas mieszkali w tym mieszkaniu.

W dniu 25 sierpnia 2011 r. Pani wraz z mężem, w drodze umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego, przenieśli na córkę prawo własności mieszkania i garażu.

Kredyt mieszkaniowy zawarty w celu pozyskania środków pieniężnych na zakup tego mieszkania przez cały czas spłaca Pani wraz z mężem. Ze środków pochodzących z kredytu sfinansowano jedną inwestycję mieszkaniową.

Nie korzystała Pani ani Pani mąż z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona powyżej inwestycji mieszkaniowej.

Po kilku latach regularnego spłacania kredytu małżonkowie zamierzają skorzystać z propozycji Banku dotyczącej zawarcia ugody związanej z ww. kredytem.

Na skutek zawartej ugody:

1)strony dokonają zmiany waluty zadłużenia na walutę polską, w wyniku której przeprowadzone zostanie rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie umowy na poczet kredytu w złotych. Na skutek dokonanego rozliczenia Bank zwróci na rzecz kredytobiorców kwotę 30 000 zł;

2)Bank zwolni kredytobiorców z długu (umorzy dług) w kwocie stanowiącej aktualne na dzień zawarcia ugody zadłużenie Pani i Pani męża ustalone po przeliczeniu zobowiązania w CHF na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych na określony w ugodzie dzień, publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl oraz należnych odsetek naliczonych za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania ugody, po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia określonego w ugodzie, publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl.

Pytania

1.Czy w przypadku zawarcia z Bankiem ugody, na mocy której Bank wypłaci na Pani rzecz oraz Pani męża kwotę 30 000 zł tytułem zwrotu części nadpłaconej kwoty kredytu, wypłacona przez Bank nadwyżka stanowi przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), a w związku z tym czy będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od otrzymanej od Banku kwoty?

2.Czy w przypadku zawarcia z Bankiem ugody, na mocy której Bank umorzy zadłużenie (zwolni Panią z długu) w kwocie stanowiącej aktualne na dzień zawarcia ugody zadłużenie Pani i Pani męża ustalone po przeliczeniu zobowiązania w CHF na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych na określony w ugodzie dzień, publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl oraz należnych odsetek naliczonych za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania ugody, po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia określonego w ugodzie, publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl. - przysługuje Pani zaniechanie poboru podatku z tytułu umorzenia przez Bank ww. kwoty w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego, na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.)?

Pani stanowisko w sprawie:

Ad 1

W Pani ocenie, w przypadku zawarcia z Bankiem ugody, na mocy której Bank wypłaci kredytobiorcom kwotę 30 000 zł, wypłacona przez Bank kwota nie stanowi przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z czym nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od otrzymanej od Banku kwoty.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu, jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Wynika z tego, że pojęciem pierwotnym dla dochodu jest pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z definicji przychodu wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które w istocie są określonym przyrostem majątkowym.

Z tytułu zwrotu nadpłaconego kredytu po zmianie jego waluty kredytobiorcy nie otrzymali jakiegokolwiek przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty zadłużenia. Nie powstał zatem, w jakimkolwiek zakresie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W Pani ocenie, otrzymany przez Nią zwrot nadwyżki kwot wpłaconych na rzecz Banku w trakcie realizacji ww. umowy kredytu (zarówno w ramach spłaty kapitału kredytu, jak i odsetek), powstałych na skutek przewalutowania kredytu, nie stanowią dla Pani przyrostu majątkowego, a zatem nie mogą być traktowane jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wskazać należy, że w ramach zawartej ugody zmianie ulegnie jedynie waluta, w której zobowiązanie miało być regulowane od daty zawarcia umowy kredytowej. Stanowi to więc wyłącznie techniczną operację zmiany waluty zadłużenia określonej w umowie kredytowej na walutę polską.

„W ramach operacji przewalutowania nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu - zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym, operacja przewalutowania udzielonego kredytu z franka szwajcarskiego na polskie złote jest (...) neutralna podatkowo.” (interpretacja indywidualna z dnia 31 maja 2022 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.384.2022.1.BM, wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej). Podobne stanowisko zostało przedstawione w interpretacjach indywidualnych: z dnia 13 września 2022 r., nr 0115-KDIT2.4011.395.2022.2.RS; z dnia 16 grudnia 2021 r., nr 0114-KDIP3-1.4011.932.2021.1.MK1.

W związku z tym stoi Pani na stanowisku, że otrzymana od Banku kwota 30 000 zł tytułem rozliczenia kredytu, nie stanowi dla Niej przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Ad 2

W Pani ocenie, w przypadku zawarcia z Bankiem ugody, na mocy której, Bank umorzy wobec kredytobiorców dług w kwocie opisanej w pytaniu nr 2, przysługuje Pani zaniechanie poboru podatku z tytułu umorzenia przez Bank tej kwoty, w części w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego, na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Podnosi Pani, że stosownie do przepisów ww. rozporządzenia zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

1. kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
2. osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Zgodnie zaś z § 1 ust. 5 ww. rozporządzenia, przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

W rozporządzeniu zawarto także definicję kredytu mieszkaniowego, zgodnie z którą, takim kredytem jest:

1. udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2. zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3. zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. na wydatki poniesione m.in. na nabycie lokalu mieszkalnego.

Ponadto, zaniechanie poboru podatku ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. (§ 5 rozporządzenia).

Istotny w przedmiotowej sprawie jest fakt, że w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. poz. 592 ze zm.), w przeciwieństwie do poprzednio obowiązującego Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. poz. 548), w aktualnie obowiązującym rozporządzeniu ustawodawca zrezygnował z wymogu, aby kredyt zaciągnięty był na „własne” cele mieszkaniowe. Jak wynika z uzasadnienia projektu tego rozporządzenia zmiana w tym zakresie uzasadniona jest ze względu na to, że „zabezpieczone hipotecznie kredyty na cele mieszkaniowe zaciągane były niejednokrotnie przez osoby blisko ze sobą spokrewnione (np. rodzice na rzecz dzieci, w tym w charakterze współkredytobiorców, bez zamiaru zamieszkiwania razem z dziećmi lub bez udziału we własności nieruchomości bądź udziału w innych prawach do nieruchomości). W miejsce warunku dotyczącego „własnych celów mieszkaniowych”, określając kredyt mieszkaniowy objęty zaniechaniem, projektowane rozporządzenie odwołuje się do wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o PIT”. W uproszczeniu, ww. przepis ustawy o PIT wskazuje na różne typy nieruchomości służących celom mieszkalnym i praw do tych nieruchomości oraz wydatki poniesione na ich nabycie, budowę, rozbudowę, nadbudowę lub remont (bądź 2 podobne wydatki lub adaptację innych nieruchomości na cele mieszkalne).” (.....)

W związku z powyższym, stan faktyczny przedstawiony w przedmiotowym wniosku uzasadnia Pani stanowisko, że będzie Ona uprawniona do skorzystania z zaniechania poboru podatku, o którym mowa w tym rozporządzeniu.

Otrzymany przez Panią i Pani męża kredyt został udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na nabytym lokalu, a ponadto został zaciągnięty na wydatki związane z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych. Co więcej, kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a Pani nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji. Fakt, że otrzymany kredyt został wykorzystany na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych Pani córki (a nie Pani), wobec treści aktualnie obowiązującego rozporządzenia (jak również mając na uwadze jego uzasadnienie) nie ma w przedmiotowej sprawie znaczenia.

Identyczne stanowisko w podobnym stanie faktycznym zostało zaprezentowane także w interpretacji indywidualnej z dnia 25 października 2022 r., nr 0115-KDIT2.4011.458.2022.2.RS, jak również w interpretacji indywidualnej z dnia 31 maja 2022 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.384.2022.1.BM, w której wprost wskazano, że: „Ponadto, rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r., przewiduje zaniechanie poboru podatku od dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r., dla wszystkich współkredytobiorców, niezależnie od tego, czy realizują własne cele mieszkaniowe, czy nie. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy, którego są współkredytobiorcami został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

Stosownie do § 1 ust. 3 ww. rozporządzenia:

w przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Z uwagi na fakt, że kwota otrzymanego kredytu wyniosła 328 931 zł 81 gr, zaś koszt zakupu mieszkania wyniósł 318 252 zł, a kwota na zakup mieszkania w całości pochodziła z kredytu, zaniechanie poboru podatku powinno obejmować część w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ww. ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Z uwagi na powyższe stoi Pani na stanowisku, że spełnia wszystkie warunki do zastosowania wobec Niej zaniechania poboru podatku od części kwoty umorzonego kredytu w ramach ugody zawartej z Bankiem.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

-dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

-dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazać w tym miejscu również należy na art. 24c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który reguluje zasady ustalania różnic kursowych.

W myśl art. 24c ust. 1 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 24c ust. 2 pkt 3 ww. ustawy:

Stosownie natomiast do art. 24c ust. 3 pkt 3 ww. ustawy:

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak wynika z opisu zdarzenia, w dniu 27 września 2006 r. Pani wraz z mężem, zawarła z Bankiem umowę o kredyt hipoteczny indeksowany kursem franka szwajcarskiego (CHF). Kwota wypłacona przez Bank w ramach kredytu wyniosła 328 931 zł 81 gr. W Pani małżeństwie przez cały czas obowiązywał i nadal obowiązuje ustrój wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Zgodnie z zawartą umową o kredyt małżonkowie są solidarnie zobowiązani do zapłaty należności wynikających z tej umowy.

W dniu 26 kwietnia 2008 r. na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego oraz aneksu z dnia 23 października 2008 r., zakupiła Pani wraz z mężem na odrębną własność:

-samodzielny lokal mieszkalny i związany w nim udział 451/100 000 części we wspólnych częściach budynków i urządzeń, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli lokali oraz w prawie współwłasności działki nr A, za cenę 318 252 zł,

-samodzielny lokal przeznaczony na cele inne niż mieszkalne - garaż jednostanowiskowy i związany w nim udział 96/100 000 części we wspólnych częściach budynków i urządzeń, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli lokali oraz w prawie współwłasności działki nr A, za cenę 25 000 zł.

Zakup mieszkania został w całości sfinansowany z ww. kredytu. Natomiast zakup garażu został sfinansowany w części z kredytu, a w części z Pani oszczędności. Kredyt został zabezpieczony hipoteką, którą obciążono zakupione mieszkanie. Mieszkanie zostało przez Panią i Pani męża zakupione w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych ich pełnoletniej córki, która wkrótce po zakupie wprowadziła się do zakupionego mieszkania. Pani i Pani mąż nie mieszkali na stałe w zakupionym mieszkaniu, jednak często odwiedzali córkę i wówczas mieszkali w tym mieszkaniu. W dniu 25 sierpnia 2011 r. Pani wraz z mężem, w drodze umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego, przenieśli na córkę prawo własności mieszkania i garażu. Kredyt mieszkaniowy zawarty w celu pozyskania środków pieniężnych na zakup tego mieszkania przez cały czas spłaca Pani wraz z mężem. Ze środków pochodzących z kredytu sfinansowano jedną inwestycję mieszkaniową. Nie korzystała Pani ani Pani mąż z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona powyżej inwestycji mieszkaniowej. Po kilku latach regularnego spłacania kredytu małżonkowie zamierzają skorzystać z propozycji Banku dotyczącej zawarcia ugody związanej z ww. kredytem.

Na skutek zawartej ugody:

1)strony dokonają zmiany waluty zadłużenia na walutę polską, w wyniku której przeprowadzone zostanie rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie umowy na poczet kredytu w złotych. Na skutek dokonanego rozliczenia Bank zwróci na rzecz kredytobiorców kwotę 30 000 zł;

2)Bank zwolni kredytobiorców z długu (umorzy dług) w kwocie stanowiącej aktualne na dzień zawarcia ugody zadłużenie Pani i Pani męża ustalone po przeliczeniu zobowiązania w CHF na PLN oraz należnych odsetek naliczonych za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania ugody, po przeliczeniu na PLN.

Przystępując do oceny skutków podatkowych przewalutowania przez Bank kredytu hipotecznego wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Odnosząc się natomiast do konsekwencji podatkowych związanych z przewalutowaniem hipotecznego kredytu bankowego zaciągniętego przez podatnika na cele mieszkaniowe (w walucie obcej lub w polskich złotych, lecz indeksowanego do waluty obcej, np. CHF), należy wskazać, że przewalutowanie takiego kredytu nie powoduje, jak np. umorzenie wierzytelności z tytułu kredytu, definitywnego zredukowania zobowiązania wobec kredytodawcy. W przeciwieństwie do umorzenia, przewalutowanie kredytu hipotecznego jest neutralne podatkowo i nie powoduje po stronie podatnika powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że w sytuacji opisanej we wniosku, tj. przewalutowania na złotówki kredytu indeksowanego kursem CHF, zmianie uległa jedynie waluta, w której zobowiązanie miało być uregulowane. W wyniku tej operacji powstała nadwyżka, która stanowiła kwotę nienależnie wpłaconą przez Panią i Pani męża. W związku z tym zwrot tej kwoty przez Bank jest neutralny podatkowo. Skoro samo przewalutowanie stanowi techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie, to nie będzie skutkowało to dla Pani powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przechodząc następnie do kwestii umorzenia - na skutek podpisania ugody z Bankiem - kwoty stanowiącej aktualne na dzień zawarcia ugody zadłużenie Pani i Pani męża ustalone po przeliczeniu zobowiązania w CHF na PLN oraz należnych odsetek naliczonych za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania ugody, po przeliczeniu na PLN wskazać należy, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.

W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

W myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Natomiast zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślić należy, że na mocy ww. rozporządzenia zaniechanie poboru podatku dochodowego ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona przez Bank kwota zadłużenia na dzień zawarcia ugody z Bankiem oraz należnych odsetek naliczonych za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania ugody, będzie stanowiła dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie należy wskazać, że w przypadku uzyskania przez Panią do 31 grudnia 2024 r. przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2006 r. kredytu hipotecznego (na jedną inwestycję mieszkaniową), zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie bowiem Pani spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Panią zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo należy wskazać, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). W związku z tym, interpretacje te wywierają skutki prawne jedynie w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Zatem, niniejsza interpretacja indywidualna jest wiążąca dla Pani jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (Pani męża).

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe jest zgodne ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).