Interpretacja

TEMATY:

Interpretacja indywidualna z dnia 14 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.22.2023.1.MAT

VAT - w zakresie pobierania opłat przekształceniowych i kwestii dokumentowania tych opłat.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 stycznia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych związanych z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Część wspólna zdarzeń przyszłych od 1 do 3

Miasto (...) jest czynnym podatnikiem VAT. Na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1495) - dalej: „ustawa przekształceniowa”, z dniem 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształca się w prawo własności tych gruntów.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy przekształceniowej, przez grunty zabudowane na cele mieszkaniowe należy rozumieć nieruchomości zabudowane wyłącznie budynkami:

1)mieszkalnymi jednorodzinnymi, lub

2)mieszkalnymi wielorodzinnymi, w których co najmniej połowę liczby lokali stanowią lokale mieszkalne, lub

3)o których mowa w pkt 1 lub 2, wraz z budynkami gospodarczymi, garażami, innymi obiektami budowlanymi lub urządzeniami budowlanymi, umożliwiającymi prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych.

Miasto (...), przed 1 stycznia 2019 roku było właścicielem gruntu zabudowanego budynkiem mieszkalnym wielorodzinnym, w którym znajdowały i znajdują się obecnie lokale mieszkalne i użytkowe. Grunt, na którym znajduje się ten budynek, do 31 grudnia 2018 roku był w użytkowaniu wieczystym, ustanowionym przez Miasto (...) na rzecz Spółdzielni. Spółdzielnia była użytkownikiem wieczystym gruntu i właścicielem budynku oraz wnosiła opłatę roczną z tytułu wieczystego użytkowania gruntu.

Na podstawie powyższych przepisów ustawy przekształceniowej, z dniem 1 stycznia 2019 roku dokonało się przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, ustanowionego na rzecz Spółdzielni, w prawo własności gruntu. Czynność została udokumentowana fakturą.

Zgodnie z art. 7 ust. 1-2 ustawy przekształceniowej, z tytułu przekształcenia, nowy właściciel gruntu ponosi na rzecz dotychczasowego właściciela gruntu opłatę. Wysokość opłaty jest równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, która obowiązywałaby w dniu przekształcenia.

Jak wynika z art. 7 ust. 6 ustawy przekształceniowej, opłata jest wnoszona przez okres 20 lat, licząc od dnia przekształcenia.

Na podstawie powyższego przepisu, Spółdzielni została ustalona opłata roczna za przekształcenie w wysokości dotychczasowej opłaty rocznej za wieczyste użytkowanie, przy czym opłata za przekształcenie ma być wnoszona przez 20 lat (w latach 2019-2038) na rachunek Miasta (...) (wcześniejszego właściciela).

Zdarzenie przyszłe nr 1

W związku z powyższym, właściciel lokalu użytkowego stanie się podmiotem obowiązanym do wnoszenia opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w odniesieniu do nabytej przez niego części ułamkowej prawa własności gruntu. Przejęcie tego obowiązku od Spółdzielni wynika z art. 11 ust. 1 ustawy przekształceniowej, w którym wskazano, że obowiązek wnoszenia opłaty obciąża każdoczesnego właściciela nieruchomości.

Zgodnie z tym przepisem, obowiązek wnoszenia opłaty przez okres 20 lat, licząc od dnia przekształcenia, obciąża każdoczesnego właściciela nieruchomości, w odniesieniu do której istnieje roszczenie o opłatę, począwszy od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości. Nabywca nieruchomości występuje do właściwego organu w terminie 30 dni od dnia nabycia nieruchomości o wydanie zaświadczenia potwierdzającego wysokość i okres pozostały do wnoszenia opłaty. Właściwy organ może wydać to zaświadczenie z urzędu.

Jak wskazuje art. 11 ust. 3 ustawy przekształceniowej, w przypadku wyodrębnienia własności lokalu po dniu 1 stycznia 2019 r. w budynku położonym na gruncie objętym przekształceniem, obowiązek wnoszenia opłaty obciąża właściciela tego lokalu w wysokości proporcjonalnej do udziału we współwłasności gruntu związanego z własnością lokalu.

Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.

Aktualny właściciel lokalu użytkowego będzie zatem wnosić opłatę za przekształcenie na rachunek Miasta (...), zgodnie z ustawą przekształceniową. Opłata stanowić będzie dochód budżetu Miasta.

Zdarzenie przyszłe nr 2

Spółdzielnia zamierza ustanowić prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego i sprzedać ten lokal mieszkalny (prawo własności) znajdujący się w budynku mieszkalnym wielorodzinnym na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (dalej jako: właściciel lokalu mieszkalnego). Wraz ze sprzedażą lokalu dokonana zostanie sprzedaż prawa własności gruntu w odpowiedniej ułamkowej części. Właściciel lokalu mieszkalnego będzie zatem obowiązany wnosić opłatę za przekształcenie na rachunek Miasta (...), zgodnie z ustawą przekształceniową (zastosowanie ma cyt. wyżej art. 11 ust. 1 ustawy przekształceniowej). Jednakże, właściciel lokalu mieszkalnego wystąpi, na podstawie art. 9a ust. 1 ustawy przekształceniowej, z wnioskiem o udzielenie bonifikaty od opłaty za przekształcenie. Opłata z udzieloną bonifikatą na podstawie tego przepisu podlega uregulowaniu jednorazowo.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy przekształceniowej, właściwy organ udziela, na wniosek, bonifikaty od opłaty jednorazowej w wysokości 99%:

1)osobom, w stosunku do których orzeczono niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym lub znacznym, oraz osobom, w stosunku do których orzeczono niepełnosprawność przed ukończeniem 16 roku życia, lub zamieszkującym w dniu przekształcenia z tymi osobami opiekunom prawnym lub przedstawicielom ustawowym tych osób,

2)członkom rodzin wielodzietnych, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz. U. z 2021 r. poz. 1744),

3)inwalidom wojennym i wojskowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2021 r. poz. 1656 oraz z 2022 r. poz. 655),

4)kombatantom oraz ofiarom represji wojennych i okresu powojennego w rozumieniu ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1858 oraz z 2022 r. poz. 655),

5)świadczeniobiorcom do ukończenia 18 roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, o których mowa w art. 47 ust. 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.), lub ich opiekunom prawnym

- będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych służących wyłącznie zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych tych osób.

Właściciel lokalu mieszkalnego spełniać będzie jedną z przesłanek zawartych w pkt 1-5 artykułu 9a ust. 1, wobec czego udzielona zostanie mu bonifikata w wysokości 99% należnej od niego opłaty przekształceniowej za cały okres. Opłata w wysokości uwzględniającej bonifikatę zostanie uregulowana jednorazowo.

Zdarzenie przyszłe nr 3

W myśl art. 9 ust. 4 ustawy przekształceniowej, w przypadku wniesienia opłaty jednorazowej za przekształcenie gruntu stanowiącego własność jednostki samorządu terytorialnego, właściwy organ może udzielić osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych, lub spółdzielniom mieszkaniowym bonifikaty od tej opłaty na podstawie uchwały właściwej rady albo sejmiku.

Rada Miasta (...) podjęła uchwałę nr (…) z 4 grudnia 2018 r. w sprawie zasad udzielania bonifikat od opłat za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych stanowiących własność Miasta (...) na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Na jej podstawie udzielane są bonifikaty w przypadku uregulowania jednorazowo całej należności za przekształcenie (opłata jednorazowa). Zgodnie z uchwałą, w przypadku wniesienia opłaty jednorazowej za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność Miasta (...) zabudowanego na cele mieszkaniowe w prawo własności tego gruntu, osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych, lub spółdzielniom mieszkaniowym przysługuje bonifikata od tej opłaty w wysokości:

1)60% - w przypadku, gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w roku, w którym nastąpiło przekształcenie;

2)50% - w przypadku, gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w drugim roku po przekształceniu;

3)40% - w przypadku, gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w trzecim roku po przekształceniu;

4)30% - w przypadku, gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w czwartym roku po przekształceniu;

5)20% - w przypadku, gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w piątym roku po przekształceniu;

6)10% - w przypadku, gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w szóstym roku po przekształceniu.

Spółdzielnia zamierza sprzedać lokal mieszkalny osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. Osoba ta wniesie opłatę jednorazowo i zostanie jej przyznana bonifikata na podstawie ww. uchwały. Wysokość bonifikaty zależy od tego, w którym roku zostanie wniesiona opłata jednorazowa.

Zdarzenie przyszłe nr 4

Miasto (...) jest czynnym podatnikiem VAT. Na podstawie ustawy przekształceniowej, z dniem 1 stycznia 2019 r. dokonało się przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym na rzecz osoby fizycznej nieprowadzającej działalności gospodarczej. Do 31 grudnia 2018 roku, osoba ta była użytkownikiem wieczystym gruntu i właścicielem budynku znajdującego się na tym gruncie.

Od 1 stycznia 2019 r. przysługuje jej prawo własności gruntu i budynku. Przekształcenie nie było dokumentowane fakturą. Osoba ta zamierza sprzedać prawo własności gruntu i budynku podatnikowi VAT (osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą). Nowy właściciel będzie obowiązany do dalszego wnoszenia opłat rocznych za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, na rachunek Miasta (...).

Na podstawie uchwały Rady Miasta (...) zostanie jej przyznana bonifikata w związku z wniesieniem opłaty jednorazowej.

Pytania

‒Do zdarzenia przyszłego 1

1)Czy opłata za przekształcenie, która będzie wnoszona przez aktualnego właściciela lokalu użytkowego na rzecz Miasta podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

2)Czy Miasto (...) powinno wystawić każdego roku faktury na aktualnego właściciela lokalu użytkowego na wysokość opłaty rocznej albo jedną fakturę na całość należności, do wniesienia której został zobowiązany (do 2038 roku)?

3)Czy opłaty za przekształcenie wnoszone przez właściciela lokalu użytkowego Miasto (...) powinno ewidencjonować w ewidencji sprzedaży poprzez ujęcie w niej faktury wystawionej na Spółdzielnię oznaczoną wyrazami „metoda kasowa”?

‒Do zdarzenia przyszłego 2

1)Czy Miasto (...) powinno wystawić fakturę korygującą do faktury wystawionej na Spółdzielnię za przekształcenie w związku z udzieloną bonifikatą aktualnemu właścicielowi lokalu mieszkalnego?

‒Do zdarzenia przyszłego 3

1)Czy Miasto (...) powinno wystawić fakturę na osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą na całość należności, do wniesienia której została zobowiązana pomniejszoną o udzieloną bonifikatę?

2)Czy Miasto (...) powinno wystawić fakturę korygującą do faktury wystawionej na Spółdzielnię za przekształcenie w związku z udzieloną bonifikatą aktualnemu właścicielowi lokalu mieszkalnego?

‒Do zdarzenia przyszłego 4

1)Czy Miasto (...) powinno wystawić fakturę na osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, będącą aktualnym właścicielem lokalu mieszkalnego na całość należności, do wniesienia której została zobowiązana z uwzględnieniem udzielonej bonifikaty (należność pomniejszoną o udzieloną bonifikatę)?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdarzenie 1

Pytanie nr 1

W ocenie Miasta (...), opłata za przekształcenie wnoszona przez aktualnego właściciela lokalu użytkowego na rzecz Miasta podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) - dalej: „UoVAT”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 UoVAT stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1)przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu, lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2)wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony, lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową, lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3)wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

4)wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

5)ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

6)oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7)zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 UoVAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: (...).

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega zatem odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług.

Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na podstawie ustawy przekształceniowej jest traktowane jako odpłatna dostawa towaru, odrębna od czynności oddania gruntu w użytkowanie wieczyste. Jest tak z uwagi na to, że dochodzi do przeniesienia prawa własności gruntu z mocy prawa, co czyni tę czynność podlegającą opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 1 pkt. 1 UoVAT. Potwierdza to interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021 r., Nr PT1.8101.2.2021, będąca konsekwencją orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 25 lutego 2021 r, w sprawie C‑604/19. Jak wskazano w interpretacji: „Wyrok TSUE jednoznacznie zatem przesądza, że przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności na podstawie przepisów ustawy przekształceniowej stanowi dostawę towarów dla celów opodatkowania VAT.” W interpretacji ogólnej wskazano, że art. 7 ust. 1 pkt 1 UoVAT jest podstawą prawną przekształcenia użytkowania wieczystego we własność z mocy prawa, skutkującą przeniesieniem przez dotychczasowego właściciela gruntu władztwa prawnego na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego z mocy prawa - transformacja dotychczasowego użytkownika wieczystego w nowego właściciela (władztwo prawne i ekonomiczne).

Oznacza to, że Miasto (...) dokonało odpłatnej dostawy towaru na rzecz Spółdzielni - przeniosło z mocy prawa prawo własności na jej rzecz, jako dotychczasowego użytkownika wieczystego gruntu. Sprzedaż prawa własności lokalu użytkowego przez Spółdzielnię, dokonana po 1 stycznia 2019 roku, powoduje że nowy właściciel lokalu będzie wnosił opłatę za przekształcenie dokonane przez Miasto na rzecz Spółdzielni. Na podstawie przepisów ustawy przekształceniowej, zmienił się podmiot obowiązany do wnoszenia opłaty za przekształcenie, niemniej jednak nie zmienia to faktu, że Miasto dokonało przeniesienia prawa własności z mocy prawa na rzecz Spółdzielni, za które zostało ustalone wynagrodzenie należne Miastu (opłaty roczne za przekształcenie). Tak więc, wynagrodzenie to powinno podlegać opodatkowaniu niezależnie od tego, że zmienił się podmiot, który dalej to wynagrodzenie będzie regulował. Stąd, opłaty roczne wnoszone przez właściciela lokalu użytkowego są opodatkowane jako wynagrodzenie należne za przeniesienie prawa własności na Spółdzielnię.

Pytanie nr 2

Miasto (...) nie powinno wystawiać faktur na aktualnego właściciela lokalu użytkowego.

Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 UoVAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Jak wynika z art. 106e ust. 1 pkt 16 UoVAT, faktura powinna zawierać: w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, w odniesieniu do których:

a)obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lub art. 21 ust. 1, lub

b)w przepisach wydanych na podstawie art. 19a ust. 12 określono termin powstania obowiązku podatkowego z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty

- wyrazy „metoda kasowa”.

Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Z powyższego wynika, że fakturę wystawia się na podmiot, na rzecz którego podatnik dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. W przypadku dokonania przeniesienia własności z mocy prawa w zamian za odszkodowanie, co ma miejsce w przypadku przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na podstawie ustawy przekształceniowej, fakturę wystawia się na całość należności z oznaczeniem „metoda kasowa”. Miasto (...) zostało zatem zobowiązane do wystawienia faktury na Spółdzielnię, albowiem to na rzecz Spółdzielni dokonało czynności podlegającej opodatkowaniu w dniu 1 stycznia 2019 roku. Ze zdarzenia przyszłego wynika, że Spółdzielnia dokona sprzedaży lokalu użytkowego, a zatem to Spółdzielnia dokona czynności podlegającej opodatkowaniu, na rzecz nowego właściciela tego lokalu. Miasto nie dokona żadnej sprzedaży na jego rzecz. Miasto będzie otrzymywać od tego nowego właściciela lokalu należność z tytułu przekształcenia dokonanego na rzecz Spółdzielni. Miasto nie ma podstaw do wystawienia, na nowego właściciela lokalu użytkowego, faktury na opłaty za przekształcenie, albowiem Miasto nie dokona ani nie dokonało przekształcenia na jego rzecz, lecz na rzecz Spółdzielni. Miasto nie dokonało również jakiejkolwiek innej czynności podlegającej opodatkowaniu na rzecz podmiotu, któremu Spółdzielnia sprzeda lokal. Opłaty wnoszone przez nowego właściciela lokalu będą stanowiły wynagrodzenie Miasta za przeniesienie prawa własności dokonane na rzecz Spółdzielni.

Pytanie nr 3

W ocenie Miasta (...), opłaty za przekształcenie wnoszone przez właściciela lokalu użytkowego Miasto (...) powinno ewidencjonować w ewidencji sprzedaży poprzez ujęcie w niej faktury wystawionej na Spółdzielnię oznaczoną wyrazami „metoda kasowa”.

Jak wskazano powyżej, Miasto nie ma podstaw do wystawienia faktury na nowego właściciela lokalu użytkowego, niemniej jednak istnieje obowiązek uznania tej opłaty za czynność podlegającą opodatkowaniu. Opłata ta jest wynagrodzeniem Miasta za przeniesienie prawa własności na rzecz Spółdzielni i dlatego powinna być ewidencjonowana na podstawie faktury wystawionej na Spółdzielnię.

Zdarzenie 2

Pytanie nr 1

Miasto (...) powinno wystawić fakturę korygującą do faktury wystawionej na Spółdzielnię za przekształcenie w związku z udzieloną bonifikatą aktualnemu właścicielowi lokalu mieszkalnego.

Na podstawie cyt. wyżej przepisów, obowiązek podatkowy w przypadku przekształcenia ustawowego powstaje w dacie otrzymania zapłaty. Faktura wystawiana jest na całość należności z oznaczeniem „metoda kasowa”. Obowiązek podatkowy powstaje wyłącznie w przypadku otrzymania przez Miasto całości lub części należności w odniesieniu do otrzymanej kwoty, w dacie jej otrzymania.

Na podstawie art. 106j ust. 1 UoVAT, w przypadku, gdy po wystawieniu faktury:

1)podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana w fakturze uległa zmianie,

2)dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,

3)dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,

4)stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji faktury,

- podatnik wystawia fakturę korygującą.

Jak wynika zatem z art. 106j ust. 1 pkt 1 UoVAT, w każdym przypadku, gdy podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana na fakturze uległa zmianie, podatnik wystawia fakturę korygującą. Wystawienie faktury korygującej nie jest uprawnieniem podatnika, ale jego obowiązkiem, którego powinien dopełnić jeżeli dochodzi do zmiany podstawy opodatkowania lub kwoty podatku, o czym stanowi zwrot „podatnik wystawia fakturę korygującą”.

Pomimo więc, że obowiązek podatkowy powstaje wyłącznie w odniesieniu do otrzymanej kwoty, nie zaś kwoty wskazanej na fakturze pierwotnej, nie ma szczególnych regulacji, które zwalniałyby podatnika z obowiązku wystawienia faktury korygującej, jeżeli dojdzie do zmniejszenia wynagrodzenia.

Zatem, w związku z tym, że należność Miasta (...) za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności (przeniesienie prawa własności z mocy ustawy przekształceniowej) uległo zmniejszeniu, Miasto jest zobowiązane do wystawienia faktury korygującej.

Zdarzenie 3

Pytanie nr 1

W ocenie Miasta (...), analogicznie jak w przypadku zdarzenia przyszłego nr 1, Miasto (...) nie powinno wystawiać faktury na nowego właściciela lokalu mieszkalnego. To Spółdzielnia dokona sprzedaży prawa własności tej osobie, a nie Miasto. Jedyną czynnością podlegającą opodatkowaniu po stronie Miasta było przeniesienie prawa własności z mocy ustawy przekształceniowej na rzecz Spółdzielni, wobec czego nie ma podstaw, by Miasto wystawiało faktury na nowego właściciela lokalu mieszkalnego, mimo, że na podstawie ustawy przekształceniowej stanie się osobą obowiązaną do wniesienia opłaty na rachunek Miasta (...).

Pytanie nr 2

Miasto (...) powinno wystawić fakturę korygującą do faktury wystawionej na Spółdzielnię za przekształcenie w związku z udzieloną bonifikatą aktualnemu właścicielowi lokalu mieszkalnego. Jako, że nowy właściciel jest obowiązany do wnoszenia opłaty za przeniesienie prawa własności z mocy prawa na rzecz Spółdzielni przez Miasto, w związku z udzieloną jemu bonifikatą, zmniejsza się wynagrodzenie należne Miastu. Skoro dochodzi do obniżenia podstawy opodatkowania i podatku VAT za przekształcenie zachodzi podstawa, o której mowa w art. 106j ust. 1 pkt 1 UoVAT, do wystawienia faktury korygującej.

Zdarzenie 4

Pytanie nr 1

Miasto (...) nie powinno wystawiać faktury na aktualnego właściciela lokalu mieszkalnego, będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą.

Czynność podlegająca opodatkowaniu została dokonana przez Miasto (...) na rzecz osoby niebędącej podatnikiem, czyli osobie, której przysługiwało prawo użytkowania wieczystego gruntu na dzień 31 grudnia 2018 roku i które to prawo przekształciło się w prawo własności z dniem 1 stycznia 2019 roku z mocy ustawy przekształceniowej. Opłata wnoszona przez nowego właściciela gruntu, będącego podatnikiem, będzie stanowić uregulowanie należności Miasta (...) za przekształcenie dokonane 1 stycznia 2019 roku z mocy ustawy, na rzecz osoby, której przysługiwał wówczas tytuł prawny do nieruchomości. Fakt, że osoba nieprowadząca działalności gospodarczej, która nabyła prawo własności 1 stycznia 2019 r. z mocy prawa, sprzedała to prawo własności podatnikowi VAT, nie sprawia, że pomiędzy Miastem a tym podatnikiem VAT dochodzi do jakiejkolwiek czynności podlegającej opodatkowaniu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy,

towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1)przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2)wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3)wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

4)wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

6)oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7)zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1495 ze zm.) - dalej jako: „ustawa przekształceniowa”,

z dniem 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształca się w prawo własności tych gruntów.

Wskazać należy, że 22 grudnia 2021 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną znak PT1.8101.2.2021. Została ona opublikowana w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów z 29 grudnia 2021 r. poz. 14. Interpretacja ta dotyczy opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej w prawo własności, dokonanego z mocy prawa na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz. U. z 2020 r. poz. 2040, dalej: ustawa przekształceniowa).

Z ww. interpretacji ogólnej jednoznacznie wynika, że przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności nieruchomości z mocy ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, należy traktować jako przeniesienie prawa własności do towaru w zamian za odszkodowanie, a nie jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Zatem, przekształcenie – na podstawie ww. ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów - prawa wieczystego użytkowania gruntów (ustanowionego zarówno do dnia 30 kwietnia 2004 r. jak i od dnia 1 maja 2004 r. roku) w prawo własności, stanowi odrębną od oddania w użytkowanie wieczyste czynność podlegającą opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy przekształceniowej,

podstawę ujawnienia prawa własności gruntu w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków stanowi zaświadczenie potwierdzające przekształcenie, zwane dalej „zaświadczeniem”, wydawane przez:

1) starostę wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej - w przypadku gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa;

2) dyrektora oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa lub dyrektora oddziału regionalnego Agencji Mienia Wojskowego - w przypadku gruntów, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonują te podmioty;

3) odpowiednio wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zarząd powiatu albo zarząd województwa - w przypadku gruntów stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego;

4) dyrektora Zarządu Zasobów Mieszkaniowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji - w przypadku gruntów, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonuje ten podmiot.

Jak stanowi art. 4 ust. 4 powołanej ustawy,

w zaświadczeniu potwierdza się przekształcenie oraz informuje o obowiązku wnoszenia rocznej opłaty przekształceniowej, zwanej dalej „opłatą”, wysokości i okresie wnoszenia tej opłaty, a także możliwości wniesienia opłaty, o której mowa w art. 7 ust. 7, i zasadach jej wnoszenia. Zaświadczenie zawiera pouczenie o możliwości złożenia wniosku, o którym mowa w art. 6 ust. 1.

Stosownie do art. 7 ustawy przekształceniowej,

1.Z tytułu przekształcenia nowy właściciel gruntu ponosi na rzecz dotychczasowego właściciela gruntu opłatę.

2.Wysokość opłaty jest równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, która obowiązywałaby w dniu przekształcenia.

3.W przypadku gdy w dniu przekształcenia obowiązywałaby opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego ustalona za pierwszy lub drugi rok od aktualizacji, zgodnie z art. 77 ust. 2a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2021 r. poz. 1899), zwanej dalej „ustawą o gospodarce nieruchomościami”, wysokość opłaty jest równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w trzecim roku od aktualizacji.

4.W przypadku ustanowienia lub przeniesienia użytkowania wieczystego w okresie od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. wysokość opłaty jest równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, która zgodnie z postanowieniami umowy obowiązywałaby od dnia 1 stycznia 2019 r.

5.Opłatę wnosi się w terminie do dnia 31 marca każdego roku. Na wniosek złożony nie później niż 14 dni przed dniem upływu terminu płatności właściwy organ może rozłożyć opłatę na raty lub ustalić inny termin jej wniesienia, nieprzekraczający danego roku kalendarzowego.

6.Opłata jest wnoszona przez okres 20 lat, licząc od dnia przekształcenia.

7.Właściciel gruntu w każdym czasie trwania obowiązku wnoszenia opłaty może zgłosić właściwemu organowi na piśmie zamiar jednorazowego jej wniesienia w kwocie pozostającej do spłaty (opłata jednorazowa). Wysokość opłaty jednorazowej odpowiada iloczynowi wysokości opłaty obowiązującej w roku, w którym zgłoszono zamiar wniesienia opłaty jednorazowej, oraz liczby lat pozostałych do upływu okresu, o którym mowa w ust. 6 albo 6a.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ww. ustawy,

właściwy organ może udzielić osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych lub spółdzielniom mieszkaniowym bonifikaty od opłaty za dany rok w odniesieniu do gruntów stanowiących własność:

1)Skarbu Państwa – na podstawie zarządzenia wojewody;

2)jednostki samorządu terytorialnego – na podstawie uchwały właściwej rady albo sejmiku.

Zgodnie z art. 9 ust. 4 ww. ustawy,

w przypadku wniesienia opłaty jednorazowej za przekształcenie gruntu stanowiącego własność jednostki samorządu terytorialnego, właściwy organ może udzielić osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych lub spółdzielniom mieszkaniowym bonifikaty od tej opłaty na podstawie uchwały właściwej rady albo sejmiku.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cyt. ustawy,

obowiązek wnoszenia opłaty przez okres 20 lat, licząc od dnia przekształcenia, obciąża każdoczesnego właściciela nieruchomości, w odniesieniu do której istnieje roszczenie o opłatę, począwszy od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości. Nabywca nieruchomości występuje do właściwego organu w terminie 30 dni od dnia nabycia nieruchomości o wydanie zaświadczenia potwierdzającego wysokość i okres pozostały do wnoszenia opłaty. Właściwy organ może wydać to zaświadczenie z urzędu.

W myśl ust. 3 ww. artykułu:

W przypadku wyodrębnienia własności lokalu po dniu 1 stycznia 2019 r. w budynku położonym na gruncie objętym przekształceniem obowiązek wnoszenia opłaty obciąża właściciela tego lokalu w wysokości proporcjonalnej do udziału we współwłasności gruntu związanego z własnością lokalu. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.

Jak wynika z powołanej interpretacji ogólnej ww. opłaty, jako wynagrodzenie z tytułu dokonanej czynności przekształcenia użytkowania wieczystego gruntu we własność, podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych ustanowionych w ustawie o VAT.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym podatnikiem VAT. Przed 1 stycznia 2019 roku byli Państwo właścicielem gruntu zabudowanego budynkiem mieszkalnym wielorodzinnym, w którym znajdowały i znajdują się obecnie lokale mieszkalne i użytkowe. Grunt, na którym znajduje się ten budynek, do 31 grudnia 2018 roku był w użytkowaniu wieczystym, ustanowionym przez Państwa na rzecz Spółdzielni. Spółdzielnia była użytkownikiem wieczystym gruntu i właścicielem budynku oraz wnosiła opłatę roczną z tytułu wieczystego użytkowania gruntu.

Na podstawie przepisów ustawy przekształceniowej, z dniem 1 stycznia 2019 roku dokonało się przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, ustanowionego na rzecz Spółdzielni, w prawo własności gruntu. Czynność została udokumentowana fakturą. Spółdzielni została ustalona opłata roczna za przekształcenie w wysokości dotychczasowej opłaty rocznej za wieczyste użytkowanie, przy czym opłata za przekształcenie ma być wnoszona przez 20 lat (w latach 2019-2038) na Państwa rachunek (wcześniejszego właściciela).

Zdarzenie przyszłe nr 1

Spółdzielnia zamierza ustanowić prawo odrębnej własności lokalu użytkowego i sprzedać ten lokal użytkowy (prawo własności), znajdujący się w budynku mieszkalnym wielorodzinnym na rzecz czynnego podatnika VAT - na rzecz osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. Wraz ze sprzedażą lokalu dokonana zostanie sprzedaż prawa własności gruntu w odpowiedniej ułamkowej części. W związku z powyższym, właściciel lokalu użytkowego stanie się podmiotem obowiązanym do wnoszenia opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w odniesieniu do nabytej przez niego części ułamkowej prawa własności gruntu. Aktualny właściciel lokalu użytkowego będzie wnosić opłatę za przekształcenie na Państwa rachunek, zgodnie z ustawą przekształceniową. Opłata stanowić będzie dochód budżetu Miasta.

Zdarzenie przyszłe nr 2

Spółdzielnia zamierza ustanowić prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego i sprzedać ten lokal mieszkalny (prawo własności) znajdujący się w budynku mieszkalnym wielorodzinnym na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (właściciel lokalu mieszkalnego). Wraz ze sprzedażą lokalu dokonana zostanie sprzedaż prawa własności gruntu w odpowiedniej ułamkowej części. Właściciel lokalu mieszkalnego będzie zatem obowiązany wnosić opłatę za przekształcenie na Państwa rachunek, zgodnie z ustawą przekształceniową. Jednakże, właściciel lokalu mieszkalnego wystąpi, na podstawie art. 9a ust. 1 ustawy przekształceniowej, z wnioskiem o udzielenie bonifikaty od opłaty za przekształcenie. Właścicielowi lokalu mieszkalnego udzielona zostanie bonifikata w wysokości 99% należnej od niego opłaty przekształceniowej za cały okres. Opłata w wysokości uwzględniającej bonifikatę zostanie uregulowana jednorazowo.

Zdarzenie przyszłe nr 3

Zdarzenie przyszłe nr 4

Na podstawie ustawy przekształceniowej, z dniem 1 stycznia 2019 r. dokonało się przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym na rzecz osoby fizycznej nieprowadzającej działalności gospodarczej. Do 31 grudnia 2018 roku, osoba ta była użytkownikiem wieczystym gruntu i właścicielem budynku znajdującego się na tym gruncie. Od 1 stycznia 2019 r. przysługuje jej prawo własności gruntu i budynku. Przekształcenie nie było dokumentowane fakturą. Osoba ta zamierza sprzedać prawo własności gruntu i budynku podatnikowi VAT (osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą). Nowy właściciel będzie obowiązany do dalszego wnoszenia opłat rocznych za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, na Państwa rachunek. Na podstawie uchwały Rady Miasta, nowemu właścicielowi zostanie przyznana bonifikata w związku z wniesieniem opłaty jednorazowej.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą kwestii, czy opłata za przekształcenie wnoszona przez aktualnego właściciela lokalu użytkowego, stanowi wynagrodzenie z tytułu dokonanej czynności przekształcenia użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. (zdarzenie nr 1, pytanie oznaczone nr 1).

Jak wskazano wyżej, przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności nieruchomości z mocy ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, należy traktować jako przeniesienie prawa własności do towaru w zamian za odszkodowanie, a nie jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Zatem, przekształcenie – na podstawie ww. ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów - prawa wieczystego użytkowania gruntów (ustanowionego zarówno do dnia 30 kwietnia 2004 r. jak i od dnia 1 maja 2004 r. roku) w prawo własności, stanowi odrębną od oddania w użytkowanie wieczyste czynność podlegającą opodatkowaniu.

Jak wynika z opisu sprawy, na podstawie przepisów ustawy przekształceniowej, z dniem 1 stycznia 2019 roku dokonało się przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, ustanowionego na rzecz Spółdzielni, w prawo własności gruntu. Czynność została udokumentowana fakturą. Spółdzielni została ustalona opłata roczna za przekształcenie w wysokości dotychczasowej opłaty rocznej za wieczyste użytkowanie. Spółdzielnia zamierza sprzedać prawo własności lokalu użytkowego, znajdującego się w budynku mieszkalnym wielorodzinnym. Wraz ze sprzedażą lokalu dokonana zostanie sprzedaż prawa własności gruntu w odpowiedniej ułamkowej części. Aktualny właściciel lokalu użytkowego będzie wnosić opłatę za przekształcenie na Państwa rachunek, zgodnie z ustawą przekształceniową. Opłata stanowić będzie dochód budżetu Miasta.

Jak wynika z ww. przepisów, dokonali Państwo odpłatnej dostawy towaru podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT na rzecz Spółdzielni, jako na dotychczasowego użytkownika wieczystego gruntu. Opłaty za przekształcenie stanowią wynagrodzenie z tytułu dokonanej czynności przekształcenia użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem, skoro opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów, do którego doszło z mocy prawa – tj. na podstawie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, stanowią wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, to opłaty wnoszone przez aktualnego właściciela lokalu użytkowego (podmiotu zobowiązanego do wnoszenia opłaty) również będą stanowić wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. W związku ze sprzedażą lokalu przez Spółdzielnię, zmieni się jedynie podmiot zobowiązany do wnoszenia ww. opłaty.

Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 1 do zdarzenia przyszłego nr 1 jest prawidłowe.

W dalszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą rozstrzygnięcia, czy powinni Państwo:

‒wystawić każdego roku faktury na aktualnego właściciela lokalu użytkowego na wysokość opłaty rocznej, albo jedną fakturę na całość należności (pytanie nr 2 do zdarzenia przyszłego nr 1),

‒wystawić fakturę na osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą na całość należności, pomniejszoną o udzieloną bonifikatę (pytanie nr 1 do zdarzenia przyszłego nr 3),

‒wystawić fakturę na osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, będącą aktualnym właścicielem lokalu mieszkalnego na całość należności, z uwzględnieniem udzielonej bonifikaty (pytanie nr 1 do zdarzenia przyszłego nr 4).

Wskazać w tym miejscu należy, że zdarzenia gospodarcze należy dokumentować fakturą - sformalizowanym dokumentem, który powinien spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa.

Zgodnie z art. 2 pkt 31 ustawy o VAT,

przez fakturę rozumie się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Zasady wystawiania faktur regulują przepisy art. 106a-106q ustawy.

W myśl art. 106b ust. 1 ustawy o VAT,

podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1) sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;

2) wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;

3) wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;

4) otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:

a) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,

c) dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.

Zgodnie z art. 106b ust. 2 ustawy o VAT,

Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

Stosownie do art. 106b ust. 3 ustawy o VAT,

na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1) czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:

a) czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4,

b) czynności, o których mowa w art. 106a pkt 3 i 4,

1a) otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:

a) przypadku, gdy zapłata dotyczy czynności, o których mowa w art. 19a ust. 1b i ust. 5 pkt 4 oraz art. 106a pkt 3 i 4,

b) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

2) sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118

- jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Przy czym, jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy o VAT,

przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 1-16 ustawy o VAT,

faktura powinna zawierać:

1) datę wystawienia;

2) kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;

3) imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;

4) numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a;

5) numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b;

6) datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;

7) nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;

8) miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;

9) cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);

10) kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;

11) wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);

12) stawkę podatku albo stawkę podatku od wartości dodanej w przypadku korzystania z procedur szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9;

13) sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;

14) kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;

15) kwotę należności ogółem;

16) w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, w odniesieniu do których:

a) obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lub art. 21 ust. 1, lub

b) w przepisach wydanych na podstawie art. 19a ust. 12 określono termin powstania obowiązku podatkowego z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty

- wyrazy "metoda kasowa".

Faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie określonej transakcji, a ustawodawca określił w jakich okolicznościach należy ją wystawić. Przede wszystkim wystawiane przez podatników podatku od towarów i usług faktury muszą dokumentować wykonanie przez nich czynności, tj. dostawy towarów lub świadczenia usług.

Jak wynika z art. 1 ust. 1 ustawy przekształceniowej, z dniem 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształciło się w prawo własności tych gruntów. Z tym dniem doszło więc do dostawy towaru – gruntu na rzecz użytkownika wieczystego. Tym samym, opłata za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów stanowi wynagrodzenie z tytułu dokonanej czynności przekształcenia użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe we własność.

Jednocześnie należy zauważyć, że na gruncie przepisów o podatku VAT nie mają Państwo obowiązku wystawiania faktur dokumentujących dokonane dostawy na rzecz podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT, jednakże na żądanie nabywcy towaru lub usługi są Państwo zobowiązani wystawić taką fakturę, jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Dokonali Państwo dostawy towarów (przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności z dniem 1 stycznia 2019 r.). Fakt ten powinien zostać udokumentowany fakturą wystawioną na nabywcę prawa własności, a więc na Spółdzielnię. W przypadku opisanym w zdarzeniu przyszłym nr 1 nabywca prawa własności, a więc Spółdzielnia (a nie Państwo), dokona sprzedaży już posiadanego prawa własności na rzecz „nowego” nabywcy tego prawa własności.

Jak wynika z powołanego art. 11 ust. 1 ustawy przekształceniowej - obowiązek wnoszenia opłaty przez okres 20 lat, licząc od dnia przekształcenia, obciąża każdoczesnego właściciela nieruchomości, w odniesieniu do której istnieje roszczenie o opłatę, począwszy od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości. Nabywca nieruchomości występuje do właściwego organu w terminie 30 dni od dnia nabycia nieruchomości o wydanie zaświadczenia potwierdzającego wysokość i okres pozostały do wnoszenia opłaty. Właściwy organ może wydać to zaświadczenie z urzędu.

Zatem, w opisanej sytuacji brak jest podstaw, aby wystawiali Państwo fakturę na rzecz aktualnego właściciela lokalu. Transakcja sprzedaży pomiędzy Spółdzielnią a aktualnym właścicielem lokalu nie zmieni sytuacji, że to Spółdzielnia nabyła od Państwa prawo własności gruntu w wyniku przekształcenia. Na brak podstaw do wystawienia faktury na aktualnego właściciela lokalu nie ma również wpływu udzielenie bonifikaty. Udzielenie bonifikaty powoduje jedynie to, że całość należności, która powinna być Państwu wniesiona, będzie mniejsza.

Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 2 do zdarzenia przyszłego 1, pytania nr 1 do zdarzenia przyszłego 3 oraz pytania nr 1 do zdarzenia przyszłego 4 jest prawidłowe.

W dalszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą rozstrzygnięcia, czy opłaty za przekształcenie wnoszone przez właściciela lokalu użytkowego powinni Państwo ewidencjonować w ewidencji sprzedaży poprzez ujęcie w niej faktury wystawionej na Spółdzielnię oznaczoną wyrazami „metoda kasowa” (pytanie oznaczone nr 3 do zdarzenia przyszłego 1).

Jak wskazano wyżej, z art. 106e ust. 1 pkt 16 ustawy wynika, że

faktura powinna zawierać, w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, w odniesieniu do których:

a) obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lub art. 21 ust. 1, lub

b) w przepisach wydanych na podstawie art. 19a ust. 12 określono termin powstania obowiązku podatkowego z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty

- wyrazy „metoda kasowa”.

Jak wynika z powołanej wyżej interpretacji ogólnej, w przypadku czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności, dokonanej na podstawie ustawy przekształceniowej (czyli z mocy prawa), obowiązek podatkowy powinien powstać w momencie otrzymania całości lub części opłaty przekształceniowej (w odniesieniu do otrzymanej kwoty).

Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.),

obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Od 1 stycznia 2022 r., ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.) znowelizowane zostało brzmienie przepisu art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy o VAT w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego przy przeniesieniu z mocy prawa prawa własności towarów za odszkodowaniem. Powyższa zmiana ma wpływ na sposób rozliczania podatku VAT oraz na zasady dokumentowania uiszczanych opłat przekształceniowych.

I tak, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.),

Jak stanowi art. 76 ww. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw,

w przypadku otrzymania od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie, które miało miejsce przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepis art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy zmienianej w art. 14, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek z tego tytułu został rozliczony przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Należy zauważyć, że w myśl art. 76 ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, znowelizowany art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy o VAT będzie miał również zastosowanie w odniesieniu do opłaty wnoszonej z tytułu przekształcenia, które zostało dokonane przed dniem wejścia w życie ww. ustawy. Wyjątek będą stanowić sytuacje, w których podatnik rozliczył podatek VAT należny z tytułu odpłatnego przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności jeszcze przed dniem wejścia w życie ustawy tj. przed 1 stycznia 2022 r.

Konsekwencją wyroku TSUE C-604/19 jest zmiana sposobu traktowania na gruncie podatku VAT czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności. Skutkuje to tym, że mamy do czynienia z dwoma dostawami - pierwsza dostawa miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego, natomiast druga dostawa ma miejsce w momencie przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości, czy opłaty za przekształcenie wnoszone przez aktualnego właściciela lokalu użytkowego powinni Państwo ewidencjonować w ewidencji sprzedaży poprzez ujęcie w niej faktury wystawionej na Spółdzielnię oznaczoną wyrazami „metoda kasowa”, należy stwierdzić, że wyrazy „metoda kasowa” zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, muszą być umieszczane na fakturze dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług, w odniesieniu do których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Jak wskazano wyżej, opłaty wnoszone przez aktualnego właściciela lokalu (podmiotu zobowiązanego do wnoszenia opłaty) będą stanowić wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Brak jest jednak podstaw, aby wystawiali Państwo fakturę na rzecz aktualnego właściciela lokalu.

W związku z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego lokalu w prawo własności tego lokalu, są Państwo zobowiązani do wystawienia faktury VAT na Spółdzielnię, na podstawie art. 106b ustawy. Faktura ta, zgodnie z cyt. art. 106e ust. 1 pkt 16 ustawy, powinna zawierać w opisanym przypadku wyrazy „metoda kasowa”. Opłaty wnoszone przez aktualnego właściciela lokalu, jako wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, powinny być ewidencjonowane na podstawie faktury wystawionej na Spółdzielnię.

Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 3 do zdarzenia przyszłego 1 jest prawidłowe.

W dalszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą rozstrzygnięcia, czy powinni Państwo wystawić fakturę korygującą do faktury wystawionej na Spółdzielnię w związku z udzieloną bonifikatą aktualnemu właścicielowi lokalu mieszkalnego (pytanie oznaczone nr 1 do zdarzenia przyszłego 2 i pytanie oznaczone nr 2 do zdarzenia przyszłego 3).

Zgodnie z art. 106j ust. 1 ustawy o VAT,

W przypadku gdy po wystawieniu faktury:

1) podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana w fakturze uległa zmianie,

2) (uchylony)

3) dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,

4) dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,

5) stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji faktury

- podatnik wystawia fakturę korygującą.

W myśl art. 106j ust. 2 ustawy o VAT:

Faktura korygująca powinna zawierać:

1) (uchylony)

2) numer kolejny oraz datę jej wystawienia;

2a) numer identyfikujący w Krajowym Systemie e-Faktur fakturę, której dotyczy faktura korygująca - w przypadku faktury korygującej w postaci faktury ustrukturyzowanej;

3) dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca:

a) określone w art. 106e ust. 1 pkt 1-5,

b) nazwę (rodzaj) towaru lub usługi objętych korektą;

4) (uchylony)

5) jeżeli korekta wpływa na zmianę podstawy opodatkowania lub kwoty podatku należnego - odpowiednio kwotę korekty podstawy opodatkowania lub kwotę korekty podatku należnego z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku i sprzedaży zwolnionej;

6) w przypadkach innych niż wskazane w pkt 5 - prawidłową treść korygowanych pozycji.

Jak stanowi ust. 2a cyt. artykułu:

Faktura korygująca może zawierać:

1) wyrazy „FAKTURA KORYGUJĄCA” albo „KOREKTA”;

2) przyczynę korekty.

Z kolei na podstawie art. 106j ust. 3 ustawy o VAT,

w przypadku gdy podatnik udziela opustu lub obniżki ceny, może wystawić fakturę korygującą dotyczącą dostaw towarów lub świadczenia usług na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie, która:

1) zawiera dodatkowo wskazanie okresu, do którego odnoszą się udzielany opust lub udzielana obniżka;

2) może nie zawierać nazwy (rodzaju) towaru lub usługi objętych korektą - w przypadku gdy korekta dotyczy wszystkich dostaw towarów i świadczonych usług.

Jak wskazano wyżej, dokonali Państwo odpłatnej dostawy towaru podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT na rzecz Spółdzielni, to jest na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego gruntu. Opłata za przekształcenie wnoszona przez aktualnego właściciela lokalu mieszkalnego, stanowi wynagrodzenie z tytułu dokonanej czynności przekształcenia użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem, w opisanej sytuacji powinna być przez Państwa wystawiona jedna faktura dokumentująca dostawę gruntu za odpłatnością w postaci opłat przekształceniowych – opłat obejmujących okres 20 lat.

W opisanej sytuacji to nowy właściciel zobowiązany jest do wnoszenia Państwu opłat za przeniesienie prawa własności nieruchomości na rzecz Spółdzielni. Państwo, w momencie dokonywania przekształcenia nieruchomości, wystawili Spółdzielni fakturę na określoną kwotę. W chwili udzielenia nowemu nabywcy bonifikaty - kwota należna Państwu ulega zmniejszeniu.

Tym samym, w przypadku jednorazowego wniesienia opłaty, z zastosowaniem bonifikaty, po wystawieniu faktury, będą Państwo zobowiązani do skorygowania wystawionej faktury, zgodnie z art. 106j ust. 1 pkt 1 ustawy, tj. w zakresie dotyczącym zmiany podstawy opodatkowania.

Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 1 do zdarzenia przyszłego 2 i pytania oznaczonego nr 2 do zdarzenia przyszłego 3 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Dane dokumentu

Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 14 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.22.2023.1.MAT