Interpretacja indywidualna z dnia 6 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-2.4010.735.2022.2.AW

Czy przychody i koszty związane z instrumentami pochodnymi, zabezpieczającymi ekspozycję na ryzyko Wnioskodawcy (tj. przychody i koszty z transakcji o charakterze zabezpieczającym) w wysokości obejmującej skonsolidowane ryzyko towarowe Wnioskodawcy oraz A, w przypadku gdy zabezpieczana pozycja nie przekracza ekspozycji Wnioskodawcy, należy w całości ująć w przychody lub koszty z innych źródeł przychodów

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 października 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia czy przychody i koszty związane z instrumentami pochodnymi, zabezpieczającymi ekspozycję na ryzyko Wnioskodawcy (tj. przychody i koszty z transakcji o charakterze zabezpieczającym) w wysokości oszacowanej w sposób opisany we wniosku, tj. obejmującej skonsolidowane ryzyko towarowe Wnioskodawcy oraz A, w przypadku gdy zabezpieczana pozycja nie przekracza ekspozycji Wnioskodawcy, należy w całości ująć w przychody lub koszty z innych źródeł przychodów. Uzupełnili go Państwo 8 listopada 2022 r. oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 2 marca 2023 r. (wpływ tego samego dnia). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym i podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób prawnych.

Przedmiotem przeważającej działalności Spółki jest handel wyrobami w systemie sieciowym.

Zgodnie ze sformalizowaną Polityką Zarządzania Ryzykiem Finansowym Spółki, mając na uwadze wspomniany przedmiot działalności oraz zmienność cen wyrobów w celu zabezpieczenia ryzyka wahań cen surowców i kursów walut, które mogłyby wpływać na poziom zysku operacyjnego przed zapłatą odsetek, podatków oraz amortyzacją, Spółka zawiera transakcje zabezpieczające przy wykorzystaniu instrumentów pochodnych, których instrumentami bazowymi są wyroby, tj. walory nierozerwalnie związane z podstawową działalnością gospodarczą Wnioskodawcy.

Na portfelach zabezpieczających Spółka zawiera transakcje z wykorzystaniem instrumentów pochodnych jedynie w celach zabezpieczających (hedging). W ramach polityki zarządzania ryzykiem finansowym w ramach portfeli zabezpieczających nie występują transakcje o charakterze spekulacyjnym. Transakcje o charakterze spekulacyjnym mogą być zawierane w ramach dedykowanego dla tego rodzaju transakcji portfela tradingowego. Od strony technicznej, wyniki na transakcjach zabezpieczających oraz spekulacyjnych są ewidencjonowane w sposób pozwalający na odseparowanie od siebie wspomnianych dwóch kategorii transakcji. Przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji są wyłącznie portfele zabezpieczające.

Spółka zabezpiecza swoją pozycję towarową w ramach polityki zarządzania ryzykiem finansowym, w tym w ramach zarządzania ryzykiem towarowym i walutowym. Zawieranie transakcji na instrumentach pochodnych - w ramach wspomnianej polityki zarządzania ryzykiem - ma na celu stabilizację zmieniających się cen surowców, zapewniając tym samym Spółce możliwie przewidywalne przepływy pieniężne związane z ich nabyciem/zbyciem. W strukturze organizacyjnej Wnioskodawcy wyodrębnione są wyspecjalizowane jednostki organizacyjne zajmujące się zarządzaniem wspomnianym ryzykiem, które posiadają odpowiednie kompetencje, wiedzę oraz zasoby.

Ponadto, spółka zawiera transakcje zabezpieczające pozycje innych spółek z Grupy Kapitałowej (dalej: „GK”, „spółki zależne od Wnioskodawcy”), z którymi zawarła umowy o zarządzanie ryzykiem towarowym w ramach scentralizowanego modelu zarządzania oraz wsparcie doradcze dla spółek zależnych od Wnioskodawcy w zakresie modelu skoordynowanego. Model scentralizowany przewiduje wynagrodzenie na rzecz Wnioskodawcy z tytułu zarządzania przez Spółkę ryzykiem, natomiast w modelu skoordynowanym to poszczególne spółki GK same zawierają transakcje zabezpieczające, przy zachowaniu odpowiedniego przepływu informacji z odpowiednimi strukturami Wnioskodawcy.

W ramach GK funkcjonuje spółka (…) A (dalej: „A”). A prowadzi w ramach GK działalność w segmencie poszukiwania wyrobów B, które są sprzedawane na rzecz spółki zależnej Wnioskodawcy tj. (…) GmbH (dalej: „GmbH”), natomiast wyroby są sprzedawane na rzecz innych, niepowiązanych podmiotów. Rolą GmbH, jako spółki tradingowej, jest przede wszystkim realizacja transakcji handlowych na rzecz Wnioskodawcy poprzez zapewnienie jej dostępu do rynku. Aktywa A zlokalizowane są na (…).

Zważywszy na przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej A wystawiona jest na ryzyko zmienności cen surowców. W przypadku spadku cen, działalność A zagrożona jest brakiem opłacalności, co - mając na uwadze wspomniane powyżej zależności - rzutuje także na inne spółki z GK oraz na działalność Wnioskodawcy - podmiotu dominującego w GK. W rezultacie powyższego, w ramach GK rozważane jest wprowadzenie modelu zarządzania ryzykiem eliminującego/niwelującego powyższe ryzyka, mające wpływ na działalność spółek GK, a w szczególności A oraz Wnioskodawcy.

Dotychczas spółka A nie zawierała transakcji zabezpieczających z uwagi na brak struktur, wiedzy i doświadczenia koniecznych do zarządzania ryzykiem finansowym. A planuje dalszy rozwój w segmencie wyrobów, w rezultacie czego w ramach GK w przyszłości mogą pojawić się zwiększone ekspozycje wyrobów.

Spółka A obecnie nie jest jednak zainteresowana zabezpieczaniem swojej pozycji w ramach funkcjonującego w GK modelu scentralizowanego.

Wnioskodawca jako podmiot dominujący w GK ocenia swoją ekspozycję na ryzyko w sposób, który uwzględnia dążenie do prawidłowego funkcjonowania i zabezpieczenia interesów całej grupy kapitałowej. Z tego punktu widzenia, w celu zabezpieczenia swoich istotnych interesów ekonomicznych Wnioskodawca chce aby ekspozycja A została również zabezpieczona. Skoro jednak A, z uwagi na brak stosownych zasobów, wykluczył możliwość zabezpieczenia swojego ryzyka to Wnioskodawca, jako podmiot, dominujący w GK, który dysponuje odpowiednimi zasobami pozwalającymi na optymalne zabezpieczenie ryzka i który może ostatecznie ponieść negatywne konsekwencje braku zabezpieczenia A, zdecydował o konieczności zabezpieczenia ekspozycji na ryzyko A, uznając, że ekspozycja ta stanowi pośrednio jej własne ryzyko.

W rezultacie powyższego, Wnioskodawca - biorąc pod uwagę posiadane wewnętrzne zasoby organizacyjne, a także zabezpieczenie skonsolidowanego wyniku GK - rozważa implementację modelu zarządzania ryzykiem, w którym będzie zarządzać łącznie ryzykiem Wnioskodawcy oraz A.

Zgodnie z głównymi założeniami powyższego modelu zarządzana ryzykiem:

- A będzie przygotowywać i przekazywać do Wnioskodawcy informację dotyczącą wartości własnej ekspozycji na ryzyko (towarowe oraz walutowe);

- Po otrzymaniu powyższych danych - Wnioskodawca będzie uwzględniać powyższą wartość ekspozycji na ryzyko z A w swojej całkowitej zagregowanej ekspozycji na ryzyko;

- Następnie, Wnioskodawca będzie decydować o zawieraniu transakcji zabezpieczających z wykorzystaniem instrumentów pochodnych w odniesieniu do łącznej ekspozycji spółek. Wnioskodawca będzie zawierać transakcje w szczególności z wykorzystaniem swapów oraz opcji finansowych, rozliczenie z tytułu których będzie następowało w sposób nierzeczywisty (finansowy), tj. bez dostawy instrumentu bazowego, sprowadzając się do odpowiedniego przepływu pieniężnego, w zależności od kształtowania się bieżących cen zabezpieczanych walorów.

Dodatkowo, rozważany model zarządzania ryzykiem będzie charakteryzował się następującymi założeniami:

- Zarządzanie zagregowaną ekspozycją na ryzyko Wnioskodawcy oraz A będzie merytorycznie jak również organizacyjnie inicjowane oraz procesowane przez Wnioskodawcę, tj. decyzje w zakresie zawierania danych transakcji na instrumentach pochodnych będzie podejmowała tylko Wnioskodawca;

- Pomiędzy Wnioskodawcą a A nie będą występowały jakiekolwiek przepływy oraz rozliczenia wewnętrzne z tytułu zarządzania przez Wnioskodawcę ryzykiem A, zarówno na etapie zawierania transakcji zabezpieczających, jak również na etapie ich wykonania (rozliczenia);

- W ramach rozważanego modelu będą zawierane jedynie transakcje zabezpieczające (hedgin), model nie przewiduje zawierania transakcji o charakterze spekulacyjnym,

- Spółki tj. Wnioskodawca i A nie będzie również łączył jakikolwiek stosunek prawny/innego rodzaju regulacja wewnętrzna, normująca zasady zawierania transakcji na instrumentach pochodnych, z których wynikałyby reguły, na jakich zawierane będą transakcje uwzględniające zapotrzebowanie na transakcje zabezpieczające dla A.

W rezultacie powyższych założeń modelu:

- Brak będzie rozliczeń pomiędzy Wnioskodawcą i A zarówno na poziomie zawierania transakcji zabezpieczających, jak i na etapie realizacji zawartych instrumentów. Brak transakcji wewnętrznych uniemożliwia przypisanie wyników na transakcjach finansowych do A (w przypadku gdy jest zabezpieczana jej ekspozycja) - zarządzanie na poziomie skonsolidowanego bilansu Grupy Kapitałowej,

- Wnioskodawca będzie kumulować przychody i koszty wynikające z zabezpieczania ekspozycji swojej oraz A, tj. również przychody i koszty które nie wynikają bezpośrednio z ekspozycji Wnioskodawcy.

Jak przedtem wspomniano - zasadniczym celem wspomnianej strukturyzacji procesu zarządzania ryzykiem przez Wnioskodawcę jest długoterminowe zabezpieczenie także ryzyka towarowego A. Spółka ta nie dysponuje bowiem wystarczającymi zasobami organizacyjnymi oraz personalnymi, pozwalającymi na kompleksową i samowystarczalną obsługę zarządzania wspomnianymi ryzykami, mającymi ścisły związek z prowadzoną przez A działalnością gospodarczą, umożliwiając i tym samym upraszczając proces zarządzania ryzykiem w A.

Aktualnie w Wnioskodawcy Zarząd Spółki ustala limity otwartej pozycji na ryzyko w zakresie wyrobów 1. Limity nie są natomiast ustalane dla wyrobów 2. Oznacza to, że część ekspozycji przekraczająca obowiązujący limit w danym momencie musi zostać zabezpieczona.

W ramach rozważanego modelu Wnioskodawca będzie „kumulować" wartości ryzyka wynikającego ze swoich zobowiązań kontraktowych z wartościami ryzyka A.

Możliwe będzie wystąpienie zarówno sytuacji, w których zawierane przez Wnioskodawcę transakcje zabezpieczające będą opiewać na kwoty wyższe niż w przypadku, gdyby Wnioskodawca zawierał je wyłącznie w oparciu o limit wyznaczony dla własnej ekspozycji na ryzyko (np. jeżeli zarówno Wnioskodawcy jak i A miałyby ekspozycję dotyczącą sprzedaż wyrobu 1 u w wysokości po 1 to ich łączna ekspozycja wyniesienie 2), jak również sytuacje, w których Wnioskodawca będzie zawierał transakcje zabezpieczające w wysokości niższej niż w przypadku, gdyby zawierał je wyłącznie w oparciu o własną ekspozycję na ryzyko. Druga z sytuacji może wystąpić w wyniku skompensowania przeciwstawnych ekspozycji spółek - wartość ekspozycji na ryzyko A może bowiem pomniejszać wartość ekspozycji na ryzyko Wnioskodawcy, co będzie w konsekwencji skutkować niższą pozycją zabezpieczaną przez Wnioskodawcę, uwzględniającą zapotrzebowanie na transakcje zabezpieczające zarówno dla Wnioskodawcy, jak i A, np. w sytuacji gdy Wnioskodawca ma ekspozycję na ryzyko wynikającą z kupna wyrobu na poziomie -4, a A ma ekspozycję wynikającą ze sprzedaży wyrobu na poziome 3 to ich łączna ekspozycja na ryzyko wynosi -1 - pozycje są bowiem przeciwstawne.

Biorąc pod uwagę opisany powyżej, ustalany przez zarząd Wnioskodawcy limit na otwartą pozycję na ryzyko, skumulowana wartość wyrobu do zabezpieczenia Wnioskodawcy i A, może nie uwzględniać otwartej pozycji w wysokości wyznaczonej limitem. (…)

Mając powyższe na uwadze, po stronie Wnioskodawcy powstała wątpliwość, czy przychody i koszty związane z instrumentami pochodnymi nabywanymi w celu zabezpieczenia ekspozycji na ryzyko Wnioskodawcy (tj. przychody i koszty z transakcji o charakterze zabezpieczającym) w wysokości oszacowanej w sposób opisany powyżej, tj. obejmującej skonsolidowane ryzyko towarowe Wnioskodawcy oraz A, w przypadku gdy zabezpieczana pozycja nie przekracza ekspozycji Wnioskodawcy, należy w całości ująć w przychody lub koszty z innych źródeł przychodów.

W uzupełnieniu wniosku podano ponadto, że:

I. Zawieranie transakcji zabezpieczających przez Wnioskodawcę w wysokości niższej niż w przypadku, gdyby je zawierał wyłącznie w oparciu o własną ekspozycję na ryzyko, będzie dotyczyło przypadku częściowego kompensowania się przeciwstawnych ekspozycji Wnioskodawcy i A. Możliwość wystąpienia takiej sytuacji została przedstawiona we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, gdzie Wnioskodawca ma ekspozycję na ryzyko wynikającą z kupna wyrobu na poziomie -4, a A ma ekspozycję wynikającą ze sprzedaży wyrobu na poziomie 3. W takiej sytuacji, skonsolidowane ryzyko obu podmiotów wynosi -1.

Podstawą do zawierania transakcji zabezpieczających będzie skonsolidowana ekspozycja Wnioskodawcy oraz A. Oznacza to, że transakcje zabezpieczające mogą zostać zrealizowane do maksymalnie poziomu 1, co spowoduje redukcję ryzyka towarowego na poziomie obu podmiotów do 0.

W momencie, gdy Wnioskodawca, jako podmiot odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem w GK podejmie decyzję o zabezpieczeniu przyszłych wyników finansowych, realizuje transakcje na rynku pochodnych instrumentów finansowym, które polegać będą na zakupie instrumentów po cenie stałej, aby zabezpieczyć wynik przed wzrostem cen wyrobu 2 (transakcje realizowane do łącznej wysokości na poziomie 1).

Jak wskazano we wniosku, transakcje wewnętrzne (pomiędzy Wnioskodawcą a A) nie będą zawierane, co skutkować będzie brakiem rozliczeń pomiędzy podmiotami z tego tytułu. Tym samym, Wnioskodawca będzie kumulował przychody lub koszty wynikające z rozliczenia zawartych transakcji zabezpieczających. Sam wynik rozliczenia będzie natomiast zależny od różnicy pomiędzy ceną zawarcia, a ceną wyrobu 2 w okresie rozliczenia, tzn. jeżeli cena zawarcia transakcji wynosi 100, a cena wyrobu 2 w okresie rozliczenia:

a)jest wyższa i wynosi np. 110 - to różnica (+10) stanowi przychód dla Wnioskodawcy,

b)jest niższa i wynosi np. 90 - to różnica (-10) stanowi koszt dla Wnioskodawcy.

II.1. W przypadku sytuacji gdy w wyniku skompensowania przeciwstawnych ekspozycji spółek – wartość ekspozycji na ryzyko A może pomniejszać wartość ekspozycji na ryzyko Wnioskodawcy, co będzie w konsekwencji skutkować niższą pozycją zabezpieczaną przez Wnioskodawcę, uwzględniającą zapotrzebowanie na transakcje zabezpieczające zarówno dla wnioskodawcy, jak i A – zabezpieczeniu będzie podlegać tylko pozycja Wnioskodawcy do wysokości ekspozycji Wnioskodawcy kompensowanej przez A (skonsolidowana ekspozycja).

II.2. We wniosku opisany jest obecnie funkcjonujący w GK model scentralizowany. Zgodnie z przekazaną informacją - „A obecnie nie jest jednak zainteresowana zabezpieczaniem swojej pozycji w ramach funkcjonującego w GK modelu scentralizowanego”.

We wniosku opisany jest model rozważany przez Wnioskodawcę. W rozważanym modelu, A nie będzie płacić Wnioskodawcy wynagrodzenia za zabezpieczenie ekspozycji A. Ponadto, w rezultacie zabezpieczania ekspozycji na ryzyko A oraz swojej, Wnioskodawca będzie kumulować przychody oraz koszty wynikające z transakcji zabezpieczających.

II.3. Jednostkowe ryzyko A nie będzie zabezpieczane na poziomie tej spółki. Wnioskodawca będzie zabezpieczał ryzyko na poziomie GK, jako jednostka dominująca.

II. 4. W przypadku skompensowania przeciwstawnych ekspozycji spółek, gdy zabezpieczana pozycja nie przekracza ekspozycji Wnioskodawcy, Wnioskodawca uznaje wtedy, że zabezpiecza wyłącznie swoje pozycje. 

II.5. W przypadku kompensowania przeciwstawnych ekspozycji spółek, nie będą zawierane transakcje zabezpieczające dla tych pozycji. Wnioskodawca zamierza zarządzać skonsolidowaną ekspozycją na ryzyko GK.

Pytanie

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że przychody i koszty związane z instrumentami pochodnymi, zabezpieczającymi ekspozycję na ryzyko Wnioskodawcy (tj. przychody i koszty z transakcji o charakterze zabezpieczającym) w wysokości oszacowanej w sposób opisany powyżej, tj. obejmującej skonsolidowane ryzyko towarowe Wnioskodawcy oraz A, w przypadku gdy zabezpieczana pozycja nie przekracza ekspozycji Wnioskodawcy, należy w całości ująć w przychody lub koszty z innych źródeł przychodów?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, przychody i koszty związane z instrumentami pochodnymi, zabezpieczającymi ekspozycję na ryzyko Wnioskodawcy (tj. przychody i koszty z transakcji o charakterze zabezpieczającym) w wysokości oszacowanej w sposób opisany powyżej, tj. obejmującej skonsolidowane ryzyko towarowe Wnioskodawcy oraz A, w przypadku gdy zabezpieczana pozycja nie przekracza ekspozycji Wnioskodawcy, należy w całości ująć w przychody lub koszty z innych źródeł przychodów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „ustawa o CIT”), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów.

Podatnicy są zatem zobowiązani do zaklasyfikowania każdego przychodu do odpowiedniego źródła przychodów. Jednocześnie, koszty uzyskania przychodów powinny być wykazywane w tym źródle przychodów, w którym wykazywany jest przychód z którymi te koszty są związane. Oznacza to, że w przypadku podatnika, który osiąga przychody z zysków kapitałowych oraz innych źródeł przychodów w przypadku poniesienia wydatku stanowiącego koszt podatkowy, będzie on zobowiązany do ustalenia, czy jest to koszt dotyczący przychodów z zysków kapitałowych czy przychodów z innych źródeł w oparciu o bezpośrednie przypisanie bądź - w przypadku braku możliwości bezpośredniej kwalifikacji - w oparciu o klucz przychodowy kalkulowany jako proporcja przychodów z danego źródła do całkowitych przychodów podatnika (zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o CIT).

Co za tym idzie, stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy o CIT, dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak wynika z całokształtu przytoczonych powyżej przepisów, ustawa o CIT nakazuje podatnikom odrębnie określać uzyskany ze wspomnianych źródeł („zyski kapitałowe”, „inne źródła”) wynik podatkowy - dochód bądź stratę.

W art. 7b ustawy o CIT zawarty został katalog przychodów stanowiących przychody z zysków kapitałowych. Do przychodów z zysków kapitałowych zalicza się między innymi przychody z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych (art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT).

Ustawa o CIT, w art. 4a pkt 22 zawiera definicję pochodnych instrumentów finansowych. Zgodnie z powyższym przepisem, pochodnymi instrumentami finansowymi są instrumenty finansowe wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy, o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1500).

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są między innymi niebędące papierami wartościowymi:

- opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565,

- opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,

- opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę,

- niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,

- instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,

- kontrakty na różnicę,

- opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

W konsekwencji, wykorzystywane przez Spółkę swapy towarowe oraz opcje finansowe stanowią pochodne instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT, za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych.

Jak wynika z powyższego przepisu, przychody osiągane z tytułu transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych (w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), które służą do zabezpieczenia przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych, powinny być kwalifikowane do źródła „przychody z innych źródeł”.

Zgodnie z powyższym przepisem, istotny - z punktu widzenia kwalifikacji podatkowej wyniku na danym instrumencie do źródła przychodów z zysków kapitałowych czy do pozostałych źródeł przychodów - jest zatem cel wykorzystania pochodnych instrumentów finansowych w działalności gospodarczej. Cel ten powinien, w ocenie Wnioskodawcy, determinować z jednej strony założenia stojące za skorzystaniem z danego instrumentu, z drugiej zaś faktyczny rezultat realizacji transakcji zabezpieczającej (faktyczne wykorzystanie osiąganego wyniku w prowadzeniu działalności w danym zakresie).

Co istotne, art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT nie odwołuje się do brzmienia regulacji prawa bilansowego, w szczególności nie wskazuje na konieczność wprowadzenia odpowiedniej polityki rachunkowości zabezpieczeń.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, planowane do wykorzystywania w ramach polityki zarządzania ryzykiem opcje finansowe oraz swapy towarowe wykorzystywane będą przez Wnioskodawcę do zabezpieczania stabilności cen kupna/zbycia kluczowych dla bieżącej działalności Spółki oraz A surowców, których ceny bezpośrednio rzutują na działalność Wnioskodawcy. Jak wspomniano w stanie faktycznym wniosku, w ramach portfeli zabezpieczających Spółka nie będzie zawierać transakcji o charakterze spekulacyjnym.

Należy podkreślić, że zabezpieczanie przez Spółkę ryzyka A zabezpiecza ryzyko GK, a tym samym także ryzyko Spółki, jako podmiotu, którego kondycja finansowa jest istotnie powiązana z prawidłowym funkcjonowaniem innych spółek z GK. W przypadku braku wdrożenia rozważanego modelu zarządzania ryzykiem, brak zasobów kadrowych i organizacyjnych w zakresie zarządzania ryzykiem towarowym A bezpośrednio rzutowałby negatywnie na podstawową działalność GK oraz Wnioskodawcy, tym bardziej, że - jak wspomniano w opisie stanu faktycznego wniosku - A planuje zwiększenie podaży surowca, co wymusza na Wnioskodawcy implementację opisanego modelu zarządzania ryzykiem dla A.

W rezultacie, Spółka zawierając transakcje zabezpieczające uwzględniające ekspozycję na ryzyko A, zabezpiecza funkcjonowanie podstawowej działalności GK, a tym samym funkcjonowanie swojej podstawowej działalności. W przypadku braku możliwości zabezpieczania ryzyka A przez Wnioskodawcę, GK będzie zagrożona niekorzystnym wpływem wahań cen towarów na wyniki finansowe GK, czego Wnioskodawca - jako spółka dominująca, dysponująca istotnymi zasobami, mogącymi zostać wykorzystanymi w celu przeciwdziałania takiej sytuacji - nie może zaakceptować w bieżącym prowadzeniu działalności oraz wpływie opisanej sytuacji na spółki z GK.

Jak zostało wskazane w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 lutego 2016 r. - nr IBPB-1-2/4510-858/15, z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że związek przychodów z działalnością gospodarczą podatnika należy interpretować możliwie szeroko. Przykładowo, NSA w wyroku z 14 lutego 2013 r., sygn. akt II FSK 1234/11 stwierdził, że za przychody związane z działalnością gospodarczą należy uznać nie tylko przychody będące bezpośrednim wynikiem tej działalności, ale również przychody z każdej innej działalności z nią związanej. Jako przychody należne powinny być zatem traktowane te przychody, które nie powstałyby, gdyby podatnik nie prowadził działalności gospodarczej. Przychodami związanymi z działalnością gospodarczą, a więc przychodami należnymi, powinny być więc nie tylko przychody bezpośrednio związane z działalnością gospodarczą, ale także przychody, które są następstwem prowadzonej działalności.

W świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego nie ma możliwości, aby przychody i koszty związane z pochodnymi instrumentami finansowymi powstały w oderwaniu od zawieranych transakcji czy ogólnej działalności Spółki, co powoduje, że służą one zabezpieczeniu przychodów i kosztów tej działalności.

Tym samym - zawierane w rozważanym modelu transakcje na instrumentach pochodnych uwzględniających także ryzyko A - generować będą przychody i koszty ściśle związane z operacyjną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy i nie powinny być zaliczane do zysków kapitałowych. Co istotne, zarządzając także ryzykiem A, skumulowana pozycja zabezpieczana przez Wnioskodawcę, nie będzie przekraczać ekspozycji Wnioskodawcy.

W konsekwencji, Spółka zabezpieczać będzie skutki operacji gospodarczych dla celów podstawowej działalności GK, a tym samym swojej działalności. Mając z kolei na uwadze, że cele GK są nierozerwalnie związane z podstawową działalnością Spółki, w opinii Wnioskodawcy uznać należy, iż pochodne instrumenty finansowe wykorzystywane będą do działalności operacyjnej prowadzonej przez Wnioskodawcę, a więc przychody i koszty związane z ich nabywaniem i realizacją powinny być uwzględniane w ramach innych źródeł przychodów.

Wnioskodawca chciałby zwrócić uwagę, że - jak wskazano w opisie stanu faktycznego – w wyniku uwzględniania w zarządzaniu ryzykiem także ekspozycji na ryzyko A, zabezpieczana globalna ekspozycja na ryzyko w określonych przypadkach będzie niższa, niż gdyby Spółka zawierała transakcje zabezpieczające uwzględniające wyłącznie swoje jednostkowe ryzyko. Zatem wielkość zabezpieczeń, także będzie niższa, niż gdyby Spółka zawierała je wyłącznie dla siebie. W rezultacie również wynik będący skutkiem ich nabycia oraz realizacji będzie równy zabezpieczeniu wyłącznie pozycji Wnioskodawcy lub niższy, co wyklucza działanie o charakterze spekulacyjnym.

Kwestia kwalifikacji podatkowej przychodów i kosztów uzyskiwanych w związku z pochodnymi instrumentami finansowymi zabezpieczającymi przychody bądź koszty danego źródła dochodu była przedmiotem licznych interpretacji indywidualnych, przykładowo:

-interpretacji indywidualnej z dnia 25 kwietnia 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-3.4010.62.2018.2.KK, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że:

„Przenosząc powyżej przedstawione uregulowania prawne na grunt analizowanej sprawy stwierdzić należy, że ww. transakcje na pochodnych instrumentach finansowych zawierane przez Wnioskodawcę nie będą generowały przychodów z zysków kapitałowych. Zauważyć bowiem należy, że jak wskazano we wniosku instrumenty pochodne zabezpieczają kurs walutowy konkretnych transakcji towarowych, które stanowią główne źródło dochodu Spółki, a co istotne Spółka nie zawiera transakcji o charakterze spekulacyjnym, funkcjonujących w oderwaniu od transakcji towarowych. Z tej też przyczyny, także koszty uzyskania ww. przychodów, nie będą rozliczane w ramach źródła określonego wart. 7b updop, a więc kapitałów pieniężnych.”

-interpretacji indywidualnej z dnia 26 kwietnia 2018 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.72.2018.2.BKD, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że:

„Przenosząc powyżej przedstawione uregulowania prawne na grunt analizowanej sprawy stwierdzić należy, że ww. transakcje na pochodnych instrumentach finansowych zawierane przez Wnioskodawcę nie będą generowały przychodów z zysków kapitałowych. Zauważyć bowiem należy, że jak wskazano we wniosku instrumenty pochodne zabezpieczają kurs walutowy konkretnych transakcji towarowych, które stanowią główne źródło dochodu Spółki, a co istotne Spółka nie zawiera transakcji o charakterze spekulacyjnym, funkcjonujących w oderwaniu od transakcji towarowych.”

-interpretacji indywidualnej z dnia 10 stycznia 2019 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.565.2018.1.AM, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpił od następującego uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy:

„[...] zawierane przez Wnioskodawcę kontrakty hedgingowe nie mają na celu zabezpieczenia kosztów lub przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych ani nie mają charakteru spekulacyjnego. Jak zostało wskazane powyżej, jedynym celem zawierania kontraktów hedgingowych jest zabezpieczenie ryzyka walutowego w ramach podstawowej działalności Wnioskodawcy (dystrybucjiproduktów marki).

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, nie ulega również wątpliwości, że koszty z tytułu transakcji hedgingowych zawieranych przez Wnioskodawcę stanowią koszty związane z przychodami z „innych źródeł przychodów” a nie z zysków kapitałowych, w rozumieniu przepisów ustawy o CIT.”

-interpretacji indywidualnej z dnia 9 października 2020 r., sygn. KDIB1-1.4010.262.2020.3.ŚS, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że:

„[...] realizacja instrumentu pochodnego w poszczególnych okresach, w części dotyczącej zabezpieczenia przychodów i kosztów działalności operacyjnej powinna zostać zaliczona do przychodów z innych źródeł.”

Powyższe, liczne stanowiska organów podatkowych przemawiają - zdaniem Wnioskodawcy - za zasadnością kwalifikacji wyniku na pochodnych instrumentach finansowych w oparciu o cel zawierania transakcji na tych instrumentach.

Dodatkowo, Wnioskodawca pragnie zwrócić uwagę, że jak wskazano w uzasadnieniu nowelizacji ustawy o CIT, wprowadzającej podział na źródła przychodów (Uzasadnienie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - druk sejmowy nr 1878 (Sejm RP VIII Kadencji).):

„Jednym z częstych mechanizmów optymalizacyjnych stosowanych przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych jest (sztuczne) kreowanie straty w operacjach gospodarczych dokonywanych z użyciem posiadanego majątku i obniżanie o wysokość takiej straty dochodów wygenerowanych w następstwie prowadzenia podstawowej działalności (działalności operacyjnej). W celu ograniczenia fiskalnych skutków związanych z tego rodzaju sztucznymi operacjami gospodarczymi, przy jednoczesnym utrzymaniu poziomu obciążeń podatkowych w podatku dochodowym na niezmienionym poziomie, w projekcie przyjmuje się rozwiązanie polegające na rozgraniczeniu tych źródeł przychodów i odrębnym określaniu przez podatnika uzyskanego z tych źródeł wyniku podatkowego - dochodu bądź straty.”

Jak wynika z powyższego, celem przyświecającym ustawodawcy przy wprowadzeniu rozdziału na dwa źródła przychodów było ograniczenie sztucznych struktur optymalizacyjnych obniżających wynik podatkowy, a nie zaliczenie do odrębnego źródła wyników realizowanych na typowych transakcjach związanych z zabezpieczeniem podstawowej działalności operacyjnej podatników. Co więcej, należy mieć na uwadze, że stosowanie wyżej opisanych zabezpieczeń spowoduje minimalizację ryzyka powstania ewentualnych strat podatkowych po stronie Wnioskodawcy.

Tym samym, w rozpatrywanym modelu zarządzania ryzykiem, w świetle przedstawionej argumentacji, w opinii Wnioskodawcy, przychody i koszty związane z instrumentami pochodnymi, zabezpieczającymi ekspozycję na ryzyko Wnioskodawcy (tj. przychody i koszty z transakcji o charakterze zabezpieczającym) w wysokości oszacowanej w sposób opisany we wniosku, tj. obejmującej skonsolidowane ryzyko towarowe Wnioskodawcy oraz A, w przypadku gdy zabezpieczana pozycja nie przekracza ekspozycji Wnioskodawcy, należy w całości ująć w przychody lub koszty z innych źródeł przychodów.

Mając zatem na uwadze przytoczone powyżej argumenty, zdaniem Wnioskodawcy, przychody i koszty związane z instrumentami pochodnymi, zabezpieczającymi ekspozycję na ryzyko Wnioskodawcy (tj. przychody i koszty z transakcji o charakterze zabezpieczającym) w wysokości oszacowanej w sposób opisany we wniosku, tj. obejmującej skonsolidowane ryzyko towarowe Wnioskodawcy oraz A, w przypadku gdy zabezpieczana pozycja nie przekracza ekspozycji Wnioskodawcy należy w całości ująć w przychody lub koszty z innych źródeł przychodów.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”):

W myśl art. 7 ust. 2 ustawy o CIT:

Należy w tym miejscu zauważyć, że przychody podatników podatku dochodowego od osób prawnych zostały rozdzielone na źródła:

·z zysków kapitałowych oraz

·z innych źródeł.

Wydzielając źródło przychodów z zysków kapitałowych na gruncie ww. ustawy, ustawodawca zamieścił w ustawie katalog, w którym określił listę przychodów alokowanych do tego źródła. Katalog ten został zawarty w art. 7b ustawy o CIT.

Stosownie do art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT:

Zgodnie z art. 4a pkt 22 ustawy o CIT:

Stosownie natomiast do art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1500 ze zm.):

Kwalifikując przychody osiągane w związku z transakcjami z udziałem instrumentów finansowych należy więc ustalić, czy spełniają one ustawową definicję pochodnych instrumentów finansowych, o których mowa w art. 4a pkt 22 ustawy o CIT. Jedynie w przypadku instrumentów spełniających ww. definicję można mówić o przychodach z zysków kapitałowych. W odniesieniu natomiast do instrumentów nie spełniających tej definicji, przychody osiągnięte z ich udziałem będą stanowiły przychody z innych źródeł.

Jednocześnie, przy prawidłowym kwalifikowaniu przychodu do odpowiedniego źródła, należy określić również charakter danej transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych.

Z literalnej wykładni przepisu art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT wynika, że co do zasady, przychody osiągane z tytułu transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych (w rozumieniu ustawy o CIT), powinny być kwalifikowane do źródła „zyski kapitałowe”. Wyjątek dotyczy jednak pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów niezaliczanych do zysków kapitałowych (tj. instrumentów zabezpieczających przychody/koszty z pozostałej działalności podatnika), które powinny być zaliczane do przychodów z innych źródeł.

W związku z powyższym, do źródła przychodów z innych źródeł (tj. z pozostałej działalności podatnika) powinny być kwalifikowane przychody osiągane przez podatnika z tytułu: realizacji transakcji z udziałem:

(i)instrumentów, które nie posiadają na gruncie ustawy o CIT statusu pochodnych instrumentów finansowych oraz

(ii)pochodnych instrumentów finansowych (w rozumieniu ustawy o CIT), których celem jest zabezpieczenie dochodu z pozostałej działalności podatnika.

Natomiast przychody (straty) z tytułu realizacji transakcji z udziałem pozostałych instrumentów finansowych w rozumieniu ustawy o CIT (tj. np. o charakterze niezabezpieczającym przychodów/kosztów podatnika) należy kwalifikować do źródła: „zyski kapitałowe”.

Pochodne instrumenty finansowe o charakterze niezabezpieczającym to takie instrumenty, które stanowią samoistne, niezależne operacje (nie związane z przedmiotem działalności podatnika), mające na celu osiągnięcie zysku z posiadanego kapitału. Natomiast instrumenty o charakterze zabezpieczającym to instrumenty, nie stanowiące samoistnych, niezależnych operacji zawieranych w celu osiągnięcia zysku z posiadanego kapitału, mające na celu zapewnienie stosownego zabezpieczenia dla określonego rodzaju działalności podmiotu w szczególności zabezpieczenie przychodów/kosztów tej działalności).

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca będzie zawierał transakcje z wykorzystaniem instrumentów pochodnych w celach zabezpieczających, których instrumentami bazowymi będą wyroby, które są związane z podstawową działalnością gospodarczą Wnioskodawcy. Spółka będzie zabezpieczać swoją pozycję towarową, a także pozycje spółki powiązanej z Grupy (spółka norweska), która samodzielnie nie wykonuje takich operacji. Wnioskodawca będzie zawierał transakcje zabezpieczające z wykorzystaniem instrumentów pochodnych w odniesieniu do łącznej ekspozycji spółek (Wnioskodawcy i spółki norweskiej).

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia ustalenia, czy przychody i koszty związane z instrumentami pochodnymi, zabezpieczającymi ekspozycję na ryzyko Wnioskodawcy (tj. przychody i koszty z transakcji o charakterze zabezpieczającym) w wysokości oszacowanej w sposób opisany we wniosku, tj. obejmującej skonsolidowane ryzyko towarowe Wnioskodawcy oraz spółki norweskiej, w przypadku gdy zabezpieczana pozycja nie przekracza ekspozycji Wnioskodawcy, należy w całości ująć w przychody lub koszty z innych źródeł przychodów.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że mając na uwadze brzmienie art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT, rozstrzygnięcia wymaga kwestia charakteru danych transakcji, w których biorą udział pochodne instrumenty finansowe.

Jak bowiem wcześniej wskazano, co do zasady, do przychodów z „zysków kapitałowych” w oparciu o art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT zalicza się wynik podatkowy osiągnięty przez podatnika z tytułu transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych w rozumieniu ustawy o CIT. Przy czym, kwalifikacja ta nie ma charakteru bezwzględnego. Z dyspozycji art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT zostały bowiem wyłączone przychody osiągane przez podatnika z tytułu transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów niezaliczanych do zysków kapitałowych (tj. instrumentów zabezpieczających przychody/koszty z pozostałej działalności podatnika), które powinny być zaliczane do przychodów z pozostałej działalności podatnika/do przychodów z innych źródeł.

Jak zostało wskazane w opisie sprawy, transakcje dokonywane przez Wnioskodawcę obejmują zarówno ryzyko Wnioskodawcy jak i spółki norweskiej.

Z powyższego wynika, że część transakcji obejmujących pochodne Instrumenty finansowe, nie będzie ściśle związana z koniecznością zabezpieczenia prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej i ryzyka z nią związanego. Zatem, tego typu transakcje stanowią po stronie Spółki samoistne, niezależne, niezwiązane ściśle z przedmiotem jej podstawowej działalności operacje.

W części dotyczącej transakcji zabezpieczających ryzyko spółka norweskiej pochodne instrumenty finansowe nie służą zabezpieczeniu transakcji dokonywanych przez Wnioskodawcę, a dotyczą transakcji innego podmiotu.

Fakt, że Wnioskodawca należy do grupy kapitałowej, a w dodatku jest w niej spółką dominującą nie zmienia tej klasyfikacji. Argumentacja Wnioskodawcy o „interesie” zabezpieczenia tego ryzyka jako podmiotu dominującego w grupie kapitałowej jest zbyt daleko idącym związkiem. Nie można zgodzić się z Państwa stwierdzeniem, że ryzyko spółki norweskiej jest pośrednio ryzykiem Wnioskodawcy. Należy pamiętać, że każda ze spółek należąca do grupy kapitałowej jest osobnym podatnikiem.

Zauważyć także należy, że Wnioskodawcę i spółkę norweską nie łączy żadna umowa dotycząca zabezpieczenia ryzyka spółki norweskiej przez Wnioskodawcę. Natomiast to Wnioskodawca z własnej woli będzie zabezpieczał ryzyko spółki norweskiej. Z opisu sprawy wynika, że nie będzie dochodzić do jakichkolwiek przepływów pieniężnych oraz rozliczeń z tytułu zarządzania ryzykiem spółki norweskiej pomiędzy Wnioskodawcą a spółką norweską. Wnioskodawcę i spółkę norweską nie będzie łączył też jakikolwiek stosunek prawny czy też innego rodzaju uregulowania wewnętrzne normujące zasady zawierania transakcji na instrumentach pochodnych.

Skoro instrumenty pochodne zabezpieczające ryzyko nie będą dotyczyć ryzyka Wnioskodawcy (nie wynikają bezpośrednio ekspozycji na ryzyko Wnioskodawcy), a dotyczą innego podmiotu to przychody związane z tą częścią instrumentów pochodnych nie mogą być kwalifikowane do pozostałych źródeł przychodów, a będą dotyczyć źródła przychodów jakim są zyski kapitałowe.

Zgodnie z literalną wykładnią art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychody związane z pochodnymi instrumentami finansowymi, co do zasady zalicza się do zysk kapitałowych. Od tej reguły przewidziany jest wyjątek w postaci pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych, czyli dotyczący zabezpieczenia transakcji związanych z działalnością Wnioskodawcy. Więc jedynie przychody z instrumentów pochodnych służących zabezpieczeniu działalności Wnioskodawcy (nie związanej z zyskami kapitałowymi) będą kwalifikowane do pozostałej źródła przychodów (innego niż zyski kapitałowe). Natomiast wszelkie inne transakcje związane z pochodnymi instrumentami finansowymi należy kwalifikować do zysków kapitałowych.

Zatem jedynie przychody związane instrumentami pochodnymi, które dotyczącą zabezpieczenia ryzyka Wnioskodawcy związanego z podstawową działalnością Wnioskodawcy będą kwalifikowane do pozostałych źródeł przychodów (innych niż zyski kapitałowe), natomiast przychody wynikające z pochodnych instrumentów finansowych związane z zabezpieczaniem ryzyka spółki norweskiej należy zakwalifikować do zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Przechodząc do kosztów uzyskania przychodów wskazać należy, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT:

Powyższe oznacza, że podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ww. ustawy oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (w tym zachowania lub zabezpieczenia przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy.

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

-został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

-jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

-pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

-poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

-został właściwie udokumentowany,

-nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesieniem kosztu, a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Powyższe oznacza, że poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 updop, stanowić mogą koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowym z osiąganymi przychodami. Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

-przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz

-potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu.

Dokonując wykładni art. 15 ust. 1 updop, na gruncie niniejszej sprawy wskazać należy, że przesłankę celowości kosztu uważa się za spełnioną, gdy istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem danego kosztu a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Nie ma przy tym znaczenia, czy dany wydatek przyniósł oczekiwany skutek w postaci osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenie ich źródła. Istotne jest, czy w momencie jego ponoszenia podatnik mógł – obiektywnie oceniając – oczekiwać takiego efektu.

Przy czym za celowe można uznać jedynie takie wydatki, które oceniane przez pryzmat całokształtu okoliczności faktycznych pozwalają na przyjęcie, iż zamiarem podatnika w momencie poniesienia wydatku było właśnie albo osiągniecie przychodu albo ewentualnie jego zachowanie, czy też zabezpieczenie. Badanie całokształtu okoliczności faktycznych ma w sprawie kluczowe znaczenie, albowiem kategoria „kosztu podatkowego” nie ma charakteru czysto obiektywnego, rozumianego w sposób formalistyczny, lecz zakłada istnienie elementów subiektywnych zależnych od oceny tych okoliczności. Skoro bowiem ustawodawca zakłada, iż wydatek musi być celowy, to tym samym konieczne jest przeprowadzenie analizy owej celowości, która możliwa jest jedynie w oparciu o fakty przedstawione przez wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego.

Koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów to takie koszty, które są poniesione w trakcie dążenia do uzyskania przychodów. Określony cel musi być widoczny w momencie ponoszenia kosztu. Ponadto poniesione koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać jego realność. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało.

Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

Jako kryterium wykładni art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przyjąć trzeba cel poniesionego kosztu. Należy wskazać, że wiąże się ono z zamiarem działania podatnika zdeterminowanym na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła, tym samym z istnieniem związku przyczynowego, który wyraża się we wpływie (bezpośrednim lub pośrednim) ponoszonego kosztu na powstanie lub zwiększenie osiąganego przychodu lub we wpływie na zachowanie (np. również w stanie polegającym na wyeliminowaniu, czy też ograniczeniu generowania strat pomniejszających przychód) albo zabezpieczenie jego źródła.

Mając na uwadze dokonaną powyżej wykładnie, należy stwierdzić że koszty związane z instrumentami pochodnymi zabezpieczającymi ryzyko spółki norweskiej nie spełniają definicji kosztów uzyskania przychodów, o której mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis sprawy należy uznać, że koszty związane z instrumentami pochodnymi zabezpieczającymi ryzyko spółki norweskiej nie są wydatkiem celowym Wnioskodawcy. Wydatki te sprowadzają się do zabezpieczenia ryzyka innego podmiotu i pozostają bez wpływu bezpośredniego, jak i pośredniego na przychody Wnioskodawcy. Jak wynika z opisu sprawy Spółka norweska nie jest będzie dokonywać samodzielnie zabezpieczenia swoich pozycji, a także nie będzie korzystać z usług, które w tym zakresie świadczy Wnioskodawca.

Wnioskodawca zdecydował, że samodzielnie będzie zabezpieczał ryzyko spółki powiązanej co trudno jest uznać za działanie nakierowane na osiągnięcie przychodów bądź na zabezpieczenie źródła przychodów.

Skoro Wnioskodawcę i spółkę norweską nie łączy żadna umowa, Wnioskodawca nie będzie dokonywał rozliczeń ze spółką norweską, jak również nie będzie uzyskiwał wynagrodzenia od spółki norweskiej z tytułu zabezpieczania jej ryzyka to trudno jest znaleźć uzasadnienie dla którego Wnioskodawca decyduje się na zabezpieczanie ryzyka spółki norweskiej.

Działanie w postaci zabezpieczania ryzyka innego podmiotu nie spełnia przesłanki celowości poniesienia wydatku, która jest jedną z kluczowym przesłanek umożliwiających zaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów.

Zauważyć należy, że powyższych stwierdzeń nie zmienia fakt, że Wnioskodawca i spółka norweska należą do jednej grupy kapitałowej, a Wnioskodawca jest w niej spółką dominującą. Wnioskodawca i spółka norweska nie należą do podatkowej grupy kapitałowej, zatem każdy z podmiotów jest odrębnym podatnikiem, w konsekwencji nie jest uzasadnione, aby jeden podmiot zawierał transakcje zabezpieczające ryzyko innego podmiotu. Natomiast, fakt że działalność spółki norweskiej może mieć wpływ na przychody osiągane przez Wnioskodawcę (jako spółkę dominującą w grupie kapitałowej) jest zbyt daleko sięgającym związkiem, który nie jest wystarczający dla uznania, że są spełnione przesłanki zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Należy przy tym podkreślić, że Organ nie kwestionuje sensu ekonomicznego poniesionego wydatku oraz podejmowanych przez przedsiębiorcę decyzji gospodarczych i ich efektywności, bada natomiast celowość wydatku w granicach wyznaczonych przez art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. czy konkretny wydatek został poniesiony w związku dążeniem do osiągnięcia przychodu (zachowania lub zabezpieczenia jego źródła). Zdaniem Organu w rozpatrywanej sprawie nie doszło do wypełnienia przesłanki celowości poniesienia wydatku (brak związku przyczynowego z osiągnieciem przychodu jak również z zachowaniem czy zabezpieczeniem źródła przychodów).

W konsekwencji koszty związane z instrumentami pochodnymi zabezpieczającymi ryzyko spółki norweskiej nie spełniają przesłanek zaliczenia ich do kosztów podatkowych i tym samym nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, natomiast koszty które są związane z instrumentami pochodnymi zabezpieczającymi ryzyko Wnioskodawcy należy kwalifikować do pozostałych źródeł przychodów (innych niż zyski kapitałowe).

Zatem w przypadku zawierania transakcji na instrumentach pochodnych zabezpieczających ryzyko należy dokonać odpowiedniego podziału na części, które przypadają na zabezpieczenie ryzyka Wnioskodawcy oraz spółki norweskiej, bowiem z podatkowego punktu widzenia takie transakcje rodzą odmienne skutki podatkowe.

W świetle powyższego Państwa stanowisko, zgodnie z którym przychody i koszty związane z instrumentami pochodnymi, zabezpieczającymi ekspozycję na ryzyko Wnioskodawcy (tj. przychody i koszty z transakcji o charakterze zabezpieczającym) w wysokości oszacowanej w sposób opisany we wniosku, tj. obejmującej skonsolidowane ryzyko towarowe Wnioskodawcy oraz A, w przypadku gdy zabezpieczana pozycja nie przekracza ekspozycji Wnioskodawcy należy w całości ująć w przychody lub koszty z innych źródeł przychodów należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych wskazać należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego. Odnosząc się natomiast do przywołanych przez Państwa wyroków należy zaznaczyć, że orzeczenia sądowe są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. Natomiast Organ, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkuje się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).