Interpretacja indywidualna z dnia 6 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-2.4011.80.2023.2.WS
Podatek dochodowy od osób fizycznych w części dotyczącej przychodów oraz sposobu ich księgowania oraz w części dotyczącej kosztów uzyskania przychodów i sposobu ich księgowania.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych stanów faktycznych w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
-prawidłowe – w części dotyczącej przychodów oraz sposobu ich księgowania,
-nieprawidłowe – w części dotyczącej kosztów uzyskania przychodów oraz sposobu ich księgowania.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
Dnia 30 stycznia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 23 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 marca 2023 r. (wpływ 14 marca 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanów faktycznych
Prowadzi Pan działalność gospodarczą, świadcząc usługi transportowe.
W dniu 15 grudnia 2022 r. kierowca, przewożąc towar (…), wpadł w poślizg, co spowodowało zniszczenie samochodu z naczepą i znajdujący się towar. Nadmienił Pan, że posiada ubezpieczenia pojazdów, przewoźnika oraz towaru.
W dniu 20 grudnia (…) wystawiła notę obciążającą za zniszczony towar w kwocie (...) zł, którą opłacił Pan przelewem w dniu 10 stycznia 2023 r.
W styczniu 2023 r. firma ubezpieczeniowa wypłaciła Panu odszkodowanie za zniszczony towar oraz samochód.
Prowadzi Pan podatkową księgę przychodów i rozchodów, dokumenty są księgowane pod datą wystawienia.
W uzupełnieniu wniosku udzielił Pan odpowiedzi na następujące pytania:
Czy jest Pan właścicielem zniszczonego samochodu i naczepy?
Jest Pan właścicielem zniszczonego samochodu i naczepy, które służyły Panu w prowadzonej działalności gospodarczej.
Czy samochód i naczepa, które uległy zniszczeniu, stanowiły w Pana firmie środki trwałe?
Samochód i naczepa stanowiły w firmie środki trwałe.
Czy nastąpiła likwidacja środka trwałego/środków trwałych (wykreślenie samochodu wraz z naczepą z ewidencji środków trwałych)?
Samochód został sprzedany 2 stycznia 2023 r. jako wrak i wykreślony z ewidencji środków trwałych, przyczepa została wyremontowana.
Czy otrzymane odszkodowanie zostało/zostanie przez Pana wydatkowane na zakup samochodu wraz z naczepą w roku podatkowym, w którym otrzymał Pan odszkodowanie albo w roku bezpośrednio po nim następującym?
Wypłacone odszkodowanie za samochód zostało przeznaczone na zakup samochodu ciężarowego w miesiącu styczniu 2023 r. z tej samej klasyfikacji środków trwałych, a odszkodowanie za przyczepę przeznaczono na remont.
Czy zakupiony samochód oraz naczepa – środek trwały/środki trwałe sfinansowany/sfinansowane z otrzymanego odszkodowania będzie środkiem trwałym/będą środkami trwałymi tego samego rodzaju, zgodnie z KŚT, co środek trwały/środki trwałe – zniszczone samochód i naczepa?
Zakupiony nowy samochód został wprowadzony do ewidencji środków trwałych, zgodnie z KŚT co środek zniszczony.
Czy zdarzenie, tj. wypadek miało charakter niezawiniony?
Wypadek miał charakter niezawiniony, ponieważ w tym dniu drogi były oblodzone i padał śnieg, dlatego kierowca wpadł w poślizg.
Czy usługi transportowe są wykonywane przez Pana z dochowaniem należytej staranności, a towar w trakcie transportu jest prawidłowo zabezpieczony (proszę wyjaśnić)?
Usługi transportowe świadczy Pan dla (…) od kilku lat. Musi Pan spełniać warunki pod względem sanitarnym, jak również należytego zabezpieczenia ładunku.
Pytania
1.Czy nota obciążeniowa jest kosztem?
2.Pod jaką datą zaksięgować notę obciążeniową?
3.Czy otrzymane odszkodowanie za samochód korzysta ze zwolnienia w podatku dochodowym?
4.Czy otrzymane środki księguje Pan z datą wpływu na rachunek bankowy odszkodowania?
Pana stanowisko w sprawie
Uważa Pan, że nota obciążeniowa za zniszczony towar jest kosztem i powinna być zaksięgowana w koszty pod datą wystawienia, tj. 20 grudnia 2022 r.
Wypłacone odszkodowanie za towar należy zaksięgować w przychód pod datą wpływu środków na rachunek bankowy, tj. styczeń 2023 r.
Art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy p.d.o.f. nie a zastosowania w tym przypadku (nie jest to kara, wada, zwłoka, tylko wypadek drogowy , którego nie spowodowano celowo).
Wypłacone odszkodowanie za zniszczony samochód jest wolne od podatku dochodowego – art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy p.d.o.f.
Przyznane środki z odszkodowania zostały przeznaczone na zakup samochodu z tej samej klasyfikacji środków trwałych, amortyzacja będzie pomniejszona do wysokości wypłaconego odszkodowania.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest:
-prawidłowe – w części dotyczącej przychodów oraz sposobu ich księgowania,
-nieprawidłowe – w części dotyczącej kosztów uzyskania przychodów oraz sposobu ich księgowania.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Co do zasady, do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej należą wszystkie przychody osiągane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, określone w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyjątkiem przychodów wymienionych w art. 14 ust. 3 tej ustawy.
Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.
Odszkodowanie stanowi zatem, co do zasady, przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie zaliczenie tego odszkodowania do danego źródła przychodów zależy od tego, czy odszkodowanie dotyczy składników majątku związanego z działalnością gospodarczą, czy też prywatnego (tj. niezwiązanego z taką działalnością). W sytuacji, gdy zostało ono przyznane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, winno stanowić przychód ze źródła określonego w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednak, jak stanowi art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są odszkodowania za szkody w środku trwałym, z wyłączeniem samochodu osobowego, w części wydatkowanej w roku podatkowym lub w roku bezpośrednio po nim następującym na remont tego środka trwałego albo na zakup lub na wytworzenie we własnym zakresie środka trwałego zaliczonego zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych (KŚT) wydaną na podstawie odrębnych przepisów, zwaną dalej „Klasyfikacją”, do tego samego rodzaju co środek trwały, z którym związana była ta szkoda, przy czym przepis art. 23 ust. 1 pkt 45 stosuje się odpowiednio.
W art. 21 ust. 35a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych doprecyzowano, że:
Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 29b, stosuje się także do otrzymanego odszkodowania w części odpowiadającej wartości wydatków poniesionych przez podatnika na cele określone w tym przepisie od dnia powstania szkody do dnia otrzymania odszkodowania, w części niezaliczonej do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.
Literalne brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie pozostawia wątpliwości, że odszkodowanie za szkody w środku trwałym jest wolne od podatku dochodowego, jeżeli zaistnieją warunki określone wprost w tym przepisie, tj. ma miejsce rzeczywiste wydatkowanie uzyskanego odszkodowania na wskazane cele: remont, zakup bądź wytworzenie środka trwałego oraz określony przedział czasu na to wydatkowanie: w roku podatkowym lub w roku bezpośrednio po nim następującym. Z takiej konstrukcji przepisu wynika, że tylko niespełnienie jednego z tych warunków oznacza obowiązek opodatkowania uzyskanego odszkodowania z tytułu szkody w środkach trwałych.
Odszkodowanie otrzymane w wyniku zniszczenia środka trwałego powstałego na skutek zdarzeń losowych będzie przychodem zwolnionym od podatku dochodowego od osób fizycznych, jeśli zostaną spełnione łącznie wszystkie warunki określone w art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast niespełnienie jednego z tych warunków skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego z tytułu uzyskanego odszkodowania.
Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan działalność gospodarczą, świadcząc usługi transportowe. W grudniu 2022 r. kierowca, przewożąc towar Pana kontrahenta, wpadł w poślizg, co spowodowało zniszczenie samochodu z naczepą i znajdujący się w niej towar. Samochód i naczepa stanowiły w Pana firmie środki trwałe. W grudniu 2022 r. kontrahent wystawił notę obciążającą za zniszczony towar, którą opłacił Pan przelewem w styczniu 2023 r. W styczniu 2023 r. firma ubezpieczeniowa wypłaciła Panu odszkodowanie za zniszczony towar oraz samochód i naczepę. Samochód został sprzedany w styczniu 2023 r. jako wrak i wykreślony z ewidencji środków trwałych. Przyczepa natomiast została wyremontowana. Otrzymane przez Pana odszkodowanie za samochód zostało przeznaczone na zakup samochodu ciężarowego w styczniu 2023 r. z tej samej Klasyfikacji środków trwałych, a odszkodowanie za przyczepę przeznaczono na jej remont. Zakupiony nowy samochód został wprowadzony do ewidencji środków trwałych, zgodnie z KŚT co środek trwały zniszczony.
Odnosząc powyższy opis sprawy do przedstawionych przepisów, stwierdzam, że otrzymane przez Pana odszkodowanie w części dotyczącej zniszczonego towaru nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania i stanowi przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tym zakresie wskazane zwolnienie nie ma zastosowania, gdyż obejmuje ono swoim zakresem jedynie szkody w środkach trwałych.
Natomiast w przypadku odszkodowania za zniszczony samochód i naczepę stwierdzam, że wszystkie przesłanki z art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały spełnione, ponieważ otrzymał Pan odszkodowanie za szkody w środkach trwałych (samochód i naczepa zostały zniszczone na skutek wypadku), środek trwały w postaci samochodu ciężarowego zakupiony w miejsce tego zniszczonego będzie tym samym środkiem trwałym (będzie to środek trwały tego samego rodzaju), środek trwały w postaci przyczepy został wyremontowany, a środki z tego odszkodowania wydatkował Pan w bieżącym roku podatkowym. To oznacza, że odszkodowanie otrzymane przez Pana w obu tych częściach wolne jest od podatku dochodowego od osób fizycznych.
Reasumując – otrzymane przez Pana odszkodowanie za zniszczony towar podlega opodatkowaniu jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Natomiast odszkodowanie wydatkowane na zakup i remont środków trwałych stanowi dla Pana przychód zwolniony na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W odniesieniu natomiast do kwestii kosztów uzyskania przychodów z tytułu noty obciążeniowej stwierdzam, że stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Aby zatem określony wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:
·musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
·nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,
·musi być należycie udokumentowany.
Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z tą działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlegają wyłączeniu z tych kosztów. Przy czym związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodów bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem ich źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodów bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Z tego przepisu wynika, że za koszty uzyskania przychodów nie są uznawane kary umowne i odszkodowania z tytułu:
·wad dostarczonych towarów;
·wad wykonanych robót;
·wad wykonanych usług;
·zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad;
·zwłoki w usunięciu wad towarów;
·zwłoki w usunięciu wad wykonanych robót;
·zwłoki w usunięciu wad wykonanych usług.
Przepis art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odwołuje się do pojęć z zakresu prawa cywilnego (odszkodowanie, kara umowna, wada, zwłoka). Oznacza to, że wyjaśnienie tych terminów cywilnoprawnych jest niezbędne do rekonstrukcji tej normy prawa podatkowego.
Odszkodowanie jest świadczeniem polegającym na naprawieniu szkody. Jako szkodę należy rozumieć uszczerbek, jakiego doznaje poszkodowany, we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Szkoda może zostać wyrządzona niezależnie od istniejącego uprzednio między danymi osobami stosunku prawnego (szkoda z tytułu tzw. czynów niedozwolonych – ex delicto) bądź przez niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika stosunku zobowiązaniowego (szkoda kontraktowa, ex contractu). Odszkodowanie zastępuje wówczas główne świadczenie dłużnika lub je uzupełnia (W. Czachórski, A. Brzozowski, M. Saijan, E. Skowrońska-Bocian, „…”, wyd. 11, Warszawa 2009, str. 85).
Przepis art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnosi się do odszkodowań z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika, a zatem świadczeń rekompensujących tzw. szkodę kontraktową. Dalsze rozważania odnoszą się zatem do odpowiedzialności za tego rodzaju szkodę.
Ogólne zasady odpowiedzialności dłużnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania zostały unormowane w księdze III Kodeksu cywilnego. Podstawowymi przepisami w tym zakresie są art. 471-473 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).
Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego:
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Z tego przepisu wynika, że nie wykonując lub nienależycie wykonując zobowiązanie, dłużnik działa w sposób zawiniony (wyrok NSA z 11 czerwca 2015 r. sygn. akt II FSK 1341/13).
Stosownie do art. 472 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności.
Zgodnie z art. 473 § 1 Kodeksu cywilnego:
Dłużnik może przez umowę przyjąć odpowiedzialność za niewykonanie lub za nienależyte wykonanie zobowiązania z powodu oznaczonych okoliczności, za które na mocy ustawy odpowiedzialności nie ponosi.
Dopuszczalne jest więc rozszerzenie odpowiedzialności dłużnika, wynikającej z art. 472 Kodeksu cywilnego, na oznaczone okoliczności, nawet jeżeli nie będą one zawinione przez dłużnika.
Z przywołanych przepisów jednoznacznie wynika, że dłużnik może zostać zobowiązany do zapłaty odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania również wówczas, gdy nie można mu przypisać winy, innymi słowy, gdy dochował należytej staranności, wykonując zobowiązanie. Jest to tzw. odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.
Dlatego zauważam, że art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnosi się m.in. do kategorii odszkodowań, nie precyzując, że chodzi o odszkodowania będące następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika na skutek niedochowania przez niego należytej staranności. Tym samym, w myśl zasadylege non distinguente nec nostrum est distinguere (gdy ustawa nie rozróżnia, nie do nas należy rozróżnianie), należy przyjąć, że wszelkie odszkodowania z wymienionych w tym przepisie tytułów nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, niezależnie od tego, czy są one skutkiem szkody powstałej w następstwie winy dłużnika, czy też szkody, na której powstanie dłużnik nie miał wpływu.
Tym samym, dla wykluczenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów nie ma znaczenia przyczyna powstania tych wad. Wystarczającą przesłanką jest wystąpienie odpowiedzialności dłużnika za nienależycie wykonane świadczenie, która może wynikać z ustawy lub ze stosunku obligacyjnego łączącego strony. Zapłata odszkodowania na rzecz kontrahenta jest efektem istnienia takiej odpowiedzialności.
Pogląd, zgodnie z którym przepis art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nakazuje wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów tylko te kary umowne i odszkodowania, które są następstwem winy podatnika polegającej na niedołożeniu należytej staranności w wykonaniu zobowiązania, zdaje się abstrahować od faktu, że odpowiedzialność dłużnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zawsze opiera się na zasadzie winy. Przyjmowanie, że w omawianej tu regulacji chodzi wyłącznie o odpowiedzialność dłużnika wynikającą z art. 471 Kodeksu cywilnego, w sytuacji gdy z językowej wykładni przepisu taki wniosek w żaden sposób nie wynika, stanowi przykład wykładni zawężającej, tj. nieobejmującej wszystkich sytuacji, w których zastosowanie powinien znaleźć art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przechodząc do wyjaśnienia, co należy rozumieć pod pojęciem „wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług”, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy odwołać się do wyroku WSA w Warszawie z 21 grudnia 2016 r. sygn. akt III SA/Wa 2631/15, w którym Sąd stwierdził, że:
U.p.d.p. nie definiuje pojęcia „wadliwy”, zatem słowo to należy tłumaczyć w sposób przyjęty w języku polskim. Zgodnie z Nowym Słownikiem Języka Polskiego (PWN, Warszawa, 2003 r.) słowo to oznacza: mający wady, usterki, defekty, wskazujące braki, błędy, niewłaściwy, nieprawidłowy, niepoprawny. Zatem należy przyjąć, że wadliwie wykonana usługa, to taka, która została wykonana w sposób niepełny, tj. nie zostały spełnione wszelkie obowiązki ciążące na podatniku zgodnie z umową oraz przepisami prawa.
Tym samym – każde nienależyte wykonanie usługi, nawet niezawinione przez dłużnika, stanowi wadę wykonywanych robót/usług. Jeżeli zgodnie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego lub postanowieniami umowy dłużnik odpowiada wobec wierzyciela w przypadku nienależytego wykonania usługi, niezależnie od dochowania przez niego należytej staranności, nie może kwoty zapłaconego odszkodowania, kary, czy kary umownej zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
Należy jednak podkreślić, że rozumienie pojęcia „wadliwości dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług”, przyjęte przez WSA w Warszawie w wyroku z 21 grudnia 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 2631/15, jest szersze od rozumienia tego pojęcia w prawie cywilnym, przynajmniej w odniesieniu do „wad wykonanych robót i usług”.
Podsumowując, art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nakazuje wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów odszkodowania wypłacone z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług, niezależnie od tego, czy odpowiedzialność dłużnika, której wyrazem jest zapłata odszkodowania, została oparta na zasadzie winy, czy na zasadzie ryzyka.
Zatem należy przyjąć, że wadliwie wykonana usługa to taka, która została wykonana w sposób niepełny, tj. nie zostały spełnione wszelkie obowiązki ciążące na usługodawcy, zgodnie z umową oraz przepisami prawa. W sytuacji zatem, gdy przewoźnik płaci zlecającemu przewóz odszkodowanie z tytułu wyrządzonych podczas transportu szkód w towarach, to dochodzi do rekompensaty z tytułu szkody związanej z wadą wykonanej usługi. Oznacza to, że wypłacone z tego tytułu odszkodowanie nie będzie mogło być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, gdyż tego rodzaju wydatki zostały wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z informacji przestawionych we wniosku wynika, że wypadek spowodował zniszczenie towaru, a Pana kontrahent w grudniu wystawił notę obciążającą za zniszczony towar, którą opłacił Pan w styczniu 2023 r. Wypadek miał charakter niezawiniony, ponieważ w tym dniu drogi były oblodzone i padał śnieg, dlatego kierowca wpadł w poślizg. Usługi transportowe świadczy Pan dla tego kontrahenta od kilku lat. Musi Pan spełniać warunki pod względem sanitarnym, jak również należytego zabezpieczenia ładunku.
Podkreślam, że kwestia winy w powstaniu szkody nie ma znaczenia na gruncie art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skoro świadczy Pan usługi transportowe, to uszkodzenie przewożonych towarów w trakcie wykonywania tej usługi należy zaliczyć do szkody wyrządzonej w wyniku realizacji kontraktu, czyli zobowiązania, a nie szkody powstałej w wyniku czynu niedozwolonego opartego na zasadzie winy.
Na podstawie przedstawionych wyjaśnień stwierdzam, że zapłacona przez Pana kwota wynikająca noty obciążeniowej z tytułu uszkodzenia towaru będącego przedmiotem transportu nie może zostać uznana za koszt uzyskania przychodów. Kwota ta mieści się bowiem w dyspozycji zacytowanego art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako wydatek wyłączony z kosztów uzyskania przychodów.
Reasumując – zapłacona przez Pana kwota wynikająca z noty obciążeniowej z tytułu uszkodzenia towaru będącego przedmiotem transportu nie stanowi dla Pana kosztu uzyskania przychodów.
W odniesieniu do sposobu zaksięgowania otrzymanego odszkodowania oraz noty księgowej w podatkowej księdze przychodów i rozchodów stwierdzam, co następuje.
Zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Osoby fizyczne, przedsiębiorstwa w spadku, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej ,,księgą'', z zastrzeżeniem ust. 3, 5 i 5a, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a-22o.
Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2019 r. poz. 2544).
Jak wynika z Objaśnień do podatkowej księgi przychodów i rozchodów, stanowiących załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, kolumna 7 jest przeznaczona do wpisywania przychodów ze sprzedaży wyrobów (towarów handlowych) i sprzedaży usług. Natomiast kolumna 8 jest przeznaczona do wpisywania pozostałych przychodów, np. przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku, otrzymanych kar umownych, wynagrodzenia płatnika.
Kolumna 10 jest przeznaczona do wpisywania zakupu materiałów oraz towarów handlowych według cen zakupu.
Kolumna 11 jest przeznaczona do wpisywania kosztów ubocznych związanych z zakupem.
Kolumna 12 jest przeznaczona do wpisywania wynagrodzeń brutto wypłacanych pracownikom (w gotówce i w naturze).
Kolumna 13 jest przeznaczona do wpisywania pozostałych kosztów (poza wymienionymi w kolumnach 10–12), z wyjątkiem kosztów, których zgodnie z art. 23 ustawy o podatku dochodowym nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów.
Z kolei kolumna 17 jest przeznaczona do wpisywania uwag co do treści zapisów w kolumnach 2-16. Kolumna ta może być także wykorzystywana np. do wpisywania pobranych zaliczek, obrotu opakowaniami zwrotnymi. W kolumnie tej mogą być także ewidencjonowane przychody faktycznie przez podatnika otrzymane.
Zatem kwotę otrzymaną jako odszkodowanie za zniszczony towar – stanowiącą przychód z działalności gospodarczej – powinien Pan zaksięgować w kolumnie 8, przeznaczonej do wpisywania pozostałych przychodów, w dacie jego otrzymania.
Natomiast przychody i koszty, których wysokość nie ma wpływu na podstawę opodatkowania i wysokość należnego podatku – w Pana przypadku odszkodowanie za zniszczony samochód i naczepę oraz zapłacona kwota wynikająca z noty obciążeniowej – nie muszą być ujmowane w księdze. Zgodnie z objaśnieniami do księgi jedynym miejscem, gdzie fakultatywnie można księgować otrzymane przez Pana odszkodowanie za zniszczony samochód i naczepę oraz zapłaconą kwotę z noty obciążeniowej jest kolumna 17 („Uwagi”). Poza tą kolumną odszkodowanie i kwota z noty obciążeniowej nie powinny być w księdze ewidencjonowane, jako niemające wpływu na ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy.
Ewentualną datą księgowania powinna być data faktycznego zdarzenia, czyli otrzymania odszkodowania i zapłaty kwoty wynikającej z noty obciążeniowej.
Reasumując – kwotę otrzymaną jako odszkodowanie za zniszczony towar powinien Pan zaksięgować w kolumnie 8, w dacie jego otrzymania.
Natomiast nie musi Pan ujmować w księdze odszkodowania za zniszczony samochód i naczepę oraz zapłaconej kwoty wynikającej z noty obciążeniowej, ponieważ stanowią one przychody i koszty, których wysokość nie ma wpływu na podstawę opodatkowania i wysokość należnego podatku.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanów faktycznych, które Pan przedstawił, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanów faktycznych i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).