Interpretacja indywidualna z dnia 6 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.52.2023.2.DJ

Możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania alimentów i odsetek.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych stanów faktycznych w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w odniesieniu do pytań nr 3 i nr 4 oraz prawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 stycznia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 17 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 30 marca 2023 r. (wpływ 4 kwietnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanów faktycznych

Sąd Okręgowy, postanowieniem z dnia (...) 2018 r. (sygn. Akt (...)), zmienionym postanowieniem sądu apelacyjnego z dnia (...) 2018 r. (sygn. Akt (...)), zasądził od A na rzecz Wnioskodawczyni kwotę (…) zł miesięcznie z tytułu świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objętych wspólnością majątkową małżeńską.

Następnie Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia (...) 2020 r. (sygn. Akt (...)), rozwiązał przez rozwód małżeństwo Wnioskodawczyni zawarte z A (pkt 1 wyroku), zasądzając jednocześnie od A na rzecz Wnioskodawczyni alimenty w kwocie po (...) zł, płatne z góry do 15-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności każdej należności (pkt 2). Nadto zasądzono od A na rzecz Wnioskodawczyni kwotę (...) zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania (pkt 3).

Sąd Apelacyjny oddalił apelacje stron wniesione w tejże sprawie, zasądzając od A na rzecz Wnioskodawczyni koszty postępowania apelacyjnego w kwocie (...) zł - wyrok sądu apelacyjnego z dnia (...) 2021 r. (sygn. Akt (...)).

Zobowiązany A nie wywiązuje się ze spoczywającego na nim obowiązku regulowania zasądzonych należności.

W konsekwencji, na podstawie wskazanych wyżej orzeczeń opatrzonych we właściwe klauzule wykonalności, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym prowadzi postępowania egzekucyjne pod sygn. Akt (...) (w zakresie alimentów, wcześniej przyznanych świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny i należnych odsetek) oraz KM (...) (w zakresie kosztów procesu). Prowadzona egzekucja jest częściowo skuteczna - komornik przekazuje na rzecz Wnioskodawczyni należności. W czerwcu 2022 r komornik przekazała kwotę (…) zł, w październiku 2022 r. – (…) zł, w listopadzie 2022 r. – (…) zł, zaś w grudniu 2022 r. kwotę (…) zł. Przekazane środki zostały zaliczone na poczet kosztów zastępstwa prawnego, odsetek od należności głównej oraz należności głównej, wskazane wyżej postępowania egzekucyjne pozostają w toku.

W piśmie, stanowiącym uzupełnienie wniosku doprecyzowała Pani, że we wniosku zawarła Pani zapytanie nr 3: „Czy w przypadku gdy należności z tytułu alimentów zwolnione są od podatku dochodowego (na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) odsetki od zaległych alimentów są także zwolnione z opodatkowania tym podatkiem jako bezpośrednio związane z przychodem zwolnionym z opodatkowania i stanowiące integralny element przychodu?"

Odsetki, o których mowa w przedmiotowym pytaniu nr 3 stanowią odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie na rzecz Wnioskodawczyni przez A należności głównej w postaci alimentów. Są to zatem odsetki z tytułu nieterminowych wpłat.

Przedmiotowe odsetki zasądzone zostały odpowiednio:

-postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia (...) 2018 r. (sygn. akt (...)) - pkt 1, zmienionym postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia (...) 2018 r. (sygn. akt (...)); postanowienie Sądu Okręgowego z dnia (...) 2018 r., sygn. akt (...) uprawomocniło się w dniu (...) 2018 r.

-wyrokiem Sądu Okręgowego, I Wydział Cywilny, Sekcja do rozpoznawania spraw o rozwód i separację oraz spraw o ubezwłasnowolnienie z dnia (...) 2020 r. wydanym w sprawie o sygn. akt (...) - pkt 2; wyrok Sądu Okręgowego, I Wydział Cywilny, Sekcja do rozpoznawania spraw o rozwód i separację oraz spraw o ubezwłasnowolnienie z dnia (...) 2020 r. uprawomocnił się w dniu (...) 2021 r.

Przypis: Postanowienie wydane zostało w przedmiocie zabezpieczenia na czas trwania procesu toczącego się pomiędzy Wnioskodawczynią a A o rozwód (sygn. akt Sądu Okręgowego: (…)). Następnie zaś, po zakończeniu procesu i rozstrzygnięciu przez Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia (...) 2020 r. w przedmiocie alimentów, Wnioskodawczyni przysługiwały już należności zgodnie z tymże wyrokiem.

W przypadku wyroku Sądu Okręgowego z dnia (...) 2020 r. (sygn. akt (...)) alimenty regulowane winny być do 15-go dnia każdego miesiąca, poczynając od dnia uprawomocnienia wyroku. Tym samym odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie alimentów należne są Wnioskodawczyni od 16-go dnia każdego miesiąca, w którym alimenty nie zostały terminowo uregulowane.

Z kolei w przypadku postanowienia Sądu Okręgowego z dnia (...) 2018 r. w przedmiocie zabezpieczenia na czas trwania procesu (sygn. akt (...)), zmienionego postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia (...) 2018 r. (sygn. akt (...)), należności alimentacyjne zasądzone zostały od dnia wydania postanowienia. Przy czym płatność poszczególnych comiesięcznych należności następować powinna do 15-go dnia każdego miesiąca. Tym samym odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie tychże należności przysługują Wnioskodawczyni od 16-go dnia każdego miesiąca, w którym nie zostały terminowo uiszczone.

Koszty postępowania sądowego zasądzone zostały na rzecz Wnioskodawczyni odpowiednio:

-wyrokiem Sądu Okręgowego, I Wydział Cywilny, Sekcja do rozpoznawania spraw o rozwód i separację oraz spraw o ubezwłasnowolnienie z dnia (...) 2020 r. (sygn. akt (...)) - zwrot kosztów postępowania w kwocie (...) zł - pkt V wyroku, wyrok prawomocny z dniem (...) 2021 r. (Na kwotę tę składała się odpowiednio: opłata sądowa od pozwu o rozwód w kwocie (…) zł - zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia (...) 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, należność z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem I instancji kwocie (...) zł - zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r.).

-wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia (...) 2021 r. (sygn. akt (...)) - zwrot kosztów postępowania apelacyjnego w kwocie (...) zł - pkt 2 wyroku, wyrok prawomocny w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu z dniem (...) 2021 r. (Na kwotę tę składa się należność z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym w kwocie (...) zł, tj. 75% z kwoty (...) zł - zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r.).

Kwoty zasądzone na Pani rzecz z tytułu kosztów postępowania (w tym kosztów zastępstwa prawnego) nie przewyższyły wydatków poniesionych przez Panią w związku z prowadzonymi uprzednio postępowaniami sądowymi. Koszty faktycznie przeze Panią poniesione były wyższe, aniżeli kwoty zasądzone na Pani rzecz z tego tytułu. Tym samym zasądzone z tego tytułu kwoty nie pokryły w całości wydatków poniesionych przez Panią na poczet kosztów prowadzonego postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pytania

1)Czy alimenty otrzymane przez Wnioskodawczynię w związku z wyegzekwowaniem ich przez komornika od dłużnika w kwocie nieprzekraczającej 8 400 zł rocznie podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym brak jest obowiązku uwzględniania ich w deklaracji rocznej za rok 2022 i w latach następnych?

2)Czy środki zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni z tytułu łożenia na utrzymanie rodziny na czas postępowania w sprawie o rozwód (tzw. zabezpieczenie alimentów) i obecnie będące przedmiotem egzekucji i w związku z ich wyegzekwowaniem przez komornika od dłużnika podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym brak jest obowiązku uwzględniania ich w deklaracji rocznej za rok 2022 i w latach następnych, czy też są zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

3)Czy w przypadku, gdy należności z tytułu alimentów zwolnione są od podatku dochodowego (na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) odsetki od zaległych alimentów są także zwolnione z opodatkowania tym podatkiem jako bezpośrednio związane z przychodem zwolnionym z opodatkowania i stanowiące integralny element przychodu?

4)Czy w przypadku, gdy należności z tytułu alimentów zwolnione są od podatku dochodowego (na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) koszty postępowania sądowego zasądzone w wyroku zasądzającym te alimenty oraz zwrot kosztów zastępstwa prawnego w toku egzekucji są także zwolnione z opodatkowania tym podatkiem jako bezpośrednio związane z przychodem zwolnionym z opodatkowania i stanowiące integralny element przychodu?

Pani stanowisko w sprawie

W odniesieniu do pytania, czy alimenty otrzymane przez Wnioskodawczynię w związku z wyegzekwowaniem ich przez komornika od dłużnika w kwocie nieprzekraczającej 8 400 zł rocznie podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym brak jest obowiązku uwzględniania ich w deklaracji rocznej za rok 2022 i w latach następnych - Wnioskodawczyni wskazuje, iż jej zdaniem alimenty te podlegają wskazanemu zwolnieniu i brak jest obowiązku uwzględnienia ich w deklaracji rocznej za rok 2022 i w latach następnych.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych objęte są wszelkiego rodzaju dochody, bez względu na rodzaj źródła, z którego pochodzą. Jednakże poza dochodami, które zostały ex lege zwolnione lub wyłączone z opodatkowania zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b) updof wolne od podatku są alimenty na rzecz innych osób niż wymienione w lit. a) otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł. W konsekwencji alimenty egzekwowane na rzecz Wnioskodawczyni korzystają ze zwolnienia do kwoty 700 zł miesięcznie, tj. 8 400 zł rocznie. Dopiero w przypadku wystąpienia sytuacji, w której roczna kwota alimentów uzyskanych przez Wnioskodawczynię przekroczy 8 400 zł należność ta ulegnie opodatkowaniu.

Stanowisko Wnioskodawczyni potwierdzają interpretacje indywidualne wydane dotychczas przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Przykładowo wskazać można na interpretację z dnia 17 sierpnia 2021 r. (0112-KDWL.4011.53.2021.2. TW, w której wskazano: w rozpatrywanej sprawie należy wyjaśnić, że uzyskane świadczenie pieniężne z tytułu alimentów stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże, otrzymywane przez Wnioskodawczynię świadczenie pieniężne przyznane tytułem alimentów do wysokości 700 zł miesięcznie korzysta ze zwolnienia podatkowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b) tej ustawy.

W konsekwencji, po zakończeniu roku podatkowego 2022 należy zliczyć sumę faktycznie otrzymanych w 2022 r. alimentów. Nadwyżka ponad kwotę 8 400 zł (12 x 700 zł miesięcznie), stanowić będzie przychód do opodatkowania. Analogiczną czynność podjąć należy w latach kolejnych.

Stanowisko zgodne ze stanowiskiem Wnioskodawczyni wyrażono również w interpretacji indywidualnej z dnia 9 maja 2019 r. nr 0114-KDIP3-2.4011.177.2019.2. MG, czy też z dnia 23 listopada 2022 r. nr 0112-KDIL2-1.4011.722.2022.2.JK.

W odniesieniu do pytania, czy środki zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni z tytułu łożenia na utrzymanie rodziny na czas postępowania w sprawie o rozwód (tzw. zabezpieczenie alimentów) i obecnie będące przedmiotem egzekucji i w związku z ich wyegzekwowaniem przez komornika od dłużnika podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym brak jest obowiązku uwzględniania ich w deklaracji rocznej za rok 2022 i w latach następnych, czy też są zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni zabezpieczenie na czas trwania procesu rozwodowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych, lecz są to świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i są zwolnione od podatku na mocy art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie zmienia tego okoliczność orzeczenia rozwodu pomiędzy stronami. Oczywiście po orzeczeniu rozwodu, tzw. zabezpieczenie alimentów przestaje obowiązywać, albowiem wykonaniu podlegają kwoty z tytułu alimentów zasądzonych w wyroku niemniej jednak w przypadku nie wywiązywania się z obowiązku łożenia na utrzymanie rodziny w toku procesu istnieje możliwość egzekwowania tych środków przez komornika nawet po orzeczeniu rozwodu i nie zmienia się podstawa ich przyznania.

Należy tu przywołać interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej z dnia 2 października 2019 r., sygn. 0114-KDIP3-2 .4011.320.2019.4.LZ.

W odniesieniu do pytania, czy w przypadku gdy należności z tytułu alimentów zwolnione są od podatku dochodowego (na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) odsetki od zaległych alimentów są także zwolnione z opodatkowania tym podatkiem jako bezpośrednio związane z przychodem zwolnionym z opodatkowania i stanowiące integralny element przychodu - Wnioskodawczyni wskazuje, iż jej zdaniem odsetki te nie podlegają wskazanemu zwolnieniu i istnieje obowiązek uwzględnienia ich w deklaracji rocznej za rok 2022 i w latach następnych.

Odsetki są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną. Jednak źródło ich powstania różni się od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki są skutkiem niewykonania zobowiązań, wobec tego zdaniem Wnioskodawczyni zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych nie podlegają odsetki z tytułu nieterminowego uiszczenia alimentów. Wypłacone odsetki powinny być zatem przez Wnioskodawczynię wykazane jako przychód w zeznaniu rocznym za rok, w którym zostały wypłacone. Tym samym, Wnioskodawczyni jest z tego tytułu zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Dodatkowo Wnioskodawczyni nadmienia, że w jej ocenie odsetki otrzymane na podstawie wyroku z tytułu opóźnienia dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego stanowią niejako odszkodowanie dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono i jako takie nie są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) updof jednoznacznie wyłącza ze zwolnienia podatkowego wskazane odszkodowania. Odsetki należne w razie uchybienia przez dłużnika terminów spełnienia świadczenia pieniężnego należy traktować jako wynagrodzenie za przedłużone i pozbawione podstaw prawnych korzystanie z cudzego kapitału i są odszkodowaniem za pozbawienie wierzyciela możliwości dysponowania kapitałem, w konsekwencji czego nie korzystają z przedmiotowego zwolnienia.

Stanowisko wyrażone przez Wnioskodawczynię znajduje potwierdzenie w dotychczasowych interpretacjach indywidualnych. Przykładowo przywołać można w tym miejscu następujące:

-interpretacja indywidualna z dnia 23 listopada 2022 r. nr 0112-KDIL2-1.4011.722.2022.2.JK: należy przy tym wskazać, że odsetki są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań;

-interpretacja indywidualna z dnia 9 maja 2019 r. nr 0114-KDIP3-2.4011.177.2019.2.MGW: w wyniku egzekucji od dłużnika wyegzekwowano również odsetki od zaległych alimentów, które przekazano Wnioskodawcy. W ocenie Wnioskodawcy nie będą one zwolnione od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 127 lit. b) (…). W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe (...). Z tych względów zwolnienie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń, tj. przykładowo alimentów - zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania i zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego (.. .). W związku z powyższym, u Wnioskodawcy, jako osoby, której komornik sądowy wypłacił odsetki od zaległych alimentów opodatkowaniu podlega kwota tych odsetek. Wypłacone odsetki winny zostać przez Wnioskodawcę wykazane jako przychód z innych źródeł w stosownym zeznaniu rocznym składanym za 2018 rok. Tym samym Wnioskodawca jest z tego tytułu zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Warto nadmienić także, że Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 8 maja 2018 r. (sygn. akt: II FSK 1007/16) stwierdził, że skoro ustawodawca podatkowy wyraźnie wskazuje przypadki, w których zwolnieniem podatkowym objęte są odsetki od należności głównej, to - ze względu na wyjątkowy charakter zwolnień podatkowych - nie można ich rozciągać na przypadki, w których zwolnieniem jest objęta tylko należność główna, a odsetki od niej jako zwolnione od opodatkowania wymienione już nie są. Skoro - na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 pdof - wolne od podatku dochodowego są alimenty brak jest podstaw do przyjęcia, że zwolnieniem tym są także objęte odsetki od alimentów.

W odniesieniu do pytania, czy w przypadku gdy należności z tytułu alimentów zwolnione są od podatku dochodowego (na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) koszty postępowania sądowego zasądzone w wyroku zasądzającym te alimenty oraz koszty zastępstwa prawnego w egzekucji są także zwolnione z opodatkowania tym podatkiem jako bezpośrednio związane z przychodem zwolnionym z opodatkowania i stanowiące integralny element przychodu - Wnioskodawczyni wskazuje, że jej zdaniem koszty postępowania sądowego i egzekucyjnego podlegają wskazanemu zwolnieniu i brak jest obowiązku uwzględnienia ich w deklaracji rocznej za rok 2022 i w latach następnych.

W świetle art. 98 § 1 kpc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (art. 98 § 3 kpc).

Koszty procesu (w tym koszty zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę. Mając zatem na uwadze zwrotny charakter tych kosztów. uzyskiwanych w wyniku pozytywnie dla strony zakończonego procesu sądowego należy uznać, iż uzyskanie zwrotu kosztów, nie rodzi obowiązku podatkowego w świetle przepisów art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem zdaniem Wnioskodawczyni uzyskana kwota tytułem zwrotu kosztów procesu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Prawidłowość powyższego stanowiska potwierdza decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 16 października 2006 r., sygn. IPB2/4117-28/06/3 - Izba Skarbowa w Katowicach.

Zdaniem Wnioskodawczyni analogiczne stanowisko przyjąć należy w odniesieniu do kosztów związanych z postępowaniem egzekucyjnym, w tym kosztów zastępstwa prawnego w egzekucji.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Zatem stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkie dochody z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych w katalogu zwolnień przedmiotowych lub od których zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Zatem, w myśl powołanego powyżej przepisu alimenty należą do kategorii przychodu z innych źródeł. Tym samym alimenty stanowią przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie alimenty podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 127 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 60 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.):

W myśl natomiast § 2 ww. przepisu:

Z zacytowanych przepisów wynika, że zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, objęte są również uzyskane alimenty – rozumiane jako świadczenia od byłego małżonka. Zgodnie jednakże z zapisem art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b) ww. ustawy, warunkiem zwolnienia z podatkowania takich alimentów jest otrzymywanie ich na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.

Dla zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b) ww. ustawy, istotne jest ustalenie, czy wysokość alimentów nie przekracza miesięcznie 700 zł. Nie jest istotna kwota wypłacana w danym miesiącu, ale miesięczna kwota zasądzonych wyrokiem sądu alimentów. W konsekwencji, gdy podatnik otrzymuje w jednym miesiącu kwoty należne za kilka miesięcy, bądź lat, a w orzeczeniu sądu przyznano alimenty w wysokości nieprzekraczającej 700 zł miesięcznie, to przychód z tego tytułu nie podlega opodatkowaniu. W sytuacji, gdy kwota zasądzonych alimentów jest wyższa niż 700 zł miesięcznie, wówczas ze zwolnienia może skorzystać kwota 700 zł miesięcznych alimentów (co daje maksymalnie kwotę 8 400 zł rocznie, wyliczoną jako 12 miesięcy x 700 zł), bowiem jak wynika z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:wolne od podatku dochodowego są alimenty (…) do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł. Bez znaczenia dla celów podatkowych jest zatem fakt skumulowania ich wypłaty, bowiem podstawę opodatkowania z tego tytułu stanowi nadwyżka należnych za każdy miesiąc alimentów ponad kwotę 700 zł.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że uzyskane przez Panią alimenty stanowią przychód z innych źródeł o których mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Alimenty te podlegają jednakże zwolnieniu przedmiotowemu określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b cyt. ustawy do kwoty 700 zł miesięcznie, dopiero nadwyżka ponad tę kwotę podlega opodatkowaniu. Zatem, w odniesieniu do otrzymanych przysługujących Pani zgodnie z wyrokiem sądu alimentów do kwoty 700 zł miesięcznie nie ma Pani obowiązku wykazywania ich w zeznaniu rocznym składanym za 2022 rok, natomiast nadwyżkę ponad tę kwotę powinna Pani wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym składanym za rok 2022. Analogiczny sposób rozliczenia powinna Pani zastosować w rozliczeniach za kolejne lata podatkowe, przy założeniu, że w następnych latach nie ulegną zmianie okoliczności sprawy.

Przechodząc do kwestii opodatkowania odsetek, będących przedmiotem Pani zapytania nr 3 należy zauważyć, że zwolnieniem wskazanym w art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęta zostaje tylko i wyłącznie zasądzona kwota główna bez odsetek.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zgodnie z którym:

W myśl art. 481 § 2 ww. Kodeksu:

Odsetki wypłacone w związku z opóźnieniem wypłaty danego świadczenia nie są wliczane do wartości tego świadczenia.

Zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm.):

Przepis ten ma więc zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenie główne.

Należy przy tym wskazać, że odsetki są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Jednocześnie wskazać należy, że art. 1 pkt 13 lit. a) tiret ósmy ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) dodał w ustawie o podatku dochodowym art. 21 ust. 1 pkt 95b. Przepis ten ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r. – stosownie do art. 70 pkt 1 ww. ustawy.

Zgodnie ze wskazanym art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak poinformowała Pani w uzupełnieniu wniosku w odpowiedzi na pytanie zadane w wezwaniu o jednoznaczne wskazanie, czy odsetki, będące przedmiotem Pani pytania nr 3 są to odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności głównej w postaci alimentów, wyjaśniła Pani, że: Odsetki, o których mowa w przedmiotowym pytaniu nr 3 stanowią odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie na rzecz Wnioskodawczyni przez A należności głównej w postaci alimentów. Są to zatem odsetki z tytułu nieterminowych wpłat.

W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, że uzyskane przez Panią odsetki w proporcji dopowiadającej wysokości alimentów zwolnionych z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają zwolnieniu przedmiotowemu z uwagi na ww. art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy i nie ma Pani obowiązku wykazywania ich w zeznaniu rocznym składanym za 2022 rok. Natomiast pozostała część podlega opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł o których mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i powinna je Pani wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym składanym za rok 2022. Analogiczny sposób rozliczenia w odniesieniu do ww. odsetek powinna Pani zastosować w rozliczeniach za kolejne lata podatkowe, przy założeniu, że w następnych latach nie ulegną zmianie okoliczności sprawy.

Z uwagi zatem na fakt, iż zajęła Pani stanowisko w sprawie, że całość otrzymanych przez Panią odsetek, o których mowa we wniosku podlega opodatkowaniu – stanowisko w zakresie pytania nr 3 należało uznać je za nieprawidłowe.

Jak wynika z Pani opisu sprawy na Pani rzecz zasądzono środki z tytułu łożenia na utrzymanie rodziny na czas postępowania w sprawie o rozwód (tzw. zabezpieczenie alimentów), które obecnie są przedmiotem egzekucji. Wątpliwość Pani budzi kwestia, czy w związku z ich wyegzekwowaniem przez komornika podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy i tym samym brak jest obowiązku uwzględniania ich w deklaracji rocznej za rok 2022 i w latach następnych czy też są zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do Pani przedmiotowego pytania, należy wskazać co następuje.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają wyłącznie świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objęte wspólnością majątkową małżeńską.

Możliwość skorzystania z wyłączenia określonego w art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzależniona jest od łącznego spełnienia wszystkich zawartych w tym przepisie przesłanek, a mianowicie:

1)przyznane świadczenie musi być przeznaczone na zaspokojenie potrzeb rodziny,

2)potrzeby rodziny muszą być zgodne z określonymi w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,

3)świadczenie musi być objęte wspólnością majątkową małżeńską.

Stosunki majątkowe między małżonkami uregulowane zostały w ustawie Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy:

Natomiast stosownie do art. 31 § 2 ww. ustawy:

Obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny został uregulowany w art. 27 i 28 ww. ustawy. Jego celem jest zapewnienie środków materialnych umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie rodziny jako całości oraz zaspokojenie uzasadnionych potrzeb poszczególnych członków, przy zachowaniu zasady równej stopy życiowej.

Stosownie bowiem do art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Obowiązek ten, jako wynikający z przepisu powszechnie obowiązującego, powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i gaśnie z chwilą jego ustania, orzeczenia separacji lub unieważnienia. Rodzaj i zakres potrzeb, które powinny zostać zaspokojone, zależą od uzasadnionych indywidualnych okoliczności dotyczących każdego z członków rodziny. Określenie, każdy z małżonków ma się przyczynić do zaspokojenia potrzeb rodziny oznacza, że realizacji tego obowiązku można dochodzić drogą prawną.

Zgodnie z treścią art. 28 § 1 ww. ustawy:

Jak wynika z zacytowanego już wyżej art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objętych wspólnością majątkową małżeńską.

Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że skoro zasądzona na rzecz Pani kwota, stanowi świadczenie na zaspokojenie potrzeb rodziny, o której mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego objęte wspólnością majątkową małżeńską, to ww. świadczenie nie podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże przedmiotowe świadczenie stosownie do dyspozycji art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do kwestii opodatkowania kosztów postępowania sądowego zasądzonych w wyroku zasądzającym alimenty oraz zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w toku egzekucji (do których nawiązuje Pani w pytaniu nr 4) wskazać należy, że zgodnie z art. 98 § 1 ustawy Kodeks postępowania cywilnego:

Do kosztów procesu zalicza się m.in. koszty sądowe oraz koszty zastępstwa procesowego.

W uzupełnieniu wniosku podała Pani, że kwoty zasądzone na Pani rzecz z tytułu kosztów postępowania (w tym kosztów zastępstwa prawnego) nie przewyższyły wydatków poniesionych przez Panią w związku z prowadzonymi uprzednio postępowaniami sądowymi. Koszty faktycznie przeze Panią poniesione były wyższe, aniżeli kwoty zasądzone na Pani rzecz z tego tytułu. Tym samym zasądzone z tego tytułu kwoty nie pokryły w całości wydatków poniesionych przez Panią na poczet kosztów prowadzonego postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zatem otrzymane przez Panią ww. kwoty nie przewyższyły poniesionych przez Panią wydatków.

Zatem, odnosząc się do kwestii zakreślonych pytaniem nr 4, należy wskazać, że kwoty te nie stanowią przysporzenia majątkowego po Pani stronie i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po Pani stronie nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe.

Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z Pani własnych środków, a następnie na podstawie wyroku sądu zostały Pani zwrócone. W takim przypadku kwoty te stanowią jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów – nie są więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymane kwoty tytułem zwrotu ww. kosztów są obojętne podatkowo.

Zatem, należy uznać, że prawidłowo Pani wskazała, że kwoty te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i brak jest obowiązku uwzględniania ich w deklaracji rocznej za rok 2022 i w latach następnych. Jednakże, w związku z Pani błędnym uzasadnieniem, że koszty te podlegają zwolnieniu z art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – Pani stanowisko w tym zakresie uznano za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanów faktycznych, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo, odnosząc się do przywołanych przez Panią interpretacji indywidualnych oraz wyroku sądu wskazać należy, że dotyczą one konkretnych, indywidualnych spraw, osadzonych w określonych stanach faktycznych (zdarzeniach przyszłych) i są wiążące tylko w tych sprawach.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).