Interpretacja indywidualna z dnia 5 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-3.4012.28.2023.3.AKS

W momencie wydania przez Sąd postanowienia o powierzeniu wyłącznie jednemu ze współwłaścicieli czynności zwykłego zarządu nieruchomością nadal powstaje u Pana obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu kwot czynszów najmu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 stycznia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 13 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy wskazania, czy w momencie wydania przez Sąd postanowienia o powierzeniu wyłącznie jednemu ze współwłaścicieli czynności zwykłego zarządu nieruchomością nadal powstaje u Pana obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu kwot czynszów najmu. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 23 marca 2023 r. (wpływ 28 marca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego (ostatecznie przedstawiony w piśmie z 23 marca 2023 r.)

W 2008 r. zakupił Pan wraz z małżonką nieruchomość zabudowaną budynkiem w A., we wspólności małżeńskiej. Nabycie nieruchomości sfinansowane zostało z kredytu bankowego. Na pierwszym piętrze znajduje się lokal mieszkalny, który Pan osobiście zajmuje, natomiast na parterze znajdują się 4 – lokale użytkowe, które są wynajmowane. Oprócz tego na posesji znajdują się 2 – kontenery użytkowe, 2 – paczkomaty, które również są wynajmowane.

Od 2022 r. jest Pan po rozwodzie. Nie dokonali Państwo jeszcze podziału majątku. Opisaną powyżej nieruchomość, z której czerpią Państwo dochody z najmu lokali użytkowych, nadal posiadają Państwo wspólnie. Pana żona posiada 50% udziałów i Pan też 50% udziałów.

Obecnie toczy się proces o podział majątku. Pana żona, złożyła wniosek do Sądu o wyznaczenie zarządcy rzeczą wspólną w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia.

13 października 2022 r. Pana żona uzyskała postanowienie Sądu o przyznaniu wyłącznie jej wykonywania czynności zwykłego zarządu nieruchomością położoną w A., w zakresie pobierania pożytków i przychodów z tej nieruchomości, do czasu zakończenia podstępowania.

Nadmienić w tym miejscu należy, że oboje Państwo prowadzą działalność gospodarczą w zakresie najmu, gdzie Pana żona wystawia rachunki (nie jest czynnym podatnikiem VAT) i odprowadza podatek dochodowy zgodnie z obowiązującymi przepisami, a Pan wystawia faktury VAT (jest Pan czynnym podatnikiem VAT) i odprowadza Pan podatek od towarów i usług oraz podatek dochodowy zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Przed 13 października 2022 r. korzystali Państwo z współwłasności, podzielili się Państwo prawami i obowiązkami w taki sposób, że Pana była żona wystawiała „swoim” najemcom rachunki, natomiast Pan dla „swoich” najemców wystawiał faktury VAT. Środki trafiały do dyspozycji wystawców tych dokumentów, kwestie stosowania przepisów o podatku VAT i dochodowego nie budziły wówczas wątpliwości.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 23 marca 2023 r.)

Czy w momencie wydania przez Sąd postanowienia o powierzeniu wyłącznie Pana żonie wykonania czynności zwykłego zarządu nadal powstaje u Pana obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu kwot czynszów najmu w rozumieniu art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106b ust. 1 pkt 1, art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług?

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie wyrażone w piśmie z 23 marca 2023 r.)

W Pana ocenie, zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy w przypadku świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze powstaje w dacie wystawienia faktury.

Na podstawie art. 19a ust. 7 ustawy o VAT, w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku, gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności.

Zgodnie z treścią art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik obowiązany jest wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Art. 106i ustawy o VAT określa termin na wystawienie faktury, zgodnie z którym fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem przepisów szczególnych.

W zakresie czynności świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 4, fakturę należy wystawić nie później niż z upływem terminu płatności.

Zgodnie z powyższymi przepisami, w rozpatrywanym stanie faktycznym obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług, z tytułu należności czynszowych powstanie w dacie wystawienia faktury, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106b ust. 1 pkt 1, art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wydane postanowienie Sądu o przyznaniu Pana byłej żonie wyłącznego prawa wykonywania czynności zwykłego zarządu nieruchomością położonej w A. w zakresie pobierania pożytków i przychodów z tej nieruchomości, do czasu zakończenia podstępowania nie zmienia Pana obowiązku podatkowego zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług.

Logicznym jest, iż wydane postanowienie Sądu o przyznaniu Pana byłej żonie wyłącznego prawa wykonywania czynności zwykłego zarządu nieruchomością położonej w A. w zakresie pobierania pożytków i przychodów z tej nieruchomości, dotyczy wartości netto osiąganych przychodów obliczonej poprzez pomniejszenie całkowitej wartości faktury o kwotę podatków VAT i dochodowego. Umowa najmu nadal stanowi podstawę do wystawienia faktury VAT, a na podstawie postanowienia Sądu tak uzyskany przychód pomniejszony o 23% podatek VAT i 19% podatek dochodowy najemca winien przekazywać na rachunek byłej żony.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy:

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

W treści art. 19a ust. 5 ustawy, ustawodawca w sposób szczególny uregulował powstanie obowiązku podatkowego dla niektórych usług.

Stosownie do art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy:

W myśl art. 19a ust. 7 ustawy:

Jak stanowi art. 106b ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 106i ust. 1 ustawy:

W myśl art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy:

Natomiast, zgodnie z art. 106i ust. 7 ustawy:

Treść art. 106i ust. 8 ustawy wskazuje, że:

Z opisu sprawy wynika, że w 2008 r. zakupił Pan wraz z małżonką nieruchomość zabudowaną budynkiem we wspólności małżeńskiej. Na pierwszym piętrze znajduje się lokal mieszkalny, który Pan osobiście zajmuje, natomiast na parterze znajdują są 4 – lokale użytkowe, które są wynajmowane. Oprócz tego na posesji znajdują się 2 – kontenery użytkowe, 2 – paczkomaty, które również są wynajmowane.

Od 2022 r. jest Pan po rozwodzie. Nie dokonali Państwo jeszcze podziału majątku. Opisaną powyżej nieruchomość, z której czerpią Państwo dochody z najmu lokali użytkowych nadal posiadają Państwo wspólnie. Pana żona posiada 50% udziałów i Pan też 50% udziałów.

Obecnie toczy się proces o podział majątku. Pana żona złożyła wniosek do Sądu o wyznaczenie zarządcy rzeczą wspólną w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia. 13 października 2022 r. Pana żona uzyskała postanowienie Sądu o przyznaniu wyłącznie jej wykonywania czynności zwykłego zarządu opisaną nieruchomością w zakresie pobierania pożytków i przychodów z tej nieruchomości, do czasu zakończenia postępowania.

Wskazał Pan ponadto, że oboje Państwo prowadzą działalność gospodarczą w zakresie najmu, gdzie Pana żona wystawia rachunki (nie jest czynnym podatnikiem VAT) i odprowadza podatek dochodowy zgodnie z obowiązującymi przepisami, a Pan wystawia faktury VAT (jest Pan czynnym podatnikiem VAT) i odprowadza Pan podatek od towarów i usług oraz podatek dochodowy zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Pana wątpliwości dotyczą wskazania, czy w momencie wydania przez Sąd postanowienia o powierzeniu wyłącznie Pana żonie wykonania czynności zwykłego zarządu, nadal powstaje u Pana obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu kwot czynszów najmu.

Wskazać należy, że zgodnie z definicją współwłasności wyrażoną w art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym:

Cechą charakterystyczną współwłasności jest to, że prawo własności całej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku współwłaścicielom. Jeżeli wielkość takiego udziału jest określona, mówi się wówczas o współwłasności w częściach ułamkowych. Do tego rodzaju współwłasności mają zastosowanie przepisy działu IV Kodeksu cywilnego, z których wynika domniemanie równości udziałów (art. 197 Kodeksu cywilnego). Treść stosunku będącego podstawą powstania współwłasności może określać inną wielkość udziałów. W czasie trwania współwłasności w częściach ułamkowych każdy współwłaściciel może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.

Z kolei współposiadanie i korzystanie z rzeczy wspólnej przez współwłaścicieli podlega pewnym ograniczeniom. Zgodnie z art. 206 Kodeksu cywilnego:

Ponadto według zasady zawartej w art. 207 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 201 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi natomiast art. 203 Kodeksu cywilnego:

Szczegółowy zakres uprawnień i obowiązków zarządcy nieruchomością wynika z przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 344).

Zgodnie z art. 184b ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Niezależnie od sposobu powołania zarządcy nieruchomości, tj. z woli współwłaścicieli nieruchomości, czy z nakazu sądu – czynność zarządzania nieruchomością polega na podejmowaniu decyzji i dokonywaniu czynności mających na celu zapewnienie właściwej gospodarki ekonomiczno-finansowej nieruchomości oraz zapewnienie bezpieczeństwa użytkownika i właściwej eksploatacji nieruchomości, w tym bieżącego administrowania nieruchomością, jak również czynności zmierzających do utrzymania nieruchomości w stanie niepogorszonym zgodnie z jej przeznaczeniem oraz uzasadnionego inwestowania w tę nieruchomość. Zarząd sprawowany jest przy tym ze skutkiem dla właścicieli nieruchomości lub podmiotów, w imieniu których zarząd ten jest sprawowany.

Podkreślić należy, że ustanowienie zarządcy nie ogranicza w żadnym razie praw własności. Zarządca nieruchomości wykonuje te czynności we własnym imieniu, ale na rzecz właściciela nieruchomości, czyli nie na własny rachunek. Innymi słowy, właściciel nieruchomości jest jedynie zastępowany przez zarządcę nieruchomości w dotychczasowych czynnościach związanych z administrowaniem i zarządem nieruchomością. Nabyte prawa i obowiązki zarządca jest zobowiązany przenieść na właścicieli. Oznacza to, że chociaż zarządca wykonuje czynności związane z wynajmowaniem zarządzanej nieruchomości, to jednak wykonuje je na rzecz właścicieli, którzy ograniczeni są w swoich prawach do dysponowania majątkiem.

Co istotne, podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu dochodów osiąganych z najmu jest współwłaściciel nieruchomości będący czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a nie osoba zarządzająca majątkiem, ponieważ oddanie w zarząd oznacza przekazanie wykonania niektórych uprawnień płynących z prawa własności. Na skutek ustanowienia zarządu współwłaściciele nie tracą własności swojego majątku, lecz jedynie są zastępowani przez zarządcę w określonych czynnościach.

Ustanowienie zarządcy nie zwalnia współwłaścicieli nieruchomości z obowiązków podatkowych. Podatnikiem podatku od towarów i usług pozostaje nadal współwłaściciel nieruchomości będący czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i to na nim spoczywa obowiązek rozliczania się z wpłat uzyskanych z tytułu najmu.

Wobec powyższego, w niniejszej sprawie świadczone na rzecz najemców usługi najmu lokali użytkowych w rzeczywistości są więc stosunkiem prawnym pomiędzy Panem, jako współwłaścicielem nieruchomości, a najemcami. To Pan, jako współwłaściciel, świadczy usługi najmu, natomiast zarządca jest niejako „pośrednikiem” w świadczeniu tych usług.

Zatem to Pan, jako współwłaściciel jest w istocie wynajmującym i dla tych usług jest Pan podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu najmu lokali użytkowych. Tym samym wpłaty najemców z tytułu najmu ww. lokali stanowią dla Pana zapłatę za odpłatne świadczenie usług, stosownie do treści art. 5 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że moment powstania obowiązku podatkowego wymaga od wykonawcy danej usługi prawidłowego określenia momentu jej wykonania.

Terminem, w którym powstaje obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług najmu, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy, jest moment wystawienia faktury, zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 4 – nie później niż z upływem terminu płatności.

Innymi słowy, o tym, kiedy ma być rozliczony podatek należny z tytułu świadczenia przez Pana usług najmu decyduje moment wystawienia faktury, jednak nieprzekraczalnym momentem jest termin płatności ustalony pomiędzy stronami.

Jak już wyżej wskazano, zarządca nie jest uprawniony do prowadzenia dla właścicieli nieruchomości rozliczeń z tytułu należności podatkowych. Podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu dochodów osiąganych z najmu jest współwłaściciel nieruchomości będący czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a nie osoba zarządzająca majątkiem.

Dlatego też, mimo tego że współwłaściciel nieruchomości (tu: Pan) traci zarząd i prawo do rozporządzania majątkiem, nie traci Pan prawa własności i w dalszym ciągu jest Pan podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu wpłat otrzymywanych z najmu nieruchomości.

Podsumowując – mimo wydania przez Sąd postanowienia o powierzeniu wyłącznie Pana byłej żonie wykonania czynności zwykłego zarządu Państwa nieruchomością – Pan jako jeden ze współwłaścicieli pozostaje podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu najmu tej nieruchomości, zatem spoczywa na Panu obowiązek rozliczania się z wpłat uzyskanych z tytułu najmu lokali użytkowych zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług.

Zatem Pana stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wydana interpretacja dotyczy wniosku w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie nadmienia się, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, wyczerpujący opis stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) winien wynikać wyłącznie z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie z dołączonych do niego dokumentów. W związku z tym załączone przez Wnioskodawcę do wniosku dokumenty nie były przedmiotem merytorycznej analizy.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA.

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).