Interpretacja indywidualna z dnia 17 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.11.2023.1.MZ

Skutki podatkowe odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 stycznia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 29 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (...) sierpnia 2017 r. w (…) zmarł spadkodawca J. P.. Spadek po zmarłym nabyły jego córki – Pani oraz M. Z., każda z nich w wysokości 1/2. W skład spadku po zmarłym wchodził wyłącznie udział w wysokości 4/6 we współwłasności nieruchomości położonej w (…), dla której Sąd Rejonowy w (…) prowadzi księgę wieczystą nr (…). Pozostałe udziały we współwłasności należały do Pani (udział w wysokości 1/6) oraz M. Z. (udział w wysokości 1/6) i zostały nabyte na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w (…) z (...) czerwca 2004 r. w sprawie (…) o stwierdzeniu nabycia spadku po Z. P.

Wartość nieruchomości będącej przedmiotem postępowania została ustalona na kwotę (...) zł w oparciu o oszacowanie wartości udziałów we współwłasności tej nieruchomości dokonane w 2015 r. przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (…) w ramach prowadzonej egzekucji z nieruchomości.

Zainicjowała Pani postępowanie o dział spadku i zniesienie współwłasności nieruchomości. Sąd Rejonowy w (…) postanowieniem z (...) marca 2021 r. w sprawie (…), dokonał podziału majątku dorobkowego zmarłych Z. P i J. P. oraz zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, jednorodzinnym oraz budynkiem gospodarczym, położonej w (…), dla której Sąd Rejonowy w (…) prowadzi Kw nr (…) o wartości (...) zł poprzez przyznanie nieruchomości na wyłączną własność M. Z. oraz zasądził od M. Z. na rzecz Pani kwotę (...) zł tytułem spłaty udziału we współwłasności ww. nieruchomości. Nadto Sąd umorzył postępowanie w zakresie żądania działu spadku po zmarłych Z. P. oraz J. P., bowiem ustalił, że po dokonaniu podziału majątku dorobkowego zmarłych zgodnie z uchwałą SN (…) do spadku po Z. P. i do spadku po J. P. nie weszły już żadne inne składniki majątkowe, co czyniło postępowanie w tym zakresie bezprzedmiotowym.

Prawo współwłasności ww. nieruchomości przysługiwało zmarłemu J. P. przez czas dłuższy niż pięcioletni okres, o którym mowa art. 10 ust. 1 pkt 8 i ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Postanowienie Sądu Rejonowego w (…) z (...) marca 2021 r. w sprawie o sygn. akt (…) uprawomocniło się w dniu (...) marca 2022 r.

Pytanie (oznaczone we wniosku nr 2)  

Czy była Pani zobowiązana zgłosić Naczelnikowi właściwego Urzędu Skarbowego fakt wydania prawomocnego orzeczenia w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym w (…) o sygn. akt (…), której przedmiotem było m.in. dokonanie działu spadku, celem uzyskania zwolnienia od podatku od spadków i darowizn zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków darowizn?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, przy sądowym zniesieniu współwłasności nieruchomości, w ten sposób, że uzyskała Pani spłatę równowartości swojego udziału, nie jest Pani zobowiązana do zgłoszenia Naczelnikowi właściwego Urzędu Skarbowego faktu wydania orzeczenia w tej sprawie, mimo że jej przedmiotem było m.in. żądanie dokonania działu spadku (mimo, że w orzeczeniu kończącym Sąd umorzył postępowanie w zakresie tego żądania).

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia lub nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 tej ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Z powyższego wynika, że zgłoszenie byłoby konieczne dla uzyskania zwolnienia od podatku od spadków i darowizn w sytuacji, gdyby przedmiotem postępowania przed sądem było nabycie spadku, nie zaś dział spadku albo w przypadku uzyskania przysporzenia w jej majątku w efekcie nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości. Dział spadku, czyli czynność uregulowana w przepisach art. 1035-1046 Kodeksu cywilnego, nie stanowi czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a zatem nabycie w drodze działu spadku rzeczy lub praw nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Z kolei dokonane zniesienie współwłasności nieruchomości w sprawie Sądu Rejonowego w (…) o sygn. akt (…) miało charakter odpłatny, i taka czynność również nie jest wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a zatem nabycie w drodze działu spadku rzeczy lub praw nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Dokonanie zgłoszenia Naczelnikowi właściwego Urzędu Skarbowego faktu wydania ww. orzeczenia nie było zasadne, bowiem nie skutkowałoby uzyskaniem jakiegokolwiek zwolnienia od podatku od spadków i darowizn.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji, przywołano powyżej tylko tę część Pani stanowiska, która odnosi się do skutków podatkowych w podatku od spadków i darowizn.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Pani stanowiska wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych, zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Stosownie do art. 1 ust. 2 ww. ustawy:

Jako, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „współwłasność”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Na podstawie art. 195 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1)podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2)przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3)sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Przechodząc ponownie na grunt ustawy o podatku od spadków i darowizn, należy wskazać, że katalog tytułów, na podstawie których następuje nabycie, podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego jedynie wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią przypadki podlegające opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega m.in. nieodpłatne zniesienie współwłasności. Natomiast w przypadku wystąpienia jakiejkolwiek spłaty (dopłaty), tj. odpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstanie. Podatkowi od spadków i darowizn nie podlega również dział spadku.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że w dniu (...) sierpnia 2017 r. w (…) zmarł J. P.. Spadek po nim nabyły jego córki – Pani oraz M. Z., każda z Was w wysokości 1/2. W skład spadku po zmarłym wchodził wyłącznie udział w wysokości 4/6 we współwłasności nieruchomości. Pozostałe udziały we współwłasności należały do Pani (udział w wysokości 1/6) oraz pani siostry M. Z. (udział w wysokości 1/6) i zostały nabyte na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w (…) z (...) czerwca 2004 r. w sprawie (…) o stwierdzeniu nabycia spadku po Z. P. Z Pani inicjatywy zostało wszczęte postępowanie o dział spadku i zniesienie współwłasności nieruchomości, w wyniku którego Sąd postanowieniem z (...) marca 2021 r. dokonał podziału majątku dorobkowego zmarłych Z. P i J. P. oraz zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, jednorodzinnym oraz budynkiem gospodarczym, o wartości (...) zł poprzez przyznanie nieruchomości na wyłączną własność M. Z. oraz zasądził od M. Z. na rzecz Pani kwotę (...) zł tytułem spłaty udziału we współwłasności ww. nieruchomości. Ponadto Sąd umorzył postępowanie w zakresie żądania działu spadku po zmarłych Z. P. oraz J. P., bowiem ustalił, że po dokonaniu podziału majątku dorobkowego zmarłych zgodnie z uchwałą SN (…) do spadku po Z. P. i do spadku po J. P. nie weszły już żadne inne składniki majątkowe, co czyniło postępowanie w tym zakresie bezprzedmiotowym. Postanowienie Sądu z (...) marca 2021 r. uprawomocniło się w dniu (...) marca 2022 r.

Zauważyć należy, że istotę omawianej czynności określił ostatecznie Sąd Rejonowy w postanowieniu z (...) marca 2021 r. dokonując podziału majątku dorobkowego Pani zmarłych rodziców oraz zniesienia współwłasności nieruchomości.

Jak wynika z przywołanych powyżej przepisów otrzymanie spłaty z tytułu odpłatnego zniesienia współwłasności nie zostało wymienione w katalogu zawartym w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Zatem jeżeli określony tytuł nabycia nie został wskazany w ustawie o podatku od spadków i darowizn, to nabycie tym tytułem nie może powodować powstania obowiązku podatkowego.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, zgadzamy się z Pani stanowiskiem, że przy sądowym zniesieniu współwłasności nieruchomości, w ten sposób, że uzyskała Pani spłatę równowartości swojego udziału, nie jest Pani zobowiązana do zgłoszenia Naczelnikowi właściwego Urzędu Skarbowego faktu wydania orzeczenia w tej sprawie. Po Pani stronie nie powstał bowiem z tego tytułu obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).